CHƯƠNG III XÂY DỰNG GIAO DIỆN CHƯƠNG TRÌNH
I. GIỚI THIỆU VỀ NGÔN NGỮ LẬP TRÌNH
1. Ngôn ngữ lập trình Visual Basic
a. Khái quát chung về Visual Basic:
- Trước khi Visual Basic ra đời vào năm 1991, việc phát triển các ứng dụng chạy trên windows rất tích cực nhọc so với các ứng dụng chạy trên môi trường DOS, việc phát triển các ứng dụng chạy trên windows đòi hỏi phải có các lập trình viên chuyên về chương trình và hàng trăm dòng mã lệnh lê thê cho một công việc đơn giản.
- Khi phát hàng visual basic 1.0 Bill Gate chủ tịch kiêm giám đốc điều hành hãng Microsoft đã mô tả như một sản phẩm đáng nể “visual basic như một kỳ công của thế giới”.
- Visual basic phiên bản 2.0 đã từng nhanh hơn và thậm chí dễ dàng hơn so với visual basic 1.0 visual basic 3.0 bổ sung một phương thức đơn giản để điều khiển các cơ sở dữ liệu mạnh nhất sẵn có visual basic 4.0 bổ sung thêm phần hổ trợ phát triển 16bit và sau đó phát triển thành 32 bit, và bắt đầu tiến trình chuyển visual basic 5.0 đã bổ sung khả năng tạo các tập tin thi hành thực sự thậm chí có khả năng tạo điều khiển riêng. Ngoài ra visual basic 5.0 cho phép sử dụng các thành phần ActiveX, ActiveX là công nghệ mà mircosoft muốn sử dụng để kích hoạt internet và mạng nội tuyến công ty và liên kết dễ dàng với thư viện sẵn có của nhà lập trình. Hiện nay phiên bản visual basic 6.0 nó nó thêm hổ trợ đồ hoạ rất mạnh mẽ. Mục đích của phiên bản này là để lập trình viên đưa ra các ứng dụng chạy trên mạng của visual basic 6.0 cụ thể: hệ thống thư viện sử dụng DLL và các thư viện OLE (Object Linking and Embedding) gọi là nhúng và kết nối, theo công nghệ ÕC (Object Control Extention) gọi là các điều khiển mở rộng, nhu cầu đòi hỏi cấu hình máy tính phải lớn.
- Visual basic dùng cơ sở dữ liệu của eccess để xử lý dữ liệu, visual basic không phải là một trường quản trị cơ sở dữ liệu mà là một ngôn ngữ lập trình mạnh, bản thân nó có khả năng cung cấp nhiều công cụ có khả năng kết nối và đọc dữ liệu từ các hệ cơ sơ dữ liệu mà là một ngôn ngữ lập trình
Trang 29
mạnh. Bản thân nó có khả năng cung cấp nhiều công cụ có khả năng kết nối và đọc dữ liệu từ các hệ cơ sở dữ liệu khác như: foxpro, access..
- Ta có thể dùng một điều khiển dữ liệu để quản lý kết nối biểu mẫu visual basic và một cơ sở dữ liệu. Điều khiển dữ liệu còn cung cấp khả năng duyệt dữ liệu đơn giản, cho phép ứng dụng duyệt qua một recordset, thêm và cập nhật mẫu tin. Phiên bản trước của visual basic cung cấp hai loại điều khiển dữ liệu Dao data, thường được dùng để kết nối dữ liệu trên máy tính cá nhân như:
Microsoft Access và điều khiển remote data (RDC) dùng cho dữ liệu client/server. Visual basic 6.0 còn thêm một điều khiển dữ liệu mới, ADO data, cho phép ta truy cập mọi dữ liệu trên máy tính cá nhân, trên hệ clien/server vá không thuộc mô hình quan hệ.
b. Tổ chức của visual basic
- Một chương trình trong visual basic được tổ chức thành hai chế độ làm việc cũng như trong môi trường windows.
