MỤC LỤC A. Phần chung 4 1. Lý do chọn đề tài 4 2. Đối tượng nghiên cứu 4 3. Mục tiêu nghiên cứu 4 4. Giới hạn nghiên cứu 5 5. Phương pháp nghiên cứu 4 6. Nội dung nghiên cứu 4 B. Phần kết quả và thảo luận 7 I. Cơ sở lý luận giải quyết vấn đề nghiên cứu 7 1. Một số khái niệm liên quan…………………………………………………7 2. Vị trí và đặc điểm của việc nâng cao chất lượng đạo đức, tác phong cho học Sinh……………………………………………………………………………9 3. Các phương pháp nâng cao đạo đức, tác phong cho học sinh ở trường THCS………………………………………………………………………….10 4. Xây dựng bộ cẩm nang chỉ số cơ bản phản ánh đạo đức, tác phong của học Sinh…………………………………………………………………………..11 II. Thực trạng đạo đức, tác phong của học sinh THCS ……….10 1. Chất lượng đạo đức và tác phong của học sinh trường THCS ….13 2. Thực trạng đạo đức và tác phong của học THCS …………….....14 2.1. Biểu hiện trong việc học tập……………………………………………….14 2.2. Biểu hiện trong quan hệ xã hội, giao tiếp, ứng xử…………………………15 2.3. Biểu hiện trong sinh hoạt………………………………………………….16 3. Nguyên nhân của thực trạng…………………………………………………16 III. Biện pháp nâng cao đạo đức, tác phong của học sinh trường THCS ….………………………………………………………………………..17 IV. Kết quả nghiên cứu bước đầu sau khi triển khai một số biện pháp nâng cao đạo đức, tác phong của học sinh trường THCS ……………20 C. Phần kết luận và kiến nghị 23 D. Tài liệu tham khảo 24 E. Phụ lục 25 CÁC CHỮ VIẾT TẮT THCS : Trung học cơ sơ HĐNGLL : Hoạt động ngoài giờ lên lớp GDCD: Giáo dục công dân GVCN: Giáo viên chủ nhiệm KHKT: Khoa học kĩ thuật CSGT: Cảnh sát giao thông GVBM: Giáo viên bộ môn
Phần chung
Lý do chọn đề tài
Sau buổi tổng kết năm học, hình ảnh bác lao công nhặt vỏ phong bì giữa sân trường phản ánh rõ nét về đạo đức và tác phong học sinh hiện nay Dù có thành tích học tập tốt, nhiều bạn vẫn bỏ lại phần thưởng một cách thiếu tôn trọng, cho thấy cần cải thiện nhận thức về giá trị của thành tích Thêm vào đó, phản ứng không lịch sự khi công bố giá trị phần thưởng càng làm nổi bật vấn đề này Nhằm tìm hiểu thực trạng và đề xuất biện pháp nâng cao đạo đức, tác phong cho học sinh THCS, chúng em tiến hành nghiên cứu đề tài “Thực trạng và biện pháp nâng cao đạo đức, tác phong cho học sinh trường THCS”.
2 Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài
Trong bối cảnh văn hóa, việc kế thừa và phát huy những giá trị đạo đức tốt đẹp của dân tộc là rất quan trọng Cần xây dựng lối sống lành mạnh, trung thực, đoàn kết và nhân ái, đồng thời khuyến khích tinh thần cộng đồng Học tập nghiêm túc và tích cực, chủ động trong nghiên cứu khoa học, tích lũy kiến thức và rèn luyện kỹ năng nghề nghiệp sẽ giúp đáp ứng tốt hơn yêu cầu của thị trường lao động.
Học sinh THCS hiện nay thể hiện sự năng động và cá tính rõ rệt, nhưng một bộ phận lại có quan niệm đạo đức thực dụng, đề cao giá trị vật chất hơn giá trị tinh thần Nhiều em tỏ ra thờ ơ, thiếu trách nhiệm với bản thân và xã hội, xa rời các giá trị đạo đức tốt đẹp của dân tộc, và có hành vi bạo lực, lười biếng trong học tập và lao động Đề tài của chúng em sẽ tìm hiểu thực trạng đạo đức và tác phong của học sinh THCS, thảo luận nguyên nhân và đề xuất các biện pháp nâng cao đạo đức, tác phong cho các bạn.
3 Mục tiêu nghiên cứu Đề tài có ba mục tiêu chính:
- Điều tra đánh giá thực trạng đạo đức, tác phong của học sinh ở trường THCS và tìm hiểu nguyên nhân của thực trạng;
Để nâng cao đạo đức và tác phong của học sinh tại trường THCS, cần tìm hiểu các biện pháp hiện tại mà nhà trường đã thực hiện, đồng thời kiến nghị thêm những giải pháp hiệu quả khác Mục tiêu là phát triển hành vi đạo đức và tác phong của học sinh một cách tốt đẹp và lành mạnh hơn.
Xây dựng bộ cẩm nang chỉ số cơ bản phản ánh đạo đức và tác phong của học sinh là một bước quan trọng để giúp các em định hướng và nhìn nhận các giá trị sống cũng như kỹ năng sống một cách tích cực và đúng đắn.
Nghiên cứu về thực trạng và biện pháp nâng cao đạo đức, tác phong của học sinh trường
5 Phương pháp nghiên cứu a Nhóm phương pháp nghiên cứu lý thuyết
Chúng em đã thực hiện việc thu thập, phân tích và tổng hợp các tài liệu nhằm nâng cao đạo đức và tác phong của học sinh, từ đó xây dựng một bộ tài liệu hệ thống hóa và khái quát hóa các nội dung liên quan.
Cẩm nang chỉ số cơ bản phản ánh đạo đức và tác phong của học sinh nhằm định hướng cho các bạn cách nhìn nhận giá trị sống và kỹ năng sống một cách tích cực và chính xác Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn sẽ được áp dụng để thu thập dữ liệu và phân tích các yếu tố liên quan đến đạo đức và tác phong của học sinh.
* Phương pháp điều tra bằng phiếu điều tra:
Xây dựng phiếu điều tra về biểu hiện đạo đức và tác phong của học sinh trường THCS nhằm thực hiện hai đợt khảo sát Đợt 1 sẽ được tiến hành trước khi tổ chức các hoạt động nâng cao đạo đức và tác phong cho học sinh, trong khi Đợt 2 sẽ diễn ra sau khi các hoạt động này được thực hiện.
