Lợi thế so sánh và triển vọng xuất khẩu dừa của Việt Nam trong bối cảnh hiện nay

Lợi thế về điều kiện tự nhiên

Điều kiện sinh thái thuận lợi ở nhiều vùng nước ta rất thuận lợi để sản xuất rau quả nói chung vào vụ đông, trong khi cùng thời gian ở vùng viễn Đông nước Nga hay ở Trung Quốc thì bị tuyết bao phủ và không trồng trọt được gì. Dừa phát triển tốt trên đất pha cát và có khả năng chống chịu mặn tốt cũng như nó ưa thích các nơi sinh sống có nhiều nắng và lượng mưa bình thường điều này giúp nó trở thành loại cây định cư bên các bờ biển nhiệt đới một cách tương đối dễ dàng.

Lợi thế về nguồn lao động, chi phí sản xuất và chế biến

Do đó, loại cây này có thể trồng phổ biến, với nhiều lợi ích đem lại về nhiều mặt, gia tăng sản lượng của giống cây này sẽ đem lại giá trị kinh tế vô cùng to lớn.

Lợi thế về mức độ cung cấp sản phẩm dừa

Tất cả các sản phẩm từ cây dừa đều hữu ích cho con người, ngoài các sản phẩm phụ như thân dừa được sử dụng như là cây lấy gỗ cho mục đích xây dựng hay làm các sản phẩm thủ công mỹ nghệ, chất đốt thì trái dừa là sản phẩm chính tạo ra nhiều mặt hàng có giá trị cao làm tăng giá trị trái dừa, đồng thời cũng mở ra những ngành nghề ở nông thôn, góp phần giải quyết việc làm, gia tăng thu nhập và phát triển kinh tế ở địa phương. Vỏ dừa trước đây chỉ dùng để làm chất đốt thì nay được dùng để lấy chỉ xơ dừa làm nguyên liệu để sản xuất các loại thảm, lưới sinh thái, dây thừng…, bụi xơ dừa được xử lý làm “đất sạch” cho sản xuất cây cảnh và rau an toàn cũng đem lại lợi tức rất lớn.

Đặc điểm ngành sản xuất dừa ở nước ta

Nhiều hộ gia đình trồng dừa trong các tỉnh phía nam đã ứng dụng khoa học công nghệ vào sản xuất và chế biến dừa, và có những kiến thức cơ bản về kỹ thuật chăm sóc dừa, các sản phẩm chế biến từ dừa cũng đa dạng phong phú hơn. Những năm trở lại đây tại các kỳ Đại hội Đảng bộ ở các tỉnh phía Nam đã xác định dừa là cây trồng có tầm quan trọng trong cơ cấu cây trồng của địa phương tuy nhiên nó chưa được sự quan tâm đúng mức của các cơ quan chính quyền và nông dân các vùng địa phương. Trong những năm gần đây Việt Nam đã trở thành một trong những nước xuất khẩu cơm dừa nạo sấy và chỉ xơ dừa hàng đầu thế giới, mặt hàng cơm dừa của Việt Nam được xuất khẩu đến nhiều nước trên thế giới.

Các yếu tố ảnh hưởng tới sản xuất và xuất khẩu dừa ở nước ta 1. Năng lực sản xuất

Mối liên kết giữa các khâu chế biến , sản xuất, và cung ứng dịch vụ đầu vào như vốn, giống, khuyến nông và các vật tư khác với các khâu sản xuất của nông dân chưa được thiết lập để đảm bảo sự ổn định về chất lượng, số lượng dừa xuất khẩu theo yêu cầu thị trường. Các doanh nghiệp xuất khẩu hiện nay chủ yếu thu gom sản phẩm sau đó xuất khẩu theo đơn đặt hàng của nước ngoài vì vậy chất lượng hàng hóa thường không đáp ứng dược nhu cấu của đối tác. Kinh nghiệm của một số nướ cho thấy, để có thể xuất khẩu các sản phẩm nông sản nói chung cũng như dừa nói riêng thành công cần phải có sự liên kết chặt chẽ giữa người sản xuất, người trồng, người thu gom, nhà chế biến, nhà xuất khẩu mới có thể thành công được.

