Cải thiện quản lý đơn giá tiền lương trong ngành giấy Việt Nam

Đơn giá tiền lương

Số lượng lao động thể hiện qua mức hao phí thời gian lao động dùng để sản xuất ra sản phẩm trong một khoảng thời gian theo lịch nào đó, ví dụ số giờ lao động trong ngày, số ngày lao động trong tuần hay trong tháng. Rừ ràng muốn xỏc định đỳng đắn đơn giỏ tiền lương cho một đơn vị sản phẩm hay một loại cụng việc cụ thể, chỳng ta cần phải xỏc định rừ số lượng và chất lượng lao động nào đó đã hao phí để thực hiện công việc đó.

Các văn bản hiện hành hướng dẫn xây dựng đơn giá tiền lương

Vì vậy, đã trở thành động lực thúc đẩy các doanh nghiệp xắp xếp lại tổ chức, giảm chi phí lao động, chi phí vật chất, tính đúng chi phí tiền lương ở “đầu vào” theo chỉ số trượt giá, quan hệ tiền công trên thị trường lao động và tốc độ tăng trưởng kinh tế, bảo đảm mối tương quan hợp lý giữa tiền lương với năng suất lao động, lợi nhuận và nộp ngân sách. - Thông tư số 06/2001/TT- BLĐTB&XH ngày 29/1/2001 của Bộ lao động- Thương binh và xã hội hướng dẫn tính tốc độ tăng năng suất lao động bình quân và tốc độ tăng tiền lương bình quân trong các doanh nghiệp Nhà nước.

Đặc điểm cơ cấu tổ chức, bộ máy của Tổng công ty

Tổng công ty Giấy Việt Nam là doanh nghiệp nhà nước có qui mô lớn, do Thủ tướng Chính phủ quyết định thành lập, bao gồm các đơn vị thành viên hạch toán độc lập, doanh nghiệp hạch toán phụ thuộc và đơn vị sự nghiệp, có quan hệ gắn bó với nhau về lợi ích kinh tế, tài chính, công nghệ, thông tin, đào tạo, nghiên cứu, tiếp thị hoạt động trong lĩnh vực công nghiệp giấy và trồng rừng nguyên liệu giấy, nhằm tăng cường tích tụ, tập trung, phân công chuyên môn hoá và hợp tác sản xuất để thực hiện nhiệm vụ Nhà nước giao; nâng cao khả năng và hiệu quả kinh doanh của các đơn vị thành viên và của toàn Tổng công ty; đáp ứng nhu cầu về giấy của thị trường. Tổng công ty Giấy Việt Nam chịu sự quản lý Nhà nước của Bộ Công nghiệp, các Bộ, cơ quan ngang Bộ, cơ quan thuộc Chính phủ, Uỷ ban nhân dân Tỉnh và Thành phố trực thuộc Trung ương với tư cách là các cơ quan quản lý Nhà nước; đồng thời chụi sự quản lý của các cơ quan này với tư cách là cơ quan thực hiện quyền của chủ sở hữu đối với doanh nghiệp nhà nước theo qui định tại Luật doanh nghiệp nhà nước và các qui định khác của pháp luật.

Một số đặc điểm về sản xuất kinh doanh của Tổng công ty Giấy Việt Nam

Được tạo nguồn thu từ thực hiện các dịch vụ, hợp đồng nghiên cứu khoa học đào tạo cho các đơn vị trong nước và nước ngoài; được hưởng quĩ khen thưởng và quĩ phúc lợi theo chế độ, trường hợp thấp hơn mức bình quân của Tổng công ty thì có thể được hỗ trợ từ quĩ khen thưởng và phúc lợi của Tổng công ty. Bên cạnh các sản phẩm trên Tổng công ty còn sản xuất một số sản phẩm giấy khác phục vụ tiêu dùng trong nước như: giấy Telex, giấy Carton, krap, Dulex, giấy bao gói, giấy hộp, giấy bìa, các loại giấy vệ sinh, giấy ram các khổ từ A4 đến A0, giấy định lượng các loại từ 28-100g/m2,..Chất lượng sản phẩm giấy các loại của Tổng công ty ngày càng cao, năm 2000 các sản phẩm giấy của Công ty Giấy Bãi Bằng và Công ty Giấy Tân Mai triển khai và đã được chứng nhận áp dụng hệ thống ISO 9002.

Thực trạng công tác xây dựng đơn giá tiền lương

Căn cứ vào tổ chức sản xuất, tổ chức lao động, trình độ công nghệ, tiêu chuẩn cấp bậc kỹ thuật, chuyên môn, nghiệp vụ và định mức lao động, các đơn vị tiến hành bố trí số lao động cần thiết cho từng phân xưởng từng dây truyền và công việc sao cho cấp bậc công nhân phù hợp với cấp bậc công việc. - Đối với lao động phục vụ, phụ trợ có mức phục vụ: là số lượng đối tượng (máy móc, thiết bị, nơi làm việc) được qui định để một công nhân (nhóm công nhân) có trình độ thành thạo tương ứng với trình độ phức tạp của công việc, phải hoàn thành trong một đơn vị thời gian trong những điều kiện tổ chức nhất định.

