3.1. Hành vi nhà u t cá nhân trên TTCK Vi t Nam thông qua phân tích k t qu
3.1.4. KCt qu ki m Dnh tác Bng cFa nhóm yCu tA tâm lý Cn hành vi nhà u
3.1.4.1. M i quan h gi a h c v n v i các nhóm yFu t tâm lý
Gi thuyCt 3: Trình B h c v n có mAi quan h cùng chi u v i các nhóm yCu tA: tâm lý l c quan, tâm lý t! tin; có mAi quan h ng c chi u v i các nhóm yCu tA: tâm lý bi quan, nhóm yCu tA thái B Ai v i rFi ro và nhóm yCu tA b y àn.
Trình h c v n có m i quan h ch't ch* v i các nhóm tâm lý c a nhà Bu tC cá nhân trên TTCK Vi t Nam. KFt qu ki m nh t i B ng 3.18 cho th y: nhà Bu tC có trình h c v n cao hDn thì l c quan nhiAu hDn, t tin hDn, ít bi quan hDn và tâm lý bBy àn ít hDn. iAu này kh0ng nh, xét " m t góc nào ó, yFu t h c v n có tác ng tích c c lên tâm lý c a nhà Bu tC cá nhân. KFt qu ki m nh cho th y s khác nhau vA giá tr trung bình gi a các nhóm nhà Bu tC theo các nhóm tâm lý nhà Bu tC là có tin c y 95%.
3.1.4.2. M i liên h gi a tu$i và các nhóm yFu t tâm lý
Gi thuyCt 4: Tu i cFa nhà u t có mAi quan h cùng chi u v i các nhóm yCu tA: tâm lý l c quan và tâm lý t! tin, có mAi quan h ng c chi u v i các nhóm yCu tA: tâm lý bi quan, nhóm yCu tA thái B Ai v i rFi ro và nhóm yCu tA b y àn.
B ng 3.19 th hi n kFt qu ki m nh m i quan h gi a tu$i và các nhóm yFu t tâm lý: nhà Bu tC có tu i càng tr1 thì càng bi quan (và ít l c quan hDn), càng thiFu t tin và có tâm lý bBy àn hDn. Nh ng nhà Bu tC có tu$i cao hDn thì ngC c l i, tâm lý l c quan cao hDn, t tin hDn và thái i v i r i ro c)ng th p hDn.
3.1.4.3. M i liên h gi a trình h c v n và các thang o có liên quan M i liên h gi%a trình B h'c v n và t, su t sinh l i:
B ng 3.20 và SD E 3.5 th hi n m i quan h gi a t su t sinh l i và trình h c v n. Theo ó, có 35% các nhà Bu tC t ánh giá t su t sinh l i là l trong n m 2011, trong ó phân chia theo trình h c v n c( th nhC sau: ph$ thông (65%), cao 0ng (52%), i h c (32%), sau i h c (21,2%). Có 37,6% nhà Bu tC có t su t sinh l i " m c hoàn v n, phân chia theo trình h c v n có kFt qu nhC sau:
i v i trình h c v n ph$ thông (20%), cao 0ng (31,6%), i h c (47,5%), sau i h c (20,2%). Có 23% nhà Bu tC có t l sinh l i t# 1-50%, phân t$ chia theo trình h c v n c( th nhC sau; ph$ thông (15%), cao 0ng (11,2%), i h c (16,5%), sau i h c (52,9%).
B ng 3.20 cho kFt qu ki m nh m i quan h gi a 2 biFn: h c v n và t l sinh l i trong Bu tC ch ng khoán n m 2011 có h s Kendall’s tau-b = 0,276 và h s Gamma = 0,413. V i p-value = 0% ch ng t& kFt qu ki m nh có ý ngh a 100%.
Do ó, có th kFt lu n 2 biFn trình h c v n và t l sinh l i trong Bu tC ch ng khoán có quan h ch't ch* và t l thu n: nhà u t có trình B h c v n càng cao thì t& l sinh l i trong u t càng cao.
