MỤC LỤC
Điều hành thị trường là các hoạt động được tiến hành nhằm duy trì sự vận hành bình thường của thị trường, hoạt động này thường được tiến hành bởi các chủ thể có quyền lực nhất định (các cơ quan quản lý Nhà nước). Giỏm sỏt thị trường là việc tiến hành theo dừi, kiểm tra cỏc hoạt động diễn ra trên thị trường của các cơ quan quản lý Nhà nước, nhằm phát hiện và xử lý kịp thời các vi phạm, đảm bảo tính công bằng và hiệu quả của thị trường. Những mặt tiêu cực của nó có thể gây tác động xấu đến thị trường và các hoạt động kinh tế xã hội, đó chính là các hành vi gian lận, lừa đảo trong giao dịch chứng khoán như đầu cơ, mua bán nội gián, thao túng giá cả… Vì vậy,cần phải có một cơ chế điều hành và giám sát chặt chẽ mọi mặt hoạt động của thị trường chứng khoán.
Xuất phát từ vai trò quan trọng cũng như tính chất phức tạp của thị trường chứng khoán, việc điều hành và giám sát thị trường là vô cùng cần thiết để đảm bảo tính hiệu quả, công bằng, lành mạnh trong hoạt động của thị trường, bảo vệ. Các cơ quan này có thẩm quyền ban hành các quy định điều chỉnh các hoạt động trên thị trường chứng khoán tạo nên cơ sở cho các tổ chức tự quản trực tiếp thực hiện các chức năng điều hành và giám sát thị trường của mình. Các tổ chức tự quản là các tổ chức hình thành cùng với sự phát triển của thị trường chứng khoán, thực hiện chức năng điều hành và giám sát thị trường chứng khoán nhằm bảo vệ lợi ích chung của toàn thị trường.
- Dưới góc độ kinh tế, với tư cách là một bộ phận của thị trường tài chính có chức năng phân bổ nguồn vốn trung và dài hạn, thị trường chứng khoán là trung tâm thu nhận, phân phối và giao lưu các nguồn vốn cho đầu tư và xã hội. Nó gắn bó hữu cơ trong sự phát triển đồng bộ hệ thống tài chính tiền tệ cấu thành nền tài chính quốc gia. - Thị trường chứng khoán giúp cho đồng vốn đi vào những ngành, những doanh nghiệp biết tạo ra hiệu quả thông qua sự định hướng của thị trường vốn.
- Một thị trường chứng khoán hoạt động sẽ cung cấp những dự báo chính xác về chu kì kinh doanh trong tương lai, giúp Nhà nước hoạch định các chính sách thích hợp. - Thị trường chứng khoán mang lại nhiều lợi ích cho công chúng, giúp cho công chúng có thể đầu tư vào các chứng khoán khác nhau một cách dễ dàng.
Theo dự tính, quy mô của thị trường còn tiếp tục được mở rộng do các doanh nghiệp nhà nước đã cổ phần hoá sẽ tiếp tục niêm yết vào năm 2007-2008 trong đó có Ngân hàng Ngoại thương Việt Nam, Ngân hàng Công thương Việt Nam, Ngân hàng Đầu tư và Phát triển, Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam với số vốn lên tới hàng ngàn tỉ đồng. Số lượng các nhà đầu tư có tổ chức cũng tăng lên đáng kể, hiện có 35 quỹ đầu tư đang hoạt động tại Việt Nam, trong đó 23 quỹ đầu tư nước ngoài và 12 quỹ đầu tư trong nước. Tính đến nay, trên thị trường có khoảng 55 công ty chứng khoán, tăng mạnh hàng năm, vốn điều lệ bình quân đạt 77 tỉ đồng/công ty.
Sự ra đời của Luật Chứng khoán (có hiệu lực từ ngày 01-01-2007) đã tạo khung pháp lý cao cho thị trường chứng khoán phát triển góp phần thúc đẩy khả năng hội nhập vào thị trường tài chính quốc tế của TTCK Việt Nam. Những vấn đề liên quan đến thị trường chứng khoán, trong đó những quy định về đăng ký, lưu ký, công khai và minh bạch, giám sát và kiểm tra của các cơ quan chức năng quản lý hoạt động của thị trường chứng khoán từng bước được hoàn thiện. Đáng chú ý là Chính phủ đã chỉ đạo việc phối hợp giữa Bộ Tài chính, Uỷ ban Chứng khoán Nhà nước và Ngân hàng Nhà nước trong việc tăng cường kiểm soát thị trường chứng khoán ở nước ta, do đó thị trường này vẫn đang ổn định và phát triển khá mạnh.
