Quản lý danh mục đầu tư chứng khoán ứng dụng công cụ toán tài chính tại Việt Nam
MỤC LỤC
Những lý thuyết cơ bản áp dụng trong quản lý danh mục đầu tư chứng khoán
Nói cách khác, một danh mục đầu tư có rủi ro được xem là hấp dẫn nếu mức lợi suất tương đương chắc chắn (CE) của nó vượt quá mức lợi suất của một danh mục đầu tư không rủi ro được sử dụng làm chuẩn để so sánh (thông thường, người ta dùng lãi suất tín phiếu kho bạc của Chính phủ như là danh mục đầu tư không rủi ro để so sánh). Sự khác nhau giữa ba loại “ngại rủi ro”, “trung dung”, và “thích rủi ro” là ở chỗ: những người đầu tư ngại rủi ro luôn cân nhắc mối quan hệ của cả hai yếu tố lợi nhuận và rủi ro trong tổng thể “giá trị hữu dụng”; trong khi đó người đầu tư “trung dung với rủi ro” chỉ quan tâm đến yếu tố lợi nhuận; còn người “thích rủi ro” chỉ quan tâm nhiều đến yếu tố rủi ro (rủi ro càng cao càng tốt).
Các mô hình quản lý danh mục đầu tư
Chừng nào còn có những thông tin khác chỉ ra rằng giá cổ phiếu đang bị đánh giá dưới giá trị, các nhà đầu tư sẽ đổ xô vào việc mua chứng khoán này và ngay lập tức giá cổ phiếu sẽ được đẩy lên ở mức hợp lý mà tại đó lợi suất của nó đúng bằng lợi suất bình thường đủ để bù đắp cho rủi ro của cổ phiếu đó. Quay lại với mô hình quan hệ đơn chỉ số (SIM – Single Index Model), SIM là một mô hình đơn giản hóa và chỉ định nghĩa một nhân tố duy nhất là căn nguyên của giá trị hiệp phương sai giữa các mức lợi suất của một loại chứng khoán Rit, và giả thuyết các mức lợi suất của chứng khoán i là một phương trình tuyến tính của nhân tố đó, hoặc là chỉ số It.
XÂY DỰNG VÀ QUẢN LÝ DANH MỤC ĐẦU TƯ CHỨNG KHOÁN – LÝ THUYẾT VÀ THỰC TIỄN
Quản lý danh mục đầu tư rủi ro (cổ phiếu)
Trong phương pháp này, các thông tin quá khứ về tình hình biến động giá cổ phiếu và mối tương quan giữa các loại giá cổ phiếu khác nhau được đưa vào chương trình máy tính để chọn lọc và xác định thành phần của danh mục sao cho giảm thiểu chênh lệch lợi suất của danh mục so với chỉ số chuẩn. • Xác định mục tiêu của khách hàng đặt ra: khách hàng đầu tư có thể đưa ra các yêu cầu cụ thể cho khoản đầu tư của mình, chẳng hạn đặt ra mục tiêu chỉ đầu tư vào loại cổ phiếu công ty nhỏ; với hệ số P/E thấp và ứng với một mức rủi ro nào đó, chẳng hạn cao hơn, bằng hoặc thấp hơn mức rủi ro của danh mục thị trường. Chẳng hạn, ứng với các yêu cầu trên đây thì danh mục chuẩn bao gồm tất cả các loại cổ phiếu của công ty nhỏ (như trên thị trường Mỹ thì đó là những công ty có vốn tính theo giá thị trường dưới $500 triệu), với hệ số P/E thấp (dưới 80% hệ số P/E của các công ty thuộc chỉ số S&P), với tỷ trọng vốn đều nhau.