6 Nội dung nghiên cứu a Làm rõ các cơ sở lý luận và phương pháp luận trong nghiên cứa đánh giá thực trạng và đề xuất giải pháp nâng cao đạo đức, tác phong của học sinh trường THCS
- Xác định một số khái niệm liên quan đến vấn đề nghiên cứu
- Điều tra đánh giá thực trạng, đánh giá nguyên nhân đạo đức, tác phong cho học sinh THCS
Để nâng cao đạo đức và tác phong của học sinh THCS, cần triển khai các biện pháp cụ thể như giáo dục giá trị sống, tổ chức các hoạt động ngoại khóa và khuyến khích sự tham gia của phụ huynh Đồng thời, việc điều tra khảo sát thực trạng đạo đức và tác phong của học sinh sẽ giúp xác định những vấn đề cần cải thiện, từ đó đưa ra các giải pháp hiệu quả hơn nhằm phát triển toàn diện cho học sinh.
- Xây dựng được bộ công cụ điều tra, khảo sát thực trạng đạo đức, tác phong của học sinh THCS
Để nâng cao đạo đức và tác phong của học sinh trường THCS, cần thực hiện phát phiếu điều tra, khảo sát và phỏng vấn Các biện pháp này sẽ giúp xác định rõ những vấn đề cần cải thiện và đưa ra giải pháp phù hợp nhằm nâng cao ý thức và hành vi của học sinh.
Để nâng cao đạo đức và tác phong cho học sinh THCS, cần đề xuất các biện pháp dựa trên kết quả nghiên cứu thực trạng, phù hợp với đặc điểm tâm lý và sinh lý của lứa tuổi Những biện pháp này phải phát huy tính tích cực, chủ động của học sinh, đồng thời tác động đến nhận thức, thái độ và hành vi của các em.
Mục tiêu nghiên cứu
Đề tài có ba mục tiêu chính:
- Điều tra đánh giá thực trạng đạo đức, tác phong của học sinh ở trường THCS và tìm hiểu nguyên nhân của thực trạng;
Để nâng cao đạo đức và tác phong của học sinh tại trường THCS, cần tìm hiểu các biện pháp hiện tại mà nhà trường đã thực hiện Đồng thời, cần kiến nghị thêm những giải pháp mới nhằm phát triển hành vi đạo đức và tác phong của học sinh một cách hiệu quả, giúp các em trở thành những người có phẩm chất tốt đẹp và lành mạnh hơn trong môi trường học đường.
Xây dựng bộ cẩm nang chỉ số cơ bản phản ánh đạo đức và tác phong của học sinh là cần thiết để giúp các em định hướng và nhìn nhận các giá trị sống cũng như kỹ năng sống một cách tích cực và đúng đắn.
Giới hạn nghiên cứu
Nghiên cứu về thực trạng và biện pháp nâng cao đạo đức, tác phong của học sinh trường
Phương pháp nghiên cứu
a Nhóm phương pháp nghiên cứu lý thuyết
Chúng em đã thực hiện việc thu thập, phân tích và hệ thống hóa các tài liệu nhằm nâng cao đạo đức và tác phong của học sinh, từ đó xây dựng một bộ tài liệu tổng quát.
Cẩm nang chỉ số cơ bản phản ánh đạo đức và tác phong của học sinh nhằm định hướng cho các bạn trong việc nhận thức các giá trị sống và kỹ năng sống một cách tích cực và chính xác Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn sẽ hỗ trợ việc áp dụng những kiến thức này vào cuộc sống hàng ngày.
* Phương pháp điều tra bằng phiếu điều tra:
Xây dựng phiếu điều tra về biểu hiện đạo đức và tác phong của học sinh trường THCS nhằm thực hiện hai đợt khảo sát Đợt 1 sẽ được tiến hành trước khi tổ chức các hoạt động nâng cao đạo đức và tác phong cho học sinh, trong khi Đợt 2 sẽ diễn ra sau khi các hoạt động này được thực hiện.
Nội dung nghiên cứu
Để nâng cao đạo đức và tác phong của học sinh trường THCS, cần làm rõ các cơ sở lý luận và phương pháp luận trong nghiên cứu đánh giá thực trạng Việc này giúp xác định những vấn đề hiện tại và đề xuất các giải pháp hiệu quả nhằm cải thiện nhận thức và hành vi của học sinh, từ đó xây dựng môi trường học tập tích cực và phát triển toàn diện.
- Xác định một số khái niệm liên quan đến vấn đề nghiên cứu
- Điều tra đánh giá thực trạng, đánh giá nguyên nhân đạo đức, tác phong cho học sinh THCS
Để nâng cao đạo đức và tác phong của học sinh THCS, cần tiến hành điều tra khảo sát thực trạng hiện tại Những biện pháp cải thiện này không chỉ giúp phát hiện những vấn đề tồn tại mà còn đề xuất các giải pháp hiệu quả nhằm xây dựng môi trường học tập tích cực và phát triển toàn diện cho học sinh.
- Xây dựng được bộ công cụ điều tra, khảo sát thực trạng đạo đức, tác phong của học sinh THCS
Để nâng cao đạo đức và tác phong của học sinh trường THCS, cần thực hiện phát phiếu điều tra, khảo sát và phỏng vấn đối tượng học sinh Những biện pháp này sẽ giúp xác định rõ ràng các vấn đề hiện tại và đề xuất giải pháp hiệu quả nhằm cải thiện hành vi và thái độ học tập của các em.
Để nâng cao đạo đức và tác phong cho học sinh THCS, cần đề xuất các biện pháp dựa trên kết quả nghiên cứu thực trạng, phù hợp với đặc điểm tâm – sinh lý của lứa tuổi này Việc phát huy tính tích cực và chủ động của học sinh là rất quan trọng, đồng thời cần tác động đến nhận thức, thái độ và hành vi của các em.
