Cơ sở lí lu ậ n
Chủ tịch Hồ Chí Minh là lãnh tụ vĩ đại của dân tộc Việt Nam, người đã cống hiến trọn vẹn tình cảm, trí tuệ và cuộc đời cho sự nghiệp cách mạng Người để lại cho dân tộc một tài sản tinh thần quý giá, đó là hệ thống tư tưởng, đạo đức và phong cách Hồ Chí Minh, góp phần định hình nhân cách và bản sắc dân tộc.
Hồ Chí Minh là biểu tượng của những giá trị truyền thống của dân tộc và nhân loại, đồng thời phản ánh tinh thần thời đại Việc học tập và thực hành tư tưởng, đạo đức, phong cách của Người không chỉ là trách nhiệm mà còn là niềm tự hào của mỗi người dân Việt Nam, giúp họ tự hoàn thiện bản thân Đối với đoàn viên, thanh niên, đặc biệt là học sinh, việc này trở thành nhiệm vụ quan trọng và thường xuyên, góp phần giáo dục và rèn luyện bản thân.
Tư tưởng, đạo đức và phong cách Hồ Chí Minh là một hệ thống quan điểm sâu sắc, có ý nghĩa lớn lao đối với Đảng và nhân dân Việt Nam Theo Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng, tư tưởng này được hình thành từ quá trình thực tiễn, nghiên cứu và phát triển sáng tạo chủ nghĩa Mác - Lê-nin, kết hợp với các giá trị truyền thống và tinh hoa văn hóa nhân loại Nó bao gồm quan điểm về giải phóng dân tộc, giai cấp, con người; độc lập dân tộc gắn liền với chủ nghĩa xã hội; sức mạnh của nhân dân và khối đại đoàn kết dân tộc; quyền làm chủ của nhân dân trong xây dựng Nhà nước vì dân; chiến tranh nhân dân, quốc phòng toàn dân; phát triển kinh tế và văn hóa, nâng cao đời sống vật chất và tinh thần; cùng với đạo đức cách mạng và trách nhiệm của cán bộ, đảng viên trong việc phục vụ nhân dân và xây dựng Đảng trong sạch, vững mạnh.
Sinh thời Hồ Chí Minh rất coi trọng đạo đức của con người Người từng nói:
"Có tài mà không có đức là người vô dụng." Tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh thể hiện sự hy sinh, cống hiến vì dân, vì nước và hạnh phúc con người Người là biểu tượng của ý chí, nghị lực vượt qua thử thách, thể hiện tình yêu thương và phục vụ nhân dân Hồ Chí Minh còn là hình mẫu của sự cần, kiệm, liêm, chính, sống giản dị và khiêm tốn Ông nhấn mạnh rằng lời nói phải đi đôi với hành động, và việc xây dựng đạo đức cần kết hợp với việc chống lại tiêu cực Mỗi cá nhân cần có ý thức đấu tranh, phòng ngừa tiêu cực và tu dưỡng đạo đức suốt đời.
Phong cách Hồ Chí Minh thể hiện sự nhất quán và giá trị khoa học trong nhiều lĩnh vực, bao gồm phong cách tư duy, làm việc, diễn đạt, ứng xử và sống Ông có phong cách tư duy khoa học, cách mạng và hiện đại, với tư duy độc lập, sáng tạo và hài hòa Trong phong cách làm việc, Người nhấn mạnh sự khoa học và đổi mới, tránh bảo thủ, khuyến khích tinh thần dám nghĩ, dám làm Về phong cách ứng xử, Hồ Chí Minh luôn khiêm tốn, lịch thiệp, chân tình và hòa nhã, xóa nhòa khoảng cách giữa người với người Lối sống của Người đề cao sự cần kiệm, liêm chính, hòa hợp giữa văn hóa Đông - Tây, tôn trọng quy luật tự nhiên và gắn bó với thiên nhiên Cuối cùng, phong cách diễn đạt của Hồ Chí Minh là giản dị, cụ thể và gần gũi với quần chúng, thể hiện sự linh hoạt và đa dạng trong cách nói và viết.
Tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh là tài sản tinh thần vô giá của dân tộc Việt Nam, góp phần vào sự kiến tạo và phát triển của nhân loại Mỗi thế hệ người dân Việt Nam đều dành niềm tin, sự kính trọng và lòng biết ơn sâu sắc đối với Người Hồ Chí Minh là tấm gương sáng về tư tưởng, đạo đức và lối sống, khuyến khích mỗi cá nhân học tập và làm theo Việc học tập và noi gương Người không chỉ giúp mỗi người tự hoàn thiện bản thân mà còn phát triển phẩm chất và năng lực cần thiết để đáp ứng yêu cầu của xã hội và thời đại.
