3.1. Đối tƣợng và địa điểm nghiên cứu
- Đối tƣợng nghiên cứu của đề tài: Phần mềm QGIS, cây dƣợc liệu phân bố tự nhiên.
- Địa điểm nghiên cứu: Tại xã Tân Bình, huyện Nhƣ Xuân, tỉnh Thanh Hóa.
3.2. Thời gian nghiên cứu
Từ tháng 1/2016 đến tháng 4/2016 3.3. Nội dung nghiên cứu
Từ mục tiêu nghiên cứu đặt ra của đề tài có những nội dung sau:
Nội dung 1: Các loài cây thuốc phát hiện đƣợc tại khu vực nghiên cứu - Xác định đƣợc tên phổ thông và tên khoa học của các loài cây thuốc Nội dung 2: Ứng dụng QGIS vào quản lý cây thuốc
-Ứng dụng phần mềm QGIS xây dựng bản đồ khu vực phân bố của cây thuốc tại khu vực nghiên cứu trên cơ sở kế thừa một số bản đồ giấy sẵn có tại cơ quan địa phương.
-Đề xuất một số giải pháp nhằm nâng cao hơn nữa hiệu quả của công tác quản lý loài cây thuốc.
3.4. Phương pháp nghiên cứu 3.4.1. Kế thừa các tài liệu cơ bản
Kế thừa có chọn lọc các tài liệu về điều kiện tự nhiên, kinh tế xã hội, cùng các tài liệu có liên quan tớí các chuyên đề của các tác giả trong và ngoài nước tại khu vực nghiên cứu.
3.4.2. Phương pháp thu thập và xử lý số liệu
Mô tả cây thuốc: Mô tả đƣợc hình thái điển hình của các loài cây dƣợc liệu, dạng sống, đặc điểm sinh vật học của từng loài.
Tiến hành định vị một số loài cây thuốc quý hoặc một số loài có cây thuốc có số lƣợng lớn bằng máy GPS. Làm cở sở để xây dựng bản đồ khu vực phân bố của từng loài và tiện cho việc quản lý.
Sử dụng phần mềm QGIS để xây dựng bản đồ.
Tìm hiểu, kế thừa các tài liệu có liên quan đến đề tài nghiên cứu.
3.4.5. Phương pháp ngoại nghiệp
Trên cơ sở bản đồ hiện trạng rừng năm 2015 của Hạt kiểm lâm huyện Nhƣ Xuân kết hợp cùng Chi cục Kiểm lâm xây dựng với sự hỗ trợ của dự án kiểm kê rừng toàn quốc. Tiến hành kiểm tra thực địa bằng phương pháp điều tra mặt đất cụ thể nhƣ sau:
Đề tài lựa chọn ra 3 thôn của xã nơi có diện tích rừng tự nhiên nhiều nhất để kiểm tra thực địa gồm thôn Làng Lung, thôn Rọc Nái, thôn Sơn Thủy.
Tại mỗi đơn vị kiểm tra lựa chọn khu vực có sự phân bố của cây thuốc. Bằng cách lập các tuyến điều tra (tuyến phải đi qua các loại rừng, kiểu rừng, kiểu sử dụng đất đai và các kiểu địa hình đặc trƣng). Trong quá trình thực hiện tận dụng các đường mòn, lối nhỏ, đường ôtô... từ đó mở các nhánh sao cho phù hợp với mục đích thu thập số liệu. Trường hợp không tận dụng được hệ thống đường hiện có phải thiết kế tuyến kiểm tra cho từng xã theo phương pháp hệ thống; Số lượng tuyến thiết kế sao cho bao quát đƣợc các loại rừng, loại đất hiện có).
Trên mỗi tuyến đi lập các OTC, diện tích phụ thuộc vào trạng thái rừng. Tại mỗi OTC cần lưu toạ độ vào máy định vị GPS.
Quá trình kiểm tra ngoài thực địa tại OTC được tiến hành theo các bước và các yêu cầu cơ bản sau: Bổ sung đầy đủ địa hình, địa vật và tên địa danh lên bản đồ;
Đối chiếu, kiểm tra, chỉnh sửa các loại tên và mã các loại rừng, loại đất và vị trí của cây dƣợc liệu trên bản đồ cho phù hợp với thực địa; Khoanh vẽ bổ sung diện tích cây dược liệu bằng máy định vị GPS và kết hợp với phương pháp thủ công; Đo đếm các loài cây dược liệu (tên loài cây, phẩm chất sinh trưởng...). Các kết quả điều tra thực địa đều đƣợc ghi lại để bổ sung thêm những thông tin cho bản đồ hiện trạng 2015 và làm cơ sở để xây dựng bản đồ phân bố cây dƣợc liệu trong rừng tự nhiên của xã.
Tiến hành định vị một số loài cây thuốc quý hoặc một số loài có cây thuốc có số lƣợng lớn bằng máy GPS, mô tả cây thuốc, chụp ảnh.
Xác định định tên các loài cây thuốc nhờ chuyên gia, cán bộ kiểm lâm xã và người dân địa phương.
3.4.6. Phương pháp nội nghiệp
Thống kê, xử lý số liệu có liên quan trong lĩnh vực quản lý cây thuốc.
Tổng hợp, đánh giá các mô tả về loài cây thuốc.
Sử dụng phần mềm QGIS xây dựng bản đồ phân bố cây thuốc tại khu vực nghiên cứu.
Đầu vào
QGIS số hóa
Đề xuất tác động Bản đồ hiện
trạng rừng năm 2015
Bản đồ hiện trạng năm 2016
Cơ sở dữ liệu cây thuốc Bản đồ phân bố
Cây dƣợc liệu Bản đồ số (các
lớp bản đồ)
Điều tra tuyến lập OTC
Hình 3.1: Quy trình xây dựng cơ sở dữ liệu cây thuốc bằng phần mềm QGIS
PHẦN 4