M i liên h gi%a trình B h'c v n và m c B hi u qu trong B u tư
M i liên h gi a trình h c v n và m c hi u qu trong Bu tC C c th hi n qua B ng 3.21 và SD E 3.6. B ng 3.21 cho kFt qu h s Kendall's tau-b=0.324 (xác su t bác b& 0%) và h s Gamma=0.483 (xác su t bác b& 0%). Do ó, quan h gi a trình h c v n và hi u qu Bu tC là quan h t l thu n: h c v n càng cao thì hi u qu trong Bu tC càng cao.
M i liên h gi%a trình B h'c v n và t n su t giao d#ch
SD E 3.7 cho th y, các nhà Bu tC có h c v n càng th p thì tBn su t giao d ch càng nhiAu: i v i các nhà Bu tC có trình h c v n ph$ thông, tBn su t giao d ch trên 10 lBn trong 1 tháng chiFm Fn 50%, con s này i v i các nhà Bu tC có trình cao 0ng là 13,3%, i h c là 3,6% và sau i h c là 9,6%. B ng 3.22 cho kFt qu ki m nh m i quan h gi a trình h c v n và tBn su t giao d ch có h s Kendall’stau-b = -0,45, h s Gamma = -0,620 v i xác su t bác b& p-value = 0
ch ng t& quan h gi a trình h c v n và tBn su t giao d ch là quan h ngC c chiAu.
M i liên h gi%a trình B h'c v n và quy mô giao d#ch
M i quan h gi a trình h c v n và quy mô giao d ch trung bình là m i quan h cùng chiAu và có quan h ch't ch* v i nhau: nhà u t có h c v n càng cao thì quy mô m$i l n giao dDch càng l n và ng c l i. iAu này C c kh0ng nh qua kFt qu ki m nh t i B ng 3.23 v i H s kendall’s tau-c=0,118, Gamma=0,188 và p-value = 0,001.
M i liên h gi%a trình B h'c v n và th i gian n m gi% ch ng khoán trư c khi bán
B ng 3.24 và sD E 3.9 ph n ánh m i quan h gi a trình h c v n và th i gian n m gi ch ng khoán trC c khi bán c a nhà Bu tC cá nhân là m i quan h cùng chiAu v i tin c y 90%. KFt qu cho th y, t l các nhà Bu tC bán ngay ch ng khoán khi ch ng khoán vA tài kho n (T+2) chiFm Fn 45,2%, n m gi a t# 1- 4 tuBn chiFm 35%, n m gi t# 1-2 tháng chiFm 12,8% và nhiAu hDn 2 tháng là 7%.
M i liên h gi%a trình B h'c v n và d Boán Vnindex
B ng 3.25 cho th y m i liên h gi a trình h c v n và t ánh giá vA d oán di-n biFn Vnindex c a nhà Bu tC cá nhân là ch't ch*: nhà Bu tC càng có trình h c v n th p l i càng t& ra t tin trong d oán di-n biFn c a Vnindex (trong khi d oán di-n biFn c a ch% s th trC ng ch ng khoán là iAu không d- dàng i v i t t c các nhà Bu tC, k c i v i nhà Bu tC chuyên nghi p). iAu này c)ng phù h p v i kFt qu ki m nh cho th y, các nhà Bu tC có trình h c v n th p thì hi u qu Bu tC càng th p.
M i liên h gi%a trình B h'c v n và kinh nghi m trong B u tư
B ng 3.26 và SD E 3.11 cho th y, v i tin c y 95%, các nhà Bu tC càng có trình h c v n th p càng ph( thu c hay nói cách khác ánh giá cao vai trò c a kinh nghi m (thay cho kiFn th c và k, n ng) trong Bu tC ch ng khoán.
M i liên h gi%a trình B h'c v n và các nhóm y u t thu c phân tích các nhân t v- mô.
B ng 3.27 và sD E 3.12 cho th y, trong s 22 nhân t thu c phân tích v mô A c p trong B ng h&i (câu h&i 30), v i tin c y 95%, trình h c v n có m i quan h v i các yFu t : lãi su t, t, giá, t c B t ng trư(ng GDP, các thông tin c a 5y ban ch ng khoán Nhà nư c, các chính sách liên quan B n chi tiêu c a chính ph và di"n bi n lãi su t tiFn g i. Các nhà Bu tC càng có trình h c v n th p có xu hC ng ánh giá cao vai trò quan tr ng c a các yFu t thu c kinh tF v mô trong vi c ra quyFt nh Bu tC ch ng khoán c a cá nhân.