Kết quả tình hình xuất khẩu 1. Về thị trường xuất khẩu

Đến cuối năm 2009, tổng số thị trường nhập khẩu đã lên tới 84 thị trường, trong đó có 69 thị trường nhập khẩu cơm dừa.Thị trường Các tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất (UAE) vươn lên đứng thứ 3 trong số các thị trường nhập khẩu dừa lớn của Việt Nam, 3 thị trường Trung Quốc, Ai cập, UAE đạt kim ngạch 23,7 triệu USD, chiếm 56,8% tổng kim ngạch xuất khẩu. Ngày nay, những sản phẩm thủ công mĩ nghệ từ cây dừa đã được xuất khẩu sang các nước Trung Quốc, Đài Loan, Campuchia, Lào và nơi xa hơn là Mỹ, Pháp, Canada, Úc… Giá trị kinh tế của hàng thủ công mỹ nghệ dừa mang lại lợi ích ngày càng đáng kể cho người lao động như giải quyết việc làm, nâng cao thu nhập, góp phần làm giàu cho quê hương. Bến Tre hiện có đến hàng chục cơ sở làm thủ công mỹ nghệ có tầm cỡ và sản phẩm xuất khẩu đi nhiều nước của Châu Á, Châu Âu và Châu Mỹ như Công ty TNHH Thanh Bình, cơ sở Hưng Tiến, Trần Ngọc Tuấn, Phúc Sang (Châu Thành), cơ sở thủ công mỹ nghệ Trường Ngân, doanh nghiệp tư nhân Yên Thạnh, Thành Mỹ (thành phố Bến Tre), Mỹ nghệ Thanh Liêm (Mỏ Cày Nam), Thanh Nhàn (Giồng Trôm)… Ngoài ra, còn có loại hình doanh nghiệp hợp tác xã được thành lập tại Phước Long (Giồng Trôm) và Bến Tre (Quới Điền-Thạnh Phú).

Tại thị trường nội địa Philippines (Manila) giá cơm dừa ở mức 512 USD/tấn. Tại Philippines, ngoài 8 trung tâm thị trường cơm dừa, giá cao nhất là 502 USD/tấn được ghi nhận tại khu vực Nam Tagalog và giá thấp nhất là 467 USD/tấn được ghi nhận tại Visayas trong suốt giai đoạn này. Hamburg) không được ghi nhận trong tháng 1 năm 2006. Dẫn đầu danh sách các doanh nghiệp có kim ngạch xuất khẩu dừa khô của nước ta là Công ty Cổ phần SX Chế biến Chỉ xơ dừa 25/8 với kim ngạch đạt 616,7 nghìn USD, trong khi đó, Công ty TNHH Olam Việt Nam là doanh nghiệp đạt kim ngạch xuất khẩu cơm dừa cao nhất của nước ta với 134,5 nghìn USD.

Đánh giá chung

Việc điện khí hóa nông thôn như trong việc chế biến dừa có nhiều khâu được điện hóa như hàng thủ công mĩ nghệ, cơm dừa nạo sấy, kẹo dừa, ép dầu dừa, quay chỉ sơ dừa, ép mụn dừa…góp phần quan trọng nâng cao năng suất, cải tiến kỹ thuật, làm đẹp mẫu mã, góp phần quan trọng trong việc làm tăng thị phần ở thị trường trong nước cũng như trên thế giới. Dừa và các sản phẩm được chế biến từ dừa hiện nay giữ một vai trò quan trọng không những của những người nông dân trồng dừa và sống dựa vào cây dừa, đóng góp giá trị lớn vào việc sản xuất cung ứng cho tiêu thụ nội địa, mà nó còn góp một phần quan trọng trong chiến lược hướng ra thị trường thế giới của nước ta trong những năm gần đây. Thứ nhất là vấn đề thị trường, trong những năm gần đây giá dừa mà bán trong nước cũng như xuất khẩu là không được cao, thậm chí năm 2004 giá dừa trái tương đối thấp, chỉ ở khoảng 500-700 đ/trái, làm cho nhiều hộ nông dân sản xuất dừa đã chuyển sang trồng những loại trái cây khác làm giảm đáng kê diện tích dừa.

