Vai trò của Chính phủ trong giải quyết thất bại thị trường do thông tin không đối xứng
MỤC LỤC
THÔNG TIN KHÔNG ĐỐI XỨNG
Thất bại vềthông tin không đối xứng hay tình trạng xuất hiện trên thị trường khi một bên nào đó tham gia giao dịch thị trường có được thông tin đầy đủ hơn bên kia về cácđặc tính của sản phẩm. Dt ABC là tổn thất PLXH do việc tiêu dùngdưới mức hiệu quả(do người mua nhậnđược thông tin kođối xứng bằng người bán). Do đó, nếungười SX có thểcung cấp thông tin vềchấtlượngđích thực của sản phẩm chongười TD với chi phí nhỏ hơn phần mất trắng thì nên xúc tiến việc cung cấp thông tin đó.
Thông tin không đối xứng làm thị trường cung cấp nhiều hơn mức tối ưu xã hội (người bán nhận được thông tin khôngđối xứng bằngngười mua). - Hàng hoá có thểkiểmđịnhtrước khi tiêu dùng, có chi phí kiểmđịnh = 0 nên tổn thất do thông tin khôngđối xứng là khôngđáng kể. - Hàng hoá chỉcó thểkiểmđịnh khi tiêu dùng, có chi phí kiểmđịnh = giá hàng hoá nên tổn thất do thông tin không đối xứng sẽphụthuộc giá.
- Hàng hoá chỉcó thểkiểmđịnh khi tiêu dùng số lượng lớn hoặc không thểkiểmđịnhđược, có chi phí kiểmđịnh vô cùnglơnnên tổn thất do thông tin khôngđối xứng rất lớn. CHÍNH PHỦVỚI VAI TRề PHÂN PHỐI LẠI THU NHẬP VÀ ĐẢM BẢO CÔNG BẰNG XÃ HỘI.
CÔNG BẰNG XÃ HỘI TRONG PHÂN PHỐI THU NHẬP
Đường Lorenz (tiếp)
- B2: chia dân sốthành các nhóm có sốdân bằng nhau (thường chia thành 5 nhóm, mỗi nhómđược gọi là ngũ phân vị). Nối các điểm phản ánh %TNQD cộng dồn của % dân sốcộng dồntương ứng, tađượcđường cong Lorenz. - Đường Lorenz phản ánh tỷ lệ phần trăm của tổng TNQD cộng dồnđược phân phốitương ứng với tỷlệphần trămcộng dồn của các nhóm dân số đã biết.
- Chưa lượng hóa được mức độ BBĐ thành một chỉsố do đó mọi sựso sánh chỉmang tính chấtđịnh tính. - Trongtrường hợp cácđường L giao nhau thì khó cóđược một câu kết luận nhất quánđối với mứcđộ BBĐ. Khái niệm: Hệ số Gini là hệ số cho biết tỷ lệ giữa diện tích tạo ra bởi đường phân giác OO’ vàđường Lorenz với diện tích tam giác OEO’.
Ưu điểm: Là mộtthướcđokhá thuận lợiđểso sánh sự BBĐ giữa các quốc gia, các vùng miền qua các giai đoạn khác nhau. Tỷtrọng thu nhập / tiêu dùng của x% dân số nghèo nhất: khắc phục được nhược điểm của G và L là biến thiên khi có sự phân phối thayđổi, bất kể sự thayđổi đó diễn raở đỉnh, đáy hay ở giữa. Nhóm các nhân tố định sẵn: đây là những nhân tố gây ra sự bất bình đẳng về thu nhập nằm ngoài khả năngkiểm soát và chi phối của các cá nhân.
Do hành vi tiêu dùng và tiết kiệm khác nhau của các cá nhân ảnh hưởng lớn đến sự khác nhau về của cải tích lũy được. Nhóm các nhân tố do tài năngvà công sức của các cá nhân chi phối: các cá nhân có kỹ năng lao động, điều kiện lao động và tính chất nghềnghiệp khác nhau sẽdẫnđến thu nhập khác nhau. Thị trường có thểtácđộngđến phân bổnguồn lựcđể nâng cao hiệu quảsửdụng nguồn lựcnhưnglại ko tác độngđượcđểxã hội công bằnghơn.