M i liên h gi%a trình B h'c v n và các nhóm y u t thu c phân tích ngành và công ty niêm y t
B ng 3.28 th hi n m i quan h gi a trình h c v n và các nhân t thu c vA phân tích ngành và công ty niêm yFt. Trong s 30 nhân t c a PhiFu iAu tra, kFt qu ki m nh cho th y trình h c v n có m i quan h v i các nhân t : khuy n ngh# c a các nhà phân tích, nghiên c u th# trư ng; Khuy n ngh# c a các nhà môi gi i ch ng khoán; Khuy n ngh# t* các nhà phân tích nghi p dư; Thông tin mua bán n i gián; Các nhà B u tư nư c ngoài Bang mua ch ng khoán Bó; Tr c giác, kh n ng c m nh n; Tin B n. Trình h c v n càng th p thì tác ng c a các yFu t này càng m nh và ngC c l i.
3.1.4.4. M i liên h gi a tu$i c a các nhà Bu tC và các thang o có liên quan
M i liên h gi%a tu&i và t&ng m c tiFn B u tư vào ch ng khoán
B ng 3.29 ph n ánh m i quan h cùng chiAu gi a tu$i c a nhà Bu tC v i t$ng m c tiAn Bu tC vào ch ng khoán v i h s Kendall’s tau-c = 0,470, h s Gamma = 0,738 v i p-value=0,000: nhà u t có B tu i càng cao thì t ng ti n
u t vào ch ng khoán càng nhi u và ng c l i.
M i liên h gi%a tu&i và quy mô trung bình mAi l n giao d#ch
Ki m nh m i quan h gi a biFn tu$i và biFn quy mô trung bình m i lBn giao d ch cho kFt qu t i B ng 3.30 v i h s Kendall’s tau-c=0,450, h s Gamma
= 0,672 v i p-value=0.000. NhC v y, nhà Bu tC có tu$i càng cao thì quy mô trung bình m i lBn giao d ch càng l n.
M i liên h gi%a tu&i và m c B m o hiCm c a nhà B u tư
B ng 3.31 cho kFt qu ki m nh gi a tu$i v i thái i v i r i ro và sinh l i c a nhà Bu tC. KFt qu cho th y, nhà Bu tC càng có tu$i thì tâm lý Bu tC càng ít m o hi m, ng i r i ro.
M i liên h gi%a tu&i và m c B ch c ch n trong B u tư
KFt qu ki m nh t i B ng 3.32 ph n ánh, nhà Bu tC có tu$i càng cao càng có tâm lý ch c ch n trong Bu tC, ng i r i ro và m o hi m trong b t c v thF
Bu tC nào.
M i liên h gi%a tu&i và s l n giao d#ch trung bình trong 1 tháng
S lBn giao d ch và tu$i nhà Bu tC có quan h cùng chiAu qua kFt qu ki m nh t i B ng 3.33 v i h s Kendall’s tau b=0,552, Gamma = 0,811 và p- value=0.000. KFt qu này trái ngC c v i kFt qu ki m nh m i quan h gi a trình
h c v n và s lBn giao d ch.
M i liên h gi%a tu&i và th i gian n m gi% ch ng khoán trư c khi bán B ng 3.34 cho th y, nhà Bu tC có tu$i càng cao thì th i gian n m gi ch ng khoán trC c khi bán càng lâu và ngC c l i (h s Kendall’s tau b=0,238, h s Gamma = 0,381 v i tin c y 100%). KFt h p v i kFt qu ki m nh vA m i quan h gi a h c v n và th i gian n m gi ch ng khoán và hi u qu Bu tC chúng ta có th kFt lu n: các nhà B u tư có B tu&i ít hơn và trình B h'c v n ít hơn chính là nh%ng ngư i giao d#ch nhiFu hơn và b# thua lA nhiFu hơn các nhà B u tư có B tu&i nhiFu hơn và trình B h'c v n cao hơn.
