Điều kiện chung
Đóng vai trò quan trọng đối với sự phát triển du lịch của một địa phương, một quốc gia là các điều kiện như an ninh chính trị và an toàn xã hội; kinh tế; giao thông; thời gian rỗi của con người và các chính sách phát triển du lịch...
a. Điều kiện an ninh chính trị và an toàn xã hội: Điều kiện anh ninh chính trị và an toàn xã hội ổn định thì khi đó mới có thể phát triển du lịch. Bởi du khách không thể bỏ tiền ra để tới một nơi bất ổn về chính trị và xã hội để tham quan và nghỉ dưỡng. Họ mong muốn được đến những nơi có không khí chính trị hòa bình, khách du lịch quốc tế và nội địa cảm thấy yên ổn, đảm bảo cuộc sống và tính mạng của họ. Ở đó, họ có thể đi lại tự do trong mà không lo sợ và không cần sự chú ý đặc biệt nào, họ có thể gặp gỡ dân bản xứ, giao lưu và làm quen với các phong tục tập quán và tình nghĩa của người dân bản địa. Do vậy, nhờ du lịch mà các dân tộc hiểu biết lẫn nhau, gần gũi nhau. Như vậy có thể hiểu rằng du lịch phát triển được là nhờ có bầu không khí chính trị hòa bình và bầu không khí hoà bình càng được củng cố khi mở rộng và phát triển quan hệ về du lịch giữa các quốc gia và dân tộc. [8, tr. 91]
b. Điều kiện kinh tế: Một trong những yếu tố quan trọng có ảnh hưởng đến sự phát sinh và phát triển du lịch đó là điều kiện kinh tế chung. Nền kinh tế chung phát triển là tiền đề cho sự ra đời và phát triển của ngành kinh tế du lịch. Điều này được giải thích bởi sự lệ thuộc của du lịch vào các thành quả kinh tế khác. Những nước có nền kinh tế phát triển, có điều kiện sản xuất ra nhiều của cải vật chất có chất lượng đạt tiêu chuẩn quốc tế sẽ có điều kiện thuận lợi để phát triển du lịch. Bởi khi đi du lịch và lưu trú ngoài nơi ở thường xuyên, khách du lịch luôn là người tiêu dùng của nhiều loại dịch vụ, hàng hóa. Khi đó khách du lịch sẽ là một trong những thành phần tiêu dùng góp phần phát triển kinh tế.
Nhưng để có thể đi du lịch và tiêu dùng du lịch thì những người khách du lịch phải có phương tiện vật chất đầy đủ hay nói cách khác là họ phải có khả năng hạch toán, vì khi đi du lịch khách phải trả tiền tầu xe, tiền nhà ở và họ có xu hướng
là tiêu nhiều tiền. Do vậy, phúc lợi vật chất của người dân là điều kiện có ý nghĩa to lớn trong sự phát triển của du lịch. Thu nhập của người dân là chỉ tiêu quan trọng và là điều kiện vật chất để họ có thể tham gia đi du lịch. Phúc lợi vật chất của người dân luôn phụ thuộc vào sự phát triển của nền kinh tế và vào thu nhập quốc dân của quốc gia.
Như vậy, những quốc gia có nền kinh tế phát triển, đảm bảo cho người dân có mức sống cao, có điều kiện sản xuất ra nhiều của cải vật chất cần thiết và phát triển du lịch, mặt khác có thể gửi khách du lịch ra nước ngoài. Có rất nhiều quốc gia rất giàu tài nguyên du lịch, nhưng vì kinh tế kém phát triển nên khó phát triển du lịch và càng không thể gửi khách du lịch ra nước ngoài. [8, tr. 87]
c. Các chính sách phát triển du lịch: Ngành Du lịch một quốc gia có phát triển hay không phụ thuộc rất nhiều chính sách phát triển du lịch và bộ máy quản lý liên ngành. Những chính sách phát triển đúng đắn sẽ góp phần quan trọng trong sự phát triển chung của ngành du lịch của quốc gia đó. Và ngược lại, nó sẽ phát triển trì trệ nếu như quốc gia đó đưa ra những chính sách sai lầm và đi với đó là sự quản lý chồng chéo của các ban ngành.
d. Thời gian rỗi: Con người không thể đi du lịch nếu không có thời gian. Do vậy, thời gian rỗi là điều kiện tất yếu cần thiết phải có để có thể tham gia vào hoạt động du lịch. Thời gian rỗi của người dân ở từng quốc gia được quy định riêng trong Luật lao động hoặc trong hợp đồng lao động. Kinh tế ngày một phát triển, năng suất lao động ngày càng cao và mức sống của con người ngày càng được cải thiện. Xu hướng chung trong điều kiện phát triển hiện đại là giảm bớt thời gian làm việc và tăng số thời gian rỗi. Như vậy, thời gian ngoài giờ làm việc ngày càng chiếm ưu thế trong quỹ thời gian và đang trở thành vấn đề đặc biệt quan trọng. Số thời gian rỗi tăng lên và đó là điều kiện để người dân lao động tổ chức đi du lịch và nghỉ ngơi.