Phần kết quả và thảo luận
Cơ sở lý luận giải quyết vấn đề nghiên cứu
1.1 Đạo đức Đạo đức là một phạm trù không dễ định nghĩa, tuy nhiên trong phạm vi chủ đề này, chúng em xin định nghĩa: Đạo đức là một nhân tố quan trọng để đánh giá con người Đạo đức là các chuẩn mực về hành vi ứng xử được con người quy ước thành nguyên tắc giao tiếp trong xã hội Đạo đức được biểu hiện qua hành động, lối sống và vẻ đẹp tâm hồn của con người.
Đạo đức là giá trị cốt lõi bên trong con người, thể hiện qua lời nói, thái độ và hành vi Để có nhận thức đúng về các hiện tượng, con người cần được giáo dục, bởi đạo đức không phải là điều tự nhiên mà có Các giá trị sống cơ bản mà học sinh cần hướng đến bao gồm việc phát triển nhận thức tốt và hành vi đúng đắn Việc thiết kế công cụ điều tra thực trạng đạo đức của học sinh cần dựa trên những hiểu biết này về đạo đức.
- Phẩm chất tốt đẹp của con người do tu dưỡng theo những tiêu chuẩn, nguyên tắc đạo đức mà có.
Các tiêu chuẩn và nguyên tắc đạo đức được xã hội và dư luận thừa nhận đóng vai trò quan trọng trong việc quy định hành vi và mối quan hệ giữa con người với nhau, với công việc, môi trường tự nhiên và chính bản thân mình.
Tác phong là hành vi ứng xử quan trọng trong xã hội và công việc hàng ngày, ảnh hưởng đến tính cách mỗi người Nó thể hiện lề lối, cách thức và phong thái ổn định, góp phần tạo nên sự khác biệt trong các hoạt động như học tập, làm việc và lối sống của từng cá nhân.
Tác phong là khái niệm rộng, được hiểu là những cách thức suy nghĩ và kỹ năng ứng xử của mỗi người Nó bao gồm nếp sinh hoạt, thói quen, phong cách học tập, cũng như cách giao tiếp và xử sự Những yếu tố này chính là những "kỹ năng sống" cơ bản mà các bạn cần hình thành để phát triển bản thân một cách toàn diện.
Tác phong học sinh gắn liền với đạo đức và giá trị sống, trong đó giá trị sống là mục tiêu và kỹ năng sống là phương tiện để đạt được mục tiêu đó Đồng thời, tác phong cũng phản ánh trình độ học vấn và văn hóa của từng cá nhân.
Tác phong của học sinh ngày nay cần kết hợp giữa sự đa dạng trong biểu hiện và việc thừa kế những giá trị truyền thống, như cách nghĩ và nếp sống lành mạnh, thanh lịch, cùng với các thuần phong mỹ tục của dân tộc Đồng thời, học sinh cũng cần tiếp thu lối sống hiện đại, phù hợp với điều kiện kinh tế - xã hội, văn hóa và đặc điểm lứa tuổi của mình.
2 Vị trí và đặc điểm của việc nâng cao chất lượng đạo đức, tác phong cho học sinh
Trong môi trường học tập, học sinh thường kế thừa và phát huy các giá trị đạo đức tốt đẹp của dân tộc, sống lành mạnh, trung thực và có tinh thần cộng đồng Tuy nhiên, hiện nay, nhiều học sinh thể hiện sự năng động và cá tính hơn, ít bị ràng buộc bởi dư luận so với các thế hệ trước Một bộ phận sinh viên có xu hướng thực dụng trong quan niệm đạo đức, đề cao giá trị vật chất hơn giá trị tinh thần, dẫn đến thái độ thờ ơ, thiếu trách nhiệm với bản thân và xã hội Sự xa rời các giá trị đạo đức truyền thống, cùng với lối sống buông thả và hành vi bạo lực, đang trở thành một vấn đề đáng lo ngại trong giới trẻ ngày nay.
Nâng cao chất lượng đạo đức và tác phong cho học sinh là quá trình có mục đích và kế hoạch nhằm phát triển nhân cách đúng đắn, giúp học sinh có hành vi ứng xử phù hợp trong các mối quan hệ xã hội, lao động, học tập và với bản thân Quá trình này gắn liền với giáo dục đạo đức, giá trị sống và kỹ năng sống cho học sinh.
Nâng cao đạo đức và tác phong cho học sinh không chỉ là việc truyền đạt kiến thức mà còn phải thể hiện qua tình cảm, niềm tin và hành động thực tế của các em Quá trình giáo dục này không chỉ diễn ra trong giờ học mà còn qua tất cả các hoạt động trong trường Đối với học sinh THCS, sự thành công trong giáo dục đạo đức phụ thuộc nhiều vào thầy cô và phụ huynh, vì tấm gương của họ có ảnh hưởng lớn đến việc rèn luyện đạo đức cho học sinh Để nâng cao đạo đức hiệu quả, sự phối hợp giữa nhà trường, gia đình và xã hội là yếu tố quan trọng, giúp tạo ra môi trường giáo dục tích cực và đồng bộ.
Nâng cao đạo đức và tác phong cho học sinh là một quá trình lâu dài, cần sự kiên trì và lặp đi lặp lại thường xuyên để đạt được hiệu quả.
3 Các phương pháp nâng cao đạo đức, tác phong ở trường THCS 3.1 Phương pháp thuyết phục
Là những phương pháp tác động vào lý trí tình cảm của các bạn học sinh để xây dựng những niềm tin đạo đức, tác phong như:
Trong quá trình giảng dạy, thầy cô không chỉ truyền đạt kiến thức mà còn chú trọng đến việc giáo dục đạo đức và tác phong cho học sinh Hoạt động này diễn ra không chỉ trong giờ học môn Giáo dục công dân mà còn được tích hợp vào các môn học khác, trong các giờ sinh hoạt lớp, sinh hoạt dưới cờ, giờ hoạt động ngoài giờ lên lớp và các hoạt động ngoại khóa.
Nêu gương người tốt, việc tốt có thể thực hiện qua nhiều hình thức khác nhau như nói chuyện, kể chuyện, và đọc sách báo Ngoài ra, việc mời những người có thành tích phấn đấu tốt đến chia sẻ kinh nghiệm cũng rất hiệu quả Đặc biệt, việc nêu gương tốt từ thầy cô giáo và các bạn học sinh trong trường sẽ góp phần tạo động lực và khích lệ tinh thần học tập cho tất cả mọi người.
