Các ứng dụng khác của nguồn bức xạ

Một phần của tài liệu Tác dụng của tia phóng xạ đối với môi trường vật chất (Trang 30 - 32)

Ngồi các ứng dụng trong y tế và cơng nghiệp, nguồn bức xạ cịn được sử dụng nhiều trong các ngành kỹ thuật khác.

3.1. Ứng dụng trong địa chất

Trong địa chất, nguồn phĩng xạ được sử dụng phổ biến để xác định các đặc trưng chủ yếu của các tầng địa chất trong giếng khoan. Trong khi khoan thăm dị, người ta thả detector dọc theo chiều sâu của giếng khoan để đo phổ gamma của các đồng vị phĩng xạ tự nhiên như U-238, Th-232, K-40. Mỗi loại đất đá cĩ hàm lượng riêng các

đồng vị này, do đĩ bằng phương pháp đo phổ gamma tự nhiên cĩ thể xác định cấu trúc của các tầng đất đá. Phương pháp phức tạp hơn là thả nguồn neutron hay gamma xuống giếng khoan cùng với detector để đo neutron hay gamma tán xạ ngược từ thành giếng. Cường độ neutron tán xạ ngược phụ thuộc vào hàm lượng các nguyên tố nhẹ, đặc biệt là hydrogen, do đĩ cĩ thể xác định được hydrocacbon. Cịn đối với gamma, thì cường độ gamma tán xạ ngược phụ thuộc vào thành phần các nguyên tố nặng, do đĩ cĩ thể xác định được cấu trúc địa tầng. Các phương pháp này đang được ứng dụng trong việc thăm dị địa chất tại các liên đồn địa chất và các cơng ty thăm dị và khai thác dầu khí.

3.2. Ứng dụng trong nơng nghiệp

Trong nơng nghiệp tập trung vào hai hướng chính là chiếu xạ giống tạo đột biến và nghiên cứu chế độ dinh dưỡng bằng phương pháp đánh dấu phĩng xạ. Trong phương pháp đột biến người ta dùng nguồn phĩng xạ Co-60 chiếu hạt giống, dưới tác dụng cua bức xạ gamma các hạt này cĩ sự biến đổi gen làm cây trồng xuất hiện các tính chất cĩ lợi. Bằng cách chọn lọc và nhân giống, người ta tạo được các giống mới cĩ phẩm chất cao hơn giống cũ.

Trong phương pháp đánh dấu, người ta dùng P-32 hay N-15 để đánh dấu vào phân lân hay phân đạm đem bĩn cho cây trồng và theo dõi quá trình dinh dưỡng của cây bằng cách thu thập mẫu trong quá trình phát triển của cây và đo hoạt độ các đồng vị phĩng xạđã bĩn.

3.3. Ứng dụng trong ngành hải quan

Trong ngành hải quan, người ta dùng máy phát tia X để kiểm tra hành lý tại các cửa khẩu sân bay và bến tàu. Các máy kiểm tra hành lý chủ yếu dựa trên phương pháp truyền qua của tia X.

3.4. Ứng dụng trong bảo quản, khử trùng và biến tính vật liệu

Các nguồn phĩng xạ gamma, các máy phát electron được sử dụng rộng rãi trong việc bảo quản thực phẩm, khử trùng và cải biến vật liệu. Dưới tác dụng của bức xạ gamma với liều chiếu một vài kGy vi sinh vật bị chết hoặc mất khả năng sinh trưởng, do đĩ nếu chiếu xạ thực phẩm với liều xạ như vậy cĩ thể bảo quản được trong thời gian lâu khơng bị thối rữa. Với liều gamma cỡ vài chục kGy thì cĩ thể diệt được vi trùng, do đĩ cĩ thể khử trùng các dụng cụ y tế và dược phẩm. Với liều gamma cao hơn cĩ thể biến tính vật liệu, tạo ra các vật liệu mới cĩ chất lượng cao.

Một phần của tài liệu Tác dụng của tia phóng xạ đối với môi trường vật chất (Trang 30 - 32)

Tải bản đầy đủ (PDF)

(32 trang)