Đánh giá thực trạng và giải pháp nâng cao hiệu quả sử dụng đất nông nghiệp huyện Lục Ngạn, tỉnh Bắc Giang
MỤC LỤC
NỘI DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 1. ðối tượng và phạm vi nghiên cứu
+ Tổng quát về sự phát triển sản xuất nông nghiệp với các loại hình sử dụng ủất hiệu quả hiệu quả và cú xu hướng phỏt triển. Cỏc ủiểm nghiờn cứu phải ủại diện ủược cỏc vựng sinh thỏi và vựng kinh tế, trỡnh ủộ sử dụng ủất của huyện. Tiểu vùng 1: ðại diện là xã Nam Dương Tiểu vùng 2: ðại diện là xã Biển ðộng Tiểu vùng 3: ðại diện là xã Phong Vân.
Ở mỗi xó, tiến hành ủiều tra nụng hộ theo phương phỏp mẫu cú hệ thống, thứ tự mẫu lấy ngẫu nhiờn với tổng số hộ ủiều tra. Thu thập tư liệu, số liệu có sẵn từ các cơ quan Nhà nước: Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Bắc Giang, các phòng thuộc UBND huyện Lục Ngạn như phòng Hạ tầng - Kinh tế, phòng Tài nguyên và Môi trường,. - Thu thập số liệu sơ cấp: Nguồn số liệu sơ cấp ủược thu thập nhằm ủỏnh giỏ chi tiết tỡnh hỡnh sản xuất của nụng hộ theo phương phỏp ủiều tra nông hộ thông qua bộ câu hỏi có sẵn.
Phương pháp này cung cấp số liệu chi tiết về chi phớ, thu nhập cũng như ủặc ủiểm cơ bản của nụng hộ. Về mức ủộ thớch hợp cõy trồng ủối với ủất ủai và ảnh hưởng ủến mụi trường. Trờn cơ sở số liệu tài liệu thu thập ủược, chỳng tụi tiến hành tổng hợp, phân tổ thành nhiều loại khác nhau: Loại cây trồng, các khoản chi phí, tình hình tiờu thụ.
Dựa trờn cơ sở cỏc chỉ tiờu: Số tuyệt ủối, số tương ủối, số bỡnh quõn, phõn tớch so sỏnh ủể biết ủược sự biến ủộng qua cỏc năm ủể rỳt ra kết luận. Cỏc ủề xuất ủược dựa trờn kết quả nghiờn cứu của ủề tài và những dự báo về nhu cầu của xã hội và sự tiến bộ của khoa học kỹ thuật nông nghiệp. Tham khảo ý kiến củacỏc chuyờn gia, cỏn bộ lónh ủạo và những người nụng dõn sản xuất giỏi trong huyện nhằm ủưa ra những ủỏnh giỏ chung về tỡnh hỡnh phỏt triển nụng nghiệp cũng như tỡnh hỡnh sử dụng ủất hiện nay.
Cỏc số liệu ủược thống kờ ủược xử lý bằng phần mềm EXCEL, bản ủồ ủược quột và số húa trờn phần mềm Microstion. Kết quả ủược trỡnh bày bằng cỏc bảng biểu số liệu, bản ủồ và biểu ủồ. Sử dụng sơ ủồ, biểu ủồ, hỡnh ảnh minh họa cỏc kết quả nghiờn cứu.
KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN
Hiện trạng sử dụng nông nghiệp và thực trạng phát triền ngành nông nghiệp
Huyện ủó triển khai nhiều chương trỡnh, ủề ỏn phỏt triển kinh tế nụng nghiệp nụng thụn, tập trung chỉ ủạo chuyển ủổi cơ cấu mựa vụ, tớch cực chỉ ủạo ủổi mới cơ cấu giống lỳa, trà lỳa, xõy dựng vựng lỳa chất lượng cao nhằm nõng cao giỏ trị sản xuất nụng nghiệp. Người dõn trờn ủịa bàn huyện ủó thực hiện cú hiệu quả việc ủổi mới cơ cấu giống, mựa vụ, tăng cường ủầu tư thõm canh, ứng dụng tiến bộ kỹ thuật, ủưa cỏc giống cõy, con cú năng suất cao, chất lượng tốt, phù hợp với thị trường vào sản xuất. 21,5 triệu ủồng/ha/năm năm 2005 lờn 25 triệu ủồng/ha/năm và ủạt 30 triệu ủồng/ha/năm năm 2010 bằng việc thõm canh tăng vụ và chuyển dịch từ trồng cây năng suất thấp, giá trị kinh tế không cao sang các loại cây có năng suất và giỏ trị kinh tế, giỏ trị xuất khẩu cao.
