Trong quá trình h i nh p kinh t qu c t , chính sách ti n t ph i đ c coi là m t
trong nh ng qu c sách l n vì nó liên quan tr c ti p t i vi c l u thông dòng ti n trong
n n kinh t . Do v y, chính sách ti n t ph i b o đ m m c tiêu cân đ i n đ nh kinh t
v mô và t ng tr ng kinh t . Có n đ nh thì m i có t ng tr ng và ng c l i, t ng tr ng c ng ph i b o đ m n đ nh, phát tri n b n v ng.
(i) m b o m c tiêu ki m soát l m phát, t o lòng tin vào VND
M c tiêu đ u tiên c a chính sách ti n t là n đ nh giá tr đ ng n i trên c s
ki m soát l m phát, t o lòng tin vào VND. Chúng ta đ u bi t v n đ quan tr ng là ki m soát l m phát ch không ph i tri t tiêu nó vì t l l m phát v a ph i s có nh ng tác đ ng tích c c lên n n kinh t . Trách nhi m này thu c v NHNN, thông qua các
công c c a chính sách ti n t c a mình NHNN s ph i c g ng đi u ti t m c cung
ti n cho h p lý. Vì v y v n đ nâng cao trình đ c a các nhà ho ch đ nh chính sách
c ng r t quan tr ng.
Th c hi n Ngh quy t s 11/NQ-CP ngày 24/2/2011 c a Chính ph , g n đây NHNN đã có m t lo t gi i pháp khá toàn di n v l nh v c ti n t , ngân hàng. Trong đó đ c bi t là các gi i pháp liên quan đ n chính sách ti n t và chính sách tài khóa ch t
ch , th n tr ng đ th c hi n m c ki m ch l m phát, n đ nh kinh t v mô. N u có cái
nhìn t ng th thì đây là gi i pháp gi m r i ro cho n n kinh t và ch ng tình tr ng đô la
hóa n n kinh t . ó là :
T ng c ng các gi i pháp đi u hành nh m ki m ch tín d ng t ng d i 20% nh ng v n đáp ng nhu c u v n đ s n xu t, kinh doanh hi u qu , t p trung u
tiên v n tín d ng ph c v phát tri n s n xu t, kinh doanh, nông nghi p, nông
thôn, xu t kh u, công nghi p h tr , doanh nghi p nh và v a. Theo đó, s
công c chính là lãi su t, nghi p v th tr ng m , tái c p v n và d tr b t
bu c đ đi u ti t l ng ti n cung ng và thanh kho n. B o đ m t c đ t ng
t ng ph ng ti n thanh toán kho ng 15-16%. Ch đ o các NHTM gi m đ n
m c t i đa tín d ng cho l nh v c phi s n xu t, nh t là lnh v c b t đ ng s n,
ch ng khoán...
Ki m soát lãi su t m c h p lý theo h ng ch đ ng, tích c c ki m ch l m
phát, ki m ch t ng tr ng tín d ng, nâng cao giá tr và m c h p d n c a VND
so v i ngo i t , đ ng th i ki m soát vi c chuy n d ch tín d ng VND sang ngo i
t , trong đó có n i dung đáng chú ý là s a đ i c ch cho vay ngo i t đ ki m
soát t c đ cho vay ngo i t kho ng 20% trên nguyên t c ch ph c v cho các
ho t đ ng s n xu t, kinh doanh thi t y u c a n n kinh t và có ngu n thu ngo i
t t ho t đ ng s n xu t, kinh doanh c a mình; ch đ ng ph i h p v i B Tài chính trong vi c phát hành trái phi u Chính ph trong n c và qu c t , đi u
hành th tr ng v n nh m b o đ m s th ng nh t, nh p nhàng gi a chính sách
ti n t và chính sách tài khoá theo h ng ki m soát l m phát, bình n kinh t v
mô.
(ii) i u hành t giá linh ho t
T tình hình và đ c đi m kinh t Vi t Nam trong b i c nh h i nh p và l m phát đang gia t ng, vi c l a ch n c ch đi u hành t giá đ đ t đ c m c tiêu ki m ch
l m phát và n đ nh th tr ng ti n t là không đ n gi n. c bi t là v i tình tr ng đôla hoá nh hi n nay. i u đó c ng cho th y không th l a ch n c ch t giá th n i
ngay l p t c mà c n ph i có l trình c th đ đ m b o n đ nh th tr ng tài chính.
Th nh t, v i th c tr ng v m c đ phát tri n th tr ng ngo i h i, th tr ng
ti n t nh hi n nay thì c ch đi u hành t giá kh ng ch biên đ nh hi n nay là h p
lý. B i Vi t Nam là m t n c đang phát tri n, ch a th c s có m t ti m l c kinh t
m nh, ch a có m t l c l ng d tr ngo i h i đ l n đ có th can thi p vào th
tr ng khi c n thi t nh m n đ nh s c mua c a đ ng ti n qu c gia, n đ nh đ c giá
c hàng hóa và dch v trên th tr ng. Vi t Nam s l a ch n t giá th n i hoàn toàn vào th i đi m thích h p. Song, hi n t i và s p t i v n ph i áp d ng t giá linh ho t có
s qu n lý c a Nhà n c. S nóng v i trong t do hóa t giá s nh n đ c cái l i thì ít (có l i cho xu t kh u), song cái thi t v n còn l n h n (t ng v n nh p kh u, t ng giá
bán n i đ a, t ng chi phí s n xu t đ i v i các s n ph m s d ng nguyên v t li u nh p
ngo i, đ i giá thành, t ng giá c , đ ng th i t ng n ph i tr cho n c ngoài…). Nhìn
chung, đ ti n t i t do hóa t giá h i đoái c n ph i có m t quá trình và nó ch có th
“an toàn” b ng th c l c c a n n kinh t Vi t Nam trong t ng quan v i kinh t c a các n c phát tri n.