Phân phối lại thu nhập tuy không làmtăngmức của cải chung của xã hội nhưngcó khảnănglàmtăng mức PLXH. Đảm bảo công bằng làđảm bảo khảnăngtiếp cận các dịch vụcơbản mà con người phảiđượchưởng vớitư cách là các quyền của công dân.
CÁC LÝ THUYẾT VỀ PHÂN PHỐI LẠI THU NHẬP
Do đó, phân phối lại thu nhập có thểcoinhư đã tạo ra một ngoạiứng tích cực. FLXH là tổngđại số độthỏa dụng của tất cảcác thành viên trong xã hội và mục tiêu của xã hội là phải tốiđahóa tổngđại số đó. - Đưara một nguyên tắc vềphân phối lại là phân phối chođến khiđộthỏa dụng biên của tất cảcác cánhân trong xã hội bằng nhau.
- Nếu các giả định của thuyết vịlợiđược thỏa mãn thìphân phối lại thu nhập cuối cùng sẽ đảm bảo sựbìnhđẳng tuyệt đối giữa tất cả các thành viên. - Nếu hàm thỏa dụng biên là không bằng nhau thìPP lại tạiđiểmmchưachắcđã xóa bỏ được sựphân cách giàu nghèo - Khi tiến hành phân phối lại cóthểbịthất. Rawls đặt trọng số bằng 1 đối với người cóđộ thỏa dụng thấp nhất, còn những người khác có trọng sốbằng 0.
Bắt đầu từ việc phân phối lại bằng cách tăng độ thỏa dụng cho người nghèo nhất đến khi địa vị của họ được cải thiện sẽ chuyển sang đối tượng khác mà lúc này cómức lợiích thấp nhất trong xã hội. - Khắc phục được một phần nhược điểm của thuyết vị lợi do đặt trọng số 100% vào phúc lợi củangười nghèo. - Nếu giả thiết của thuyết này được thỏa mãn thì phân phối phúc lợi cuối cùng sẽ đảm bảo sự bình đẳng tuyệt đối.
- Thuyết này dễdẫnđến chủnghĩa bình quân làm giảmđộng lực phấnđấuởnhómngười nghèo và giảmđộngcơ làm việcởnhómngười cónăng lực, do đó làm giảmnăngsuất laođộng xã hội. - Thuyết này vẫn chấp nhận cách phân phối làm cho lợi ích củangười giàutăngnhiềuhơnlợi ích củangười nghèo. Cần quan tâmđến một mức sống tối thiểu màtất cả mọi cánhân trong xã hội cóquyền đượchưởng, được xácđịnh trực tiếp bằng thu nhập mà bằng những hàng hoátiêu dùngđược coi là thiết yếu nhưthực phẩm, quần áo, học hành, chữa bệnh, nhàở.
Chi phí cho những khoản tiêu dùng tối thiểu này sẽđược tập hợp lạiđểtính ra mức thu nhập tối thiểu mànhững ai cóthu nhậpdưới mức tối thiểu sẽđược chính phủgiúpđỡqua cácchương trình trợcấp vàASXH.
ĐểI NGHẩO VÀ CÁC GIẢI PHÁP XểA ĐểI GIẢM NGHẩO
Ngưỡng nghèo tuyệtđối:làchuẩn tuyệt đối về mức sống được coi làtối thiểu cần thiết để cá nhân hoặc hộ gia đình có thể tồn tại khoẻmạnh. Ngưỡng nghèotương đối:được xácđịnh theo phân phối thu nhập hoặc tiêu dùng chung trong cả nước để phản ánh tình trạng của một bộ phận dân cư sống dưới mức trung bình của cộngđồng. yilà mức chi tiêu (hoặc thu nhập) tính trên đầungười, tính chongười thứi, zlà ngưỡng nghèo, Nlà tổng dân số, Mlà số người nghèo vàlàđạilượngđomứcđộ quan tâmđến sựbất bìnhđẳng giữa nhữngngười nghèo.