- Đảng, Nhà nước quyết tâm cao trong việc tạo hàng hóa cho thị trường chứng khoán, đó là phát hành công trái để xây dựng tổ quốc, tín phiếu kho bạc, thực hiện cổ phần hoá cho các doanh nghiệp Nhà nước, tăng chứng khoán có uy tín trên thị trường. Trên thực tế, cho đến nay, nhìn chung những người bỏ vốn mua cổ phiếu của các doanh nghiệp cổ phần hóa thường thiếu thông tin về những tổ chức phát hành, họ thường chỉ căn cứ trên những dấu hiệu bề ngoài, lời đồn đại và cảm tính về khả năng sinh lời, uy tín của doanh nghiệp. Các nhà đầu tư nước ngoài tham gia thị trường chứng khoán ngày càng đông đảo, trong đó có một số tên tuổi của các nhà đầu tư chứng khoán quốc tế như Dragon Capital, JP Morgan, Merryll Lynch, Citigroup… Tính đến thời điểm hiện tạiđã có hơn 400 tổ chức và gần 6.600 NĐT cá nhân nước ngoài được cấp mã số giao dịch.
Nhìn chung, các công ty niêm yết đều có mức tăng trưởng khá cả về doanh thu và lợi nhuận, trình độ quản lý, trình độ quản trị công ty được nâng cao, tính công khai, minh bạch ngày càng được tăng cường, do đó càng thuận lợi trong huy động vốn. Sau khi Chính phủ ban hành Nghị định 52/2006/NĐ-CP về phát hành trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ, Tổng công ty điện lực Việt Nam (EVN) đã phát hành 2.600 tỷ đồng; công ty chứng khoán Sài Gòn đã phát hành 500 tỷ đồng trái phiếu chuyển đổi…. Ngoài ra, cũng đã có 21 công ty quản lý quỹ và hàng chục quỹ đầu tư chứng khoán đang hoạt động; có 8 ngân hàng được cấp phép hoạt động lưu ký (2 ngân hàng trong nước và 6 ngân hàng nước ngoài); BIDV được lựa chọn là ngân hang chỉ định thanh toán.
+ Trung tâm giao dịch chứng khoán Thành phố Hồ Chí Minh đưa vào hoạt động từ tháng 7/2000 đã từng bước được nâng cấp, mở rộng, đáp ứng yêu cầu giao dịch cổ phiếu niêm yết của các công ty lớn, và hiện nay đã trở thành sở giao dịch chứng khoán Thành phố Hồ Chí Minh. Mặc dù các công ty chứng khoán đã phát hành thêm cổ phiếu, trái phiếu để tăng quy mô vốn hoạt động hoặc tăng vốn điều lệ từ các chủ sở hữu vốn (đối với công ty chứng khoán trực thuộc các ngân hàng thương mại) nhưng nhìn chung, mức vốn điều lệ vẫn còn rất thấp so với các nước trong khu vực, điều.
Hiện nay, khi Việt Nam thực hiện hội nhập sâu hơn vào nền kinh tế thế giới sẽ gặp nhiều khó khăn, nhưng lại mở ra những vận hội lớn cho tăng trưởng xuất nhập khẩu, tăng đầu tư, tăng chu chuyển vốn, từ đó có điều kiện cho thị trường chứng khoán phát triển. Nâng cao năng lực quản lý và kiểm soát của Nhà nước đối với thị trường tài chính nói chung và thị trường chứng khoán nói riêng, trong đó chú trọng kiểm soát các hoạt động kinh doanh đối với thị trường OTC để bảo đảm sự ổn định của thị trường và cả đối với các nhà đầu tư nước ngoài để tránh sự thao túng thị trường của những nhà đầu tư này. - Tiếp tục phát triển và hoàn thiện thị trường tài chính (bao gồm thị trường tiền tệ và thị trường vốn), tạo điều kiện tốt và thông thoáng hơn theo các cam kết khi gia nhập WTO cho việc phát triển các nhà đầu tư là doanh nghiệp, các định chế tài chính trung gian và các tổ chức phụ trợ trên thị trường, song phải đảm bảo khả năng cạnh tranh trong điều kiện mới, có nghĩa là phải năng cao năng lực tài chính, năng lực quản trị điều hành và kiểm tra kiểm soát nội bộ.
+ Chấn chỉnh việc cho vay của ngân hàng thương mại đối với công ty chứng khoán để kinh doanh trên thị trường chứng khoán, đồng thời tăng cường giám sát hoạt động của các công ty này theo các quy định hiện hành về kinh doanh chứng khoán. + Chú trọng giám sát nhằm đảm bảo an toàn hoạt động của thị trường chứng khoán, chống nhà đầu tư nước ngoài thao túng thị trường, đảm bảo tính công khai và minh bạch trong hoạt động của các công ty chứng khoán và các định chế trung gian. + Tiến tới thành lập cơ quan giám sát thị trường tài chính (sau năm 2010) để thực hiện chức năng giám sát và bảo đảm an toàn cho toàn bộ thị trường tài chính trên cơ sở phát triển của thị trường chứng khoán, hệ thống ngân hàng thương mại và các định chế tài chính khác.