61
Th hai, hoàn ch nh 5 b c đ t ng thêm tính linh ho t c a t giá: (i) T do hoá
vi c chuy n đ i gi a các ngo i t m nh; (ii) T do hoá các đi m k h n; (iii) Cho
phép áp d ng nghi p v quy n ch n gi a VND v i ngo i t ; (iv) N i r ng d n biên đ
t giá giao ngay; (v) T do hoá m c phí trong nghi p v quy n ch n gi a VND và ngo i t .
Th ba, th c hi n chính sách đa d ng hóa ngo i t . Thay cho vi c ch g n v i đ ng đô la M nh tr c đây, t giá ngang giá nên đ c g n v i m t “r ” ti n t (bao
g m m t s ngo i t m nh nh USD, EURO, và m t s đ ng ti n c a các n c trong
khu v c nh Trung Qu c, Hàn Qu c…). Các đ ng ti n này tham gia vào “r ” ti n t
theo t tr ng quan h th ng m i và đ u t v i Vi t Nam. Vi c xác đ nh t giá nh
trên nh m gi m b t s l thu c c a đ ng Vi t Nam vào đ ng đô la M , và ph n ánh
xác th c h n quan h cung c u trên th tr ng trên c s có tính đ n xu h ng bi n đ ng các đ ng ti n c a các n c b n hàng l n.
Th t , n i l ng t giá chính th c. Khi tình tr ng nh p siêu, l m phát ti p t c
leo thang neo gi t giá s gây nhi u h u qu lâu dài nh : gia t ng phân b ngu n l c
vào ngành nh p kh u và nh h ng tiêu c c đ n các ngành xu t kh u; làm t ng
kho ng cách gi a t giá th c và t giá danh ngh a, tích l y nguy c kh ng ho ng; gia t ng kho ng cách gi a t giá chính th c và t giá th tr ng t do...
Do v y n i l ng t giá chính th c là c n thi t. Tuy nhiên, đi u ch nh t giá ph i
xem xét m c đ nh h ng đ n l m phát (không tránh kh i), theo dõi bi n đ ng xu t
nh p kh u và đ m b o s h p d n c a ti n đ ng theo công th c: lãi su t ti n đ ng > lãi su t ô la + % thay đ i t giá.
Vi c áp d ng các chính sách t giá, lãi su t phù h p theo h ng n i l ng t giá
và h n ch lãi su t ti n g i ngo i t có th là nh ng chính sách c n thi t đ h n ch đ u c và t o s n đ nh v mô khi n n kinh t có m c l m phát và thâm h t cao.
Th n m, gi m b t chênh l ch gi a t giá chính th c và t giá phi chính th c.
S chênh l ch gi a hai th tr ng này có lúc lên t i 2.250 đ ng/USD khi t giá ngân
hàng ngo i th ng là 16.250 đ ng/USD và t giá th tr ng là 18.500 đ ng/USD
(ngày 5/6/07).
Chênh l ch l n gi a hai th tr ng s t o l i nhu n l n cho ng i nh p kh u hàng hoá khi doanh thu th ng đ c th c hi n b ng t giá th tr ng t do và thanh toán hàng nh p kh u b ng t giá chính th c. M c l i nhu n nh p kh u l n do chênh l ch t giá s n y sinh tiêu c c đ "v n đ ng" m tín d ng nh p kh u.
Chênh l ch t giá c a hai th tr ng c ng t o k h tiêu c c v i nghi p v
chuy n đ i ngo i t t doanh thu xu t kh u, các ngân hàng th ng m i đua tranh tìm m i cách "v n đ ng" ngu n ngo i t này v do l i ích quá l n. Quá trình này làm gia
t ng tiêu c c trong ho t đ ng xu t nh p kh u, kích thích nh p kh u làm d tr ngo i
h i nhanh chóng b suy gi m.
(iii) Hoàn thi n c ch lãi su t
Khi đi u hành lãi su t, m i quan h gi a t giá, lãi su t ngo i t và lãi su t n i
t luôn ph i đ c nghiên c u, đi u hành đ ng b v i m c tiêu (1) ki m ch l m phát;
(2) gi m thâm h t th ng m i và (3) t ng s h p d n c a ti n đ ng.
V i m c tiêu này lãi su t ti n g i b ng USD nên đi u hành bám sát m c lãi su t USD trên th tr ng qu c t (đang dao đ ng trong kho ng t 5,25%/n m đ n 5,5%/n m). M t chi n l c ch ng đô la hóa hi u qu ph i d a trên kh n ng t o ra
m c lãi su t làm cho VND tr nên h p d n h n. i u này có ngh a là đ ch ng đô la
hóa thành công thì đòi h i ph i có chênh l ch lãi su t VND-USD d ng và k v ng t ng giá c a đ ng VND so v i đô la M . Lãi su t ngo i t th p s gia t ng kho ng
cách gi a lãi su t n i t và ngo i t làm gi m s h p d n khi đ u c , n m gi ngo i t . i u hành đ ng b lãi su t ti n đ ng và lãi su t ngo i t là bi n pháp tích c c đ phòng ch ng đô la hóa đ ng th i t ng tính h p d n c a ti n đ ng trong b i c nh
kinh t v mô đang di n bi n ph c t p nh hi n nay.