CHƯƠNG 4 KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU
4.1 Tổng quan về BHXH tỉnh Quảng Ngãi
4.1.1 Quá trình hình thành và phát triển BHXH tỉnh Quảng Ngãi
Cùng với việc thực hiện đổi mới toàn diện đất nước vào năm 1986, hệ thống BHXH cũng đã có những cải cách đáng kể tạo nên những bước nhảy vọt trong quá trình phát triển. Một trong những điểm mốc đó là việc thành lập BHXH Việt Nam theo Nghị định 19/CP được chính phủ ban hành ngày 16/02/1995, trên cơ sở tách bộ phận làm công tác BHXH của hai ngành LĐTB&XH và Liên đoàn lao động thành một tổ chức mới. Theo quy định, BHXH Việt Nam có ba cấp là: Trung ương; Tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương; quận, huyện, thị xã, thành phố trực thuộc tỉnh. Như vậy một hệ thống BHXH từ Trung ương đến địa phương cũng đã ra đời. BHXH Quảng Ngãi được thành lập ngày 8.8.1995. Năm đầu mới thành lập, toàn ngành chỉ có 4 phòng và 13 đơn vị trực thuộc, với 62 cán bộ, nhân viên và gặp rất nhiều khó khăn, nhất là về cơ sở vật chất. Tuy nhiên, với tinh thần đoàn kết, tập thể cán bộ, công chức, viên chức BHXH tỉnh đã nỗ lực hoàn thành tốt nhiệm vụ chính trị được giao.
Đội ngũ cán bộ của ngành ngày càng tăng về số lượng lẫn chất lượng. Hiện nay, hệ thống BHXH tỉnh đã có 10 phòng chuyên môn, 13 BHXH cấp huyện, thị xã và 1 văn phòng đại diện tại KKT Dung Quất. Trên 95% cán bộ tốt nghiệp đại học, có nghiệp vụ chuyên môn và lý luận chính trị vững vàng. Các tổ chức đảng, chính quyền, công đoàn, đoàn thanh niên trong hệ thống BHXH tỉnh vững mạnh.
Địa chỉ : 08 Cao bá Quát, Tp Quảng Ngãi, tỉnh Quảng Ngãi Điện thoại : (0255) 3837171 - 3828255
Fax : 84-0255.3737379
Email : bhxh@quangngai.vss.gov.vn
54
4.1.2 Cơ cấu tổ chức của BHXH tỉnh Quảng Ngãi
Bảo hiểm xã hội tỉnh Quảng Ngãi là cơ quan trực thuộc Bảo hiểm xã hội Việt Nam đặt tại tỉnh, có chức năng giúp Tổng Giám đốc Bảo hiểm xã hội Việt Nam (sau đây gọi là Tổng Giám đốc) tổ chức thực hiện các chế độ, chính sách bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế; tổ chức thu, chi chế độ bảo hiểm thất nghiệp; quản lý và sử dụng các quỹ:
Bảo hiểm xã hội, bảo hiểm thất nghiệp, bảo hiểm y tế; thanh tra chuyên ngành việc đóng bảo hiểm xã hội, bảo hiểm thất nghiệp, bảo hiểm y tế trên địa bàn tỉnh theo quy định của pháp luật và quy định của Bảo hiểm xã hội Việt Nam (sau đây gọi chung là theo quy định). Bảo hiểm xã hội tỉnh chịu sự quản lý trực tiếp, toàn diện của Tổng Giám đốc và chịu sự quản lý hành chính nhà nước trên địa bàn tỉnh của Ủy ban nhân dân tỉnh. Bảo hiểm xã hội tỉnh có tư cách pháp nhân, có con dấu, tài khoản và trụ sở riêng.
1. Phòng Chế độ bảo hiểm xã hội.
2. Phòng Giám định bảo hiểm y tế.
3. Phòng Quản lý thu.
4. Phòng Khai thác và thu nợ.
5. Phòng Cấp sổ, thẻ.
6. Phòng Tổ chức cán bộ.
7. Phòng Kế hoạch - Tài chính.
8. Phòng Thanh tra - Kiểm tra.
9. Phòng Công nghệ thông tin.
10. Phòng Tiếp nhận và Trả kết quả thủ tục hành chính.
11. Văn phòng.
55
BHXH tỉnh Quảng Ngãi là cơ quan trực thuộc BHXH Việt Nam đặt 08 Cao bá Quát, Tp Quảng Ngãi, tỉnh Quảng Ngãi. BHXH tỉnh Quảng Ngãi có chức năng giúp giám đốc BHXH Việt Nam tổ chức thực hiện các chính sách, chế độ BHXH và quản lý tài chính BHXH trên toàn tỉnh Quảng Ngãi. BHXH tỉnh chịu sự quản lý trực tiếp, toàn diện của giám đốc BHXH Việt Nam, chịu sự quản lý hành chính trên địa bàn lãnh thổ của UBND tỉnh Quảng Ngãi, BHXH tỉnh có tư cách pháp nhân, có con dấu, tài khoản và trụ sở riêng.