đ. Điều kiện giao thông vận tải: Từ xưa, giao thông vận tải là tiền đề cho sự phát triển du lịch. Ngày nay giao thông đã trở thành một trong những nhân tố chính
cho sự phát triển của du lịch, đặc biệt là du lịch quốc tế. Tiến bộ của vận chuyển hành khách thể hiện trong sự phối hợp các loại phương tiện vận chuyển. Điều đó có ý nghĩa rất lớn trong sự phát triển của du lịch. Sự phối hợp đó có hai mức độ: Mức độ quốc gia và mức độ quốc tế. Cả hai mức độ đều có vai trò quan trọng trong việc vận chuyển hành khách du lịch. Việc tổ chức vận tải phối hợp tốt cho phép rút ngắn thời gian chờ đợi ở các điểm giữa tuyến và tạo ra điều kiện thuận lợi khi phải đổi phương tiện vận chuyển và làm vừa lòng khách đi du lịch ... [8, tr. 89]
Ngoài ra, sự phát triển của du lịch còn phụ thuộc vào trình độ văn hóa chung của nhân dân ở một đất nước. Nếu trình độ văn hóa của một dân tộc được nâng cao, thì động cơ du lịch của nhân dân ở đó tăng lên rõ rệt, số người đi du lịch tăng, lòng ham hiểu biết và mong muốn làm quen với các nước xa gần cũng tăng, và trong nhân dân thói quen du lịch sẽ hình thành ngày càng rõ. Mặt khác nếu trình độ văn hóa của dân ở một đất nước cao, thì đất nước đó khi phát triển du lịch sẽ dễ bảo đảm phục vụ khách du lịch một cách văn minh và làm hài lòng khách đi du lịch đến đó
Điều kiện riêng
a. Môi trường tự nhiên: Các điều kiện môi trường tự nhiên liên quan đến sự phát triển của du lịch là: Địa hình, khí hậu, động vật, thực vật, các nguồn nước khoáng và khoảng cách từ nơi du lịch đến các nguồn khách du lịch.
- Địa hình: Địa hình ở một nơi thường quyết định cảnh đẹp và sự đa dạng của phong cảnh ở nơi đó. Đối với du lịch, điều kiện quan trọng nhất là phải có địa hình đa dạng và có những đặc điểm tự nhiên như sông, hồ, núi... Du khách thường ưa thích những nơi nhiều đồi núi và thường lẩn tránh những nơi bằng phẳng mà họ cho là tẻ nhạt và không thích hợp với du lịch. [8, tr. 96]
- Khí hậu: Những nơi có khí hậu điều hòa thường được khách du lịch ưa thích. Nhiều cuộc thăm dò đã cho kết quả là khách du lịch thường tránh những nơi quá lạnh, quá ẩm, hoặc quá nóng, quá khô. Những nơi có nhiều gió cũng không thích hợp cho sự phát triển du lịch. Mỗi loại hình du lịch đòi hỏi những điều kiện khí hậu khác nhau. [8, tr. 96]
- Thực vật:Thực vật đóng vai trò quan trọng trong sự phát triển của du lịch chủ yếu nhờ sự đa dạng và số lượng các loài, nhiều rừng, nhiều hoa... rừng là nhà máy sản xuất ra ô xy, là nơi yên tĩnh và trật tự. Nếu thực vật phong phú và quý hiếm thì sẽ thu hút được cả khách du lịch văn hóa với lòng ham tìm tòi, nghiên cứu thiên nhiên. Đối với khách du lịch, những loại thực vật không có ở đất nước của họ thường có sức hấp dẫn mạnh. [8, tr. 96]
- Động vật: Động vật cũng là một trong những nhân tố có thể góp phần thu hút khách du lịch. Nhiều loài động vật có thể là đối tượng cho săn bắn du lịch. Có những loài động vật quý hiếm là đối tượng để nghiên cứu và để lập vườn bách thú.
