7. Kết cấu của luận văn
3.1.1. Kết quả đạt đƣợc trong thực tiễn hòa giải vụ việc dân sự
- Năm 2004, các tranh chấp, dân sự, hôn nhân và gia đình, kinh tế, lao động đều tăng, số lượng các loại vụ án mà các Tòa án phải thụ lý 127.763 vụ, đã giải quyết 110.510, vụ đạt 86,5%. Nhìn chung các vụ án hôn nhân và gia đình, dân sự, kinh tế, lao động là phức tạp nhưng trong quá trình giải quyết các Tòa án đã chú trọng tới công tác hòa giải và đã hòa giải thành được 39%
số vụ án đã giải quyết. Nhiều Tòa án hòa giải thành đạt tỷ lệ tới 50% giúp cho việc giải quyết các vụ án dân sự được nhanh chóng [32].
Như vậy, tính trung bình hàng năm số vụ án dân sự các Tòa án đã hòa giải thành đạt từ 30% đến 40%. Mặc dù tỷ lệ này chưa cao nhưng kết quả đó cũng là sự cố gắng lớn của ngành Tòa án và thể hiện vai trò to lớn của hòa giải.
- Năm 2005, cùng với sự phát triển kinh tế, xã hội cũng kéo theo những tranh chấp, và những vụ án hình sự gia tăng. Cụ thể năm 2005 Toàn ngành Tòa án đã thụ lý tăng 5.623 vụ, tỷ lệ giải quyết tăng 5.346 vụ. Tại cấp sơ thẩm đã thụ lý 129.926 vụ, giải quyết 150.195 vụ. Trong đó tỷ lệ hòa giải chiếm 42% trong các vụ án hôn nhân gia đình, dân sự, kinh tế, lao động. Riêng ngành TAND thành phố Hà Nội đã thụ lý 11.561 vụ, giải quyết 10.879 vụ.
Đối với các vụ, việc dân sự thụ lý 5729 vụ, giải quyết 5160 vụ. Trong đó tỷ lệ hòa giải chiếm 38% [32].
- Năm 2006, trong số các vụ việc dân sự đã giải quyết, do kiên trì hòa giải, tôn trọng quyền tự định đoạt đúng pháp luật của các đương sự, nên các Tòa án hòa giải thành đạt trên 40% các vụ việc dân sự đã giải quyết, nhiều Tòa án có tỷ lệ hòa giải thành đạt tới 50-60%. Vì vậy, các loại án dân sự, hôn nhân và gia đình, lao động đã được các Tòa án giải quyết vượt chỉ tiêu xét xử đã đề ra và tỉ lệ giải quyết đều cao hơn so với cùng kỳ năm trước. Đây là một nỗ lực rất lớn của Tòa án các cấp trong năm 2006 [32].
- Năm 2007, TAND các cấp đã giải quyết theo thủ tục sơ thẩm, phúc thẩm và giám đốc thẩm 171.681 vụ việc dân sự (bao gồm những tranh chấp, yêu cầu về dân sự, hôn nhân và gia đình, kinh doanh, thương mại và lao động) trong tổng số 18.992 vụ việc đã thụ lý, đạt 90,84%; tăng 1,78% so với cùng kỳ năm trước và vượt 5,84% so với chỉ tiêu đề ra từ đầu năm. Tỷ lệ các bản án, quyết định những việc và vụ việc dân sự bị hủy là 1,6% (do nguyên nhân chủ quan là 1,4% và do nguyên nhân khách quan là 0,2%), bị sửa là 3,4% (do nguyên nhân chủ quan là 2,5% và do nguyên nhân khách quan là 0,9%). Do các Tòa án đã quan tâm làm tốt công tác hòa giải trong quá trình giải quyết các vụ việc dân sự nên tỷ lệ các vụ việc dân sự được hòa giải thành chiếm 45% tổng số các vụ việc dân sự đã giải quyết [32].
