7 Vô lễ, thiếu tôn trọng thầy cô 30 12.3 4 15.8 50 1.0 8 Phá hoại của công, vi phạm an
2.2.2. Những hạn chế và nguyên nhân còn tồn tạ
Từ thực trạng về việc tu dƣỡng đạo đức và kết quả học tập của các em học sinh THPT huyện Đông Anh cho chúng ta thấy rằng vẫn còn tồn tại những hạn chế, những nguyên nhân cần phải đƣợc khắc phục để đƣa đến kết quả cao trong công tác giáo dục của huyện nói chung và giáo dục đạo đức nói riêng.
* Những hạn chế
Một số trƣờng chƣa đủ phòng học, học sinh phải học 2 ca nên việc tổ chức các hoạt động phong trào, hoạt động ngoài giờ lên lớp và các hình thức hoạt động tuyên truyền còn gặp nhiều khó khăn về quỹ thời gian.
Năng lực sƣ phạm của một số giáo viên còn hạn chế, nhiều giáo viên mới ra trƣờng kinh nghiệm trong côngtác giảng dạy chƣa cao, bên cạnh đó
một số giáo viên chƣa thực sự tận tâm với công tác giáo dục đạo đức học sinh, xem đó không phải là nhiệm vụ của mình. Từ thực trạng trên của các trƣờng THPT trong địa bàn huyện Đông Anh cho ta thấy rằng để nâng cao chất lƣợng giáo dục, đặc biệt là giáo dục đạo đức những ngƣời làm giáo dục cần phải tập trung vào việc giải quyết những vấn đề còn tồn tại.Vạch ra kế hoạch và tổ chức thực hiện kế hoạch một cách bài bản.Nâng cao năng lực nghiệp vụ về công tác giáo dục đạo đức cho học sinh ở trƣờng học. Phối hợp với các đơn vị khác ở địa phƣơng cùng hƣớng vào mục tiêu giáo dục tài và đức cho học sinh.
* Những nguyên nhân
Số học sinh yếu kém về đạo đức không nhiều so với tổng số học sinh ở huyện Đông Anh, tuy nhiên nó lại có ảnh hƣởng không nhỏ, dễ lây lan trong những tập thể học sinh. Chúng ta có thể tóm lƣợc thành 5 nhóm nguyên nhân chính tác động trực tiếp đến sự phát triển giáo dục đạo đức của học sinh trong huyện Đông Anh.
Một là, nguyên nhân từ phía gia đình: Gia đình là cái nôi của sự hình thành và phát triển nhân cách của trẻ thơ. Theo giáo trình Giáo dục học (Trần Tuyết Oanh chủ biên) thì cho rằng:” yếu tố bẩm sinh là tiền đề vật chất (mầm sống) của sự phát triển nhân cách” [10,tr. 69]. Ngoài ra, còn phụ thuộc vào trình độ văn hoá, lối sống, môi trƣờng sống, phƣơng pháp giáo dục gia đình có ảnh hƣởng lớn đến nhân cách của trẻ.Dựa trên tìm hiểu thì phần lớn những học sinh vi phạm các chuẩn mực đạo đức thƣờng là con cái của các gia đình có hoàn cảnh nhƣ : Có khó khăn về kinh tế dẫn đến bố mẹ không có điều kiện quan tâm đến việc học hành của con cái; Hoặc có điều kiện kinh tế dƣ dật do đó nuông chiều, đáp ứng mọi nhu cầu vật chất mà ít quan tâm đến đời sống tinh thần của con cái; Bố mẹ lăn lộn với cơ chế thị trƣờng để làm giàu, bố mẹ đi làm ăn xa, khoán trắng việc dạy dỗ con cái cho nhà trƣờng;Vợ chồng sống không hạnh phúc, các mối quan hệ trong gia đình thiếu chuẩn mực: Vợ
chồng - con cái cãi nhau, thậm chí đánh lộn nhau; bố mẹ li hôn nhau...; Có thành viên của gia đình sa vào các hiện tƣợng; nghiện hút, rƣợi chè bê tha, cờ bạc,....; Bố mẹ thiếu sự hiểu biết về tâm sinh lý lứa tuổi, thiếu kiến thức về GD và chăm sóc con cái vv...Ngoài ra sự phát triển nhân cách của học sinh còn chịu sự tác động mạnh mẽ từ môi trƣờng sống xung quanh học sinh, nó có thể tác động xấu hoặc rất xấu, tích cực hay tiêu cực và chủ yếu theo con đƣờng tự phát. Chính vì vậy, C.Mác đã khẳng định: Hoàn cảnh sáng tạo ra con người, trong một mức độ con người lại sáng tạo ra hoàn cảnh” [10,tr. 73]
Hai là, Nguyên nhân từ phía nhà trường:Bản chất con ngƣời sinh ra là
thánh thiện. Chủ tịch Hồ Chí Minh từng nói: “Hiền dữ phải đâu là tính sẵn, phần nhiều do giáo dục mà nên”. Do vậy, bên cạnh sự giáo dục đạo đức cho học sinh từ phía gia đình, thì việc giáo dục đạo đức ở nhà trƣờng cũng rất quan trọng. Về phía Ban giám hiệu (BGH) một số trƣờng đôi lúc chƣa nắm bắt kịp thời các hiện tƣợng vi phạm đạo đức của học sinh để răn đe, ngăn chặn kịp thời. Năng lực của một số giáo viên chủ nhiệm lớp (GVCN) còn nhiều hạn chế, chƣa đi sâu đi sát từng học sinh để nắm bắt hoàn cảnh riêng của từng em, tìm hiểu tâm tƣ nguyện vọng của học sinh.
