IV. Trách nhiệm hành chính
2. Khái niệm, cấu thành pháp lý của vi phạm hành chính
2.2. Cấu thành pháp lý
a. Mặt khách quan
b. Mặt chủ quan
c. Khách thể
d. Chủ thể
a.Mặt khách quan
Là những dấu hiệu biểu hiện ra bên ngoài của VPHC như: hành vi, hậu quả tác hại của hành vi, mối quan hệ nhân quả giữa hành vi và hậu quả
Dấu hiệu khác: công cụ, phương tiện, thời gian, ủịa ủiểm của VPHC (Khụng phải là dấu hiệu bắt buộc, cú ý nghĩa xỏc ủịnh tớnh chất mức ủộ nguy hiểm ủể ỏp dụng biện phỏp xử phạt tương ứng
VPHC là hành vi, chỉ ủược thực hiện bởi hành vi
VPHC có hình thức biểu hiện là hành vi.
Không có hành vi thì không có VPHC
Những suy nghĩ, quan ủiểm, tư tưởng xấu chưa thể hiện ra bên ngoài bằng hành vi thì chưa phải là vi phạm pháp luật
Hành vi có thể biểu hiện dưới hình thức:
hành ủộng hoặc khụng hành ủộng
VPHC có tính nguy hiểm cho xã hội nhưng
tớnh chất, mức ủộ ớt nguy hiểm hơn so với tụi phạm hình sự
Hậu quả tác hại và mối quan hệ nhân quả giữa hành vi và hậu quả
Hậu quả tác hại là những thiệt hại do hành vi VPHC gây ra cho trật tự QLNN (vật chất hay phi vật chất)
Mối liên hệ nhân quả là hành vi VPHC là
nguyên nhân gây ra hậu quả, hậu quả xảy ra bởi chớnh hành vi ủú
Hậu quả và mối liên hệ nhân quả không phải là dấu hiệu bắt buộc, mà cú ý nghĩa xỏc ủịnh tớnh chất và mức ủộ nguy hiểm của VPHC ủể áp dụng hình thức, mức phạt tương ứng
b.Mặt chủ quan
Là biểu hiện bờn trong của VPHC, gồm: Lỗi, ủộng cơ, mục ủớch của VPHC
Lỗi là trạng thỏi tõm lý, thể hiện nhận thức và thỏi ủộ của người vi phạm tại thời ủiểm thực hiện hành vi.
Lỗi là dấu hiệu bắt buộc trong cấu thành mọi VPHC.
Lỗi trong VPHC gồm: lỗi cố ý và lỗi vô ý
Động cơ, mục ủớch khụng phải là dấu hiệu bắt buộc, dựng ủể ủỏnh giỏ tớnh chất, mức ủộ nguy hiểm của hành vi vi phạm và có ý nghĩa trong công tác phòng ngừa VPHC
Lỗi cố ý
Lỗi cố ý thể hiện ở chỗ người có hành vi vi phạm hành chớnh nhận thức ủược tớnh chất nguy hại cho xã hội và trái pháp luật của hành vi của mình nhưng vẫn thực
hiện, hoặc ủể mặc cho hậu quả hành vi ủú xẩy ra.
VD: ủua xe, trốn thuế…..
Lỗi vô ý
Lỗi vô ý thể hiện ở chỗ người VPHC không biết hoặc khụng nhận thức ủược hành vi của mình là trái pháp luật mặc dù cần phải biết và nhận thức ủược.
Đặc ủiểm chớnh của lỗi này là do vụ tỡnh hay thiếu thõn trọng nờn người vi phạm ủó khụng xử sử ủỳng với yờu cầu của phỏp luật và khi thực hiện hành vi họ khụng thấy ủược nghĩa vụ cần phải làm mặc dự nếu thấy ủược họ sẽ không làm trái nghĩa vụ này
c.Khách thể
Là những quan hệ xã hội trong lĩnh vực QLNN bị hành vi VPHC xõm hại, ủược LHC bảo vệ
Bao gồm: khách thể chung, khách thể loại, khách thể trực tiếp
Là yếu tố bắt buộc trong cấu thành VPHC, phản ánh tính chất nguy hiểm của hành vi vi phạm
d.Chủ thể
Chủ thể của VPHC là cá nhân hoặc tổ chức có năng lực trách nhiệm hành chính thực hiện hành vi VPHC
Đối với tổ chức: phải cú quyết ủịnh thành lập (cơ quan NN) hoặc ủược cho phộp thành lập và hoạt ủộng (tổ chức xó hội, tổ chức kinh tế) Đối với cá nhân: có năng lực pháp lý hành
chớnh và năng lực hành vi hành chớnh, ủạt ủộ tuổi nhất ủịnh
Độ tuổi chịu trách nhiệm hành chính (Điều 6 Pháp lệnh XLVPHC)
Đủ 14 tuổi ủến dưới 16 tuổi bị xử phạt hành chớnh về vi phạm hành chớnh do cố ý; ủủ 16 tuổi trở lờn bị xử phạt hành chính về mọi vi phạm hành chính do mình gây ra.
Đủ 14 tuổi ủến dưới 16 tuổi vi phạm hành chớnh thỡ bị phạt cảnh cáo.
Đủ 16 tuổi ủến dưới 18 tuổi vi phạm hành chớnh thỡ có thể bị áp dụng hình thức xử phạt VPHC. Khi phạt tiền thỡ mức tiền phạt khụng ủược quỏ 1/2 mức phạt ủối với người thành niờn; nếu khụng cú tiền nộp phạt thì cha mẹ hoặc người giám hộ phải nộp thay.
Đối với quân nhân, lực lượng công an
Quân nhân tại ngũ, quân nhân dự bị trong thời gian tập trung huấn luyện và những
người thuộc lực lượng Công an VPHC thì bị xử lý như ủối với cỏc cụng dõn khỏc;
Trường hợp cần áp dụng hình thức phạt
tước quyền sử dụng một số giấy phép hoạt ủộng vỡ mục ủớch quốc phũng, an ninh thỡ người xử phạt khụng trực tiếp xử lý mà ủề nghị cơ quan, ủơn vị Quõn ủội, Cụng an cú thẩm quyền xử lý theo Điều lệnh kỷ luật;
Đối với tổ chức
Tổ chức bị xử phạt hành chính về mọi vi phạm hành chính do mình gây ra.
Sau khi chấp hành quyết ủịnh xử phạt, tổ chức bị xử phạt xỏc ủịnh cỏ nhõn cú lỗi gõy ra vi phạm hành chớnh ủể xỏc ủịnh trỏch nhiệm phỏp lý của người ủú theo quy ủịnh của phỏp luật;
Đối với tổ chức, cá nhân nước ngoài
Cá nhân, tổ chức nước ngoài vi phạm hành chớnh trong phạm vi lónh thổ, vựng ủặc
quyền kinh tế và thềm lục ủịa của Việt Nam thỡ bị xử phạt hành chớnh theo quy ủịnh của phỏp luật Việt Nam, trừ trường hợp ủiều ước quốc tế mà Việt Nam ký kết hoặc gia nhập có quy ủịnh khỏc.
Cá nhân, tổ chức nước ngoài không bị áp dụng các biện pháp xử lý hành chính khác