Nghệ An
2.3.1. Thực trạng công tác phát triển nguồn nhân lực tại Bệnh viện Tâm thần Nghệ An
2.3.1.1. Phát triển số lượng nguồn nhân lực
Bệnh viện Tâm thần Nghệ An là bệnh viện chuyên khoa tuyến tỉnh Hạng II, với số lượng giường bệnh hiện nay là 235 giường bệnh, trong ựó số giường nội trú là 205, ngoại trú 30 giường bệnh. Trong những năm gần ựây Bệnh viện Tâm thần luôn ựặt trong tình trạng ựiều trị nội trú bệnh nhân Tâm thần quá tải (trung bình hàng năm trên 150% chỉ
tiêu kế hoạch). Số người bệnh bình quân khám chữa bệnh hàng năm về các bệnh Tâm thần phân liệt, động kinh, Trầm cảm gần 5.300 người khám nội trú, thăm khám theo dõi cho hơn 7.800 lượt ựiều trị ngoại trú, Số người bệnh thăm khám chữa bệnh, phục hồi chức năng, cai nghiện trên 1.700 ngườị Hiện tại số lượng cán bộ nhân viên của Bệnh viện là 189 ngườị Số lượng Bác sỹ hiện nay của Bệnh viện là 19 người, theo quy ựịnh tại Thông tư 08/2007/TTLT/BYT-BNV thì bệnh viện còn thiếu trên 14 bác sỹ. Với số lượng người bệnh thăm khám, chữa bệnh như vậy ựòi hỏi Bệnh viện cần phải phát triển số lượng cán bộ nhân viên theo chuyên môn, trình ựộ ựể thực hiện chức năng khám chữa bệnh, giúp người bệnh sớm hòa nhập với cộng ựồng, tham gia lao
ựộng, học tập và sinh hoạt xã hộị
Về tuổi ựời bình quân của cán bộ nhân viên Bệnh viện Tâm thần Nghệ An khá cao (Tuổi bình quân là 47,3), trong giai ựoạn này cán bộ sắp ựến tuổi nghỉ hưu rất nhiều, ựặc biệt là cán bộ nhân viên là nữ giới, dẫn ựến hàng năm bệnh viện liên tục phải tuyển dụng thêm ngườị Do ựó trong công tác hiện nay, ựiều quan trọng nhất là sự dìu dắt, truyền ựạt kinh nghiệm của những người ựi trước với lớp trẻ mới ra trường, phải thường xuyên tắch cực học tập và rèn luyện nâng cao tay nghềựể hoàn thành xuất sắc nhiệm vụựược giaọ
Mặt khác, Bệnh viện cũng cần có những chắnh sách tuyển dụng thu hút nguồn lực, ựặc biệt là ựội ngũ Bác sỹ mới ra trường. Coi trọng các chắnh sách ựào tạo và phát triển nâng cao chất lượng ựội ngũ cán bộ, viên chức trong quản lý ựiều hành, khám chữa bệnh; nhằm thực hiện có hiệu quả các mục tiêu, nhiệm vụ quan trọng của bệnh viện trong giai ựoạn mới tiến tới nâng hạng bệnh viện lên bệnh viện chuyên khoa hạng I, phấn ựấu trở thành Trung tâm hạt nhân khu vực Bắc-Trung bộ về chuyên khoa Tâm thần.