Giáo viên đóng vai trò quan trọng trong việc trò chuyện và khuyến khích học sinh, nhằm động viên những hành vi và cử chỉ đạo đức tốt Đồng thời, họ cũng hướng dẫn và uốn nắn những khía cạnh chưa tốt của học sinh, giúp các em phát triển toàn diện hơn.
Các phương pháp tổ chức hoạt động nhằm rèn luyện thói quen đạo đức giúp thể hiện nhận thức và tình cảm đạo đức thành hành động thực tiễn.
Thực trạng đạo đức, tác phong của học sinh THCS
1 Chất lượng đạo đức, tác phong của học sinh
Kết quả đạt được cho thấy phần lớn học sinh đã nắm bắt được những chuẩn mực hành vi đạo đức cơ bản, hình thành thái độ tự trọng và tự tin vào khả năng của bản thân, đồng thời có trách nhiệm với hành động của mình Học sinh cũng thể hiện tình yêu thương và sự tôn trọng đối với mọi người, với mong muốn mang lại niềm vui và hạnh phúc cho cộng đồng Tuy nhiên, vẫn còn một bộ phận học sinh chưa chấp hành tốt, thường xuyên vi phạm đạo đức và tác phong học sinh.
1.2 Thống kê xếp loại Hạnh kiểm năm học 2016-2017
Tốt Khá TB Yếu Kém
SL TL% SL TL% SL TL% SL TL% SL TL
Bảng 1: Bảng thống kê kết quả xếp loại hạnh kiểm của học sinh
THCS năm học 2016-2017 Những biểu hiện của thực trạng đạo đức học sinh
Đa số học sinh thể hiện đạo đức tốt, biết lắng nghe cha mẹ và thầy cô, nghiêm chỉnh chấp hành quy định lớp và nội quy trường Họ sống tốt, sống đẹp và có sự phát triển tích cực về mặt tình cảm đạo đức Các bạn rèn luyện kỹ năng giao tiếp, tự nhận thức đúng sai và áp dụng kiến thức pháp luật vào cuộc sống hàng ngày, không có ai vi phạm nghiêm trọng về đạo đức.
Một số học sinh thể hiện sự chán nản và không hứng thú với việc học, dẫn đến tình trạng mất trật tự trong lớp Họ thường xuyên nói tục, nói dối thầy cô và bạn bè, trốn học, kết bạn với những đối tượng xấu bên ngoài, thậm chí tham gia vào việc uống rượu, gây ra sự hỗn loạn trong môi trường học tập.
2 Thực trạng đạo đức, tác phong của học sinh THCS
2.1 Biểu hiện trong việc học tập
Đa số học sinh hiện nay rất năng động và quan tâm đến kết quả học tập của mình, với nhiều bạn chăm chỉ học hơn để chuẩn bị kiến thức cho tương lai và thi đỗ vào các trường THPT công lập Họ đã dành nhiều thời gian cho các môn học chính, và phong trào thi đua học tập đang được nâng cao, đặc biệt trong các đợt thi đua do nhà trường và liên đội phát động.
Trong hai năm qua, nhiều học sinh đã tích cực tham gia vào nghiên cứu khoa học, với 87,4% trong số 240 phiếu điều tra cho biết họ biết đến cuộc thi nghiên cứu KHKT Trong đó, 15,7% bày tỏ sự quan tâm, 7,2% muốn tham gia, và 8,5% tuy quan tâm nhưng không có ý định tham gia Sự nhận thức về cuộc thi chủ yếu đến từ sự tuyên truyền của Ban Giám Hiệu, Liên Đội và các giáo viên, tuy nhiên, chỉ có học sinh khá và giỏi mới tham gia nhiều hơn.
Trong năm học 2015-2016, trường đã tham gia cuộc thi với hai sản phẩm và trong năm 2016-2017, trường tiếp tục tham gia với ba sản phẩm, tất cả đều đạt giải ba Sự quan tâm và ý tưởng từ học sinh lớp 8, 9 đã đóng góp tích cực cho thành công này.
Hiện tượng học sinh lười học đang gia tăng, với 5,6% dành hơn 4 giờ cho việc đi chơi, làm đẹp và giải trí, trong khi chỉ có 10,5% học từ 2 đến 4 giờ Đặc biệt, 56,6% học sinh không dành thời gian cho việc học bài Nguyên nhân chính là do thiếu ý thức tự học và chủ động trong việc học tập Hệ quả là tình trạng quay cóp và gian lận trong thi cử gia tăng, đặc biệt là ở các khối lớp 6 đến 9.
Những hiện tượng trên đều do các bạn chưa có nhận thức đúng đắn đối với việc học tập Theo khảo sát của chúng em:
- 74,5% các bạn chưa tìm ra phương pháp học tập phù hợp với đặc điểm ghi nhớ bài của bản thân
Theo khảo sát, 80,2% học sinh thể hiện phong cách thụ động trong học tập, thường ngại nêu ra thắc mắc và ý kiến cá nhân Họ chủ yếu thích lắng nghe giảng bài từ giáo viên mà chưa chủ động tìm hiểu và khám phá kiến thức một cách tích cực.
- 60 % các bạn học sinh khá, giỏi không tự tin vào năng lực của mình
- 78,9% các bạn tự nhận thức được mình không có khả năng tự học
- 80,0% các bạn nhận thức rằng mình không có khả năng NCKH
- 56,7% các bạn không thực sự hứng thú với việc học tập
Các con số trên đều phản ảnh đạo đức, tác phong học sinh của các bạn đang rơi vào cảnh báo
2.2 Biểu hiện trong quan hệ xã hội, giao tiếp, ứng xử
Theo nghiên cứu của chúng tôi, các chuẩn mực đạo đức được học sinh coi trọng nhất bao gồm lòng kính trọng và biết ơn thầy cô giáo (98,6%), lòng hiếu thảo với ông bà cha mẹ (97,5%), biết cư xử lễ độ, lịch sự (95,8%) và lòng biết ơn (90,1%) Mối quan hệ giữa học sinh và thầy cô giáo ngày càng chủ động, tích cực, thiết thực và dân chủ hơn Mặc dù đa số học sinh thể hiện sự kính trọng, lễ phép và biết ơn đối với thầy cô, vẫn tồn tại một số biểu hiện tiêu cực cần được chú ý.