- Năm 2008, TAND các cấp đã thụ lý 192.336 vụ việc dân sự (bao gồm những tranh chấp, yêu cầu về dân sự, hôn nhân và gia đình, kinh doanh, thương mại và lao động) đã giải quyết xét xử được 174.732 vụ việc, đạt 90,8% (vượt 3,8% so với chỉ tiêu xét xử đề ra). Trong đó, giải quyết, xét xử theo thủ tục sơ thẩm 157.096 vụ việc, theo thủ tục phúc thẩm 16.825 vụ việc và theo thủ tục giám đốc thẩm, tái thẩm 811 vụ việc. Tỷ lệ các bản án, quyết định giải quyết vụ việc dân sự bị hủy là 1,4% (do nguyên nhân chủ quan là 1,28% và do nguyên nhân khách quan là 0,12%, bị sửa là 3,1% (do nguyên
nhân chủ quan là 2,3% và do nguyên nhân khách quan là 0,8%). So với năm trước, số vụ án bị hủy do nguyên nhân chủ quan giảm 0,12%, bị sửa do nguyên nhân chủ quan giảm 0,2%. Trong quá trình giải quyết, các Tòa án luôn đảm bảo tôn trọng quyền tự định đoạt của đương sự, coi trọng và làm tốt công tác hòa giải, giúp cho việc giải quyết vụ án được nhanh chóng, qua đó góp phần hàn gắn, củng cố mối đoàn kết trong nội bộ nhân dân. Tỷ lệ các vụ việc dân sự được giải quyết bằng hòa giải thành chiếm 44% [32].
- Năm 2009, TAND các cấp đã thụ lý 214.174 vụ việc; đã giải quyết, xét xử được 194.358 vụ việc, đạt 90,7%. Trong đó, giải quyết, xét xử theo thủ tục sơ thẩm 177.417 vụ việc; theo thủ tục phúc thẩm 15.893 vụ việc và theo thủ tục giám đốc thẩm, tái thẩm 1.048 vụ việc. Tỷ lệ các bản án, quyết định bị hủy là 1,55% (do nguyên nhân chủ quan là 1,42% và do nguyên nhân khách quan là 0,13%), bị sửa là 2,64% (do nguyên nhân chủ quan là 1,91% và do nguyên nhân khách quan là 0,73%). So với năm trước, tỷ lệ các bản án, quyết định bị hủy do nguyên nhân chủ quan tăng 0,14%, bị sửa do nguyên nhân chủ quan giảm 0,39%. Hầu hết các Tòa án đã quan tâm thực hiện tốt phương châm kiên trì hòa giải, thuyết phục để các đương sự nhận thức rõ quyền lợi và nghĩa vụ của mình theo quy định của pháp luật trong quá trình giải quyết các vụ việc dân sự, thông qua đó giải quyết nhanh các tranh chấp nên đã góp phần giải quyết tốt các mâu thuẫn và giữ gìn tình đoàn kết trong nội bộ nhân dân. Tỷ lệ các vụ việc được giải quyết bằng hoà giải thành chiếm tỷ lệ 45% tổng dân các vụ việc dân sự đã giải quyết, tăng hơn năm trước 1% [32].
- Năm 2010, TAND các cấp đã giải quyết, xét xử được 194.372 vụ việc, đạt 90%. Và trong quá trình giải quyết vụ án, các Tòa án đã tích cực hòa giải vì vậy về cơ bản hòa giải thành đạt 99.713 vụ, chiếm 51,3% tổng số các vụ án đã giải quyết [32].
- Năm 2011, TAND các cấp đã giải quyết, xét xử được 222.386 vụ việc, đạt 90%, tăng hơn cùng kỳ năm trước 28.014 vụ việc. Trong đó, hòa giải
thành 111.193 vụ, về cơ bản năm 2011 Tòa án đã thực sự quan tâm làm tốt công tác hòa giải, nên tỷ lệ hòa giải thành chiếm 50% trong tổng số các vụ việc dân sự đã giải quyết [32].
- Năm 2012, toàn ngành TAND đã giải quyết 332.868 vụ án các loại trong tổng số 360.941 vụ án đã thụ lý (đạt 92%); số vụ án còn lại hầu hết mới thụ lý và còn trong thời hạn giải quyết theo quy định của pháp luật. So với cùng kỳ năm trước, số vụ án đã thụ lý tăng 34.673 vụ; đã giải quyết tăng 33.559 vụ.