Với phương pháp này, người ta hy vọng các cổ phiếu thuộc nhóm “mua vào” sẽ tăng giá và các cổ phiếu thuộc nhóm “bán khống” sẽ bị giảm giá hoặc khả năng xấu hơn là cả hai nhóm cùng tăng hoặc cùng giảm giá nhưng nhóm “mua vào” cho kết quả tốt hơn nhóm “bán khống”, vì vậy kết quả cuối cùng của danh mục vẫn tốt. Thứ nhất, các nhà quản lý dựa vào dự đoán tình hình kinh tế vĩ mô và các thay đổi tình hình hoạt động doanh nghiệp để đánh giá sự biến động giá tương quan giữa các loại cổ phiếu thuộc các lĩnh vực ngành nghề khác nhau hoặc cùng một lĩnh vực để rút bớt vốn từ loại cổ phiếu có nguy cơ sụt giá chuyển sang cổ phiếu khác có tiềm năng hơn.
Quản lý danh mục đầu tư hỗn hợp
Đối với bước “ xây dựng một chiến lược và kết cấu danh mục đầu tư tối ưu thoả mãn nhu cầu người đầu tư”, nguyên tắc xây dựng danh mục hỗn hợp chủ động được dựa trên nguyên lý mô hình CAPM nhưng có thể tiến hành theo một số cách, tuỳ theo khả năng chuyên nghiệp và trình độ ứng dụng kỹ thuật công nghệ của các nhà quản lý danh mục. Tuy nhiên ở đây phạm vi hoán đổi rộng hơn, người quản lý có thể hoán chuyển từ chứng khoán rủi ro sang chứng khoán phi rủi ro hoặc ngược lại, tuỳ theo diễn biến cụ thể ( chẳng hạn từ cổ phiếu sang tín phiếu khi thấy tình hình lạm phát cao). Sáu năm hình thành và phát triển, bắt đầu từ sàn giao dịch chỉ có vỏn vẹn bốn cổ phiếu niêm yết cho đến nay, với trên ba chục mặt hàng trong các lĩnh vực khác nhau và lượng nhà đầu tư tham gia thị trường tăng đến chóng mặt đã đẩy thị trường chứng khoán Việt Nam bước sang giai đoạn mới.
Đó là giai đoạn “bùng nổ”, phát triển mạnh mẽ cả về quy mô lẫn chất lượng, thể hiện qua chỉ số VnIndex đã vượt qua ngưỡng 600 điểm và khối lượng giao dịch lớn, đều đặn hàng trăm tỷ một ngày. Một số chuyên gia phân tích cũng như giới đầu tư đều nhận định thị trường chứng khoán Việt Nam sẽ còn tăng trưởng và cất cánh trong thời gian tới khi mà thị trường bất động sản và thị trường ô tô vẫn đang đóng băng và chưa có dấu hiệu phục hồi; đặc biệt trong bối cảnh hiện nay nền kinh tế Việt Nam đang trên đà tăng trưởng tốt và lộ trình ra nhập WTO đang đến gần.
Đánh giá chung về các loại cổ phiếu niêm yết trong giai đoạn gần đây
Trước tình hình khan hiếm hàng như hiện nay, và hiện đang có 102 doanh nghiệp xin cấp phép niêm yết cổ phiếu trên sàn giao dịch, trong nửa cuối năm 2006 này, thị trường sẽ còn được mở rộng hơn nữa, cả về chiều rộng cũng như chiều sâu. Trong các loại cổ phiếu và chứng chỉ quỹ đầu tư đang niêm yết này, có những cổ phiếu luôn nằm trong top “nóng”, liên tục tăng giá và chính là tác nhân châm ngòi nổ, dẫn đầu cho cơn lốc tăng giá mạnh mẽ của thị trường trong kỳ vừa qua. Có thể kể đến như: REE, SAM, DHA, VTC, TYA… Các đợt phát hành thêm, chi trả cổ tức cho năm trước đã là các luồn thông tin tốt (good news) ảnh hưởng trực tiếp đến cơn sốt tăng giá và những cuộc rượt đuổi ngoạn mục mà dường như chưa có điểm dừng.