- Hiện tượng chỉ quan tâm tới các thầy cô giáo trực tiếp dạy mình hoặc các thầy cô dạy môn chính, thầy cô chủ nhiệm.
Một số học sinh vẫn thiếu tôn trọng giáo viên trong cách giao tiếp và hành xử Mặc dù thầy cô rất thân thiện, nhưng sự dân chủ của các bạn đôi khi đi quá giới hạn, dẫn đến những tình huống không phù hợp, ngay cả với những học sinh có thành tích tốt.
Thường xuyên Không thường xuyên
BIỂU ĐỒ GIẢI QUYẾT MÂU THUẪN BẰNG
Rất thường xuyên Thường xuyên Không thường xuyên
Một số học sinh vi phạm nội quy trường học và pháp luật, với 21,3% bỏ học để chơi điện tử và 5,7% mang theo vật dụng cháy nổ như bật lửa Mặc dù các thầy cô trong trường rất chú trọng đến việc ngăn chặn xích mích, nhưng 80,2% học sinh cho rằng ngoài trường, họ vẫn thường giải quyết mâu thuẫn bằng bạo lực.
Biểu đồ 2: Biểu giải tỉ lệ giải quyết mâu thuẫn bằng bạo đồ lực
Nhiều bạn cho biết đã từng đi hàng hai, hàng ba sau giờ học do đông đúc, và việc đi xe điện không đội mũ bảo hiểm (22,0%) cho thấy sự chủ quan vì nghĩ rằng đường làng không có CSGT Điều này chứng tỏ các bạn chưa nhận thức đầy đủ về tầm quan trọng của việc đội mũ bảo hiểm để bảo vệ bản thân, không chỉ để tránh bị phạt Ngoài ra, có đến 34,5% các bạn thừa nhận đã vượt đèn đỏ.
2.3 Biểu hiện trong sinh hoạt
Hiện nay, học sinh có ý thức tự lập và trách nhiệm cao trong việc giúp đỡ gia đình, như trông em và nấu cơm Nhiều em còn đưa ra ý tưởng sáng tạo trong các hoạt động phong trào của trường Tuy nhiên, có tới 34,2% học sinh vi phạm đạo đức, thể hiện qua hành vi văng tục, không vâng lời cha mẹ, và chơi điện tử Đặc biệt, 2,0% học sinh, trong đó có cả học sinh lớp 6, có hành vi hút thuốc Mặc dù giáo dục tại trường rất sát sao, nhưng môi trường sống tự do tại nhà cũng góp phần vào hiện tượng này Ngoài ra, 2,1% học sinh tiếp xúc với phim ảnh không lành mạnh, dẫn đến những suy nghĩ tiêu cực Bên cạnh đó, nhiều học sinh ở vùng nông thôn có sở thích ăn diện và không tuân thủ quy định về trang phục Mặc dù tình trạng xả rác đã cải thiện, vẫn còn 35,6% học sinh chưa vứt rác đúng nơi quy định.
3 Nguyên nhân của thực trạng Đã có rất nhiều bài báo, đề tà chỉ ra các nguyên nhân dẫn đến thực trạng đạo đức và tác phong của học sinh ngày nay Có ý kiến cho rằng do gia đình thiếu sự quan tâm, chưa kết hợp với nhà trường trong việc giáo dục đạo đức tác phong cho các bạn học sinh Nhưng trong thực tế, không phảu trường hợp học sinh vi phạm đạo đức, tác phong nào cũng ở trong hoàn cảnh gia định không quan tâm Bất kì một lỗi lầm nào cũng xuất phát từ những nguyên nhân sâu xa của nó Đạo đức tác phong cũng vây, nó xuất phát từ nhiều nguyên nhân khác nhau:
3.1 Do sự phát triển của kinh tế
Sự phát triển mạnh mẽ của nền kinh tế xã hội và bùng nổ thông tin hiện nay đã dẫn đến việc nhiều gia đình khá giả nuông chiều con cái, từ đó hình thành thói quen đua đòi trong giới trẻ.
Biện pháp nâng cao đạo đức, tác phong của học sinh trường THCS …
Xuất phát từ tình hình đạo đức của học sinh trường THCS, chúng tôi đề xuất một số biện pháp nhằm nâng cao đạo đức và tác phong của các em, bao gồm việc tổ chức các hoạt động giáo dục đạo đức, khuyến khích sự tham gia của học sinh vào các phong trào thiện nguyện, và tăng cường sự phối hợp giữa gia đình và nhà trường trong việc giáo dục nhân cách.
1 Chung tay xây dựng trong liên đội một môi trường thật tốt để nâng cao đạo đức, tác phong học sinh
- Thực hiện tốt phong trào của liên đội như xây dựng “trường học thân thiện, học sinh tích cực”.
Chúng ta cùng nhau xây dựng bầu không khí giáo dục trong toàn trường và từng lớp học, từ đó hình thành phong cách sinh hoạt đặc trưng của nhà trường.
+ Nề nếp tốt: trật tự, vệ sinh, ngăn nắp, nghiêm túc.
Có một dư luận tập thể tích cực, ủng hộ những điều tốt đẹp và tiến bộ, đồng thời phê phán những sai lầm và lạc hậu Điều này tạo ra một phong trào thi đua sôi nổi và thực chất trong cộng đồng.
Mối quan hệ tốt giữa các thành viên trong trường học, bao gồm giữa giáo viên với giáo viên, giáo viên với học sinh, và học sinh với nhau, là rất quan trọng Các mối quan hệ này cần phải đúng mực và hài hòa, với giáo viên thể hiện tình thương và sự tôn trọng đối với học sinh Học sinh cần cảm thấy yêu mến và tin tưởng thầy cô, đồng thời không có thái độ hỗn xược hay sợ sệt Giữa các học sinh, sự đoàn kết và thân ái là cần thiết, với tinh thần giúp đỡ lẫn nhau để cùng tiến bộ, tránh xa thù hằn, bè cánh, và các hành vi tiêu cực như chửi bậy hay tham gia vào tệ nạn xã hội.
