(Bài làm ở nhà)
A.Mục tiêu bài học:
Giúp HS:
1. Kiến thức:
Củng cố kiến thức và kỹ năng đã học để viết bài NLVH bàn về một tác phẩm, đoạn trích văn xuôi 2. Kĩ năng:
- Tiếp tục rèn luyện các kỹ năng: Tìm hiểu đề, lập dàn ý và viết đuợc 1 bài văn NLVH có vận dụng các thao tác giải thích, chứng minh, bình luận, so sánh, bác bỏ, nêu luận điểm, tìm dẫn chứng phù hợp với luận điểm, phấn tích dẫn chứng để làm rõ luận điểm, luận đề…
- Rèn luyện kĩ năng thẩm định, đánh giá bài viết cảu mình và của bạn cùng lớp.
3. Thái độ:
Rút kinh nghiệm
B. Chuẩn bị của GV và HS:
1. Chuẩn bị của giáo viên:
- Đọc SGK, SGV, TLTK, soạn giáo án -> chấm bài vả sữa bài HS 2. Chuẩn bị của học sinh:
Đọc SGK, TLTK để củng cố kiến thức cũ và chuẩn bị dàn ý đề bài đã KTra.
C,. Tiến trình lên lớp:
I . Hướng dẫn HS ôn tập kiến thức về phân tích tác phẩm văn xuôi II. Sũa bài: GV và HS cùng lập dàn ý cho các đề
Gợi ý:
- Đ ề :
G
ợ i ý bài làm : 1) Mở bài:
+ Giới thiệu tác giả, tác phẩm:
- Kim Lân là nhà văn một lòng một dạ đi về với "đất", với "người", với "thuần hậu nguyên thủy" của cuộc sống nông thôn.
- Nạn đói năm 1945 đã đi vào nhiều trang viết của các nhà văn, nhà thơ. Trong đó có Vợ nhặt của Kim Lân.
+ Nhận xét khái quát:
- Vợ nhặt xây dựng tình huống truyện độc đáo.
- Qua tình huống truyện, tác phẩm thể hiện giá trị hiện thực và giá trị nhân đạo sâu sắc.
2) Thân bài:
1. Bối cảnh xây dựng tình huống truyện.
+ Bối cảnh nạn đói khủng khiếp năm 1945 mà kết quả là hơn hai triệu người chết.
+ Cái chết hiện hình trong tác phẩm tạo nên một không khí ảm đạm, thê lương. Những người sống luôn bị cái chết đe dọa.
2. Trong bối cảnh ấy, Tràng - nhân vật chính của tác phẩm - "nhặt" được vợ. Đó là một tình huống độc đáo:
+ Ở Tràng hội tụ nhiều yếu tố khiến nguy cơ "ế" vợ rất cao:
- Ngoại hình xấu, thô.
- Tính tình có phần không bình thường.
- Ăn nói cộc cằn, thô lỗ.
- Nhà nghèo, đi làm thuê nuôi mình và mẹ già.
- Nạn đói đe dọa, cái chết đeo bám.
+ Tràng lấy vợ là lấy cho mình thêm một tai họa (theo lô gích tự nhiên).
+ Việc Tràng lấy vợ là một tình huống bất ngờ - Cả xúm ngụ cư ngạc nhiên.
- Bà cụ Tứ cũng hết sức ngạc nhiên
- Bản thân Tràng có vợ rồi vẫn còn " ngờ ngợ".
+ Tình huống truyện bất ngờ nhưng rất hợp lí:
- Nếu không phải năm đói khủng khiếp thì "người ta" không thèm lấy một người như Tràng.
- Tràng lấy vợ theo kiểu "nhặt" được.
3. Giá trị hiện thực: tình cảnh thê thảm của con người trong nạn đói + Cái đói dồn đuổi con người.
+ Cái đói bóp méo cả nhân cách.
+ Cái đói khiến cho hạnh phúc thật mỏng manh, tội nghiệp.
+ Vợ nhặt có sức tố cáo mạnh mẽ tội ác của bọn thực dân, phát xít.
4. Giá trị nhân đạo:
+ Tình người cao đẹp thể hiện qua cách đối xử với nhau của các nhân vật.
- Tràng rất trân trọng người "vợ nhặt" của mình.
- Thiên chức, bổn phận làm vợ, làm dâu được đánh thức nơi người "vợ nhặt"
- Tình yêu thương con của bà cụ Tứ.