2.3.1.2. Phát triển quy mô, cơ cấu nguồn nhân lực phù hợp với các nhiệm vụ của Bệnh viện
Quy mô cán bộ nhân viên Bệnh viện tại các bộ phận Lâm sàng, cận lâm sàng và Quản lý hành chắnh trong năm nay tăng so với các năm trước, ựặc biệt trong giai
ựoạn 2012 Ờ 2013, nhưng mức ựộ không ựồng ựều, số lượng cán bộ nhân viên tại các bộ phận lâm sàng tăng mạnh hơn so với các bộ phận khác. điều này hoàn toàn phù hợp so với số giường bệnh và cơ cấu tổ chức của Bệnh viện hiện naỵ
Bảng 2.8. Số lượng cán bộ nhân viên tại Bệnh viện tâm thần Nghệ An theo Bộ phận, khu vực giai ựoạn 2011 Ờ 2014
đVT: người 2013/2012 2014/2013 Bộ phận 2011 2012 2013 2014 Số người Tỷ lệ (%) Số người Tỷ lệ (%) Lâm sàng 89 92 101 107 9 9,8 6 5,94 Cận lâm sàng 27 28 34 35 6 21 1 2,9 Hành chắnh Ờ Quản lý 39 40 46 47 6 15 1 2,17 Tổng 155 160 181 189 21 13,13 8 4,42 (Nguồn: Phòng Tổ chức cán bộ)
Qua bảng 2.8 cho thấy, số lượng cán bộ nhân viên thuộc khu vực lâm sàng năm 2013 tăng so với năm 2012 là 9 người, tương ứng tăng 9,8%. Trong khi ựó, cũng tại bộ phận này thì năm 2014 cũng tăng so với năm 2013 nhưng thấp hơn với mức ựộ
cán bộ nhân viên tăng 6 người trong năm 2013 so với 2012, và tăng 01 người trong năm 2014 so với năm 2013. Nhìn chung số lượng cán bộ nhân viên tại các bộ phận tăng mạnh vào giai ựoạn 2012 Ờ 2013 là do: Trong giai ựoạn cuối năm 2012 ựầu năm 2013, Bệnh viện ựã thành lập, tái thành lập 04 khoa phòng, bao gồm Khoa Phục hồi chức năng, Khoa Hồi sức tắch cực chống ựộc, cai nghiện và Khoa Tâm thần Nhi Ờ Lão niên, Khoa Y học cổ truyền. Trong ựó Khoa Tâm thần Nhi Ờ Lão niên với quy mô 30 giường bệnh. Xuất phát từ yêu cầu thực tế của xã hội, phù hợp với ựặc ựiểm tâm sinh lý của người bệnh, ựòi hỏi Bệnh viện mở rộng quy mô hoạt ựộng, thêm số khoa phòng, số giường bệnh. Do ựó, dưới sự chỉ ựạo của Sở Y tế cũng như Ban Giám ựốc Bệnh viện nên trong giai ựoạn 2012 Ờ 2014 có sự tăng lên về số lượng nguồn nhân lực tại Bệnh viện.
Tuy nhiên, nếu xét theo ngành ựào tạo thì số y sĩ, dược sỹ, kỹ thuật viên tăng khá nhiều (ựặc biệt trong giai ựoạn 2012 - 2013) , số bác sỹ, dược sỹ ựại học có tăng nhưng không ựáng kể và chưa ựạt số lượng theo Thông tư 08 của BYT. Tại các khoa chủ chốt có số giường bệnh nhiều và số lượng người bệnh khám chữa bệnh lớn như Khoa Bệnh nhân tâm thần Nam, Khoa Bệnh nhân tâm thần nữ. Nhưng hiện nay, tại các khoa này còn thiếu ựội ngũ Bác sỹ, bác sỹ sau ựại học ựể thực hiện công tác chuyên môn cũng nhưựể bổ nhiệm Trưởng khoa quản lý ựiều hành như Trưởng khoa BNTT Nam, BNTT Nữ, Y học cổ truyền. Một phần là do số cán bộ y tế, nhất là bác sĩ và dược sĩ ựại học mới ra trường không muốn về công tác tại Bệnh viện tâm thần Nghệ An mà có xu hướng chuyển ựến các bệnh viện lớn tại Thành Phố Vinh ựể có mức thu nhập cao hơn rất nhiều lần, ựồng thời chắnh sách thu hút tại các bệnh viện này hấp dẫn hơn so với Bệnh viện Tâm thần Nghệ An.
2.3.1.3. Phát triển kiến thức chuyên môn, nghiệp vụ cán bộ nhân viên Bệnh viện
Như tác giả ựã trình bày trong nội dung chương 1, phát triển trình ựộ chuyên môn, nghiệp vụ rất có ý nghĩa trong việc nâng cao năng suất, chất lượng và hiệu quả
công việc. Công tác nâng cao kiến thức là yếu tố cốt lõi của phát triển nguồn nhân lực, việc nâng cao kiến thức có thểựược thực hiện bằng nhiều hình thức, trong ựó chủ yếu là thông qua ựào tạo, phát triển. Kiến thức là những hiểu biết chung và những hiểu biết chuyên ngành về một lĩnh vực cụ thể của người lao ựộng. Phát triển kiến thức là nâng cao trình ựộ học vấn, trình ựộ chuyên môn, kỹ thuật cho người lao ựộng, nó có ý nghĩa trong việc nâng cao năng suất, chất lượng, hiệu quả trong lao ựộng.
