D. TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC
I. ĐẶC ĐIỂM CỦA SỰ VIỆC VÀ NHÂN VẬT TRONG VĂN TỰ SỰ
1. Sự việc trong văn tự sự.
HOẠT ĐỘNG CHUNG CẢ LỚP
- GV gọi HS đọc.
(1)Em hãy chỉ ra SV khởi đầu, SV phát triển và SV kết thúc. Có thể bớt đi hoặc thay đổi 1 SV nào không? Vì sao?
(2) Nhắc lại ý nghĩa của việc ta sắp xếp lại thứ tự các SV trong truyện “ Thánh Gióng” ở tiết 7.
(3) Qua việc tìm hiểu các sự việc, em hãy rút ra nhận xét về trình tự sắp xếp các sự việc?
-HS chia sẻ ý kiến
- Nhận xét, rút kinh nghiệm - Gv nhận xét, kết luận
GV:Sự việc trong văn tự sự được sắp xếp theo một trật tự, diễn biến sao cho thể hiện được tư tưởng mà người kể muốn biểu đạt.
THẢO LUẬN CẶP ĐÔI
(1) Chỉ ra các yếu tố sau trong truyện ST, TT:
+ Việc do ai làm? (nhân vật) + Việc xảy ra ở đâu? (địa điểm) + Việc xảy ra lúc nào? (thời gian) + Vì sao lại xảy ra? (nguyên nhân) + Xảy ra như thế nào? (diễn biến) + Kết quả ra sao? (kết quả)
- Các nhóm tham gia trình bày ý kiến
HOẠT ĐỘNG CẶP ĐÔI
(1) Theo em có thể xoá bỏ yếu tố thời gian và địa điểm được không? Nếu bỏ điều kiện vua Hùng ra điều kiện kén rể đi có được không?
Vì sao?
(2) Sự việc trong văn tự sự được trình bày như thế nào?
a. Tìm hiểu các sự việc trong truyện ST, TT + SV 1: SV mở đầu( nguyên nhân).
+ SV 2,3,4 :SV phát triển
+ SV 5: SV cao trào => Diễn biến.
+ SV 6,7: SV kết thúc (kết quả)
- Trong các sự việc trên, không bớt được sự việc nào vì nếu bớt thì thiếu tính liên tục, sự việc sau sẽ không được giải thích rõ.
- Các sự việc được kết hợp theo qua hệ nhân quả, không thể thay đổi.
* Kết luận: Sự việc trong văn tự sự được sắp xếp theo một trật tự, diễn biến sao cho thể hiện được tư tưởng mà người kể muốn biểu đạt.
b. Các yếu tố tạo nên tính cụ thể của sự việc:
- 6 yếu tố đó là:
+ Hùng Vương, ST, TT
+ ở Phong Châu+ Thời vua Hùng + Diễn biến: cả 7 sự việc
- Nguyên nhân, kết quả: Sự việc trước là nguyên nhân của sự việc sau, sự việc sau là kết quả của sự việc trước
- Không thể được vì cốt truyện sẽ thiếu sức thuyết phục, không còn mang ý nghĩa truyền thuyết.
- Không thể bỏ việc vua Hùng ra điều kiện vì không có lí do để hai thần thi tài
- 6 yếu tố tạo nên tính cụ thể của truyện
* Kết luận: Sự việc trong tự sự được trình bày một cách cụ thể: sự việc xảy ra trong
- HS thảo luận. GV quan sát, khích lệ ..
-Trao đổi -Nhận xét, rút kinh nghiệm - Gv nhận xét, kết luận
thời gian, không gian cụ thể, do nhân vật cụ thể thực hiện, có nguyên nhân, diễn biến, kết quả.
Sự việc trong tự sự được trình bày một cách cụ thể: sự việc xảy ra trong thời gian, không gian cụ thể, do nhân vật cụ thể thực hiện, có nguyên nhân, diễn biến, kết quả.
2. Nhân vật trong văn tự sự:
HOẠT ĐỘNG CHUNG CẢ LỚP
-Gọi HS đọc SGK để hiểu thế nào là nhân vật trong văn tự sự.
(1) Hãy kể tên các nhân vật trong văn tự sự?
+ Ai là người làm ra sự việc?
+ Ai là nhân vật chính?Ai là nhân vật phụ?
+ Nhân vật phụ có cần thiết không? Có bỏ đi được không?
(2)Nhân vật trong văn tự sự có vai trò gì?
Phân biệt nhân vật chính và nhân vật phụ?
-HS chia sẻ ý kiến.
-Trao đổi -Nhận xét, rút kinh nghiệm - Gv nhận xét, kết luận
HOẠT ĐỘNG CẶP ĐÔI
(1)Các nhân vật được thể hiện trong truyện trên những phương diện nào?
(2) Gọi HS nhắc lại các kết luận về nhân vật? Vai trò của nhân vật? Cách thể hiện nhân vật?
- HS chia sẻ ý kiến
- HS Thảo luận- khái quát . Đọc ghi nhớ - GV tổng hợp- kết luận.
a. Vai trò của nhân vật trong văn tự sự:
*.VD
- Người làm ra sự việc: Vua Hùng, ST, TT.
- Người nói đến nhiều nhất: ST, TT - Nhân vật chính: ST, TT
- Nhân vật phụ không thể bỏ đi được.
* Kết luận:- Vai trò của nhân vật:
+ Là người làm ra sự việc
+ Là người được thể hiện trong văn bản.
+ Nhân vật chính đóng vai trò chủ yếu trong việc thể hiện chủ đề tưởng của tác phẩm.
+ Nhân vật phụ giúp nhân vật chính hoạt động.
b. Cách thể hiện của nhân vật:
- Được gọi tên
- Được giới thiệu lai lich, tính tình, tài năng.