+ Con người huôn hướng đến sự sống và luôn hi vọng, tin tưởng ở tương lai:
- Tràng lấy vợ là để duy trì sự sống.
- Bà cụ Tứ, một người già lại luôn miệng nói về ngày mai với những dự định thiết thực tạo niềm tin cho dâu con vào một cuộc sống tốt đẹp.
- Đoạn kết tác phẩm với hình ảnh lá cờ đỏ và đoàn người phá kho thóc Nhật.
3) Kết bài:
+ Khẳng định tài năng nhà văn qua việc xây dựng tình huống truyện độc đáo, hấp dẫn.
+ Khẳng định giá trị hiện thực và giá trị nhân đạo của tác phẩm./.
* BiÓu ®iÓm:
- Điểm 9 - 10: Đáp ứng tốt và đầy đủ các yêu cầu trên về nội dung và kĩ năng.
- Điểm 7 - 8: Trình bày đợc khoảng 2/3 số ý đã nêu, bố cục rõ ràng, hợp lý, có một số nội dung giải quyết tốt, có thể mắc sai sót nhỏ về diễn đạt.
- Điểm 5 - 6: Giải quyết đợc 1/2 số ý nói trên, phân tích dẫn chứng cha sâu sắc, diễn đạt còn hạn chế.
- Điểm 3 - 4: Trình bày đợc khoảng 1/3 số ý nói trên, phân tích dẫn chứng cha sâu sắc, diễn đạt còn hạn chÕ.
- Điểm 1 2– : Phân tích đề yếu, không nắm đợc yêu cầu của đề, diễn đạt kém.
- Điểm 00: Không hiểu đề, mắc lỗi trầm trọng về kiến thức và kĩ năng
III. Nhận xét ưu khuyết điểm của bài viết:
IV. Đọc bài viết mắc lỗi của HS:
V. Tổng kết:
Thống kê: 12a7 12a10
- Trên TB - Dưới TB
VI. Ra đề bài viết số 6:
Đề :Cảm nhận của anh chị về h ình ảnh ng ư ời đ àn b à trongt ruyện ngắn “Chiếc thuyền ngoài xa” của Nguyễn Minh Châu.
Hướng dẫn học bài và chuản bị bài: :
- Chọn đọc những bài văn hay các nhóm trao đổi bài với nhau để học hỏi kinh nghiệm Soạn theo Chuẩn bị bài mới: Số phận con người
+ Hoàn cảnh của nhân vật.
+ Việc nhận nuôi bé Vania có ảnh hưởng như thế nào đến hai cha con.
Rút kinh nghiệm :
Tiết: 80-81 lỚP :12A7 Ngày dạy 12A10
Đọc văn
SÔ LÔ KHỐP A.MỤC TIÊU CẦN ĐẠT:
1. Kiến thức:
- Chiến tranh, số phận con người và nghị lực vượt qua số phận.
- Chủ nghĩa nhân đạo cao cả thể hiện qua cách nhìn chiến tranh một cách toàn diện chân thực - Đặc sắc trong nghệ thuật kể chuyện và phân tích tâm trạng nhân vật.
2. Kĩ năng:
Đọc hiểu văn bản theo đặc trưng thể loại.
Tư duy sáng tạo, phân tích bình luận.
3.Thái độ: làm chủ bản thân, sống có bản lĩnh, có thái độ tích cực trước nhữngkhó khăn trắc trở của cuộc sống.
B. CHUẨN BỊ:
1. Chuẩn bị của giáo viên:
b. Đồ dùng dạy học, phiếu học tập, …
c. Phương án tổ chức lớp học: nhóm học, thảo luận, thuyết trình, nêu vấn đề, giảng bình, đọc sáng tạo...
d. Sách giáo khoa, sách giáo viên, sách tham khảo, thiết kế bài giảng.
2. Chuẩn bị của học sinh:
e. Đọc kĩ văn bản sách giáo khoa, sách tham khảo, soạn bài theo Hướng dẫn học bài f. Nội dung và các bài tập của tiết trước.
C.HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC:
1- Ổn định lớp: 1’
2- Kiểm tra bài cũ: 5’ Thuốc (Lỗ Tấn) 3. Giảng bài mới:
Hoạt động 1(2’)
GT bài mới: Sô-lô-khốp, một nhà văn lỗi lạc tiêu biểu của nền văn học Nga Xô Viết thế kỉ XX, từng đạt giải Nobel văn học 1965. Cuộc đời của ông gắn bó máu thịt với con người và cảnh vật quê hương sông Đông trong những nhữ ng bước chuyển mình đau đớn và phức tạp của lịch sử. Tác phẩm của ông thẫm đẫm hơi thở và linh hồn của quê hương. Số phận con người, một tác phẩm có cái nhìn sâu sắc, đa chiều của tác giả về con người trong và sau chiến tranh với những vinh quang và mất mát.