Do tình hình nhân lực ựang còn thiếu hụt nghiêm trọng về ựội ngũ Bác sỹ
nhưng lại không có ựiều kiện ựể hỗ trợ, ựộng viên vật chất nên Bệnh viện Tâm thần Nghệ An ựã tạo cơ chế thông thoáng, ựộng viên tinh thần và cũng ựã tiếp nhận một số
Bác sỹ và cử nhân Y tế công cộng, trong ựó có 01 Bác sỹ chắnh quy loại Khá của Trường đH Y Thái Bình. Trong giai ựoạn 2012 Ờ ựến nay, Bệnh viện ựã cửựi ựào tạo 01 Bác sỹ chuyên khoa II, 02 Thạc sỹ Y khoa, 01 Thạc sỹ Kinh tế - Quản trị, 05 Bác sỹ chuyên khoa I, 02 Dược sỹ chuyên khoa I, 08 Bác sỹ chuyên tu, 03 Dược sỹ chuyên tu, 12 Cao ựẳng và cử nhân ựiều dưỡng.
Bảng 2.9. Số lượng nhân lực ựược phát triển chuyên môn, nghiệp vụ theo ngành ựào tạo từ 2012 - 2014
đVT: Số người
Ngành ựào tạo 2008 - 2011 Giai ựoạn 2012 Ờ 2014 Giai ựoạn Chênh lệch
Thạc sỹ Y khoa 0 02 02
Thạc sỹ Kinh tế - Quản trị 01 01 0
Bác sỹ chuyên khoa II 0 01 01
Bác sỹ chuyên khoa I 02 05 03
Dược sỹ chuyên khoa I 01 02 01
Dược sỹ chuyên tu 03 05 02
điều dưỡng 04 07 03
Kỹ thuật viên y tế Ầ 03 07 04
Tổng 14 30 16
(Nguồn: Phòng Tổ chức cán bộ)
Tuy nhiên, nếu so sánh số lượng ựược ựào tạo, phát triển nhằm nâng cao trình
ựộ, chuyên môn của Bệnh viện tại các bộ phận Lâm sàng, Cận lâm sàng hay bộ phận quản lý hành chắnh trong giai ựoạn 2008 Ờ 2011 và giai ựoạn 2012 Ờ 2014 thì số lượng tăng ựáng kể, tăng 16 người trong giai ựoạn 2012 ựến nay (tương ứng 121,4%) so với giai ựoạn 2008 Ờ 2011. Cụ thể:
Nếu như giai ựoạn trước ựây, Bệnh viện không có cán bộựược ựào tạo Bác sỹ Chuyên khoa II hay thạc sỹ Y khoa thì hiện nay các ngành ựào tạo này tăng 3 ngườị Ngành Bác sỹ chuyên khoa I cũng tăng tương ứng 03 ngườị Một số ngành ựòi hỏi phải nâng cao năng lực, chuyên môn như Bác sỹ, dược sỹ, điều dưỡng, Kỹ thuật viên y tế Ầ. cho phù hợp với quy mô bệnh viện và số lượng các khoa phòng mới ựược thành lập, tái thành lập.
Các hình thức ựào tạo chủ yếu là: đào tạo hệ chắnh qui trình ựộ ựại học theo hình thức cử tuyển và hình thức theo ựịa chỉ sử dụng; ựào tạo hệ liên thông trình ựộ ựại học theo hình thức tập trung 4 năm và hình thức vừa học vừa làm với các Trường
đại học nhưđại học Y Hà Nội, đại học Dược Hà Nội, đại học Y Hải Phòng.