Tớnh ủến 31/12/2010số lượng trang trại của toàn huyện là 912 trang trại, trong ủú số trang trại ủược cấp giấy chứng nhận trờn toàn huyện là 236 trang trại (202 trang trại trồng trọt, 4 trang trại lâm nghiệp, 3 trang trại chăn nuôi, 9 trang trại thủy sản và 18 trang trại kinh doanh tổng hợp). + Cây hàng năm khác: Diện tích cây hàng năm khác hiện nay là 115 ha Trong ủú: diện tớch cõy thức ăn gia sỳc là 100 ha; diện tớch hoa, cõy cảnh trờn toàn huyện khoảng 15 ha. Cây vải thiều là thế mạnh của Lục Ngạn trong việc phát triển nông nghiệp hàng húa, tạo cụng ăn việc làm cho phần lớn lực lượng lao ủộng nhàn rỗi ở nông thôn, tăng thu nhập, góp phần quan trọng trong chương trình xóa ủúi giảm nghốo của huyện.
Tuy nhiên, thực tế cũng cho thấy, chăn nuôi trên ủịa bàn huyện phụ thuộc nhiều vào tỡnh hỡnh phỏt triển kinh tế núi chung, vào thị trường và các giải pháp kỹ thuật tổ chức sản xuất trong ngành. Hiện nay, trờn ủịa bàn huyện cũn khoảng 8,8 nghỡn ha ủất ủồi nỳi chưa sử dụng (chiếm 8,73% tổng diện tớch ủất tự nhiờn toàn huyện) nờn trong giai ủoạn tới cần tăng diện tớch rừng bằng cỏch phủ xanh ủất trống, ủồi nỳi trọc, giảm diện tớch chưa sử dụng này xuống thấp hơn. Loại hỡnh sử dụng ủất và kiểu sử dụng ủất vựng nghiờn cứu Loại hỡnh sử dụng ủất là bức tranh mụ tả thực trạng sử dụng ủất của một vựng với những phương thức quản lý sản xuất trong cỏc ủiều kiện kinh tế, kỹ thuật nhất ủịnh.
Các loại hình sử dụng ủất hiện trạng của huyện ủược thu thập trờn cơ sở những tài liệu cơ bản và kết quả ủiều tra trực tiếp trờn cỏc hộ gia ủỡnh tại cỏc ủiểm nghiờn cứu. Nguồn: Tổng hợp từ số liệu ủiều tra Qua bảng 4.11 ta thấy toàn huyện cú 5 loại hỡnh sử dụng ủất chớnh (LUT) với 28 kiểu sử dụng ủất khỏc nhau. Trong ủú, LUT chuyờn lỳa chỉ cú 2 kiểu sử dụng ủất, LUT chuyờn lỳa – màu cú 16 kiểu sử dụng ủất, LUT chuyờn màu cú 7 kiểu sử dụng ủất và LUT cõy ăn quả cũng chỉ cú 3 kiểu sử dụng ủất.
Trong ủiều kiện kinh tế thị trường hiện nay, hiệu quả kinh tế sử dụng ủất nụng nghiệp là một tiờu chuẩn quan trọng ủể ủỏnh giỏ quỏ trỡnh khai thỏc tiềm năng của ủất. Sản phẩm nụng nghiệp sản xuất ra cú ủược thị trường chấp nhận hay khụng ủũi hỏi phải cú chất lượng tốt, số lượng ủỏp ứng ủược nhu cầu của thị trường theo từng mựa vụ và ủảm bảo vệ sinh an toàn khi sử dụng. Hiệu quả kinh tế của các cây trồng chính vùng nghiên cứu Tỏc ủộng rừ nột nhất ủến hiệu quả kinh tế sử dụng ủất ủú là loại cõy và giống cõy trồng trờn ủất, vỡ vậy chỳng tụi tớnh toỏn hiệu quả kinh tế của một số cõy trồng và kiểu sử dụng ủất chớnh tại vựng nghiờn cứu.
Qua ủiều tra thực tế của cỏc nụng hộ, tổng hợp mức ủộ ủầu tư mỗi ha và hiệu quả kinh tế của cỏc cõy trồng từ số liệu ủiều tra 150 hộ ủược thể hiện trong bảng 4.12. Một số cõy trồng khỏc hiệu quả kinh tế cũng tương ủối khá như lạc, bắp cải,…Các cây lương thực cho hiệu quả kinh tế không cao như ngụ cho GTGT/ha, GTGT/lao ủộng lần lượt là 9.908,95nghỡn ủồng và 36,84 nghỡn ủồng.