Thầy cô cần thường xuyên theo dõi và nắm bắt tình hình tư tưởng đạo đức của học sinh, bao gồm cả những vấn đề có tính chất lâu dài, phổ biến cũng như những tình huống thời sự, cá biệt Việc này giúp đánh giá những ảnh hưởng tích cực hoặc tiêu cực đến học sinh, từ đó có biện pháp hỗ trợ kịp thời và hiệu quả.
Chúng tôi thường xuyên tổ chức các buổi lao động vệ sinh trường lớp và trồng cây xanh, trong đó giáo viên hướng dẫn rõ ràng mục đích và ý nghĩa của công việc Mỗi lớp được phân công nhiệm vụ cụ thể, quy định thời gian và kết quả cần đạt, đảm bảo kỷ luật và trật tự trong không khí tươi vui Đồng thời, những học sinh và tập thể lớp có thành tích tốt được biểu dương kịp thời.
- Tổ chức các phong trào thi đua thường xuyên, liên tục, bảo đảm tính công bằng, trung thực, phù hợp với năng lực và nhu cầu của chúng em
- Các thầy cô luôn gương mẫu về mọi mặt, đoàn kết, thống nhất có tác dụng giáo dục mạnh mẽ đối với chúng em
- Thầy cô dùng nhân cách của mình, tình thương yêu, tôn trọng, tin tưởng chúng em.
Giáo viên cần nhận thức rõ về trách nhiệm trong mọi hành vi ngôn ngữ và cử chỉ của mình, vì họ không chỉ ảnh hưởng đến học sinh mà còn là tấm gương cho các em noi theo.
Thầy tổng phụ trách cùng các thầy cô giáo tích cực tổ chức và chú trọng đến các phong trào thi đua học tập, rèn luyện đội viên, dựa trên năm điều Bác Hồ dạy.
- Thầy tổ chức sinh hoạt đội hàng tuần, tạo sân chơi lành mạnh cho chúng em.
- Giáo dục tinh thần yêu nước cho chúng em thông qua việc sưu tầm địa chỉ đỏ, thăm viếng di tích lịch sử ở địa phương.
- Quản lý chặt chẽ đội “Xung kích” của liên đôi, các bạn trước hết phải gương mẫu về đạo đức và tác phong học sinh phải chuẩn
2 Thầy cô nâng cao vai trò, vị trí và chất lượng bộ môn GDCD ở trường.
Môn Giáo dục công dân (GDCD) hiện nay chưa được các học sinh xem trọng, điều này ảnh hưởng đến chất lượng giáo dục đạo đức và tác phong của các em Do đó, việc đề xuất các biện pháp nâng cao vai trò và vị trí của môn GDCD tại trường THCS là rất cần thiết để cải thiện chất lượng giảng dạy và hình thành nhân cách cho học sinh.
- Thầy cô quán triệt nhận thức nâng cao vai trò vị trí của bộ môn GDCD trong nhà trường.
Đầu tư vào việc mua sắm sách, báo và tài liệu pháp luật là cần thiết để trang bị tủ sách cho giáo viên Điều này tạo điều kiện thuận lợi cho họ trong việc tham khảo và cập nhật kiến thức, phục vụ hiệu quả cho giảng dạy môn Giáo dục công dân.
- Thầy cô tổ chức nhiều hoạt động ngoại khóa giáo dục về kỹ năng sống giúp nâng cao đạo đức.
2.2 Đối với thầy cô giáo dạy môn GDCD
Chúng tôi tích cực đổi mới phương pháp dạy học nhằm phát huy tính tích cực và tạo sự tương tác với học sinh, giúp các em dễ dàng hiểu và nhận thức đúng về các vấn đề xã hội.
Trong quá trình giảng dạy môn Giáo dục công dân, giáo viên cần chú ý quan sát hành động, thái độ học tập và hành vi đạo đức của học sinh Việc này giúp đưa ra những kết luận chính xác về tình hình lớp học, từ đó hỗ trợ ban giám hiệu và giáo viên chủ nhiệm có biện pháp kịp thời và phù hợp trong mọi tình huống.
Trong kiểm tra, bên cạnh việc sử dụng đề kiểm tra giống như các môn học khác, giáo viên còn thiết kế thêm các bài tập tình huống, lập kế hoạch và viết báo cáo để đánh giá toàn diện năng lực của học sinh.
3 Đổi mới công tác chủ nhiệm lớp là biện pháp góp phần nâng cao chất lượng giáo dục đạo đức tác phong cho học sinh chúng em
GVCN đóng vai trò quan trọng trong việc giáo dục đạo đức cho học sinh, vì họ quản lý toàn diện lớp học và là cầu nối giữa Ban giám hiệu, các tổ chức trong trường, và giáo viên bộ môn GVCN còn là người cố vấn cho các hoạt động tự quản của lớp, đồng thời phối hợp với các lực lượng xã hội để thực hiện hiệu quả mục tiêu giáo dục của nhà trường.
Dựa trên thực trạng công tác chủ nhiệm tại trường, chúng tôi đề xuất các biện pháp nhằm giúp giáo viên chủ nhiệm đổi mới công tác này, phù hợp với tình hình thực tế của địa phương Những biện pháp này có ý nghĩa quan trọng trong việc giáo dục đạo đức và tác phong cho học sinh.
- Cần thực hiện tốt việc phân công giáo viên chủ nhiệm, lựa chọn những người có phẩm chất và năng lực tốt.
- Có kế hoạch cụ thể về công tác chủ nhiệm, có chỉ tiêu rèn luyện phấn đấu phù hợp với thực trạng của lớp.
Kết quả nghiên cứu bước đầu sau khi triển khai một số biện pháp nâng
Sau khi nghiên cứu đề tài và thực hiện các hoạt động thí nghiệm, chúng tôi đã tổ chức thảo luận và thu thập ý kiến đánh giá từ các thầy cô giáo Đồng thời, chúng tôi cũng tiến hành khảo sát lần 2 với 240 học sinh tại trường.
1 Biểu hiện trong việc học tập
Sau khi được tuyên truyền về các hoạt động trong phiếu 240 điều tra, số lượng sinh viên muốn tham gia hoạt động NCKH đã tăng 25% Trong đó, 15% sinh viên đã đề xuất những ý tưởng để tham gia.