Về công tác nghiên cứu khoa học, tuy còn thiếu Bác sỹ và nguồn cán bộ sau ựại học nhưng những năm gần ựây Bệnh viện ựã ựưa ra một số giải pháp ựộng viên khuyến khắch cùng với sự chỉ ựạo của các cán bộ Bệnh viên Tâm thần Trung ương I về tăng cường theo đề án 1816 nên cán bộ, nhân viên ựã tắch cực tham gia nghiên cứu khoa học, nhằm trau dồi chuyên môn và nâng cao nghiệp vụ. Ngoài ra, hàng năm, ựể
nâng cao trình ựộ, chuyên môn cho ựội ngũ cán bộ nhân viên, Bệnh viện còn tổ chức các khóa tập huấn ngắn hạn tại ngay ựơn vị, mời các chuyên gia ựầu ngành như Giáo sư Ờ Tiến sỹ khoa học Nguyễn Tài Thu tập huấn cai nghiện ma túy bằng phương pháp châm tê, hoặc tham gia các khóa tập huấn Tâm thần học, Hội thảo phổ biến trao ựổi tài liệu hướng dẫn chẩn ựoán ựiều trị bệnh nhân tâm thần tại cộng ựồng Ầ tại các Bệnh viện lớn như Bệnh viên tâm thần Trung ương I, Viện sức khỏe tâm thần Ờ Bệnh viện Bạch Mai, Thái Lan, Ầ.
Tuy nhiên, hiện trạng phát triển kiến thức nhân lực y tế thời gian qua còn bất cập:
- Số lượng cán bộ y tế của Bệnh viện ựược cử ựi học nâng cao trình ựộ từ ựại học trở lên hàng năm không nhiều (chiếm khoảng 1 Ờ 1,2% trong số cán bộ y tế thuộc các Bệnh viện công lập trên ựịa bàn Thành phố Vinh). Nguyên nhân của tình trạng này là nguồn tuyển sinh ựầu vào ựang rất khó khăn.
- Các loại hình nhân lực y tế có trình ựộ càng cao thì số lượng người ựi học càng ắt. Nguyên nhân do các năm qua Bệnh viện Tâm thần Nghệ An thiếu bác sĩ nên rất khó bố trắ ựi học, mặt khác chắnh sách hỗ trợ ựào tạo sau ựại học của tỉnh, của Bệnh viện chưa ựủ mạnh ựể bác sĩ yên tâm ựi học nâng cao trình ựộ.
2.3.1.4. Phát triển kỹ năng cho cán bộ nhân viên Bệnh viện
Trong thời gian 2012 Ờ 2014, Bệnh viện ựã tổ chức ựào tạo nâng cao kỹ năng cho nhân viên y tế với 25 nội dung ựào tạo và 153 lượt cán bộ nhân viên tham giạ Thực hiện Quyết ựịnh số 1816/Qđ-BYT của Bộ Y tế về cử cán bộ luân phiên từ
tuyến trên về hỗ trợ tuyến dưới, Bệnh viện ựã tiếp ựón nhiều lượt bác sĩ tuyến trung
ương về truyền ựạt kinh nghiệm trong các lĩnh vực như châm cứu ựể chữa trị người cai nghiện, hỗ trợ ựiều trị vật lý dược liệu cho người bệnh mắc các triệu chứng trầm cảm, tâm thần phân liệt, ựào tạo kỹ năng cho y, bác sĩ của Bệnh viện. đồng thời ựã tổ
chức ựưa bác sĩ của Bệnh viện về huyện huấn luyện bổ sung kỹ năng nghề nghiệp cho nhân viên y tế thuộc chuyên khoa Tâm thần tại các Bệnh viện thuộc tuyến huyện.
Tuy nhiên, việc phát triển kỹ năng nguồn nhân lực y tế ựang phải ựối mặt với các thách thức, ựó là:
- Kỹ năng nhân lực y tế chưa tương ứng và chưa ựáp ứng kịp với việc ựầu tư
trang thiết bị y tế kỹ thuật cao; Nhiều nhân viên y tế chưa vận hành máy móc một cách thành thạo như tại Khoa Phục hồi chức năng, Khoa xét nghiệm Ờ chẩn ựoán. điều này
ảnh hưởng ựến một phần chất lượng khám chữa bệnh cho ựối tượng người bệnh bị
bệnh tâm thần nhẹ;
- Năng lực thực hành của nhân viên trẻ mới ra trường hạn chế;
- Không có ựội ngũ nhân lực chất lượng cao, các chuyên gia ựầu ựàn ựể ựào tạo kỹ năng cho cán bộ nhân viên ựặc biệt là ựội ngũ ựiều dưỡng của Bệnh viện, ựây là lực lượng thường xuyên tiếp xúc trực tiếp với người bệnh, ựòi hỏi phải có kỹ năng trong chăm sóc ựiều trị người bệnh.