Thực trạng chất lượng công tác xây dựng đơn giá tiền lương ở Tổng công ty Giấy Việt Nam

Như vậy sau khi thay đổi định mức lao động tổng hợp dẫn đến thay đổi hệ số qui đổi và làm tăng tổng khối lượng sản phẩm qui đổi kế hoạch năm 2000 thêm 1.151 tấn giấy qui đổi tương ứng làm tăng 0,5% khối lượng sản phẩm qui đổi năm kế hoạch. Mặt khác, trong bảng tính hệ số phụ cấp tiền lương bình quân năm 2000 của Tổng công ty ta thấy quỹ tiền lương phụ cấp ca ba thường chiếm tỷ trọng rất lớn khoảng trên 70% tổng quỹ phụ cấp các loại của các đơn vị thành viên và của toàn Tổng công ty.

Công tác thẩm định đơn giá tiền lương của các cơ quan chức năng Nhà nước đối với Tổng công ty Giấy Việt Nam

- Về chỉ tiêu tổng các khoản nộp ngân sách: Các khoản nộp ngân sách thực hiện năm 1999 giảm so với kế hoạch năm 1999 xuất phát từ nguyên nhân thay đổi kết cấu mặt hàng nên dẫn đến thay đổi tỷ trọng nguyên vật liệu làm giảm thuế VAT nhập khẩu bột đầu vào. Sau khi có Công văn trả lời của Bộ Tài chính, Liên Bộ lao động- Thương binh và xã hội và Bộ Tài chính căn cứ Thông tư số 13 KHTBXH-TT ngày 10/4/1997 của Bộ lao động- Thương binh và xã hội, Liên Bộ đồng ý để Tổng công ty Giấy Việt Nam được phép áp dụng hệ số điều chỉnh tăng tiền lương tối thiểu với mức lương tối thiểu Tổng công ty áp dụng tương ứng là 385.000 (đồng/ tháng).

Xây dựng quĩ tiền lương năm kế hoạch

- Về hệ số lương cấp bậc công việc bình quân, định mức lao động tổng hợp trên một tấn đơn vị sản phẩm đều không có gì thay đổi qua các năm từ năm 1998 đến năm 2000 vì vậy hai chỉ tiêu này là phù hợp và sát với thực tế sản xuất của Tổng công ty. Quỹ tiền lương bổ sung trả cho thời gian kế hoạch không tham gia sản xuất được hưởng lương theo chế độ qui định của công nhân viên (tính theo số lao động kế hoạch) trong doanh nghiệp, mà khi xây dựng định mức lao động không tính đến.

Tình hình giao đơn giá tiền lương của Tổng công ty cho các đơn vị thành viên sản xuất giấy

Như vậy ta thấy tổng quỹ tiền lương tính theo đơn giá tiền lương của các đơn vị được giao năm 2000 là 124.624 (triệu đồng), nếu cộng với quĩ tiền lương dự phòng 6% Tổng công ty đã trích khi đó tổng số quĩ tiền lương tính theo đơn giá năm 2000 toàn Tổng công ty sau khi phân bổ là 132.381 (triệu đồng) bằng đúng quỹ tiền lương tính theo đơn giá Bộ lao động- Thương binh và xã hội đã phê duyệt. Điều đó chứng tỏ công tác giao đơn giá tiền lương của Tổng công ty đối với các đơn vị thành viên đã được thực hiện đúng nguyên tắc trích lập quĩ dự phòng và nguyên tắc tổng quĩ tiền lương theo đơn giá giao cho các đơn vị thành viên khi tổng hợp lại không cao hơn tổng quĩ tiền lương theo đơn giá được phê duyệt.

Tình hình thực hiện đơn giá tiền lương và quyết toán quỹ tiền lương thực hiện trong năm 2000

Nhìn chung tiến độ đăng ký đơn giá tiền lương của Tổng công ty đối với các cơ quan chức năng luôn đúng theo thời gian qui định, cùng với đăng ký đơn giá tiền lương Tổng công ty gửi kèm theo các bản giải trình về định mức lao động và các biểu mẫu liên quan, là cơ sở để các cơ quan chức năng thẩm định và quản lý đơn giá tiền lương được chính xác. Cho nên có một số lượng lớn người lao động được nâng bạc, nâng ngạch một cách thiếu chính xác làm cho số người hưởng lương ở bậc cao thì nhiều mà số công việc ở bậc cao thì lại ít, hơn nữa những người hưởng lương ở bậc cao nay đều đã ở tuổi tương đối cao nên rất khó sắp xếp công việc phù hợp với cấp bậc công việc của họ.

