PHẦN 2: MIỄN DỊCH HỌC THỰC VẬT
6.1.1. Quan hệ giữa visinh vật vă cđy
Một loăi tâc nhđn gđy bệnh tiềm tăng không có khả năng gđy bệnh trín bất kỳ giống của một loăi cđy năo đó gọi lă tâc nhđn gđy bệnh khâc dạng (heterologous pathogen) của loăi cđy đó. Ví dụ nấm đạo ôn (Pyricularia oryzae) lă tâc nhđn gđy bệnh khâc dạng của ngô. Loăi cđy khâng tất cả câc chủng của một loăi tâc nhđn gđy bệnh tiềm tang được gọi lă cđy phi ký chủ (non-host plant) của loăi tâc nhđn đó. Ví dụ că chua lă cđy phi ký chủ của nấm đạo ôn.
Hai đối tượng năy có tương tâc khâc dạng (heterologous interaction), hay tương tâc không
tương hợp (incompatible interaction) hay sự không tương hợp cơ bản (basic
incompatibility).
Một loăi tâc nhđn gđy bệnh tiềm tăng có khả năng nhiễm bệnh trín một loăi cđy năo đó gọi lă tâc nhđn gđy bệnh cùng dạng (homologous pathogen) của loăi cđy đó. Ví dụ nấm đạo ôn (Pyricularia oryzae) lă tâc nhđn gđy bệnh cùng dạng của cđy lúa. Loăi cđy bị nhiễm bởi 1 hay nhiều chủng của một loăi tâc nhđn gđy bệnh được gọi lă cđy ký chủ (host plant) của loăi
tâc nhđn đó. Ví dụ lúa lă cđy ký chủ của nấm đạo ôn. Hai đối tượng năy có tương tâc cùng
dạng (homologous interaction), hay tương tâc tương hợp (compatible interaction) hay sự tương hợp cơ bản (basic compatibility).
* Miễn dịch bẩm sinh (innate immunity) ở thực vật
Trong đời sống của mình, cđy bị tấn công bởi nhiều loại tâc nhđn gđy bệnh. Tuy nhiín chỉ một số lượng rất nhỏ câc tâc nhđn năy có khả năng gđy bệnh cho cđy.
Thực vật thiếu một cơ chế miễn dịch thích nghi vă di động như ở động vật. Hiện nay, nhiều bằng chứng cho thấy thực vật cũng tồn tại một cơ chế miễn dịch bẩm sinh. Điểm giống nhau cơ bản giữa miễn dịch bẩm sinh của động vật vă thực vật lă sự nhận biết giữa câc receptor của tế băo vă câc MAM/PAMP của tâc nhđn gđy bệnh.
Một trong những định nghĩa của tính khâng hay miễn dịch bẩm sinh lă “hệ thống
giâm sât nhằm phât hiện sự có mặt vă bản chất của sự xđm nhiễm vă tạo ra phòng tuyến phòng thủ của ký chủ. Như vậy miễn dịch bẩm sinh dựa văo khả năng nhận biết của cđy đối
với ký sinh mă sự nhận biết năy có thể trực tiếp hoặc giân tiếp.
Hiển nhiín miễn dịch bẩm sinh được điều khiển bởi đặc trưng di truyền của ký chủ vă lă một hệ thống phòng thủ nhiều lớp. Ngay khi vượt qua được lớp răo cản vật lý bín ngoăi (bề mặt cđy), tâc nhđn gđy bệnh sẽ gặp phải hệ thống cảnh bâo lă câc phđn tử receptor trín bề mặt tế băo.
Khâc với động vật, ở thực vật, miễn dịch bẩm sinh bao gồm cả 2 loại đặc hiệu vă không đặc hiệu. Dựa văo mức độ đặc hiệu miễn dịch (hay tính khâng) bẩm sinh của cđy có thể được chia thănh 2 loại lă tính khâng không đặc hiệu (tính khâng chung) vă tính khâng đặc hiệu.