Cùng với sự giao dịch sôi động của thị trường, người đầu tư nước ngoài cũng gia tăng khối lượng giao dịch, do ảnh hưởng của quyết định tăng lượng cổ phần có thể nắm giữ của nhà đầu tư nước ngoài tại VN. Vì vậy, tuy mục tiêu của việc quản lý có thể khác nhau nhưng điều kiện cần của các nhà quản lý danh mục đầu tư chuyên nghiệp là phải lựa chọn được các cổ phiếu hay chứng chỉ quỹ “tốt một cách tương đối” vào danh sách lựa chọn hàng hóa cho danh mục của mình.
Về hoạt động quản lý danh mục đầu tư của công ty cổ phần chứng khoán Bảo Việt (BVSC)
Trong tuần qua giá cổ phiếu REE tiếp tục tăng trần liên tiếp trong hai phiên đầu tuần, khối lượng giao dịch cũng gia tăng đột biến đã kéo giao dịch toàn thị trường đi lên; chỉ số VNI trong phiên giao dịch ngày 20/9 tăng tới 11,18 điểm đạt 285,99 điểm, tổng giá trị giao dịch toàn thị trường cao kỷ lục 37,6 tỷ đồng. Kết quả này chủ yếu là phản ứng mạnh mẽ của các nhà đầu tư trướng Quyết định số 238/2005/QĐ-TTg về việc nâng tỷ lệ nắm giữ của người đầu tư nước ngoài trong các doanh nghiệp niêm yết/đăng ký giao dịch trên TTCK từ 30% lên 49% ký ngày 29/9 của Thủ tướng Chính phủ. Thị trường lập tức đã có phản ứng trước thông tin trên với việc tăng giá kịch trần của 30/31 loại chứng khoán trong phiên giao dịch cuối tuần, kéo chỉ số VNI tăng vọt đến 13,38 điểm trong phiên này, đây cũng là mức tăng điểm trong phiên lớn nhất trong vòng hai năm trở lại đây.
Tuần qua mặc dù giá chứng khoán tăng mạnh nhưng tổng khối lượng giao dịch cổ phiếu khớp lệnh lại có phần sụt giảm so với tuần trước, giá trị giao dịch bình quân mỗi phiên đạt 17,2 tỷ đồng, giảm 9,48 tỷ đồng so với tuần trước. Tuần qua giao dịch trên thị trường đã đã liên tiếp sụt giảm trong hai phiên đầu tuần mà nguyên nhân có thể là do những ảnh hưởng về mặt tâm lý xoay quanh những nhận định về tác động của quyết định mở “room” đối với thị trường trước mắt cũng như trong lâu dài - Tuy nhiên, sau hai phiên sụt.
Xây dựng danh mục đầu tư tài sản rủi ro (cổ phiếu) trên thị trường chứng khoán Việt Nam
Phương trình trên thể hiện mối tương quan cân bằng giữa mức lợi suất kỳ vọng của danh mục thị trường, E(RM) với mức lợi suất kỳ vọng của danh mục i, E(Ri). Tuy nhiên, ở đây cần lưu ý là khi nói danh mục i có kết quả xếp hạng ngang với danh mục thị trường không có nghĩa lợi suất của hai danh mục này bằng nhau mà chỉ có nghĩa là hai danh mục được đánh giá ngang nhau. Rừ ràng, nếu danh mục i cú độ rủi ro lớn hơn danh mục thị trường (βi >1) thì yêu cầu lợi suất đạt được cũng phải lớn hơn lợi suất thị trường theo một tỷ lệ tương ứng thoả mãn phương trình (3.1) nêu trên và ngược lại.
Ví dụ, AGF có hệ số bêta bằng 0.29 tức là rủi ro của chứng khoán AGF (hay đứng ở khía cạnh thị trường hiệu quả cao (theo đánh giá của lý thuyết thị trường hiệu quả) là rủi ro của công ty cổ phần xuất nhập khẩu thủy sản An. Giang) bằng 0.29 lần so với rủi ro chung của toàn thị thị trường. Tùy từng mục tiêu cụ thể khác nhau mà chúng ta có thể xây dựng các danh mục thích hợp dựa trên các mô hình trên và những số liệu vừa tính toán được.