Tiềm năng và định hướng phát triển kinh tế trang trại tại Hà Nội

THỰC TRẠNG CÁC TIỀM NĂNG HÌNH THÀNH VÀ PHÁT TRIỂN KINH TẾ TRANG TRẠI Ở HÀ NỘI

Năm 1992 Thành ủy đã xây dựng chương trình 06 về phát triển kinh tế ngoại thành và xây dựng nông thôn mới, trong đó tập trung chuyển đổi cơ cấu sản xuất nông nghiệp hướng xây dựng vùng chuyên canh gắn với cơ sở chế biến, khuyến khích mọi thành phần kinh tế phát triển, phát triển ngành nghề nông thôn. -Nguồn gốc đất đai của trang trại: Nguồn gốc các loại đất để phát triển trang trại rất đa dạng: đất nông nghiệp, đất lâm nghiệp do Nhà nước giao, cho thuê theo quy định hiện hành; đất công nhân viên, hộ nông dân nhận khoán, thầu của lâm trường hay thuê của tư nhân, đất chuyển đổi, chuyển nhượng. Vốn vay chiếm tỷ trọng không lớn trong cơ cấu nguồn vốn, đứng thứ 2 sau vốn tự có nhưng qua khảo sát cho thấy sự phân bố không đồng đều, gây mất cân bằng trong việc phát triển trang trại sản xuất nông sản hàng hoá giữa các vùng.

-Chương trình 06/CTr-TU của Thành uỷ Hà Nội nhiệm kỳ XI, đã nhấn mạnh: “Đổi mới tổ chức, cải tiến quản lý hợp tác xã, giảm cán bộ quản lý hợp tác xã, đồng thời nâng cao chất lượng cán bộ và cải tiến cơ bản phương pháp quản lý và điều hành… Khuyến khích thành lập các hợp tác xã, các tổ sản xuất, các hình thức hợp tác theo ngành hoặc chuyên khâu theo nguyên tắc liên kết tự nguyện. Sắp xếp lại các đơn vị quốc doanh, tách chức năng quản lý nhà nước về bảo vệ thực vật và thú y ra khỏi các công ty dịch vụ cây trồng và vật nuôi huyện; củng cố các cơ sở sản xuất giống cây trồng và gia súc; giải thể những đơn vị sản xuất kinh doanh không có hiệu quả; cổ phần hoá một số đơn vị quốc doanh hoặc thành lập công ty theo luật công ty. “Củng cố quan hệ sản xuất định hướng XHCN phù hợp với quá trình CNH, HĐH nông nghiệp, nông thôn, khuyến khích các thành phần kinh tế, tập trung phát triển kinh tế hộ gia đình, kinh tế trang trại nông hộ, tiến hành giao đất, giao rừng, chuyển đổi thửa đất để tạo điều kiện cho nông dân yên tâm đầu tư và phát triển sản xuất hàng hoá.

Sự tác động của Nhà nước có vai trò to lớn đối với sự hình thành và phát triển của kinh tế trang trại ở Hà Nội thông qua các chương trình phát triển kinh tế, đặc biệt là các chính sách có liên quan đến giao đất, giao rừng (đối với sự hình thành các trang trại lâm nghiệp và trồng cây ăn quả ở Sóc Sơn) ; các chính sách triển khai các văn bản pháp luật về đất đai (đối với sự hình thành các trang trại nuôi trồng thuỷ sản, trồng cây ăn quả ở 4 huyện còn lại và một số trang trại ở các xã đồng bằng của Sóc Sơn; các chính sách về vốn, về giống tạo, các chương trình Sind hoá đàn bó, nạc hoá đàn lợn, chăn nuôi bò sữa, chăn nuôi gia cầm tập trung đã hình thành nên các trang trại chăn nuôi ở vùng ngoại thành. *Do xác định được tiềm năng lớn về khoa học và công nghệ nông nghiệp có thể khai thác, chuyển giao và ứng dụng các thành tựu của khoa học công nghệ vào sản xuất, Hà Nội đã ban hành nhiều chính sách tạo điều kiện cho các hoạt động ngiên cứu chuyển giao và ứng dụng khoa học và công nghệ. -Hiện nay, Hà Nội đã đầu tư xây dựng khu sản xuất nông nghiệp kỹ thuật cao: (Công ty giống cây trồng Hà Nội); đang triển khai xây dựng Xí nghiệp lợn giống ông bà (thuộc công ty Giống Gia súc Hà Nội); đang chỉ đạo xây dựng để phê duyệt các dự án kỹ thuật cao tại công ty Tam Thiên Mẫu….