TL Hoạt động của giáo viên Nội dung 15’ Hoạt động 2: Hướng dẫn tìm hiểu
khái quát về tác giả, tác phẩm
- Yêu cầu HS đọc Tiểu dẫn, tóm tắt nét chính về tác giả.
- Tại sao Sô-lô-khốp có nhiều tác - Tại sao Sô-lô-khốp có nhiều tác phẩm hay viết về vùng sông Đông?
phẩm hay viết về vùng sông Đông?
Hs tră lời Hs tră lời
-Ngoài SGK, Gv có thể dựa vào giáo -Ngoài SGK, Gv có thể dựa vào giáo trình đại học và các tài liệu tham khảo trình đại học và các tài liệu tham khảo khác để giúp HS hiểu rõ hơn thân thế khác để giúp HS hiểu rõ hơn thân thế và sự nghiệp, số phận vinh quang và và sự nghiệp, số phận vinh quang và cay đắng của M.Sô-lô-khốp.
cay đắng của M.Sô-lô-khốp.
-Đặc điểm nổi bật trong chủ nghĩa -Đặc điểm nổi bật trong chủ nghĩa nhân đạo của Sô-lô-khốp?
nhân đạo của Sô-lô-khốp?
I. Tìm hiểu chung 1/ Tác giả:
- .Sô-lô-khốp (1905-1984) là nhà văn Xô-viết lỗi lạc, đợc vinh dự nhận giải thởng Nobel về văn học năm 1965 (ông còn đợc nhận giải th- ởng văn học Lê-nin, giải thởng văn học quốc gia).
- Sinh trởng trong một gia đình nông dân vùng Sông Đông-tỉnh Rôxtôp. Sống gắn bó với quê h-
ơng và có những trang viết rất hay về chiến tranh, về ngời lính, về vùng Sông Đông.
- Sớm tham gia cách mạng, vừa tự học, tự kiếm sống và say mê viết văn.
- Là nhà văn xuất thân từ nông dân lao động, Sô-lô-khốp am hiểu và đồng cảm sâu sắc với những con ngời trên mảnh đất quê hơng. Đặc
điểm nổi bật trong chủ nghĩa nhân đạo của Sô- lô-khốp là việc quan tâm, trăn trở về số phận của đất nớc, của dân tộc, nhân dân cũng nh về số phận cá nhân con ngời.
- Phong cách nghệ thuật: viết đúng sự thật, không né tránh những sự thật dù khắc nghiệt trong khi phản ánh những bức tranh thời đại rộng lớn, những cảnh đời, những chân dung số phận đau thơng. Trong sáng tác của ông, chất bi và chất hùng, chất sử thi và chất tâm lí luôn đợc kết hợp nhuần nhuyễn.
=> Công chúng và giới văn học Nga sửng sốt về tài năng của Sô lô Khốp: “con đại bàng non… mênh mang"
- Tác phẩm : Truyện Sông Đông, Sông đông êm
đềm, Đất vỡ hoang…
TL Hoạt động của giáo viên Nội dung
- Truyện ngắn
- Truyện ngắn Số phận con ngườiSố phận con người ra ra đời trong hoàn cảnh nào? Nó có vị trí đời trong hoàn cảnh nào? Nó có vị trí như thế nào trong nền văn học Nga như thế nào trong nền văn học Nga Xô Viết?
Xô Viết?
-GV nêu ra các trường hợp chỗ dịch -GV nêu ra các trường hợp chỗ dịch sai hoặc sót để HS lưu ý
sai hoặc sót để HS lưu ý
Hoạt động 3:
Hoạt động 3: H/dẫn HS tìm hiểu chiH/dẫn HS tìm hiểu chi tiết văn bản
tiết văn bản
-Em bi
-Em biết gì về nhân vật An- đrây Xô- cô-lốp? Nhận xét của em?
HS đọc văn bản SGK và định hướng -trả lời
-Hoàn cảnh và tâm trạng của An-đrây Xô-cô-lốp sau khi chiến tranh kết thúc và trước khi gặp bé Va-ni-a được miêu tả như thế nào?
