Có hai nhóm máy ép là nhóm máy ép để tách pha lỏng ra khỏi pha rắn và nhóm máy ép để tạo hình sản phẩm.
2.2.1. Máy ép để tách pha lỏng ra khỏi pha rắn 2.2.1.1. Máy ép trục vít:
Máy ép trục vít là loại máy ép làm việc liên tục, có thể sử dụng cho nhiều loại nguyên liệu khác nhau. Bộ phận làm việc chính của máy là trục vít có bước vít nhỏ dần hay đường kính trục lớn dần quay trong xi lanh nằm ngang. Nguyên liệu ép khi di chuyển theo trục ép chịu áp suất tăng dần. Sự ép xảy ra do khe hở giữa xi lanh và bước vít giảm dần.
Máy ép kiểu trục vít thường dùng trong các nhà máy tinh dầu, nhà máy đồ hộp (ép nước cà chua v.v...).
Hình 2.1 Máy ép trục vít
Trục vít 1 đặt trong xi lanh có đục lỗ 2 cố định. Nguyên liệu vào phểu 3, nước ép chảy qua lỗ trên xi lanh vào máng 4 ra ngoài. Bã ép qua cửa 5 ra theo máng 6. Kích thước cửa tháo bả 5 có thể điều chỉnh tuỳ theo độ ướt của bả đi ra bằng cách tịnh tiến trục vít về phía trước hay lui lại về phía sau. Cửa nhỏ nước ép chảy ra nhiều hơn nhƣng chất lƣợng kém hơn. Lúc mới cho máy chạy nên mở to cửa sau đó giảm dần.
Nhƣợc điểm của máy ép trục vít: Chà xát mạnh trong quá trình ép, do đó làm cho nước ngọt (hoặc dầu) bị đục.
2.2.1.2. Máy ép thuỷ lực:
Là loại máy thường được dùng trong các nhà máy chế biến thực phẩm như sản xuất rƣợu vang. Nó gồm bơm có nhiều pittong trụ, thùng chứa, bộ phân phối và máy ép, sản phẩm ép đƣợc nạp vào buồn.
2.2.1.3. Máy ép trục:
Máy ép trục là loại máy ép làm việc gián đoạn, sử dụng cho loại nguyên liệu là mía. Bộ phận làm việc chính của máy là trục ép (2 trục hay 3 trục) điều tiện các rãnh có hình dạng và kích thước như nhau. Nguyên liệu ép khi di chuyển giữa 2 hoặc 3 trục.
Sự ép xảy ra do khe hở giữa các trục.
Cấu tạo máy ép: Một bộ máy ép gồm các bộ phận chính:
- ... Giá máy.
- ... Các trục ép: Trục đỉnh, trục trước, trục sau.
- ... Bộ gối đỡ trục và bộ điều chỉnh vị trí lắp trục.
- ... Bộ phận nén trục đỉnh.
- ... Tấ m dẫn mía.
Giá máy có nhiều kiểu: kiểu đỉnh thẳng, kiểu đỉnh nghiêng và kiểu cần nén cong.
Hình 2.2 Cấu tạo máy ép trục 2.2.1.4. Máy ép dùng khí nén:
Trong máy ép này lực tác dụng lên nguyên liệu là không khí nén. Máy này được dùng nhiều trong dây chuyền sản xuất nước quả cho các nguyên liệu không cứng như dứa, cam, quít (hoặc nho), phương pháp này rất tốt vì quá trình ép không phá vỡ những cơ cấu cứng của nguyên liệu vỏ, cuống, xơ, là những chất không có lợi cho thành phần của nước quả. Máy làm việc gián đoạn.
Cấu tạo sơ bộ của máy ép:
Hình 2.3 Cấu tạo máy ép dùng khí nén 1: Thùng ép.
2: Đầu thùng ép.
3: Thùng cao su.
4: Ống dẫn không khí nén.
5: Trục rỗng.
6: Ổ trục.
Nhƣợc điểm của máy ép dùng khí nén này là: Mỗi máy ép phải dùng tới 3 động cơ để quay thùng ép, trục vít và cho máy nén khí.
2.2.2. Máy ép để tạo hình:
2.2.2.1. Máy ép trục lăn (máy ép nén).
Máy ép trục lăn làm việc liên tục, gồm có bộ phận nén (2 trục lăn) và bộ phận tạo hình (khuôn đúc). Hai trục lăn quay ngƣợc chiều nhau tạo nên áp suất đẩy bột nhão và khuôn đúc.
Khuôn đúc là các đĩa kim loại có gia công lỗ có hoa văn.
Dùng trong sản xuất mì ống.
Hình 2.4 Máy ép trục lăn 2.2.2.2. Máy dập ép:
Bộ phận tạo hình khuôn đúc 1 của máy ép đƣợc gia công thành hình hoa văn phong phú. Bộ phận tạo hình thực hiện chuyển động qua lại, đƣa khối bột nháo đã đƣợc cán 2 nằm trên băng tải 3 và ép xuống.
Máy dập ép thường dùng trong công nghệ bánh kẹo.
Hình 2.5 Sơ đồ máy dập ép tạo hình bánh qui 2.2.2.3. Máy ép đóng bánh:
Bộ phận chủ yếu của máy ép có khuôn đúc kiểu đứng là các đĩa hoặc cái bánh quay chậm.
Đĩa có những lỗ ở đó đặt các khuôn đúc. Vật liệu ẩm từ bộ phận nạp lệu cho vào các khuôn đó để đóng bánh. Đáy khuôn là các bàn di động lên xuống.
Quá trình đóng bánh có thể theo dõi ở sơ đồ làm việc của máy ép có khuôn đúc kiểu đứng hình 1.3.2.4. Tại vị trí 1, bàn đỡ 2 thấp nhất. Sau đó khuôn đúc 1 chất đầy sản phẩm ƣớt 3 (vị trí II), tiếp đến ép nguyên liệu bỡi bàn đỡ (ở giai đoạn này trên khuôn đúc có đặt tấm 4 vị trí III) và cuối cùng bàn đỡ đầy thành phẩm đóng bánh và nâng cao hơn mặt bàn khoảng 0,5mm.
Hình 2.6 Sơ đồ làm việc của máy ép có khuôn đúc kiểu đứng
1. ... K huôn đúc
2. ... B àn đỡ
3. ... S ản phẩm
4. ... T ấm kim loại