CHƢƠNG 2: TỔNG QUAN VỀ THUẾ TÀI SẢN
2.3.3 Cơ sở thuế rộng và thuế suất thấp
Phạm vi thu thuế rộng là điều thiết yếu nếu muốn thuế tài sản phát huy hiệu quả, công bằng và bền vững. Phạm vi thu thuế quan trọng bởi vì những trường hợp bất công nhất và thất thu thuế nhiều nhất là do cơ sở thuế hẹp, bất kể “hẹp” là do luật định hoặc do cách quản lý trong thực tế, danh mục tài sản chịu thuế thường chỉ bao gồm một tỉ lệ nhỏ tài sản chịu thuế. Do vậy khi nhu cầu tiền thuế tăng mà lại không mở rộng được danh mục tài sản chịu thuế thì xuất hiện cái vòng tròn lẩn quẩn từ định giá tài sản chịu thuế cao hơn, giảm mức độ tuân thủ nộp thuế, cơ sở thuế hiệu dụng nhỏ hơn, số thu thuế thấp hơn, và lại tiếp tục định giá tài sản chịu thuế cao hơn. Tuy nhiên, thậm chí khi danh sách tài sản chịu thuế đầy đủ và chính xác đi chăng nữa thì sẽ không tạo ra cơ sở thuế rộng trong thực tiễn nếu không có cơ chế hành thu hữu hiệu.
Theo nghiên cứu của Jay K. Rosengard (1998), hàng hóa có độ co giãn càng cao thì tổn thất xã hội càng lớn, hàng hóa có thuế suất cao thì tổn thất xã hội lớn. Do đó một hệ thống thuế có hiệu quả nên đánh thuế với mức thuế suất thấp và diện chịu thuế rộng. Thuế hàng hóa tối ưu là phương án chọn các mức thuế suất giữa các loại hàng hóa để tổn thất xã hội là nhỏ nhất trước một nhu cầu về doanh thu thuế cho trước.
Ngoài ra, cơ sở thuế hẹp làm tăng nhu cầu cần có mức thuế suất tương đối cao. Điều này không chỉ không có hiệu quả về mặt kinh tế do mất mát vô ích từ cải thiện đất đai tăng theo bình phương thuế suất mà nó còn không có công bằng xã hội bởi vì nó làm tăng gánh nặng thuế của các công dân khi tài sản của họ không bị loại bỏ khỏi cơ sở thuế.