Nhận thức rõ vai trò và ý nghĩa to lớn của tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh trong sự nghiệp xây dựng đất nước, Đảng ta đã thường xuyên quán triệt việc học tập và làm theo Bác Đặc biệt, Chỉ thị 05-CT/TW ngày 15/5/2016 của Bộ Chính trị yêu cầu các cấp ủy, tổ chức đảng và chính quyền phải tổ chức học tập, tuyên truyền sâu rộng nội dung tư tưởng Hồ Chí Minh Việc giáo dục thế hệ trẻ về tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh trong các trường phổ thông là rất cần thiết, nhằm thực hiện mục tiêu giáo dục đạo đức, lối sống cho học sinh, đặc biệt trong bối cảnh đổi mới căn bản giáo dục và đào tạo theo Nghị quyết 29 của Ban Chấp hành Trung ương.
Theo Nghị quyết 29, Bộ GD & ĐT đã triển khai Chương trình giáo dục phổ thông tổng thể nhằm đào tạo con người Việt Nam phát triển toàn diện, phục vụ cho sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Chương trình trung học phổ thông đặt mục tiêu giúp học sinh phát triển phẩm chất, năng lực cần thiết cho người lao động và công dân, khuyến khích khả năng tự học và học tập suốt đời, đồng thời hướng dẫn học sinh lựa chọn nghề nghiệp phù hợp với năng lực và hoàn cảnh cá nhân Chương trình mới yêu cầu học sinh đạt được 5 phẩm chất chủ yếu: yêu nước, nhân ái, chăm chỉ, trung thực và trách nhiệm, cùng với 10 năng lực cốt lõi, bao gồm năng lực tự chủ, giao tiếp, hợp tác, giải quyết vấn đề và sáng tạo Giáo viên chủ nhiệm đóng vai trò quan trọng trong việc giáo dục tư tưởng, đạo đức cho học sinh, xây dựng kế hoạch hoạt động giáo dục phù hợp và phối hợp chặt chẽ với gia đình và các tổ chức xã hội để hỗ trợ việc học tập và rèn luyện của học sinh Qua đó, giáo viên chủ nhiệm không chỉ quản lý lớp học mà còn góp phần hình thành những phẩm chất và năng lực cần thiết cho học sinh, đáp ứng yêu cầu phát triển của xã hội hiện đại.
Cơ sở th ự c ti ễ n
Sau gần 10 năm đổi mới căn bản và toàn diện, nền giáo dục Việt Nam đã có nhiều chuyển biến tích cực và thành tựu đáng khích lệ Tuy nhiên, thực tế cho thấy vẫn còn nhiều vấn đề cần xem xét Đánh giá những hạn chế của giáo dục và đào tạo sau 5 năm thực hiện Nghị quyết Đại hội XII, Đại hội XIII đã khẳng định rằng giáo dục và đào tạo, khoa học và công nghệ chưa trở thành động lực then chốt cho phát triển kinh tế - xã hội, trong khi lĩnh vực văn hóa, xã hội vẫn chưa có nhiều đột phá và hiệu quả chưa cao.
Trong những năm gần đây, tỉnh Nghệ An đã có nhiều chuyển biến tích cực trong lĩnh vực giáo dục, với sự phát triển về quy mô và chất lượng Báo cáo tổng kết năm học 2019 - 2020 và phương hướng nhiệm vụ năm học 2020 - 2021 của Sở Giáo dục và Đào tạo Nghệ An đã nêu bật những thành tích đáng ghi nhận trong công tác giáo dục của tỉnh.
Giáo dục Nghệ An cần tiếp tục duy trì và nâng cao chất lượng toàn diện, đặc biệt là trong việc đạt vị trí hàng đầu về kết quả học sinh giỏi quốc gia, khu vực và quốc tế Tuy nhiên, vẫn còn nhiều hạn chế, điển hình là tình trạng bạo lực học đường gia tăng cả về số vụ lẫn tính chất Trong 6 tháng đầu năm, đã xảy ra 18 vụ bạo lực, trong đó có vụ học sinh hành hung bạn và quay video clip đăng tải lên mạng xã hội tại trường THCS, cho thấy sự cần thiết phải cải thiện môi trường học tập an toàn hơn cho học sinh.
Gần đây, tại Diễn Kim, Diễn Châu, đã xảy ra nhiều vụ việc nghiêm trọng liên quan đến học sinh, bao gồm việc một học sinh sử dụng dao bấm gây thương tích tại trường Tiểu học Cửa Nam 1 ở TP Vinh và vụ hiếp dâm bé gái 8 tuổi tại trường THCS Nghi Phong, Nghi Lộc Những sự kiện này đã được đề cập trong bài viết tham luận tại Hội thảo về an toàn học đường.
Xây dựng môi trường giáo dục an toàn, lành mạnh và thân thiện tại Nghệ An là nhiệm vụ cấp thiết, nhằm phòng chống bạo lực học đường Hiện nay, một bộ phận học sinh có biểu hiện sống thiếu lý tưởng, sa đà vào các tệ nạn xã hội như cờ bạc, ma túy, xâm hại tình dục, và nghiện internet Để khắc phục tình trạng này, cần đẩy mạnh việc học tập và làm theo tư tưởng của Bác Hồ Việc lồng ghép giáo dục tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh vào tiết sinh hoạt đã được chú trọng, với sự hỗ trợ từ Bộ Giáo dục và Đào tạo thông qua bộ sách “Bác”.