Kinh nghiệm sản xuất và xuất khẩu dừa của Indonesia

Cám dừa ước xuất khẩu cả năm đạt khoảng 73.900 tấn, xuất khẩu cám dừa của Philippines và Indonesia chiếm khoảng 91,5% sản lượng cám dừa xuất khẩu trên thị trường thế giới.

Kinh nghiệm sản xuất và xuất khẩu dừa của Philippines

Cho đến nay các quốc gia thành viên của Hiệp Hội Dừa Châu Á-Thái Bình Dương (APCC) đã sản xuất và xuất khẩu được hơn 70 chủng loại sản phẩm từ dừa, trong đó Philippines đóng góp hơn 40 loại sản phẩm từ dầu dừa, từ các sản phẩm cao cấp phục vụ công nghiệp như alcohol béo cho đến hàng thủ công mỹ nghệ. Dầu dừa là mặt hàng xuất khẩu lớn thứ 5 của Philippines và là hàng nông sản hàng đầu, chiếm 80% lượng xuất khẩu sản phẩm từ cơm dừa, các sản phẩm dừa khác, dừa khô, than gáo dừa và hóa chất từ dừa. Ông Yvonne Agustin – Giám đốc điều hành Ủy ban Dừa Thống nhất Philippines dự kiến xuất khẩu dầu dừa cả năm 2010 có thể đạt 980.000 tấn, tăng khoảng 21% so với xuất khẩu năm 2009, do nền kinh tế thế giới đang phục hồi nên nhu cầu nhập khẩu dầu dừa tăng.

Giải pháp cho ngành sản xuất và xuất khẩu dừa của Việt Nam 1. Giải pháp từ phía doanh nghiệp

Giữa các Hiệp hội này cần xây dựng quy chế liên kết, phối hợp nhằm thực hiện mục tiêu phát triển sản xuất và tiêu sản phẩm chủ yếu tập trung vào các lĩnh vực chính như: Xác định phương hướng phát triển sản xuất, kinh doanh, phổ biến và khuyến khích các thành viên áp dụng tiến bộ khoa kỹ thuật vào sản xuất; Nhận định tình hình sản xuất, giá cả thị trường, đề ra phương thức liên kết và hợp tác sản xuất, tiêu thụ sản phẩm trên cơ sở tự nguyện của các thành viên; Cung cấp thông tin về thị trường giá cả, tiến bộ khoa học kỹ thuật, các quy định về tiêu chuẩn chất lượng, đóng gói,. Trong bối cảnh sản xuất hàng hoá phát triển, sự cạnh tranh trong kinh tế thị trường gay gắt, việc liên doanh, liên kết sẽ tạo điều kiện cho các hợp tác xã nâng cao năng lực, sản xuất theo quy hoạch và có kế hoạch; tiết kiệm được mức chi phí sản xuất dẫn đến giảm giá thành sản phẩm; tạo khả năng cạnh tranh để thúc đẩy sản xuất phát triển; ổn định giá cả ngay từ đầu vụ thông qua việc thực hiện các hợp đồng kinh tế chính thức. Liên doanh, liên kết giữa các hợp tác xã để giải quyết các vấn đề: cung ứng vật tư hỗ trợ sản xuất nuôi trồng dừa; tổ chức các hoạt động khuyến nông, ứng dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật, đưa giống mới có giá trị kinh tế cao, có thị trường tiêu thụ vào sản xuất; dịch vụ tín dụng nội bộ; góp vốn phát triển sản xuất, kinh doanh, bảo quản, chế biến, tiêu thụ, bao tiêu sản phẩm, tạo nguồn hàng lớn cho thị trường.