Đối với công tác giải quyết, xét xử các vụ việc dân sự, hôn nhân và gia đình, kinh doanh thương mại, lao động, TAND các cấp đã thụ lý 271.306 vụ, tăng 24.391 vụ so với cùng kỳ năm trước; đã giải quyết xét xử được 246.215 vụ việc (đạt 90%) tăng 23.829 vụ việc. Trong đó, giải quyết, xét xử theo thủ tục sơ thẩm 231.546 vụ việc; theo thủ tục phúc thẩm 13.484 vụ việc và theo thủ tục giám đốc thẩm, tái thẩm 1.185 vụ việc. Các Tòa án đã chú trọng làm tốt công tác hòa giải trong quá trình giải quyết các vụ việc dân sự, thông qua đó giúp cho việc giải quyết vụ án nhanh chóng, đồng thời góp phần củng cố mối đoàn kết trong nội bộ nhân dân (tỷ lệ hòa giải thành trong việc giải quyết các vụ việc dân sự trong năm qua là 51%). Một số Tòa án có tỷ lệ hòa giải thành cao như: ngành TAND Thành phố Hồ Chí Minh, Hà Nội (60%) và các tỉnh Trà Vinh, Tây Ninh...
Việc nghiên cứu thực tiễn này cũng cho thấy tỷ lệ hòa giải thành ở Hà Nội là tương đối cao nhưng tùy thuộc vào từng địa bàn mà tỷ lệ này cũng có những chênh lệch nhất định. Chẳng hạn, trong năm 2012, TAND quận Cầu Giấy đã thụ lý 904 vụ án các loại, giải quyết 895 vụ án, đạt tỷ lệ 99%. Trong tổng số các vụ việc dân sự đã giải quyết, tỷ lệ hòa giải thành đạt 42% [32].
Năm 2013, Tòa án các cấp đã giải quyết được 364.819 vụ án các loại trong tổng số 395.415 vụ án đã thụ lý (đạt tỷ lệ 92,3%); số vụ án còn lại đa số hầu hết là mới thụ lý và còn trong thời hạn giải quyết theo quy định của pháp
luật. So với năm 2012, số vụ án đã thụ lý tăng 34.474 vụ, đã giải quyết tăng 31.951 vụ [32].
Trong năm qua, mặc dù số lượng các loại vụ án tăng gần 35.000 vụ so với cùng kỳ năm trước, tính chất vụ án ngày càng phức tạp, phát sinh một số hành vi phạm tội và tranh chấp mới, nhưng với việc chủ động bắt nắm tình hình, đề ra nhiều giải pháp hữu hiệu và tổ chức thực hiện quyết liệt tại Tòa án các cấp như; chú trọng làm tốt công tác hướng dẫn áp dụng thống nhất pháp luật, trao đổi nghiệp vụ và rút kinh nghiệm công tác xét xử; tập trung nâng cao hiệu quả công tác đào tạo, bồi dưỡng chuyên môn nghiệp vụ, kết hợp với nâng cao bản lĩnh chính trị, phẩm chất đạo đức, ý thức trách nhiệm, kiểm tra nghiệp vụ tập trung vào khắc phục những hạn chế, thiếu sót trong công tác của các Tòa án trong năm 2012…, nên kết quả công tác giải quyết, xét xử các loại vụ án trong thời gian qua có sự chuyển biến tích cực.
Riêng ngành TAND thành phố Hà Nội đã thụ lý 25.996 vụ án, tăng 2.474 vụ (10,5%) so với năm 2012, các loại án tăng chủ yếu: án kinh doanh thương mại tăng 66,7%; án lao động tăng 65,4%; án hành chính tăng 58,1%;
án dân sự tăng 13,3%; riêng án hình sự giảm 1,18%. Tòa án đã giải quyết 25.139 vụ, tăng 2.377 vụ (10,4%) so với năm 2012, đạt tỷ lệ 96,7% [32].