Hiện nay, học sinh có xu hướng lười học, thời gian dành cho các hoạt động giải trí và làm đẹp tăng lên, trong khi thời gian học tập giảm Cụ thể, 27,6% học sinh dành hơn 4 giờ cho việc học, 34,5% học từ 2 đến 4 giờ, nhưng 37,9% không dành thời gian học bài Tuy nhiên, nhiều học sinh đã có ý thức tự học và chủ động hơn trong việc học tập Điều này dẫn đến tình trạng quay cóp và gian lận trong thi cử ở khối 6, 7 giảm đi, nhưng ở khối 8, 9 vẫn gặp khó khăn do thói quen khó thay đổi.
Sau một thời gian thực hiện dự án các bạn đã có nhận thức đúng đắn hơn đối với việc học tập Theo khảo sát lần 2 của chúng em:
Chỉ còn 57,0% học sinh chưa xác định được phương pháp học tập phù hợp với cách ghi nhớ của bản thân, giảm 17,5% so với kết quả khảo sát ban đầu.
Hiện nay, 54,2% học sinh vẫn thể hiện phong cách thụ động trong việc học, ngại nêu ý kiến và thắc mắc để góp phần vào quá trình học tập trên lớp Họ chủ yếu thích nghe giảng từ giáo viên mà chưa chủ động tìm hiểu kiến thức Tuy nhiên, hiện tượng này đã giảm 26%, cho thấy rằng học sinh ngày càng tích cực hơn khi tham gia vào các nhiệm vụ học tập mà thầy cô đưa ra.
Gần 46,8% học sinh khá, giỏi không tự tin vào năng lực của mình Tuy nhiên, sau khi tham gia các hoạt động về kỹ năng sống và giá trị sống trong giờ sinh hoạt và hoạt động ngoài giờ lên lớp, tỷ lệ học sinh khá, giỏi tự tin vào khả năng bản thân đã tăng lên 5,8%.
Theo khảo sát, 78,9% học sinh nhận thấy mình thiếu khả năng tự học Mặc dù vậy, số lượng học sinh rèn luyện kỹ năng này vẫn chưa tăng lên, chủ yếu do các hoạt động chưa được thiết kế để tăng cường sự quản lý của gia đình đối với việc học của trẻ.
Theo khảo sát, 34,8% học sinh không thực sự hứng thú với việc học Tuy nhiên, nhờ vào sự đổi mới trong phương pháp giảng dạy, tỷ lệ này đã giảm xuống 21,9%, cho thấy sự cải thiện rõ rệt trong sự hứng thú của các bạn đối với việc học tập.
Các con số trên đều phản ảnh đạo đức, tác phong học sinh của các bạn
2 Biểu hiện trong quan hệ xã hội, giao tiếp, ứng xử
Sau khi thực hiện các hoạt động nâng cao đạo đức học sinh, nhiều vi phạm nội quy và pháp luật đã giảm đáng kể Cụ thể, hiện tượng bỏ học để chơi điện tử đã giảm 16,3%, chỉ còn 5,0%, nhờ vào sự quản lý chặt chẽ từ nhà trường và đội xung kích, cùng với việc tuyên truyền nâng cao nhận thức Hiện tượng mang theo vật dụng cháy nổ như bật lửa đã hoàn toàn không còn, cho thấy học sinh đã hiểu rõ rằng việc mang theo những vật dụng này là không cần thiết Đặc biệt, tình trạng đánh nhau trong trường cũng đã không xảy ra, cho thấy học sinh đã biết cách giải quyết mâu thuẫn một cách hòa bình.
Việc chấp hành luật giao thông cũng được nâng cao đáng kể, không còn hiện tượng các bạn không đội mũ bảo hiểm khi đi xe điện.
2.3 Biểu hiện trong sinh hoạt
Học sinh ngày nay thể hiện ý thức tự lập và trách nhiệm cao hơn trong các công việc gia đình như chăm sóc em và nấu ăn Nhiều em cũng đưa ra ý tưởng sáng tạo cho các hoạt động phong trào Tuy nhiên, 34,2% học sinh vẫn vi phạm đạo đức, như văng tục và không vâng lời cha mẹ, nhưng đã giảm thiểu việc sử dụng ngôn ngữ không lành mạnh Việc chơi điện tử và cà phê cũng được cho là phổ biến nhưng đã được nhận thức là không nên lặp lại Sau sự quan tâm của đội xung kích, tình trạng hút thuốc trong lớp đã giảm đáng kể Trong khảo sát, 2,1% học sinh tiếp xúc với phim ảnh không lành mạnh, nhưng sau khi được giáo viên nhắc nhở, các em đã trở lại bình thường Ngoài ra, học sinh đã cải thiện việc ăn mặc theo quy định, và hiện tượng xả rác cũng đã giảm, tuy vẫn còn 35,6% chưa vứt rác đúng nơi quy định.
C KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ
Trước tình hình đạo đức học sinh trường THCS đang suy giảm nghiêm trọng, việc giáo dục đạo đức và tác phong cho các em trở thành một yêu cầu cấp thiết của xã hội Điều này nhằm xây dựng và hoàn thiện những giá trị cốt lõi của con người Việt Nam trong bối cảnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa và phát triển nền kinh tế tri thức.
Những vấn đề cơ bản để nâng cao đạo đức, tác phong cho học sinh cũng đã được thể hiện qua hai con đường cơ bản:
- Con đường dạy học các môn học của nhà trường, cụ thể là môn GDCD
- Con đường hoạt động giáo dục trong nhà trường
Mặc dù nghiên cứu chỉ được thực hiện trong thời gian ngắn và phạm vi hạn chế tại một trường THCS, bài viết đã chỉ ra nhiều vấn đề chưa được phân tích đầy đủ Các biện pháp đề xuất vẫn chưa có tính khả thi cao, nhưng nghiên cứu này giúp chúng ta nhận diện thực trạng đạo đức của học sinh hiện nay, tìm hiểu nguyên nhân và đưa ra một số kiến nghị nhằm nâng cao đạo đức và tác phong của các em.