*Tuy nhiên, chính sách khuyến khích chuyển giao và ứng dụng tiến bộ kỹ thuật vào sản xuất ở Hà Nội còn tản mạn, chưa tập trung vào những cây - con mũi nhọn có lợi thế, như: hoa - cây cảnh, rau an toàn, bò sữa, lợn nạc, thuỷ sản. Công nghệ sản xuất cơ bản vẫn còn lạc hậu, chưa đáp ứng với yêu cầu phát triển, đặc biệt trong lĩnh vực công nghệ sinh học để tạo giống cây trồng, vật nuôi, bảo quản và chế biến sau thu hoạch…Kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội trong nông nghiệp, nông thôn còn có mặt hạn chế nên năng suất lao động và chất lượng của nhiều loại nông sản còn thấp, chưa đủ sức mạnh cạnh tranh với các nước trong khu vực và thế giới. Với điều kiện canh tác manh mún hiện nay ở các nông hộ, việc áp dụng các công nghệ cao, như công nghệ tưới phun, tưới nhỏ giọt, mô hình trồng cây trong nhà lưới quanh năm, chủ động điều tiết tiểu môi trường… để tạo ra sản phẩm chất lượng cao là rất khó khăn.

Hệ thống công trỡnh thuỷ lợi phục vụ tưới, tiờu, đó thu được hiệu quả rất rừ rệt, bước đầu cho thấy xu hướng vận động đúng đắn, phù hợp với quá trình chuyển đổi cơ cấu kinh tế nông nghiệp, theo hướng sản xuất hàng hoá có chất lượng cao. -Đã hình thành ngày càng nhiều các khu vực tập trung sản xuất chuyên cây, chuyên con như vùng trồng rau ở Văn Đức - Gia Lâm, Nam Hồng - Bắc Hồng - Đông Anh; Vùng trồng hoa Tây Tựu - Từ Liêm, Uy Nỗ, Xuân Nội - Đông Anh; Vùng cây ăn quả tập trung ở 12 xã của Đông Anh, 3 xã của Từ Liêm và 9 xã vùng gò đồi của Sóc Sơn…. Tuy nhiên do đặc thù của sản xuất nông nghiệp ở Hà Nội là đất canh tác ít, dân số nông nghiệp đông, sản xuất phân tán, manh mún diễn ra từ nhiều năm, do đó quá trình tập trung hoá, và chuyên môn hoá trong sản xuất nông nghiệp Hà Nội có tính đặc thù riêng.

-Các kỹ thuật tiên tiến trong thâm canh cây trồng vật nuôi được áp dụng rộng rãi, như kỹ thuật bón phân, thức ăn tổng hợp, phòng trừ dịch, bệnh, kỹ thuật tưới nước, ứng dụng công nghệ cao trong sản xuất rau, hoa có chất lượng cao v.v. -Tập quán sản xuất truyền thống, kinh nghiệm còn quá phổ biến, trong khi các mô hình sản xuất tiên tiến với các công nghệ mới, theo xu hướng áp dụng công nghiệp trong nông nghiệp lại chưa có, đã hạn chế rất lớn tới hiệu quả và qui mô sản xuất nông nghiệp.