Mối quan hệ tiền lương giữa các đơn vị thành viên

+ Do Tổng công ty tính đơn giá tiền luơng theo phương pháp đơn vị hiện vật nên được phép tính thêm số lao động bổ sung chưa tính trong đơn giá tiền lương, đây cũng là một nguyên nhân làm cho số lao động định biên không được chính xác. Trong giai đoạn từ năm 1999 đến năm 2001 chỉ có hai đơn vị thành viên luôn đảm bảo có lợi nhuận đó là Công ty Giấy Bãi Bằng và Công ty Giấy Việt Trì còn các đơn vị thành viên khác ít nhất cũng có tới hai năm làm ăn thua lỗ nhưng mức tiền lương bình quân của một số đơn vị luôn cao hơn so với mức tiền lương bình quân của Công ty Giấy Việt Trì.

Mối quan hệ giữa tiền lương và kết quả hoạt động sản xuất kinh doanh của Tổng công ty

Với sự ưu đãi như vậy đáng lẽ tỷ trọng một đồng tiền lương tạo ra bao nhiêu đồng lợi nhuận phải tăng nên mới đúng nhưng qua phân tích ở trên ta thấy tỷ trọng này vẫn giảm qua các năm, điều này chứng tỏ hiệu quả quản lý tài chính của Tổng công ty là rất kém. Vì vậy, để đảm bảo mối quan hệ hợp lý giữa tiền lương và thu nhập với các chỉ tiêu phản ánh hiệu quả khinh doanh của doanh nghiệp, Tổng công ty cần chấn chỉnh lại công tác quản lý tài chính trong từng đơn vị thành viên tránh tình trạng mức tiền lương của người lao động bị giảm sút bởi yếu tố quản lý.

Hoàn thiện phương pháp xây dựng đơn giá tiền lương

Đối với các doanh nghiệp nhà nước không đủ điều kiện được áp dụng hệ số tăng tiền lương tối thiểu (không có lợi nhuận, mức lợi nhuận năm sau thấp hơn năm trước, không đảm bảo các chỉ tiêu nộp ngân sách) với mức 210.000 (đồng/ tháng) là quá thấp. Trên thực tế với mức tiền lương tối thiểu chung như vậy các doanh nghiệp nhà nước khi xây dựng đơn giá tiền lương hầu hết đều hợp thức hoá các chỉ tiêu tài chính để có thể áp dụng hệ số điều chỉnh tăng tiền lương tối thiểu trình cấp có thẩm quyền phê duyệt đơn giá. Đối với Tổng công. ty Giấy Việt Nam mặc dù các chỉ tiêu tài chính toàn Tổng công ty đạt đủ điều kiện áp dụng hệ số điều chỉnh tăng tiền lương tối thiểu nhưng thực tế qua các năm cho thấy trong các đơn vị sản xuất giấy chỉ có từ 4 đến 5 đơn vị có lợi nhuận, lợi nhuận năm nay cao hơn năm trước và đạt chỉ tiêu nộp ngân sách nhà nước còn các đơn vị khác hoặc sản xuất hoà vốn hoặc làm ăn thua lỗ. Nhưng các đơn vị này vẫn được áp dụng hệ số điều chỉnh tăng tiền lương tối thiểu. tháng) tương ứng với hệ số điều chỉnh tăng tiền lương tối thiểu là Kđc= 0,76. - Việc quy định áp dụng hệ số điều chỉnh tiền lương tối thiểu căn cứ vào các chỉ tiêu tài chính là đúng nhưng chưa đủ vì các chỉ tiêu tài chính phụ thuộc vào rất nhiều yếu tố khách quan như sự điều chỉnh chính sách giá cả, chính sách thuế của Nhà nước … Vì vậy, để đảm bảo công bằng trong việc áp dụng hệ số điều chỉnh và yếu tố tốc độ tăng tiền lương tối thiểu, cần phải kết hợp giữa chỉ tiêu tài chính và yếu tố tốc độ tăng tiền lương bình quân đầu người phải thấp hơn tốc độ tăng năng suất lao động bình quân đầu người.

Hoàn thiện công tác quản lý đơn giá tiền lương

Để các doanh nghiệp tự giác áp dụng Thông tư trên Nhà nước nên xem xét các yêu tố khách quan ảnh hưởng đến yếu tố lợi nhuận, loại trừ việc giảm trừ quỹ tiền lương vì các nguyên nhân khách quan làm giảm lợi nhuận do có sự tham gia điều chỉnh các yếu tố "đầu vào” và "đầu ra" của Chính phủ, hoặc do việc đổi mới công nghệ làm tăng chi phí giảm lợi nhuận, Khi đó Nhà nước nên cho phép áp dụng hệ số điều chỉnh tăng tiền lương tối thiểu để tính đơn giá tiền lương và không phải giảm trừ quỹ tiền lương. Theo đánh giá chung hiện nay, trên thực tế mối quan hệ này không được chặt chẽ với nhau, theo số liệu phân tích tài chính cho biết trong cơ cấu doanh thu, tỷ trọng tiền lương chiếm khoảng từ 6 %- 7%; lợi nhuận chiếm từ 4%- 5% còn lại là chi phí vật chất (chi phí máy móc, nguyên, nhiên vật liệu, các khoản nộp ngân sách..) chiếm từ 88% - 90%.

MỘT SỐ GIẢI PHÁP KHÁC