H iên tại, thủ tục thi hành án q u y địn h tại p háp lện h thi hành án dân sự và các văn bản h ư ớ n g dẫn là thủ tục thi hành án dán sự và nh ư v ậ y ch ư a thực sự phù hợp với v iệ c thi hành q u y ết đ ịn h trọng tài. Đ iề u đ ó , c h o p h ép c h ú n g ta su y đ oán rằng khi thực h iện sẽ gặp phải k h ô n g ít v ư ớ n g m ắc. Đ ể th áo g ỡ vấn đ ề n à y trong kh i c á c văn bản thi hành án dân sự c ò n ch ư a được sửa đ ổ i, th ì tron g P háp lệ n h trọng tài thương m ại cần q u y địn h c ó m ộ t c ơ c h ế th ích hợp vớ i đ ặc trưng củ a c á c tranh ch ấp giải q u y ết bằng trọng tài.
T ới đ à y để phù hợp v ớ i xu th ế c h u n g , trọng tài ở V iệ t N a m s ẽ c ó thẩm q u yền g iả i q u y ết n h ữ ng tranh c h ấ p phát sin h trong h oạt đ ộ n g sản xu ất kin h d oan h , chứ k h ô n g b ó h ẹp trong sự liệ t kê m ộ t s ố tranh ch ấ p nh ư h iệ n n a y . N h ư vậ y , nhìn tổn g quát thì cá c tranh ch ấp n ày đều th u ộ c lĩnh vực sản x u ấ t k in h d o a n h , ch ứ k h ô n g phải
thuộc lĩnh vực dân sự. Các tranh chấp kinh tế có đặc trưng là giá trị tài sản lớn, cần được giải quyết nhanh để đảm bảo uy tín và cơ hội kinh doanh cho các bên tranh chấp; đặc biệt, đa số tài sản để thi hành theo qu y ết định củ a trọng tài tách biệt khỏi tài sản riêng của các bên tranh chấp. Với các đặc trưng này cần qu y định về đơn yêu cầu, thời hạn tự n g u y ệ n thi hành, các biện pháp kê biên, cưỡng c h ế thi hàn h nhằm đảm bảo bình đẳng, nh an h , giữ uy tín cho các bên tranh chấp, nhưng ngăn chặn được việc tẩu tán tài sản của bên phải thi hành.
Trước mất, liên qu an đến thi hành quyết định trọng tài cần được chú ý để quy định một số vấn đề m an g tính đặc trưng sau:
+ Về m ộ t số thủ tục như: n ộ p đơn yêu cầ u thi h à n h q u y ế t đị n h trọ ng tài, trả đơn, tạm đình chỉ, đình chỉ thi hàn h trong quá trình cơ q u a n thi hàn h án tổ chức thi hành quyết định của trọng tài, cần quy định thời gian n g ắ n hơn, thủ tục đơn giản hơn so với việc thi hành án theo pháp lệnh íhi hàn h án dân sự hiện nay;
+ Q u y định về c h u y ể n tiền, tài sản để thi h à n h q u y ế t đ ị n h t r ọ n g tài q u a biên giới; kê biên tài khoản, tài sản của doanh nghiệp để đ ảm bảo thi hành phải có đặc trưng khác với kê biên tài sản thông thường của cô n g dân n h ằ m đ ảm bảo giải quyết vụ việc n h an h , nh ư n g lại trá nh việc tẩ u tán tài sản c ủ a b ê n phải thi hành.
+ Có hướng dẫn về kê biên cổ phần, tài sản góp vốn trong các tổ chức kinh tế để đảm bảo thi hành các quyết định trọng tài.
Mặt khác, cần thức đẩy nh an h quá trình xây dựng L u ật thi hành án, trong đó xây dựng được một cơ c h ế thi hàn h các quyết định trọng tài trong nước cũng như quyết định trọng tài nước ngoài được V iệt N am cô n g n h ậ n và cho thi hành.
3.5. Về việc huỷ quyết định trọng tài, cho thi hành quyết định trong tài theo hướng không cần thiết phải mở phiên toà
Việc xem xét tại toà án qu y ết định trọng tài là xem xét về m ặt thủ tục, chứ không xét lại nội d u n g giải quyết tranh chấp của trọ n g tài. V ậy nên, khi nhận được hồ sơ yêu cầu huỷ hoặc cho thi hành quyết định trọng tài, toà án chỉ cần căn cứ theo
quy định của pháp luật m à ra quyết định huỷ quyết định trọng tài hay bác đơn yêu cầu hoặc cho thi hành q u y ết định trọng tài, chứ k h ô n g cần thiết m ở phiên toà. Việc không m ở phiên toà vừa tiết kiệm về thời gian và tiền bạc cho các bên tranh chấp, vùa đảm bảo cơ hội kinh d o anh, uy tín cho họ. T rên th ế giới, m ột số nước cũng áp dụng thủ tục này, ví dụ, n h ư Braxin.
Mặt khác, quyết đ ịn h huỷ, cho công nhận qu y ết định trọ n g tài hoặc bác đơn yêu cầu huỷ quyết định trọ n g tài có giái trị n h ư bản án, q u y ết đ ịnh khác của toà án.
Tuy nhiên, cũng cần có q u y định quyết định trọng tài có thể được phúc thẩm, giám đốc thấm n h ư quyết định k h á c của toà án, để đ ảm bảo tính ch ín h xác của quyết định của tòa án và đảm bảo q u y ề n và lợi ích hợp ph áp của các bên tranh chấp. Thủ tục phúc thẩm, giám đốc th ấm được áp dụ n g theo thủ tục tố tụng tại toà án. Tuy nhiên, theo chúng tôi thủ tục g iám đốc thẩm và tái thẩm k h ô n g nên áp dụ n g thủ tục tố tụng dân sự, vì rườm rà và kéo dài, m à nên q uy định thủ tục ph ú c th ẩm và giám đốc thẩm theo hướng rút ngắn về m ặt thời gian; đồng thời, cơ c h ế này là cơ c h ế m ột lần trong xét xử, tức quyết định ph ú c thẩm , giám đốc th ẩm phải chứa đựng nội dung giải qu y ết vụ việc, chứ k h ô n g theo kiểu huỷ quyết định giải q u y ết trước để giải quyết theo thủ tục sơ thẩm,...
3.6. Tiếp tục ký kết các điểu ước khu vực và hiệp định song phương trong đó có quy định về thi hành quyết định trọng tài
Hiện tại, ngoài việc th a m gia Công ước N e w yo rk 1958, V iệt N am đã ký hiệp định song phương với 13 nước, trong đó có liên q u a n đến vấn đề cô n g nhận và cho thi hành đối với quyết đ ịnh củ a trọng tài nước ngoài. T uy nhiên, chủ yếu là với các nước xã hội chủ nghiã cũ, nhiều nước chưa th am gia C ông ước N ew york 1958, nhưng Việt N am cũng ch ư a có hiệp định song phương về vấn đề này. Do đó, cần tiếp tục nghiên cứu để th am gia các Đ iều ước qu ố c tế liên qu an đến công nhận và cho thi hàn h quyết định trọ n g tài nước ngoài, để m ở rộng p h ạm vi công nhận và cho thi hàn h quyết định trọ n g tài của các nước khác, nhữ ng nước chư a tham gia Công ước N e w york 1958. Đ ồ n g thời, cũng cần thiết phải tăng cường việc ký kết các điều
ước song phư ơng về vấn đề cô n g nhận và cho thi hành qu y ết định trọng tài với các nước có quan hệ giao lưu dân sự, kinh tế với Việt N am .