Kỹ Thuật Đàn Sáo Nẩy Trong Sáo Nhạc Cụ Dân Tộc Truyền Thống Việt Nam

MỤC LỤC

Kỹ thuật

    - Cung vĩ nẩy rời: Là cách đánh ngắt từng âm, mỗi âm là một đường cung vĩ (như đánh cung vĩ ngắt rời), sau mỗi âm lại nhấc vĩ một lần (ở nhịp độ nhanh, cung vĩ nhảy trên dây đàn). - Cung vĩ nẩy liền: Là cách đánh ngắt từng âm, nhiều âm chung một đường cung vĩ (như đánh cung ngắt liền), sau mỗi âm nhấc vĩ một lần. - Cung vĩ rung: Là cung vĩ rời nhỏ được chơi với tốc độ rất nhanh trên một âm, dùng cổ tay điều khiển cung vĩ (thường là đầu cung) kéo, đẩy liên tiếp thật nhanh, phát ra nhiều lần một âm.

    Người chơi sử dụng cung vĩ rung ở các nốt nhạc kéo dài, các nốt nhạc ngân ngắn, ở các nốt nhạc khẩn trương, cao trào và làm nền trong hoà tấu. Que đàn được đặt trên 2 đốt ngón tay trỏ và giữa của bàn tay phải, còn đốt thứ nhất của ngón cái thì giữ que đàn, đầu nhỏ của que thường nhô ra khoảng 1,5 cm. Cách cầm móng gẩy : Khi đánh đàn, ngón cái và ngón trỏ của tay phải cầm móng gảy, các ngón khác khum lại tự nhiên, nên tránh ngón út duỗi thẳng và tì vào mặt đàn.

    Ngón cái và ngón trỏ tay phải cầm móng gẩy, các ngón khác khum tròn, cổ tay kết hợp với ngón tay điều khiển móng gẩy đánh xuống, hất lên đều đặn, liên tục trên dây đàn. Ngún gừ : Sử dụng cỏc ngún tay phải gừ vào mặt đàn, thường được sử dụng trong lúc tất cả các nhạc khí đều nghỉ (dấu lặng) hoặc báo hiệu cho hát, cho hòa tấu hoặc điểm giữa cỏc cõu nhạc hay đoạn nhạc. Ngón bịt làm cho âm thanh vừa vang lên liền tắt một cách đột ngột tạo thay sự thay đổi màu âm, ngón bịt diễn tả sự u buồn, nghẹn ngào hoặc để chấm dứt một đoạn.

    Dây buông cũng rung được bằng cách nhấn nhẹ ở đoạn dây sát dưới trục dây (giữa trục dây và sơn khẩu : sơn khẩu là hàng răng để dây đàn chạy luồn qua, đặt ngay ở đầu cần đàn). – Các âm không có trong hệ thống cung phím của Ðàn Nguyệt : muốn có âm đó, nghệ sĩ phải mượn cung phím có âm thấp hơn âm định đánh, nhấn mạnh ngón tay vào cung phím đó làm dây đàn căng lên một độ nhất định, khi tay phải gảy âm muốn có đó. – Các âm có sẵn trong hệ thống cung phím : để phát huy hiệu quả diễn tấu nghệ sĩ không bấm vào cung phím chính mà bấm vào cung phím thấp hơn, nhấn lên rồi mới gảy.

    Đây là cách nhấn liên tục trên một cung phím nào đó, nhấn nhiều hay ít, nhanh hoặc chậm tùy theo tính chất tình cảm của đoạn nhạc. Nhấn dài hay ngắn tùy theo trường độ của nốt nhạc, nốt nhấn láy làm cho âm thanh cao lên không quá một cung liền bậc (điệu thức ngũ cung) rồi trở lại độ cao cũ nghe như làn sóng. Ở những âm cao tiếng Ðàn Nguyệt hơi đanh, khô nên cần sử dụng kỹ thuật ngón nhún cho những nốt có trường độ vừa phải, không ngân dài, chỉ nên từ một đến hai phách với tốc độ vừa phải.

    Ngón vỗ : Thường dùng ngón 1 bấm cung phím, tay phải gảy đàn, khi âm thanh vừa phát lên sử dụng ngón 2 hoặc cả hai ngón 2 và ngón 3 vỗ vào dây trên cùng một cung phím liền bậc ngay ở dưới cần đàn, âm mới sẽ cao hơn âm chính một cung liền bậc (điệu thức ngũ cung). Ngón chụp : Tay trái ngón 1 bấm vào một cung phím, tay phải gảy dây, khi âm thanh vừa phát ra, ngón 2 hoặc 3 bấm mạnh vào cung phím khác (thường là liền bậc cao) âm thanh từ cung phím này vang lên mà không phải gảy đàn. Ký hiệu ngón láy rền sử dụng chữ tắt của trille và hai gạch chéo ở trên hoặc ở dưới nốt nhạc (nếu là nốt tròn) hay trên đuôi nốt nhạc.

    Đặc biệt là các nhạc cụ truyền thống của dân tộc ta, ngày từ thời xa xưa âm nhạc đã là một phần của cuộc sống chúng ta, âm nhạc giống như một mãnh ghép của cuộc sống này và nếu thiếu nó em nghĩ cuốc sống này sẽ mất đi một màu sắc hoàn hảo, là một người yêu âm nhạc và say mê với âm nhạc em đã nghe và thưởng thức rất nhiều thể loại nhạc trên thế giới, em cũng như bao người trẻ khác thích nghe những dòng nhạc trẻ theo xu hướng, biết đên Piano, Guitar, Drum,… nhưng em lại quên mất rằng dân tộc ta cũng có những loại nhạc cụ truyền thống rất đặc biệt và hay mà chỉ nước ta mới có nào là Đàn Tranh, Đàn Bầu, Sáo trúc,… Khi em được học và tiếp xúc với bộ môn sáo trúc của dân tộc ta, em đã được mở mang kiến thức hạn hẹp của bản thân, sáo trúc mang lại cho em một cảm giác âm thanh rất đu đưa và dể chịu, tuỳ vào mỗi nốt nhạc ta lại nghe được những âm thanh đặt biệt phát ra từ một thanh sáo nhỏ gọn nhưng những âm thanh ấy lại không nhỏ gon tí nào, nó rất to lớn và hay ho, cái em thích nhất ở sáo trúc đấy chính là sự dể tiếp cận của bộ môn này mang lại, ta có thể chơi đa dạng bài hát và có thể bất cứ khi nào ta muốn.