- Các nguồn nước khoáng: Các nguồn nước khoáng là tiền đề không thể thiếu được đối với việc phát triển du lịch chữa bệnh. Tính chất chữa bệnh của các nguồn nước khoáng đã được phát hiện từ thời đế chế La Mã. Ngày nay, các nguồn nước khoáng đóng vai trò quyết định cho sự phát triển của du lịch chữa bệnh. Những nước giàu nguồn nước khoáng nổi tiếng là: Bungari, Tiệp Khắc, Pháp, Tây Đức...
b. Giá trị văn hóa lịch sử, các thành tựu chính trị và kinh tế: Giá trị văn hóa lịch sử, các thành tựu chính trị và kinh tế có ý nghĩa đặc trưng cho sự phát triển của du lịch ở một địa điểm, một vùng hoặc một đất nước. Chúng có sức hấp dẫn đặc biệt với số đông khách du lịch với nhiều nhu cầu và mục đích khác nhau của chuyến du lịch. Hầu hết tất cả các nước đều có các giá trị lịch sử, nhưng mỗi nước các giá trị lịch sử ấy có sức hấp dẫn khác nhau đối với khách du lịch. Thông thường chúng thu hút những khách du lịch nội địa có hiểu biết sâu về lịch sử dân tộc mình. Đồng thời các giá trị này cũng thu hút những khách du lịch có mục đích tham quan nghiên cứu và với các mục đích khác. Ở các lĩnh vực khác và từ nơi khác đến. [8, tr. 100]
Các thành tựu kinh tế của vùng hoặc của một quốc gia cũng có sức hấp dẫn đặc biệt đối với phần lớn khách du lịch. Khách du lịch hay so sánh những thành tựu đạt được của nền kinh tế quốc dân đất nước đến thăm với những năm trước đó, hoặc với kinh tế nước mình. [8, tr. 101]
c. Sự sẵn sàng đón tiếp khách du lịch: Sự sẵn sàng đón tiếp khách du lịch được thể hiện ở 3 nhóm điều kiện chính đó là: Các điều kiện về tổ chức, về kỹ thuật và về kinh tế. Các điều kiện ấy ảnh hưởng lớn đến việc tiếp đón và phục vụ khách du lịch. Mỗi nhóm điều kiện đều có đặc điểm riêng, mức độ phát triển riêng và điều đó quyết định khả năng phục vụ khách du lịch.
Các điều kiện về tổ chức để có thể sẵn sàng đón tiếp khách du lịch ở sự có mặt của các cơ quan và doanh nghiệp du lịch chuyên trách. Các cơ quan và doanh nghiệp này bao gồm: Các bộ, ủy ban, tổng cục, ban thanh tra, ban thư ký và các hình thức tổ chức khác của các cơ quan… Những cơ quan này là các cơ quan chính thức về du lịch do Nhà nước sáng lập nhằm chỉ đạo hoạt động du lịch ở cả quốc gia, chăm lo đến việc đảm bảo sự đi lại và đảm bảo phục vụ trong thời gian lưu trú của khách du lịch. Ngoài ra, các cơ quan tổ chức này còn thực hiện hoạch định chiến lược phát triển du lịch; tổ chức tuyên truyền và quảng cáo du lịch ở trong và ngoài nước; thành lập các viện nghiên cứu phát triển du lịch; đào tạo phát triển nhân lực du lịch...
Các đơn vị kinh tế phục vụ khách du lịch là các tổ chức kinh doanh du lịch thường là doanh nghiệp hoặc các hộ tư nhân kinh doanh du lịch. Đó là các doanh nghiệp vận chuyển khách du lịch, cơ sở lưu trú, ăn uống, phục vụ vui chơi giải trí...
Các điều kiện về kỹ thuật ảnh hưởng đến sự sẵn sàng đón tiếp khách du lịch đó là: Cơ sở vật chất kỹ thuật của tổ chức du lịch (bao gồm toàn bộ nhà cửa và phương tiện kỹ thuật để thoả mãn nhu cầu thường ngày của khách du lịch như: Khách sạn, tiệm ăn, phương tiện giao thông, các khu nhà giải trí, cửa hàng, công viên, đường sá trong khu du lịch, hệ thống thoát nước, mạng lưới điện... ) và cơ sở hạ tầng (hệ thống đường sá, nhà ga, sân bay, bến cảng, đường sắt, công viên của toàn dân, màng lưới thương nghiệp ở khu dân cư gần nơi du lịch, các rạp chiếu phim, nhà hát, viện bảo tàng, các giá trị văn hoá và lịch sử của toàn xã hội...).
Các điều kiện về kinh tế liên quan đến sự sẵn sàng đón tiếp khách du lịch phải kể đến là việc cung ứng vật tư cho tổ chức du lịch và khách du lịch phải
thường xuyên. Việc cung ứng tốt và thường xuyên có ý nghĩa hai mặt. Thứ nhất, thoả mãn đầy đủ hàng hoá cho các nhu cầu du lịch. Thứ hai, tăng thu nhập ngoại tệ 1đầy đủ vật tư hàng hoá cho tổ chức du lịch, cần phải quan tâm đến chất lượng và giá cả của hàng hoá vật tư để bảo đảm cho tổ chức du lịch có đủ sức cạnh tranh trên thị trường. [8, tr. 105]