4.1.3 Thực trạng kết quả hoạt động của BHXH tỉnh Quảng Ngãi từ năm 2017 -2019 4.1.3.1 Thực trạng về số lượng chuyên viên BHXH tỉnh Quảng Ngãi từ năm 2017 -2019 Trong giai đoạn 2017 – 2019, BHXH tỉnh Quảng Ngãi đã tạo lập được đội ngũ nguồn nhân lực chuyên nghiệp, có thái độ làm việc nhiệt tình, có đạo đức nghề nghiệp, trình độ chuyên môn ngày càng được nâng cao, là nhân tố giúp cho đơn vị tạo lập uy tín trong xã hội, nâng cao chất lượng chuyên môn nghiệp vụ.
Bảng 4. 1 Số lượng và tốc độ tăng trưởng đội ngũ chuyên viên của BHXH tỉnh Quảng Ngãi trong giai đoạn 2017 – 2019
ĐVT: Người, Tỷ lệ: % Chỉ tiêu Năm 2017 Năm 2018 Năm 2019 Tỷ lệ tăng
trưởng bình quân SL Tỷ lệ
%
SL Tỷ lệ
%
SL Tỷ lệ
%
Lãnh đạo 4 1,4 4 1,4 4 1,4 0
Văn phòng BHXH tỉnh 93 32,6 91 33 112 40,9 20,4 BHXH cấp huyện 188 66 181 65,6 158 57,7 -15,95
Tổng cộng 285 100 276 100 274 100 -3,86
(Nguồn: Báo cáo tổng kết của BHXH tỉnh Quảng Ngãi các năm 2017, 2018, 2019) Dựa vào bảng 4.1 có thể nhận thấy, số lượng lao động giảm qua các năm 2017 -2020.
Giai đoạn năm 2017 – 2020, số lượng lao động ở văn phòng BHXH tỉnh tăng nhẹ từ
56
93 lao động, được tăng thêm vào năm 2019 là 112 lao động. Nguyên nhân do năm 2017, do khối lượng công việc tăng – do các nghiệp vụ giám định và thanh toán chi phí khám chữa bệnh BHYT trên cổng thông tin điện tử của toàn ngành, rà soát và bàn giao sổ BHXH cho người lao động, đồng bộ mã số BHXH, mở rộng và phát triển thêm đối tượng tham gia BHXH. Tuy nhiên, số lượng lao động đã bắt đầu giảm từ năm 2018 đến 2019, BHXH tỉnh Quảng Ngãi cũng đã chuẩn bị các điều kiện cần thiết để sắp xếp tổ chức bộ máy theo Quyết định số 856/QĐ-TTg ngày 10/7/2019 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Đề án “Đổi mới, sắp xếp tổ chức bộ máy của BHXH Việt Nam theo hướng tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả” và theo hướng dẫn của BHXH Việt Nam.
4.1.3.2 Về công tác thu BHXH, BHYT, BHTN của BHXH tỉnh Quảng Ngãi trong giai đoạn 2017 - 2019
Chính sách BHXH hiện nay đang được thực hiện nhằm đạt tới mục tiêu là tạo nên một quỹ BHXH độc lập với ngân sách nhà nước, thực hiện bảo đảm về tài chính để chi trả các chế độ BHXH cho người lao động. Từ đó, thu BHXH trở thành nhiệm vụ quan trọng, quyết định sự tồn tại và triển của BHXH. Kết quả thu BHXH, BHYT, BHTN được thể hiện tại bảng 4.2 như sau:
Bảng 4.2 Số lượng người tham gia các loại hình BHXH qua các năm từ 2017 – 2019 của BHXH tỉnh Quảng Ngãi
ĐVT: Người, Tỷ lệ: %
Chỉ tiêu
Năm 2017 Năm 2018 Năm 2020
Kế hoạch
Thực hiện
Tỷ lệ đạt
Kế hoạch
Thực hiện
Tỷ lệ Kế hoạch
Thực hiện
Tỷ lệ
Số người tham gia BHXH bắt buộc
88.981 88.652 99,63 96.954 97.148 100,2 102.458 103.790 101,30
Số người tham gia BHXH tự nguyện
1.670 1.503 90 2.260 2.147 95 6.450 6.611 102,50
Số người tham gia
76.582 75.119 98,09 82.868 82.371 99,4 90.322 91.722 101,55
57 BHTN
Số người tham gia BHYT
1.254.249 1.135.095 90,5 1.172.096 1.148.655 98 1.154.332 1.167.953 101,18