M i liên h gi%a tu&i và kh n ng t d báo di"n bi n ch! s Vn-Index di"n bi n theo chu kì
B ng 3.35 cho kFt qu : nhà Bu tC có tu$i càng cao thì càng t tin trong vi c d oán di-n biFn c a Vnindex. KFt qu này trái ngC c v i m i quan h c a trình h c v n v i kh n ng d oán di-n biFn Vnindex. NhC v y, có 2 nhóm nhà Bu tC d- m c ph i hi u ng l ch l c nhìn nh n quá kh (hindsight bias) là các nhà Bu tC có trình h c v n th p và các nhà Bu tC có tu$i cao.
M i liên h gi%a gi i tính và hi u qu B u tư
Gi thuyCt 7: Nhà u t là Nam gi i th ng t! tin và hi u qu h n trong u t ch ng khoán so v i N gi i.
SD E 3.13 dC i ây ph n ánh m c hi u qu trong Bu tC ch ng khoán chia theo gi i tính. KFt qu cho th y, i v i Nam gi i m c hi u qu thC ng cao hDn so v i N gi i. Th c hi n ki m nh m i quan h gi a 2 biFn: gi i tính và m c hi u qu trong Bu tC cho kFt qu t i B ng 3.36 v i h s Pearson Chi-Square = 19.983 và p-value = 0.000. Vì v y, có th kFt lu n: nhà Bu tC là Nam gi i thC ng có m c hi u qu trong Bu tC ch ng khoán cao hDn so v i N gi i.
Gi thuyCt 8: Trình B h c v n làm t#ng t& su t sinh l i, ng c l i bình quân t ng m c u t làm gi m t& su t sinh l i. M c B tác Bng cFa yCu tA trình B h c v n cao h n m c B tác Bng cFa t ng m c u t .
ki m nh m i quan h gi a m c hi u qu trong Bu tC ch ng khoán ( o lC ng b!ng m c sinh l i - biFn c7 trong b ng h&i) v i trình h c v n (biFn c1 trong b ng h&i) và quy mô giao d ch c a nhà Bu tC (biFn c5 trong b ng h&i) chúng ta s. d(ng mô hình hEi quy Binary Logistic.
B ng 3.36a cho th y kFt qu ki m nh vA phù h p t$ng quát có m c ý ngh a quan sát sig. = .000 nên ta bác b& gi thiFt Ho: 9c1 = 9c5 = 0. B ng 4.6.2 cho th y kFt qu giá tr c a -2 Log likelihood = 439.4 không cao l m th hi n m c phù h p khá t t c a mô hình t$ng th .
B ng 3.36b cho biFt kFt qu ki m nh m c chính xác c a d báo: trong 118 trC ng h p C c d oán là s* ch u l thì mô hình ã d oán úng 81 trC ng
h p, t l úng là 63%. Còn v i 382 trC ng h p th c tF hoà v n tr" lên thì mô hình d oán sai 52 trC ng h p, t l úng là 91.4%. NhC v y, t l d oán úng c a toàn b mô hình là 83.4%.
B ng 3.36c cho kFt qu ki m nh Wald vA ý ngh a c a các h s hEi quy t$ng th c a biFn h c v n và tu$i Au có m c ý ngh a sig. nh& hDn 0,05 nên bác b& gi thiFt:
Ho: 9c1 = 0 Ho: 9c5 = 0.
NhC v y các h s hEi quy tìm C c có ý ngh a và mô hình c a chúng ta có th s. d(ng C c. T# các h s hEi quy ta có phCDng trình:
log@ (P(re_c7 =1)/P(re_c7 = 0)) = -3,679 + 1.968c1 - 0,27c5 Có th di-n d ch ý ngh a c a các h s hEi quy Binary Logistic nhC sau:
- Trình h c v n làm t ng t su t sinh l i còn bình quân t$ng m c Bu tC làm gi m t su t sinh l i.
- M c tác ng c a yFu t trình h c v n cao hDn m c tác ng c a t$ng m c Bu tC.