- Tác giạ Minh Hueơ, teđn thaơt là Nguyeên Đức Thái, sinh naím 1927 queđ ở Ngheơ An, làm thơ từ thời kháng chiên chông Pháp (1.0 đieơm)
B. TIÊNG VIEƠT: HOÁN DÚ I Đeă:
I. Đeă:
Đeă 1
Cađu 1 . (4.0 đieơm) Em hieơu thê nào veă phép tu từ hốn dú? Cho ví dú minh
hĩa.
Cađu 2. (6.0 đieơm) Em hãy so sánh sự khác nhau giữa phép tu từ aơn dú và
hốn dú?
Đeă 2.
Cađu 1. (6.0 đieơm) Cĩ những kieơu hốn dú nào? Phađn tích và cho ví dú? Cađu 2. (4.0 đieơm) Cho đốn thơ sau:
Cịi máy gĩi bên tàu haăm mỏ Hịn Gai keđu Đât đỏ đâu tranh
Nođng thođn lieăn với thị thành đứng leđn
(Tơ Hữu) a. Tìm phép hốn dú trong đốn thơ?
b.Cho biêt tác dúng cụa phép hốn dú đĩ?
II. Hướng dăn thực hieơn yeđu caău cụa đeă.Đeă 1 Đeă 1
Cađu 1. (4.0 đieơm – moêi ý 2.0 đieơm)
- Hốn dú là gĩi teđn sự vaơt, hieơn tượng, khái nieơm baỉng teđn cụa moơt sự vaơt, hieơn tượng, khái nieơm khác cĩ quan heơ gaăn gũi với nĩ nhaỉm làm taíng sức gợi hình, gợi cạm cho sự dieên đát.
Ví dú:
Đứng leđn thađn cỏ thađn rơm Búa lieăm khođng sợ súng gươm báo tàn.
(Tơ Hữu)
- Hốn dú chính là moơt lối phát hieơn ra đaịc đieơm cĩ thực, tieđu bieơu nhât cho sự vaơt hieơn tượng được mieđu tạ mà người khác chưa nghĩ đên gađy cho người đĩc những suy nghĩ sađu saĩc, mới mẹ, bât ngờ đên thú vị veă những hình ạnh cạm xúc đaịc saĩc.
Cađu 2: (6.0 đieơm – moêi ý 3.0 đieơm)
So sánh sự giơng và khác nhau giữa phép tu từ aơn dú và hốn dú:
- Giơng nhau: Cạ aơn dú và hốn dú đeău gĩi teđn sự vaơt, hieơn tượng, khái
nieơm này baỉng teđn cụa moơt sự vaơt, hieơn tượng, khái nieơm khác. Ví dú:
+ AƠn dú:
Thuyeăn veă cĩ nhớ bên chaíng
Bên thì moơt dá khaíng khaíng đợi thuyeăn
(Ca dao) + Hốn dú:
Áo nađu cùng với áo xanh Nođng thođn cùng với thị thành đứng leđn
(Tơ Hữu) - Khác nhau:
+ AƠn dú: dựa tređn mơi quan heơ tương đoăng cụa sự vaơt hieơn tượng. Ví dú:
Đèn khoe đèn tỏ hơn traíng Đèn ra trước giĩ cịn chaíng hỡi đèn
(Ca dao)
+ Hốn dú: dựa vào mơi quan heơ: boơ phaơn – tồn theơ; vaơt chứa đựng - vaơt bị chứa đựng; sự vaơt – dâu hieơu đaị trưng; cú theơ – trừu tượng.
Áo chàm đưa buoơi phađn li Caăm tay nhau biêt nĩi gì hođm nay
(Tơ Hữu)
Đeă 2:
Cađu 1. (6.0 đieơm – moêi cađu 1.5 đieơm)
Do quan heơ giữa hai sự vaơt là quan heơ gaăn gũi nhau trong thực tê. Caín cứ vào quan heơ cú theơ giữa hai sự vaơt cĩ bơn kieơu hốn dú thường gaịp: - Lây moơt boơ phaơn đeơ gĩi tồn theơ:
Ví dú:
Đaău xanh cĩ toơi tình gì? Má hoăng đên quá nữa thì chưa thođi
(Nguyeên Du)
Đaău xanh và má hoăng đeău chư Thúy Kieău.
- Lây vaơt chứa đựng đeơ gĩi vaơt bị chứa đựng; Ví dú:
Cạ làng queđ đường phơ Cạ lớn nhỏ gái trai Đám càng đi càng dài Càng dài càng đođng mãi
(Thanh Hại)
Lây làng queđ, đường phơ đeơ chư đoăng bào nođng thođn và đoăng bào thành thị.
- Lây dâu hieơu sự vaơt đeơ gĩi sự vaơt; Ví dú:
Ngày Huê đoơ máu Chú Hà Noơi veă Tình cờ chú cháu Gaịp nhau Hàng Bè
(Tơ Hữu)
Đoơ máu là dâu hieơu đeơ chư hieơn tượng chiên tranh.
- Lây cái cú theơ đeơ gĩi cái trừu tượng. Ví dú:
Đạng ta đĩ traím tay nghìn maĩt Đạng ta đađy xương saĩt da đoăng
(Tơ Hữu)
Traím và nghìn đeău là những sơ cú theơ được dùng đeơ thay cho sơ nhieău,
cái trừu tượng.