2/ Tác phẩm
- Truyện ngắn Số phận con người ra mắt lần đầu tiên ở Liên Xô trên hai số báo Sự thật số ra ngày 31-12-1956 và ngày 1-1-1957. Ý đồ sáng tác của tác giả được ấp ủ trong vòng 10 năm, vì thế chỉ trong 1 tuần lễ ông đã viết xong.
- Là một hiện tượng văn học có tầm cỡ thế giới, thời đại; Số phận con người còn là cột mốc đánh dấu sự phát triển văn học Nga thế kỉ XX.. Truyện có dung lượng tư tưởng lớn khiến cho có người liệt nó vào loại tiểu thuyết anh hùng ca
II. Đọc - hiểu văn bản
1. Những số phận bị chiến tranh vùi dập a. Nhân vật An- đrây Xô-cô-lốp
*Trong chiến tranh
+Chiến đấu, bị thương hai lần
+Bị đày đoạ trong các trại tập trung của phát xít Đức, vẫn giữ vững khí phách anh hung của người lính Xô Viết.
+Vợ và con gái bị bom phát xít giết hại từ 1942.
+Con trai A-na-tô-li, chú học sinh giỏi toán, đại uý pháo binh, hi sinh trong ngày chiến thắng tại Béc- lin
Chiến tranh tước đoạt tất cả những gì quí giá nhất: quê hương, gia đình, tình yêu thương, niềm hi vọng.
*Sau chiến tranh:
-Hoàn cảnh
+Không vợ con, không nhà cửa, không niềm hi
TL Hoạt động của giáo viên Nội dung 55’
-Qua hoàn cảnh và tâm trạng của Xô- cô-lốp tác giả muốn nói đến điều gì?
-Bé Va-ni-a gặp Xô-cô-lốp trong hoàn cảnh nào? Em có nhận xét gì về nhân vật này
HS xem SGK và tìm dc-phát biểu
-An-đrây đã nhận bé Va-ni-a làm con như thế nào? Điều gì đã khiến anh có quyết định nhanh chóng như vậy?
vọng, không trở về quê hương.
+Trở thành kẻ lang thang, ăn nhờ ở đậu chìm trong men rượu để trốn chạy quá khứ.
-Tâm trạng
+Tinh thần và thể chất dường như đổ sụp trở nên như người mất hồn.
+Nỗi buồn đau mất mát in đậm trên gương mặt anh (căp mắt nguội lạnh bao giờ cũng buồn thê thảm), vò xé trái tim anh (tr ái tim tôi đã suy kiệt, đã bị chai sạn vì đau khổ)
Sô-lô-khốp không ngần ngại nói lên cái giả rất đắt của chiến thắng, những đau khổ tột cùng của con người do chiến tranh gây nên.
b, Bé Va-ni-a
-Vì chiến tranh mà trơ trọi, đói khát, lang thang +Bố chết ngoài mặt trận, mẹ chết vì bom.
+Ai cho gì ăn nấy, bạ đâu ngủ đấy, quần áo rách bươm xơ mướp, bẩn như ma lem
-Thơ dại nhưng ý thức được nỗi bất hạnh của mình: đôi lúc lặng thinh, tư lự, thở dài.
-Dù biết bố đã hi sinh nhưng vẫn mong ngày gặp bố, kí ức thơ dại đôi lúc trở về.
2. Lòng nhân ái vượt lên số phận:
-Xô-cô-lốp nhận bé Va-ni-a làm con vì:
+Xót thương cho cảnh ngộ của Va-ni-a
+Yêu mến vẻ đẹp hồn nhiên, thánh thiện của Va- ni-a: Cặp mắt cứ như những ngôi sao sáng ngời +Đồng cảnh ngô, tình phụ tử thiêng liêng và tinh
TL Hoạt động của giáo viên Nội dung
HS thảo luận nhóm câu hỏi
-Việc An-đrây Xô-cô-lốp nhận bé Va- ni-a làm con nuôi tác động lớn lao đến hai cha con như thế nào? Tâm hồn thơ ngây của bé Va-ni-a và lòng nhân hậu của An-đrây Xô-cô-lốp được biểu hiện như thế nào? Điểm nhìn của người kể chuyện có giống điểm nhìn của nhân vật không?
