C, Nguụ̀n gụ́c dõn tụ̣c
II.4.3 Tín trọng thờ̉ diợ̀n (chemyeon)
• Chemyeon là hình ảnh bờn ngoài
• Đòi hỏi người Hàn luụn phải cư xử và hành đụ̣ng sao cho phù hợp với tuụ̉i tác, giới tính, địa vị xã hụ̣i của mình, phải cõn nhắc kỹ càng
trước khi làm mụ̣t viợ̀c gì đó...
• Chemyeon bị chi phụ́i bởi giới tính, tuụ̉i tác, mức đụ̣ thõn sơ và địa vị xh giữa hai người.
• Nam giới và người lớn tuụ̉i thường phải giữ Chemyeon hơn
• => Nờn khi gặp nhau, người trờn thường vui vẻ bỏ tiờ̀n ra “bao”
người dưới (thờ̉ hiợ̀n sự thành cụng vờ̀ mặ kinh tờ́) và họ cũng rṍt vui vẻ chṍp nhọ̃n tình trạng này
• Nhược điờ̉m:
+ Nờ́u quá chú ý đờ́n chemyeon sẽ dõ̃n đờ́n tình trạng “bợ̀nh
trọng hình thức”.
+ Nó cũng tạo ra tính cụ́ chṍp, khụng chịu nhọ̃n sai lõ̀m trước người dưới, sự tránh né phờ bình, góp ý lõ̃n nhau.
II.4.4 Chủ nghĩa gia đình và tính tụn ty
• Ở p.Đụng, gđ được coi trọng hơn p.Tõy.
• Riờng trong vh HQ, gđ còn trở thành mụ̣t nhõn tụ́ chi phụ́i tụ̉ chức xã hụ̣i, mụ̣t thứ “chủ nghĩa” - “chủ nghĩa gia
đình”.
• Theo GS. Trõ̀n Ngọc Thờm, CNGĐ có 3 đặc điờ̉m nụ̉i bọ̃t:
• 1). Cá nhõn khụng thờ̉ đụ̣c lọ̃p tách khỏi gđ và quan hợ̀ trong gđ theo tính tụn ty trờn dưới rṍt rõ ràng và nghiờm ngặt
• 2). Gđ có mụ̣t tr.thụ́ng mà tṍt cả các thành viờn qua các thờ́ hợ̀ đờ̀u quan tõm gìn giữ,
• 3). Gđ trở thành mụ hình tụ̉ chức quan trọng nhṍt, ah của nó được nhõn rụ̣ng ra toàn xã hụ̣i.
• Ở VN
• + Chỉ có sự gắn bó của cá nhõn với gia đình
• + Tính tụn ty cùng hai đặc điờ̉n 2 và 3 khá mờ nhạt.
• => Gđ VN có ah ra xh, nhưng nó khụng q.trọng bằng làng và cũng khụng có “chủ nghĩa gia đình”.
• Ở Hàn Quụ́c
• + Do địa hình núi đá=> cư dõn phải sụ́ng phõn tán hơn VN
• => Vai trò của gia đình buụ̣c phải lớn hơn làng xã.
• CNGĐ + Nho giáo => Tạo thành nờ̀n tảng cơ bản trong quan hợ̀ giữa người với người trong xh HQ truyờ̀n thụ́ng.
• + Con cái dù đã lớn võ̃n xưng là “tiờ̉u tử”
• + Cha mẹ dù có qua đời do tuụ̉i cao sức yờ́u cũng xem là do lụ̃i của con cháu khụng chăm sóc chu đáo…
• Trong các hoạt đụ̣ng CT-KT của HQ, CNGĐ cũng thờ̉ hiợ̀ rõ nét:
• + Phía Nam: Lý Thừa Vãn
• +Phía Bắc: hai cha con Kim Nhọ̃t Thành và Kim Chính Nhọ̃t
• + Trờn lĩnh vực k.tờ́, các chaebol của HQ đờ̀u mang tính gia đình trị, các chức vụ chủ chụ́t ở cụng ty đờ̀u do những người thõn trong gia đình nắm giữ…
• Ý thức tụn ty của người Hàn mạnh đờ́n mức họ rṍt thích xưng hụ theo chức vụ, địa vị
• + (Giáo sư Park, giám đụ́c Kim,…
• + Thọ̃m chí là những chức vụ rṍt thṍp như đụ̣i trưởng Koo, tụ̉ trưởng Lee…
• Trong các mqh xh, người Hàn luụn phõn biợ̀t, đánh giá đụ́i tượng giao tiờ́p theo mức đụ̣ trờn - dưới, cao - thṍp, sang - hèn, dựa vào thành phõ̀n gia đình, tuụ̉i tác, học vṍn, nghờ̀ nghiợ̀p, tài sản…
• => Có thờ̉ nói, tính tụn ty xṹt phát từ CNGĐ kờ́t hợp với Nho giáo đã tạo nờn sự tụn trọng phép tắc lờ̃ nghĩa thái quá trong xh HQ.
=> Tóm lại
• + Tr.thụ́ng cũng như hiợ̀n tại, CNGĐ và tính tụn ty của HQ đã tạo nờn mụ̣t xh gắn bó chặt chẽ, trọ̃t tự và có tính tọ̃p thờ̉
cao…
• + Nhờ đó, các (chaebol) có được tụ̉ chức chặt chẽ.
• + Q.trình đụ thị hoá tại HQ cũng diờ̃n ra mụ̣t các có tụ̉ chức,
có kờ́ hoạch…
• Nhược điờ̉m
• Là ng.nhõn sinh ra thói đụ̣c đoán, óc bè phái nặng nờ̀ của người trờn (Park Chung-Hee là mụ̣t điờ̉n hình).
• Hiợ̀n các g.đình lớn ở HQ đang có xu thờ́ thay dõ̀n bằng các
g.đình hạt nhõn và lṍy người trẻ tuụ̉i làm trung tõm.
• Tuy nhiờn, các ng.cứu gõ̀n đõy ở HQ cho thṍy, CNGĐ võ̃n đang được duy trì, nó cùng với CNCNhõn võ̃n đang // tụ̀n tại và pt.