- MDI (Multi Document Interface) giao diện đa văn bản: cùng một lúc có thể mở nhiều văn bản, chẳng hạn như: Microsoft Word, Microsoft Excel...
- SDI (Single Document Interface) giao diện đơn văn bản cùng một lúc chỉ có thể mở được duy nhất một văn bản chẳng hạn như: Notepad, wordpad...
- MDI from: một project có thể mở nhiều cửa sổ làm việc đồng thời.
Cần hiều rằng trong một thời điểm, chỉ có duy nhất một cửa sổ dạng enable (có thể làm việc) còn tất cả ở dạng Unnable (không tích cực).
- Visual basic là một sản phẩm của microsoft, phiên bản mới hiện nay là visual basic 6.0 và visual basic 7.0, chương trình này được viết bằng phiên bản visual basic 7.0.
- Form: Form là một mẫu thiết kế cửa sổ dùng trong chương trình.
Khi người lập trình thiết kế một chương trình tức là họ đã tạo ra một hoặc nhiều cửa sổ cho chương trình đó, một cửa sổ trên đó có menu, các control bố trí theo một trật tự nào đó, mỗi cửa sổ được thiết kế như vậy được gọi là một form. Một chương trình chạy trên windows thường có một cửa sổ chính trong quá trình làm việc có thể tạo ra nhiều cửa sổ con vì vậy trong quá trình thiết kế người lập trình có thể tạo ra nhiều form cho chương trình của mình.
- Project: Khi người lập trình thiết kế một chương trình trên visual basic thì phải qua hai bước chính:
Trang 30
+ Thiết kế giao diện + Viết lệnh
c. ĐỐi tượng và cách sử dụng đối tượng
- Visial basic là ngôn ngữ kiểu đối tượng, làm việc với visual basic là làm việc với các đối tượng.
- Để viết chương trình cho đơn giản người ta tạo mỗi yếu tố trong chương trình thành một đối tượng, các đối tượng đó cũng giống các đối tượng trong thế giới thật, mỗi đối tượng đều có một đặt tính riêng và cách ứng xử riêng.
Đặc điểm của các đối tượng trong chương trình:
+ Mỗi đối tượng có một tên để phân biệt với tên khác
+ Mỗi đối tượng có thể có nhiều đặc tính, các đặc tính này có thể gọi là property
+ Mỗi đối tượng có thể có nhiều hoạt động, các hoạt động này gọi là các method (phương thức) của nó
+ Các đối tượng trên windows còn có những động tác để đáp lại những sự kiện đã tác động lên nó, mỗi loại đối tượng chỉ đáp ứng lại một số sự kiện nào đó mà thôi. Các sự kiện mà đối tượng có phản ứng với nó được gọi là các event của đối tượng này.
Truy xuất đối tượng:
- Truy xuất đối tượng tức là đọc hoặc đặt giá trị cho các proprety của đối tượng hay gọi là phương thức hoạt động cho các đối tượng đó hoạt động.
Bất cứ lúc nào người lập trình truy xuất đối tượng người lập trình đều viết theo cú pháp sau:
<tên đối tượng>.<tên thuộc tính hay tên phương thức>
Viết lên cho đối tượng:
- Khi người lập trình đặt một đối tượng trên form, chẳng hạn là một commandButton nó vẫn chưa làm một việc gì cả. Người lập trình cần phải viết lện quy định việc làm cho nó.
- Để viết lệnh cho đối tượng ta kích đôi lên đối tượng, cửa sổ viết lệnh sẽ hiện ra và viết những lệnh cần thiết vào trong khoảng giữa hai dong lệnh Private Sub và End Sub.
- Visual basic có đặc điểm đặc biệt là tự động kiểm tra lỗi cú pháp khi người lập trình viết lệnh, khi người lập trình viết xong một dòng lệnh vf
Trang 31
qua dòng khác Visual basic sẽ tự động kiểm tra câu lệnh, nếu sai sẽ sửa lại, và viết hoa chữ thường cho phù hợp với cú pháp.