Khoảng nghèođược tính làtổng các mức thiếu hụt của tất cả người nghèo trong nền kinh tế.
LỰA CHỌN CÔNG CỘNG
Nguyên tắc nhất trí tuyệt đối là một nguyên tắc quy định: một quyếtđịnh chỉ được thông qua khi và chỉkhi có sựthống nhất (đồng ý) của tất cả các thành viên (100%) trong một cộngđồng nàođó. Nếu tìm rađược cân bằng này thì sẽ đảm bảo mức cung ứng HHCC là hiệu quảvà phản ánh được đúng lợi ích mà từng cá nhân nhậnđược từHHCC đó. Nguyên tắc biểu quyết theo đa số là một nguyên tắc quyđịnh: một vấnđềchỉ được thông qua khi và chỉ khi cóhơn một nửa số người bỏphiếu (50%) cùng nhất trí.
Cân bằng biểu quyết:Là tình trạng trongđó biểu quyết theo đa số tìm ra được một phương án cuối cùng mà kết quảbỏphiếuđó là nhất quán và không phụthuộc vào lịch trình bỏphiếu. Quay vòng trong biểu quyết: Là tình trạng diễn ra khi lựa chọn theo nguyên tắc đa số giản đơn không tìm rađược một phươngán thắng cuộc cuối cùng mà nhất quán với tất cảcác lịch trình bỏphiếu. Nếu tất cảcác cửtri đều có lựa chọnđơn đỉnh thì nguyên tắc biểu quyết theo đa sốsẽ đạt được cân bằng biểu quyết và sẽ không có nghịch lý biểu quyết.
Định lý cử tri trung gian: nếu tất cả các cửtri đều có lựa chọnđơn đỉnh thì kết quả biểu quyết theo đa số phản ánh đúng sự lựa chọn của cửtri trung gian. Nguyên tắc biểu quyết theođa sốtuyệt đối là một nguyên tắc quyđịnh:Một vấnđề chỉ được thông qua khi và chỉkhi có nhiều hơnmứcđa sốgiảnđơn(từ 50% - 100%) số người bỏphiếu cùng nhất trí, chẳng hạn phảiđạtđược hai phần ba sốphiếu thuận. Tùy theo tỷlệquyđịnh vềsố người tán thành càng lớn thì càng có ưu nhược điểm giống ngtắc nhất trí tuyệtđối, càng nhỏcàng cóưu nhượcđiểm giống ngtắc biểu quyết theođasố giảnđơn.
Hình thức đấu cặp chỉ có ý nghĩa khi các phương án biểu quyết có thể sắp xếp được theo một tiêu chí chung thống nhất. Ngay khiđiều kiện trênđược thỏa mãn thì kết quả cân bằng biểu quyết theo phương pháp đấu cặp vẫn phụthuộc vào lựa chọn của một cá nhânđó là cửtri trung gian. Biểu quyết theo phương pháp đấu cặp quan tâmđến việc cá nhânưutiên p/án nào nhất nhưng chưa phản ánh được mức độ quan trọng của từng cá nhân theo p/ánđưara.
Liên minh là một hệ thống cho phép các cá nhânđược traođổi phiếu bầu với nhau và do đó có thểbộc lộ được mức độquan tâm khác nhau của cá nhânđối với từng vấnđề được biểu quyết. Cung cấp thông tin trực tiếp:CP yêu cầu người sản xuất cung cấp các thông tin liên quan đến đặc tính, chất lượng, thành phần cơbản… của sản phẩm. Thuế: là khoảnđóng góp bắt buộc của các cá nhân và doanh nghiệp cho NSNN để trang trải chi phí cung cấp HHCC hoặc hạn chế lượng cung hàng hoá trên thị trường.
Nếu các yếu tố khác nhưnhau thì đường cung (hoặc cầu) càng co giãn thì người bán (hoặc người mua) càng phải chịu ít thuế (hoặc được hưởng ít lợi ích của trợcấp).
