Cấp thiết kế của một công trình là một thông số chính nói lên vai trò quan trọng của công trình trong hệ thống, cũng như đối với nền kinh tế quốc dân nói chung. Từ cấp thiết kế của công trình sẽ xác định được các chỉ tiêu thiết kế và các thông số khác để đảm bảo cho công trình làm việc an toàn và kinh tế.
Cấp công trình và các chỉ tiêu thiết kế được xác định theo các quy phạm, tiêu chuẩn hiện hành. Theo TCXDVN 2852002, cấp công trình được xác định là cấp cao nhất trong các giá trị được xác định theo năng lực phục vụ và theo các đặc tính kỹ thuật của công trình.
a) Xác định cấp công trình theo năng lực phục vụ:
Đối với kênh chính và các công trình trên kênh chính: cấp công trình lấy theo cấp của hệ thống.
Đối với kênh nhánh và công trình trên kênh nhánh: cấp công trình lấy theo năng lực phục vụ của kênh nhánh đang xét.
b)Xác định cấp công trình theo đặc tính kỹ thuật của công trình:
Các đặc tính kỹ thuật được xét khi xác định cấp công trình bao gồm:
Loại công trình: đập chắn, tường chắn…
Đối với các cống, khi đóng van để ngăn nước sẽ tạo ra chênh lệch mực nước thượng hạ lưu nên được xét như là đập chắn.
Vật liệu xây dựng: là đất, đá hay bê tông, bê tông cốt thép…(vật liệu đá xây được xét như là bê tông).
Loại nền, thường được chia làm 3 nhóm:
21 Nhóm A: nền đá.
Nhóm B: nền đất cát, đất hòn thô, đất sét ở trạng thái cứng và nửa cứng.
Nhóm C: nền đất sét bão hoà nước ở trạng thái dẻo.
Chiều cao công trình: lấy theo chiều cao lớn nhất của đập chắn, tường chắn, tính từ đáy chân khay thấp nhất đến đỉnh công trình.
Cần chú ý rằng, cấp của công trình trên kênh nhánh không được cao hơn cấp của hệ thống.
1.3.2.Những yêu cầu chủ yếu về thiết kế công trình trên HTTL 1.Các yêu cầu chung
Khi lập dự án, thiết kế HTTL và các công trình trên đó cần phải đảm bảo các yêu cầu sau:
Đủ độ bền, ổn định, hạn chế thấm trong phạm vi cho phép và thoả mãn các điều kiện khai thác lâu dài.
Bố trí tổng thể công trình phải phù hợp với cảnh quan xung quanh và kiến trúc đặc trưng của khu vực.
Sử dụng vật liệu tại chỗ ở mức tối đa có thể.
Biện pháp thi công tối ưu, thời gian thi công hợp lý, phù hợp với lịch khai thác sinh lợi của toàn hệ thống.
Sử dụng các thiết bị đóng mở hiện đại, đảm bảo kín khít nước, vận hành thuận lợi an toàn.
Quy chuẩn hoá bố trí thiết bị, kết cấu, kích thước và phương pháp thi công xây lắp nhằm đẩy nhanh tiến độ, hạ giá thành và tạo thuận lợi cho công tác quản lý.
2.Các yêu cầu bổ sung khi thiết kế sửa chữa, nâng cấp công trình
Trong điều kiện hiện nay, nhiều hệ thống thủy lợi đã được xây dựng và khai thác trong thời gian dài, nhiều công trình hay hạng mục đã bị hư hỏng, xuống cấp, ảnh hưởng đến sự làm việc của cả hệ thống. Một số công trình có cửa van và thiết bị đóng mở lạc hậu, gây tổn thất nước và vận hành thiếu an toàn, kém thuận lợi. Nhiều hệ thống có nhu cầu dùng nước thay đổi do mở rộng diện phục vụ, chuyển đổi mục đích sử dụng …Những trường hợp này đều phải xem xét sửa chữa, nâng cấp hệ thống hay một số công trình trên đó. Khi lập dự án, thiết kế sửa chữa , nâng cấp công trình, ngoài các yêu cầu chung đã nêu trên còn cần phải thực hiện các yêu cầu bổ sung sau đây.
Cần thu thập đầy đủ các tài liệu khảo sát, thiết kế, thi công, quản lý, quan trắc, sự cố đã xảy ra của công trình cũ, kết hợp với các nghiên cứu khảo sát mới để đánh giá đúng chất lượng, tình trạng kỹ thuật, trang thiết bị, nền và công trình hiện có để làm cơ sở cho việc lựa chọn các giải pháp kỹ thuật sửa chữa, nâng cấp.
Xác định rõ mục tiêu sửa chữa, phục hồi, nâng cấp, mở rộng công trình.
Trong thời gian cải tạo, nâng cấp công trình về nguyên tắc không được gây những ảnh hưởng quá bất lợi cho các hộ đang dùng nước.
Cần nghiên cứu sử dụng lại các bộ phận công trình và thiết bị cũ ở mức tối đa.
22
CÂU HỎI ÔN TẬP CHƯƠNG 1 1. Trình bày khái niệm về hệ thống thủy lợi (HTTL), nhiệm vụ của HTTL.
2. Nêu các thành phần của một HTTL. Trình bày khái niệm về công trình đầu mối và công trình chuyển nước.
3. Cấp của công trình đầu mối và của hệ thống chuyển nước được xác định theo những tiêu chí nào. Nêu cách xác định cấp của một hệ thống và từng hạng mục trên hệ thống.
4. Nêu khái niệm về các công trình trên HTTL.
5. Hãy mô tả một HTTL mà bạn biết rõ.
6. Nêu những yêu cầu chủ yếu khi thiết kế công trình trên HTTL.
23
Chương 2