- Được kể việc làm
NV trong văn tự sự là kẻ thực hiện các SV và là kẻ được thể hiện trong VB. Có nhân vật chính, NV phụ.
* Ghi nhớ : SGK.
GV: Nhân vật là kẻ thực hiện hành động và kẻ được nói đến trong văn tự sự. Nhân vật có thể là người, cây cối, con vật, đồ vật...Nhân vật chính đóng vai trò chủ yếu trong việc thể hiện chủ
đề tưởng của tác phẩm. Nhân vật phụ giúp nhân vật chính hoạt động.Nhân vật hiện lên qua tên tuổi, nguồn gốc, tài năng, tính tình, hành động, suy nghĩ,...Đó là dấu hiệu để nhận ra nhân vật đồng thời là dấu hiệu ta phải thể hiện khi muốn kể về nhân vật.
HOẠT ĐỘNG III: LUYỆN TẬP
HOẠT ĐỘNG NHÓM
- GV cho HS đọc BT.
- GV chia nhóm làm bài 3 phút.
- Gọi đại diện 4 nhóm lên bảng làm.
- Lớp nhận xét bổ sung.
Chỉ ra các sự việc mà các nhân vật trong truyện ST, TT đã làm?
Vai trò của các nhân vật?
- Gọi Hs tóm tắt- Nhận xét.
- Nhận xét về cách đặt tên văn bản?
- Cho ví dụ tương tự?
Bài 1:
a. Vai trò của các nhân vật:
+ Vua Hùng: nhân vật phụ: quan điểm cuộc hôn nhân LS + Mị Nương: nhân vật phụ: đầu mối cuộc xung đột + TT: Nhân vật chính: thần thoại hoá sức mạnh mưa gió..
+ ST: nhân vật chính: người anh hùng chống lũ lụt của ND b. Tóm tắt truyện theo sự việc của các nhân vật chính:
c. Đặt tên gọi theo nhân vật chính:
- Gọi: Vua Hùng kén rể : Chưa nói đựơc bản chất của truyện.
- Gọi: Truyện Vua Hùng..: dài dòng, đánh đồng nhân vật, không thoả đáng.
- Đọc yêu cầu bài tập 2.
- Nêu những dự định của em khi làm bài tập này?
- Nhận xét bổ sung ?
- Hướng dẫn HS cùng thực hiện bài tập.
những dự định của mình?
- Hướng dẫn HS cùng thực hiện bài tập.
- Nhận xét, rút kinh nghiệm.
Bài tập 2: Tưởng tượng để kể
Dự định:- Kể việc gì? Không vâng lời mẹ.
- Nhân vật chính là ai? Chính bản thân em.
- Chuyện xảy ra bao giờ? ở đâu?
- Nguyên nhân? Diễn biến? Kết quả? Không vâng lời mẹ cứ đi tắm sông, bị chuột rút, bị cảm, phải nghỉ học, hối hận.
- Rút ra bài học?
HOẠT ĐỘNG IV: VẬN DỤNG
HOẠT ĐỘNG CẶP ĐÔI
1.Em hãy gọi tên, giới thiệu tên, lai lịch, tài năng, việc làm của các nhân vật ST, TT?
- HS thảo luận trong nhóm - Báo cáo kết quả và thảo luận - GV tổng hợp, kết luận
Làm theo bảng
NV Tên gọi Lai lịch Chân
dung Tài năng Việc làm
VUA HÙNG Vua
Hùng Thứ 18 kén rể, ra diều kiện
SƠN TINH ST - ở núi Tản Viên - Có tài lạ, đem
sính lễ trước - Cầu hôn, giao chiến THUỶ
TINH TT -ở miền biển - Có tài lạ - Cầu hôn, đánh ST
MỊ NƯƠNG
Mị Nương
con vua Hùng Xinh đẹp theo ST về núi
LẠC HẦU bàn bạc
HOẠT ĐỘNG V: TÌM TÒI, SÁNG TẠO
(1).Chia sẻ với bạn về một nhân vật trong truyện truyền thuyết mà em yêu thích?
GỢI Ý: Nhân vật tên tuổi, nguồn gốc, tài năng, tính tình, hành động, suy nghĩ,...Điều gì làm em yêu thích?
(2). Thử tìm hiểu: Ngoài nhân vật và sự việc, văn bản tự sự còn cần những yêu tố nào?
(3)Chuẩn bị tranh ảnh, bài thuyết trình và biểu diễn phần “ sân khấu hoá truyện Sơn Tinh Thuỷ Tinh.”
(4) Tập làm MC: Bản tin môi trường
(5) Chuẩn bị kiểm tra 15 phút kết thúc chủ đề.
---
Tuần 3 - Tiết 12 Ngày soạn:...
Ngày dạy:...
LUYỆN TẬP- TỔNG KẾT CHỦ ĐỀ A. MỤC TIÊU CẦN ĐẠT:
1.Kiến thức: Luyện tập củng cố, nâng cao kiến thức về chủ đề. Kiểm tra đánh giá kết quả học tập của học sinh.
2.Kỹ năng: Rèn kĩ năng hệ thống, tổng hợp kiến thức.
3. Thái độ: HS tự hào về truyền thống dân tộc, trân trọng di tích lịch sử.
* Phát triển năng lực: giao tiếp, trình bày, giới thiệu,.
B.CHUẨN BỊ: Phương tiện: máy chiếu, vi tính, ...hình ảnh, tư liệu C. PHƯƠNG PHÁP/ KĨ THUẬT DẠY HỌC :
+ Động não , HS trao đổi, thảo luận về nội dung, bài học ....
+ Trình bày, báo cáo, thuyết rình,...
+ Đóng vai...