Dựa vào nội dung và kết quả nghiên cứu, chúng em có một số kiến nghị sau:
1 Nâng cao nhận thức cho các bạn về tầm quan trọng của đạo đức tác phong học sinh THCS cũng như vấn đề nâng cao đạo đức, tác phong cho học sinh
2 Phát động một phong trào rèn luyện đạo đức, tác phong cho học sinh để các bạn tự giác rèn luyện thông qua các giờ học ngoại khóa
3 Coi việc rèn luyện đạo đức, tác phong là tiêu chuẩn quan trọng để đánh giá thi đua, khen thưởng.
4 Thử nghiệm, hoàn thiện và phát hành cẩm nang phản ảnh phẩm chất đạo đức, tác phong với các yêu cầu cụ thể cho học sinh THCS
5 Xây dựng các nội dung ngoại khóa về đạo đức, tác phong quan rèn luyện kỹ năng sống một cách ý nghĩa, hấp dẫn để thu hút học sinh.
1 Tài liệu chương trình giáo dục GTS và KNS dành cho học sinh THCS thuộc chuỗi chương trình đào tạo và ứng dụng tâm lý học – giáo dục học mang tên
2 “Giáo dục phổ thông” – nhiều tác giả - ĐHSP TPHCM
3 Đề tài “Một số giải pháp cơ bản để nâng cao văn hóa lối sống cho sinh viên trong giai đoạn hiện nay” – Nguyễn Thị Tùng – 2003
4 “Xây dựng và phát triển nền văn hóa Việt Nam tiên tiến đậm đà bản sắc dân tộc”
- Nghị quyết TW 5 – khóa VIII
5 “Vấn đề bảo vệ giá trị đạo đức truyền thống trong nền kinh tế thị trường ở Việt Nam” – Lê Thị Tuyết Ba, Tạp chí Triết học, Thứ 5, ngày 04/05/2007
6 “Toàn cầu hóa và nguy cơ suy thoái đạo đức, lối sống con người Việt Nam hiện nay” – Nguyễn Thị Thanh Huyền , Tạp chí Triết học, thứ 2, 28/05/2007
7 Giáo dục kỹ năng sống: Cần bắt đầu từ gia đình – chuyên múc Giáo dục – Báo thế giới Phụ nữ
8 Báo thanh niên số 88 ngày 28/3/2012
9 Báo thanh niên số 97 ngày 06/4/2012
Phụ lục 1: Phiếu khảo sát
PHIẾU TÌM HIỂU THỰC TRẠNG ĐẠO ĐỨC, TÁC PHONG
Xin chào các bạn! Cảm ơn các bạn đã nhận tờ phiếu khảo sát và vui lòng hoàn thành phiếu trả lại cho chúng mình Chúng mình đang nghiên cứu thực trạng đạo đức và tác phong của học sinh THCS Rất mong các bạn điền thông tin một cách trung thực để hỗ trợ chúng mình trong việc tìm hiểu này Chúc các bạn có một ngày mới vui vẻ và đầy kỷ niệm!
Câu 1: Bạn có dành nhiều thời gian cho việc học tập tại nhà?
A 2 tiếng trở xuống B Nhiều hơn 2 tiếng, ít hơn 4 tiếng
C Từ 4 tiếng trở lên D Không học bài
E Đáp án khác……… Câu 2: Bạn học bài ở nhà có hiệu quả không?
A Có, mình học hết bài rồi mới chơi
B Bình thường, học những môn mình thích thôi
C Không, bố mẹ bắt học mình mới ngồi cho có
D Đáp án khác……… Câu 3: Thời gian chủ yếu dành cho học tập các môn:
A Ba môn chính B Tám môn văn hóa
C Các môn nghệ thuật D Tất cả các môn
Câu 4: Bạn có biết đến cuộc thi nghiên cứu KHKT không?
Câu 5: Bạn có quan tâm đến NCKH không? Bạn có muốn tham gia cuộc thi nghiên cứu KHKT không?
A Quan tâm và không muốn tham gia
B Quan tâm và muốn tham gia
C Không quan tâm và không muốn tham gia
Câu 6: Bạn thấy chuẩn mực đạo đức nào bạn coi trọng? (nhiều lựa chọn)
B Trung thực, thẳng thắn, tôn trọng lẽ phải
C Tôn trọng nội quy, quy định của pháp luật
D Có tinh thần trách nhiệm
E Nhân ái, tình nghĩa, yêu thương
H Bảo vệ môi trường sống
Câu 7: Bạn có thái độ học tập như thế nào? (chọn nhiều đáp án)
A Đã tìm ra phương pháp học tập phù hợp
B Chưa tìm ra phương pháp học tập phù hợp
C Học một cách thụ động, thích nghe chép
D Không tự tin vào năng lực của mình (Khoanh vào học lực của bạn năm học trước: TB – Khá - Giỏi)
E Có khả năng tự học
Câu 8: Bạn đã bỏ học đi chơi điện tử bao giờ chưa?
Câu 9: Bạn đã từng đem vật dụng cháy nổ đến trường chưa? Đó là gì?
Câu 10: Các bạn trong trường có giải quyết mâu thuẫn bằng bạo lực không?
A Rất thường xuyên B Thường xuyên C Không thường xuyên. Câu 11: Bạn đã từng vi phạm hành vi nào dưới đây? (nhiều lựa chọn)
A Đi xe dàn hàng ngang
B Đi xe điện không đội mũ bảo hiểm
Phụ lục 2: Cẩm nang đánh giá khảo sát phẩm chất đạo đức, tác phong học sinh THCS
PHÒNG GD&ĐT THỊ XÃ PHÚ THỌ
CẨM NANG ĐÁNH GIÁ KHẢO SÁT PHẨM CHẤT ĐẠO ĐỨC VÀ TÁC PHONG HỌC SINH THCS ĐỀ TÀI NCKH
THỰC TRẠNG VÀ BIỆN PHÁP NÂNG CAO ĐẠO ĐỨC, TÁC PHONG
CHO HỌC SINH TRƯỜNG THCS Lĩnh vực: 02 – Khoa học xã hội và hành vi
1 Lê Thị Thanh Quỳnh – Nhóm trưởng
2 Vi Nguyễn Hữu Đạt – Thành viên