2.3.1.5. Nâng cao nhận thức cho cán bộ nhân viên Bệnh viện
Nghề y là một nghề ựặc biệt với ựức tắnh cần cù và ựủ cho nghề khác có thể
chưa ựủ với người làm nghề ỵ Nghề y ựòi hỏi trách nhiệm kép ựối với người hành nghề vừa phải giỏi chuyên môn (y nghiệp) vừa phải như mẹ hiền (y ựức). Y ựức với vừa có bản chất là luật luân lý vừa có bản chất luật pháp. Y ựức giúp cho cán bộ nhân viên nhận thức cái ựúng, cái sai ựể ựưa ra các quyết ựịnh có ựạo ựức và phù hợp với
ựặc thù nghề nghiệp khi hành nghề, mặt khác Y ựức cũng ựược ựưa vào luật Khám chữa bệnh và một số quy chế của Bộ Y tế nên trở thành yêu cầu bắt buộc với cán bộ
nhân viên ngành Y tế nói chung và của Bệnh viện Tâm thần nói riêng trong quá trình hành nghề.
Chắnh vì vậy, Trong thời gian qua, công tác rèn luyện và nâng cao y ựức tại Bệnh viện Tâm thần Nghệ An ựã ựược triển khai một cách thường xuyên và ựồng bộ, tất cả các khoa phòng khám chữa bệnh hay phòng hành chắnh, kế toán Ầ ựều ựã xây dựng chương trình hành ựộng nâng cao y ựức ngắn hạn và dài hạn. Cuộc vận ựộng ỘHọc tập và làm theo tấm gương ựạo ựức Hồ Chắ MinhỢ ựã có tác ựộng mạnh mẽ ựến việc rèn luyện y ựức của nhân viên y tế. Bệnh viện Tâm thần Nghệ An với ựặc thù người bệnh là những người không thể kiểm soát ựược hành vi của bản thân, hành ựộng theo bản năng, vô thức hoặc thường xuyên cáu gắt, ựập phá Ầ do ựó tạo áp lực, sự
mệt mỏi ựối với cán bộ nhân viên của Bệnh viện. Tuy nhiên ựại ựa số cán bộ nhân viên của Bệnh viện luôn có thái ựộ hòa nhã, cư xử nhẹ nhàng, giải thắch trấn an, tạo niềm tin cho người bệnh và người nhà của họ. Bệnh viện cũng như các khoa phòng thường xuyên tổ chức bồi dưỡng, cập nhật kiến thức cho ựội ngũ cán bộ nhân viên ựặc biệt là ựội ngũựiều dưỡng, hộ lý, y công, nâng cao y ựức và tinh thần, thái ựộ phục vụ
người bệnh tận tình, chu ựáọ Hàng năm, Bộ phận Công ựoàn Bệnh viện phối hợp cùng Ban giám ựốc thực hiện các cuộc vận ựộng lớn như: Học tập và làm việc theo tấm gương ựạo ựức Hồ Chắ Minh, Thực hiện tốt ựề án: Nâng cao y ựức trong các cơ
sở khám chữa bệnh, thực hiện tốt Quy chế dân chủ, quy tắc ứng xử và 12 ựiều y ựứcẦ 100% cán bộ nhân viên Bệnh viện ựều ựã ký cam kết thực hiện ựầy ựủ các Quy tắc
ứng xử và 12 ựiều y ựức.
2.3.1.6. Nâng cao trình ựộ thể chất cho cán bộ nhân viên Bệnh viện
Hiện nay công tác nâng cao trình ựộ thể chất cho cán bộ nhân viên tại Bệnh