Một số giáo viên bộ môn chƣa chú trọng việc thông qua “dạy chữ để dạy ngƣời”, nhiều lúc còn coi việc giáo dục đạo đức cho học sinh chỉ là việc của GVCN, của BGH nhà trƣờng. Một số ít giáo viên đôi lúc còn thiếu gƣơng mẫu trong đạo đức, lối sống, chƣa thực sự là“Tấm gƣơng sáng để học sinh noi theo”.Cho rằng việc giáo dục đạo đức của học sinh là việc của nhƣng giáo viên bộ môn Ngữ văn, GDCD, Lịch sử. Việc áp dụng các phƣơng pháp giáo dục nói chung và giáo dục đạo đức nói riêng còn cứng nhắc, thậm chí áp dụng sai nguyên tắc, xem nhẹ yếu tố thuyết phục, thiếu tôn trọng nhân cách học sinh, thô bạo trong đối xử với học sinh, tách việc giáo dục học sinh vi phạm
các chuẩn mực đạo đức với việc giáo dục đạo đức của cả tập thể học sinh trong một lớp học chƣa thực sự chú trọng và tách biệt học sinh vi phạm...
Ba là, Nguyên nhân từ phía xã hội:Đảng và nhà nƣớc ta đang chủ trƣơng
xây dựng một xã hội học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh.
Tuy nhiên hiện nay một bộ phận học sinh chối bỏ quyền đƣợc học của mình, bởi thực tế quyền lợi của một số ngƣời học hành đến nơi đến chốn chƣa đƣợc quan tâm bảo vệ một cách đầy đủ.(Có bằng cấp loại ƣu hẳn hoi mà vẫn không tìm đƣợc một việc làm phù hợp).
Trong xu thế toàn cầu hoá về kinh tế, văn hoá nền kinh tế nƣớc ta đang từng bƣớc chuyển mình trong thời kỳ mở cửa. Cơ chế thị trƣờng đã len lỏi vào mọi lĩnh vực của đời sống xã hội, làm cho nhiều giá trị đạo đức truyền thống ngày càng bị xoá mòn. Cùng với những thành quả đạt đƣợc về xây dựng kinh tế thì chúng ta không thể phủ nhận mặt trái của cơ chế thị trƣờng đã làm xuất hiện ngày càng nhiều những tệ nạn xã hội nhƣ: rƣợu chè, cờ bạc, nghiện hút, trộm cắp,...Trƣớc những cám dỗ của đồng tiền đã làm không ít học sinh sa ngã.
Sự buông lỏng trong quản lý của các cấp, các ngành về các hoạt động dịch vụ văn hoá đã làm xuất hiện ngày càng nhiều các tụ điểm văn hoá không lành mạnh ở gần các trƣờng học, các tụ điểm này dùng đủ mọi cách để lôi kéo học sinh vào các điểm giải trí nhƣ; Bi-a, Game, chat,...nhằm phục vụ lợi ích kinh tế của riêng họ. Đây cũng là nguyên nhân quan trọng dẫn đến hiện tƣợng học sinh trốn học, gây gổ đánh nhau, thậm chí vi phạm pháp luật.
Bốn là, Nguyên nhân chủ quan từ phía học sinh: đó là những biến đổi
tâm sinh lý lứa tuổi học sinhTHPT. Đây đƣợc xem là giai đoạn đầu của tuổi thanh niên, một số phẩm chất nhân các đạo đức đƣợc định hình.
Đặc điểm tâm, sinh lý tuổi dậy thì, tình cảm của các em chƣa bền vững, không ổn định, khả năng làm chủ bản thân, sức đề kháng, bản lĩnh còn yếu
trƣớc những tác động tiêu cực từ môi trƣờng bên ngoài… cho nên dễ phát sinh mặc cảm, sự bồng bột, cả tin…Điều này dễ dẫn đến nhƣng sai lầm trong nhận thức và hành vi văn hóa, đạo đức. Tạo cơ hội cho những hiện tƣợng tiêu cực trong xã hội xâm nhập vào tƣ tƣởng, tình cảm của các em,có thể bị rối loạn về tâm thần.
*Năm là, Các nguyên nhân từ việc quản lý, phối hợp các lực lượng có trách nhiệm giáo dục
Các tổ chức chính trị xã hội nói chung và tổ chức Đoàn thanh niên nói riêng trong một số trƣờng THPT hoạt động chƣa đạt hiệu quả cao, sự phối kết hợp với Nhà trƣờng trong giáo dục đạo đức học sinh chƣa tốt.
Sự phối hợp giữa các nhà trƣờng và công an, chính quyền địa phƣơng chƣa tốt. Một số học sinh vi phạm pháp luật có lúc đã trở thành “quả bóng”đá từ “sân” trƣờng THPT sang “sân” Công an, chính quyền địa phƣơng và ngƣợc lại.
Tóm lại: Khi tìm hiểu thực trạng và các nguyên nhân dẫn đến sự yếu kém về mặt đạo đức của học sinh THPT trên địa bàn huyện Đông Anh, chúng ta thấy mấu chốt vấn đề giáo dục đạo đức học sinh. Ở đây chính là ngƣời quản lý trƣờng THPT phải xây dựng, lập kế hoạch cụ thể để thấy đƣợc mối quan hệ khăng khít giữa Nhà trƣờng, gia đình, và các tổ chức xã hội. Để từ đó đề ra những phƣơng hƣớng và các biện pháp nâng cao hơn nữa hiệu quả của việc giáo dục đạo đức cho học sinh nói chung và đặc biệt là lứa tuổi học sinh THPT nói riêng.
Chƣơng 3