-GV giảng bổ sung thêm: hai vợ chồng bác chủ nhà không có con hết sức đồng tình với việc làm nhân ái, cao thượng của An-đrây Xô-cô-lốp và xúc động chia sẻ niềm vui với anh: “Bà chủ múc xúp bắp cải vào đĩa cho nó, rồi đứng nhìn nó ăn ngấu nghiến mà nước mắt ròng ròng. Bà đứng cạnh lò sưởi lấy tạp dề che mặt khóc”
thần trách nhiệm đã thức tỉnh.
*Việc Xô-cô-lốp nhận Va-ni-a làm con nuôi:
-Đối với Xô-cô-lốp:
+ Tâm hồn anh nhẹ nhõm và bừng sáng, làm hồi sinh trái tim đã chai cứng vì đau đớn.
+Cứu vớt linh hồn , giúp anh phần nào trở về với cuộc sống bình thường, lấy lại phần nào bóng dáng gia đình với trẻ thơ, trách nhiệm, niềm hi vọng.
+Với Va-ni-a tự nguyện dành lấy những trách nhiệm nặng nề, gắng sao không làm tổn thương đến trái tim bé bỏng của Va-ni-a bằng cách giấu đi những sự thật cuộc đời , giấu đi những giọt nước mắt đàn ông nóng bỏng bỏng, hiếm hoi, vượt lên những khúc mắc của đời sống thường ngày.
-Đối với Va-ni-a:
+Thổi một luồng gió mới vào tâm hồn bé thơ, khiến câu nhảy chồm lên ríu rít, líu lo vang rộn, ríu rít như chim sẻ.
+Quấn quýt lấy anh không rời và rúc vào nách anh như con chim sẻ dưới mái rạ, ngáy khe khẽ.
Hai số phận đau khổ đã dựa vào nhau, nâng đỡ nhau: Va-ni-a bé bỏng cần có vòng tay cứng cáp của Xô-cô-lốp cưu mang, giúp đỡ, chở che. Tình thương và trách nhiệm khiến Xô-cô-lốp bình tĩnh lại, đứng thẳng dậy, vươn mình vượt qua số phận, thức dậy trong anh một niềm hi vọng mới.
-Nhưng niềm vui và hạnh phúc của anh không trọn vẹn:
+Lái xe chạm phải con bò, bị tước bằng lái, phải ra đi.
TL Hoạt động của giáo viên Nội dung -An-đrây Xô-cô-lốp đã vượt lên nỗi
đau và sự cô đơn như thế nào (khó khăn trong đời thường, chiêm bao ám ảnh và nỗi đau khôn nguôi)?
-Nhận xét về thái độ của người kể chuyện. Ý nghĩa lời trữ tình ngoại đề ở cuối tác phẩm?
Van bản có ý nghĩa gì?
Hoạt động 4: H/dẫn HS tổng kết
-Nhận xét về những suy nghĩ mà nhà văn gửi gắm trong tác phẩn?
-Nhận xét về nghệ thuật tự sự của truyện?
+Nỗi đau của quá khứ vẫn cứ ám ảnh Xô-cô-lốp:
khóc ướt gối, những giấc mơ.
3.Thái độ người kể chuyện và ý nghĩa lời trữ tình ngoại đề
- Xô-cô-lốp: tin cậy, cởi mở, có phần hồn nhiên, bộc trực dễ xúc động.
-Tác giả:
+Không che giấu thiện cảm đặc biệt với Xô-cô-lốp.
+Bày tỏ sự đồng cảm, khâm phục và tin tưởng ở tính cách Nga kiên cường.
4. Ý nghĩa văn bản:
Con người bằng ý chí, nghị lực, lòng nhân ái và niềm tin vào tương lai cần, và có thể vượt qua những mất mát do chiến tranh và bi kịch của số phận.
III. Tổng kết : 1.Nội dung
-Xô-cô-lốp là biểu tượng của tính cách Nga, tâm hồn Nga, biểu tượng của con người thế kỷ XX: kiên cường, dũng cảm, giàu lòng nhân ái, nhân vật mang tầm sử thi.
-Sô-lô-khốp suy nghĩ sâu sắc về số phận con người, tin tưởng vào nghị lực phi thường của con người cách mạng có thể vượt qua số phận.
2.Nghệ thuật
-Kiểu truyện lồng truyện, hai người kể chuyện (tác giả và nhân vật). Nhờ đó đảm bảo tính chân thực, tạo ra một phương thức miêu tả lịch sử mới: lịch sử trong mối quan hệ mật thết với số phận cá