Cađu 2. (4.0 đieơm – moêi cađu 2.0 đieơm)
a. Các tư:ø cịi máy, bên tàu, haăm mỏ, Hịn Gai, Đât đỏ, aÙo nađu, áo xanh
nođng thođn thị thành đeău là những từ ngữ được hốn dú.
b. Tác dúng: Tác giạ muơn tránh laịp lái, đoăng thời thay đoơi nhieău teđn gĩi khác nhau làm cho cađu thơ, đốn thơ sinh đoơng, uyeơn chuyeơn.
Bài 25
ĐEĂ KIEƠM TRA 15 PHÚTA. VAÍN BẠN: COĐ TOĐ A. VAÍN BẠN: COĐ TOĐ
I. Đeă:Đeă 1 Đeă 1
Cađu 1 . (4.0 đieơm) Hãy trình bày hieơu biêt cụa em veă tác giạ Nguyeên Tuađn
và vaín bạn Cođ Tođ?
Cađu 2. (6.0 đieơm) Trình bày cạm nhaơn cụa em veă ngheơ thuaơt mieđu tạ cạnh
maịt trời mĩc tređn bieơn Cođ Tođ lúc hừng đođng cụa Nguyeên Tuađn?
Đeă 2.
Cađu 1 . (6.0 đieơm) Em hãy phađn tích cách mieđu tạ cạnh sinh hốt và lao
đoơng cụa người dađn tređn bieơn cụa tác giạ Nguyeên Tuađn?
Cađu 2. (4.0 đieơm) Em hãy tĩm taĩt vài nét veă ngheơ thuaơt được sử dúng và
neđu ý nghĩa vaín bạn?
II. Hướng dăn làm bài.Đeă 1: Đeă 1:
Cađu 1:
- Tác giạ Nguyeên Tuađn ( 1910-1987), queđ ở Hà Noơi, là nhà vaín noơi tiêng sở trường veă theơ tùy bút và kí được giại thưởng Hoă Chí Minh veă vaín hĩc ngheơ thuaơt naím 1996. Tác phaơm cụa Nguyeên Tuađn luođn theơ hieơn phong cách đoơc đáo, tài hoa, sự hieơu biêt phong phú nhieău maịt và vơn ngođn ngữ giàu cĩ đieđu luyeơn. (3.0 đieơm)
- Bút kí Cođ Tođ ghi lái những ân tượng veă thieđn nhieđn con người ở vùng đạo Cođ Tođ mà tác giạ thu nhaơn được trong chuyên ra thaím đạo. (1.0
đieơm)
Cađu 2. (6.0 đieơm – moêi ý 1.0 đieơm)
- Đốn vaín tạ cạnh maịt trời mĩc tređn bieơn Cođ Tođ là moơt bứ tranh rât đép,
rât neđn thơ. Với Nguyeên Tuađn, ngaĩm bình minh tređn bieơn là moơt cuoơc đi tìm cái đép đaăy cođng phu và sáng táo.
- Nhà vaín đã quan sát thaơt tinh tê và cĩ nhieău hình ạnh so sánh đoơc đáo, là kêt quạ cụa trí tưởng tượng phong phú và tađm hoăn yeđu thieđn nhieđn: + Hình ạnh so sánh chađn trời ngân beơ như tâm kính lau hêt mađy hêt búi vẽ ra moơt cái neăn trong trẹo cho bức tranh bình minh.
+ Maíït trời được mieđu tạ trịn trĩnh phúc haơu như moơt quạ trứng thieđn nhieđn đaăy đaịn đađy là moơt hình ạnh so sánh đođïc đáo chư cĩ ở Nguyeên Tuađn.
+ Vẹ đép kì ạo cụa maịt trời lái làm người đĩc ngác nhieđn khi bieơn là “mađm bác đường kính roơng baỉng cạ chađn trời màu ngĩc trai…”. Tât cạ sự lieđn tưởng đĩ được táo neđn từ tình yeđu cụa Nguyeên Tuađn đơi với thieđn nhieđn.
Đeă 2.
Cađu 1. 6.0 đieơm (moêi ý 2.0 đieơm)
- Cạnh sinh hốt và lao đoơng cụa người dađn tređn đạo trong moơt buoơi sáng sớm được tác giạ mieđu tạ taơp trung vào địa đieơm là quanh cái giêng nước ngĩt ở rìa đạo.
- Những chi tiêt theơ hieơn cạnh sinh hốt tâp naơp, khaơn trương: cái giêng ước ngĩt đạo Thanh Trađn sớm nay cĩ khođng biêt bao nhieđu là người gánh và múc … Từ đồn thuyeăn saĩp ra khơi đên cái giêng ngĩt, thùng và cong và
gánh nơi tiêp đi đi veă veă …
- vẹ thanh bình cụa cuoơc sơng cịn được theơ hieơn qua hình ạnh: Trođng chị
Chađu Hịa Mãn địu con, thây nĩ dịu dàng, yeđn tađm như cái hình ạnh bieơn cạ là mé hieăn mớm cá cho lũ con lành.
Cađu 2. 4.0 đieơm (moêi ý 2.0 đieơm)
- Tác giạ sử dúng rât thành cođng các bieơn pháp ngheơ thuaơt như phép so sánh, ngođn ngữ đieđu luyeơn, chính xác giàu hình ạnh cạm xúc.
- Bài vaín mieđu tạ cạnh thieđn nhieđn và cạnh sinh hốt cụa con người tređn đạo Cođ Tođ thaơt trong sáng tươi đép, làm cho ta theđm yeđu mên, hieơu biêt moơt vùng đât cụa Toơ quơc, quaăn đạo Cođ Tođ.