(Nguồn: Báo cáo tổng kết của BHXH tỉnh Quảng Ngãi các năm 2017, 2018, 2019) Qua bảng số liệu trên ta thấy: Trong giai đoạn 2017–2019 BHXH tỉnh Quảng Ngãi đã hoàn thành nhiệm vụ thu, cụ thể: số thu năm sau luôn tăng cao hơn năm trước và số thu BHXH tỉnh thực hiện luôn cao hơn số thu theo kế hoạch được giao. Đồng thời qua bảng số liệu trên ta thấy tình hình kinh tế xã hội tỉnh Quảng Ngãi ngày càng phát triển theo xu hướng tăng qua mỗi năm. Điều này cũng là một trong những nhân tố tích cực ảnh hưởng tới công tác thu BHXH, BHYT, BHTN trên địa bàn, giúp cho công tác thu được dễ dàng, thuận lợi hơn. Tuy nhiên, đối tượng tham gia BHXH tự nguyện năm 2018 của tỉnh đạt 91,4% dự toán giao. Nguyên nhân: Quảng Ngãi là tỉnh có 7/14 huyện nghèo, mức sống của người dân còn thấp; số người đang tham gia BHXH tự nguyện chủ yếu là các đối tượng đã có thời gian tham gia BHXH trước đó mới tiếp tục đăng ký tham gia để đủ điều kiện hưởng chế độ BHXH; mặt khác công tác phát triển đối tượng tham gia BHXH tự nguyện còn nhiều bất cập, khó khăn. Để khắc phục khó khăn này thì BHXH tỉnh đã đề xuất nhiều biện pháp tích cực trong công tác phát triển đối tượng tham gia BHXH tự nguyện: Với sự nỗ lực, cố gắng của BHXH tỉnh và các sở, ngành liên quan, nhất là ngành Bưu điện triển khai bằng nhiều hình thức đã đạt được những kết quả đáng ghi nhận. Đến hết tháng 11/2019, Bưu điện tỉnh đã tổ chức 210 hội nghị khách hàng và ra quân tuyên truyền trực tiếp đến các đối tượng tiềm năng, kết quả đã phát triển 4.946 đối tượng tham gia mới, đạt 117,76% so với chỉ tiêu giao tại Quyết định số 151/QĐ-BHXH của BHXH Việt Nam.
Bảng 4.3 Tình hình thực hiện kế hoạch thu BHXH, BHYT, BHTN giai đoạn 2017 – 2019 (ĐVT: Triệu đồng)
Chỉ tiêu
Năm 2017 Năm 2018 Năm 2020
Kế hoạch
Thực hiện
Tỷ lệ đạt
Kế hoạch
Thực
hiện Tỷ lệ Kế hoạch
Thực
hiện Tỷ lệ BHXH
bắt buộc
1.130.81
8 88.652 99,6
3 96.954 97.148 100,
2 102.458 103.790 101,3 0
58 BHXH
tự nguyệ
n
8.543 1.503 90 2.260 2.147 95 6.450 6.611 102,5 0
BHYT 915.247 75.119 98,0
9 82.868 82.371 99,4 90.322 91.722 101,5 5 BH
thất nghiệp
77.190 1.135.09
5 90,5 1.172.09 6
1.148.65
5 98 1.154.33 2
1.167.95 3
101,1 8
(Nguồn: Báo cáo tổng kết của BHXH tỉnh Quảng Ngãi các năm 2017, 2018, 2019) 4.1.3.3Về công tác phát triển đối tượng và thu nợ BHXH của BHXH tỉnh Quảng Ngãi trong giai đoạn 2017 - 2019
- Công tác phát triển đối tượng:
Năm 2018, tiếp tục chỉ đạo BHXH các huyện, thành phố triển khai thực hiện đồng bộ
các nhóm giải pháp để phát triển đối tượng tham gia theo Chỉ thị 34/CT-TTg ngày 26/12/2016 và Quyết định số 1167/QĐ-TTg ngày 28/6/2016 của Thủ tướng Chính phủ; Chủ động phối hợp với các Sở Kế hoạch và Đầu tư, Cục thuế tỉnh Quảng Ngãi nắm danh sách các đơn vị doanh nghiệp đang hoạt động và có đăng ký mã số thuế nhưng chưa tham gia BHXH gửi BHXH các huyện, thành phố khai thác phát triển đối tượng và 02 ngành đã phối hợp, cung cấp kịp thời thông tin dữ liệu phục vụ cho công tác Thanh tra, kiểm tra; Phối hợp với Bưu điện tỉnh tổ chức tốt các buổi hội nghị khách hàng tham gia BHXH tự nguyện trên địa bàn toàn tỉnh, bước đầu đã đạt được kết quả đáng khích lệ, tăng gần 800 người tham gia mới; Đồng thời tiếp tục mở rộng hệ thống đại lý thu BHXH, BHYT để khai thác và phát triển đối tượng tham gia. Tính đến nay, toàn tỉnh có 110 Đại lý thu, với 484 Điểm thu và 597 nhân viên Đại lý thu đã được đào tạo, cấp thẻ nhân viên đang hoạt động trên địa bàn. Bên cạnh đó, toàn tỉnh Quảng Ngãi hiện có khoảng 5.100 doanh nghiệp đang hoạt động có khai báo mã số thuế, nhưng mới chỉ có khoảng hơn 2.620 doanh nghiệp đăng ký tham gia đóng BHXH, số còn lại chưa tham gia có nhiều lý do như: Số người tham gia BHXH bắt buộc trên địa bàn tỉnh hầu hết đối tượng phát triển mới trong khối doanh nghiệp đa phần là các doanh nghiệp vừa và nhỏ, doanh nghiệp quy mô lớn chiếm tỷ trọng rất nhỏ. Đối với BHXH tự nguyện đa phần đối tượng tham gia ở mức đóng thấp theo