Bộ sách "Hồ và những bài học về đạo đức lối sống" được biên soạn công phu, khoa học, nhằm phổ biến rộng rãi cho học sinh từ tiểu học đến THPT Sách tuyển chọn những câu chuyện tiêu biểu, thiết thực, kèm theo hệ thống câu hỏi và bài tập để giáo dục học sinh học tập và làm theo tấm gương đạo đức của Hồ Chí Minh Qua đó, sách góp phần hình thành phẩm chất và năng lực cần thiết cho các em, đáp ứng yêu cầu phát triển của xã hội hiện đại Dưới sự chỉ đạo sát sao của Bộ và Sở, các trường học đã thực hiện lồng ghép giáo dục tư tưởng, đạo đức Hồ Chí Minh qua nhiều hình thức, trong đó có tiết sinh hoạt lớp Tuy nhiên, hiện chưa có nghiên cứu cụ thể nào về phương pháp lồng ghép nội dung giáo dục này trong tiết sinh hoạt để đạt hiệu quả cao.
Tiết sinh hoạt lớp trong trường phổ thông thường được điều hành bởi giáo viên chủ nhiệm vào cuối tuần, nhưng thường mang tính căng thẳng và áp lực Học sinh vi phạm nội quy thường cảm thấy lo lắng, trong khi giáo viên cũng chịu áp lực vì thành tích lớp Điều này dẫn đến việc giáo dục tư tưởng, đạo đức và phong cách Hồ Chí Minh trở nên hình thức, thiếu sự quan tâm thực sự từ giáo viên Tuy nhiên, trong bối cảnh giáo dục hiện đại, việc trang bị cho học sinh THPT các phẩm chất và kỹ năng cần thiết để đáp ứng yêu cầu của cuộc sống công nghệ 4.0 là vô cùng quan trọng Do đó, giáo dục về tư tưởng và đạo đức của Hồ Chí Minh cho học sinh là điều cần thiết hơn bao giờ hết.
Th ự c tr ạ ng
Khi đánh giá việc tuyên truyền tư tưởng của Hồ Chí Minh, Chỉ thị 23-CT/TW, ngày 27-3-2003 của Ban Bí thư Trung ương Đảng khóa IX khẳng định rằng công tác nghiên cứu và tuyên truyền tư tưởng Hồ Chí Minh đã đạt được những kết quả quan trọng, góp phần động viên nhân dân sống, chiến đấu, lao động và học tập theo gương Bác Tuy nhiên, vẫn tồn tại một số hạn chế trong việc giáo dục tư tưởng này, như nội dung chưa thống nhất và chưa sâu sắc về lý luận Việc đưa tư tưởng Hồ Chí Minh vào giảng dạy tại các trường đại học, cao đẳng và trung học chuyên nghiệp vẫn chậm trễ, cùng với đó là thiếu chương trình phù hợp cho bậc phổ thông Hơn nữa, hình thức và phương pháp tuyên truyền còn thiếu sinh động, chưa gắn liền với thực tiễn và chưa tạo được phong trào học tập sâu rộng trong Đảng và nhân dân, đặc biệt là tại các trường học.
“Cần sớm tổ chức biên soạn giáo trình và sách giáo khoa thống nhất về tư tưởng
Hồ Chí Minh được áp dụng phù hợp với từng cấp học và bậc học, đồng thời thực hiện chế độ thi cử nghiêm túc Để đảm bảo chất lượng giáo dục, cần chuẩn bị kỹ lưỡng đội ngũ giáo viên, giảng viên và báo cáo viên về tư tưởng Hồ Chí Minh.
Minh cam kết đảm bảo cơ sở vật chất, kỹ thuật, sách báo, tài liệu và phim ảnh để phục vụ việc dạy và học tư tưởng Hồ Chí Minh Ngoài ra, tổ chức các hoạt động ngoại khóa, tham quan bảo tàng, di tích lịch sử cách mạng và tiếp xúc với nhân chứng lịch sử cũng là những hình thức quan trọng Để nâng cao chất lượng dạy và học tư tưởng Hồ Chí Minh trong các trường học, cần tìm kiếm nhiều hình thức khuyến khích và động viên.
Thực hiện Chỉ thị 23-CT/TW ngày 27-3-2003, toàn Đảng và toàn dân đã tổ chức học tập tư tưởng Hồ Chí Minh nhằm quán triệt và phát triển tư tưởng của Người trong công cuộc đổi mới và bảo vệ Tổ quốc, đạt nhiều kết quả tích cực Dựa trên kinh nghiệm từ các cơ quan Trung ương và địa phương, ngày 07/11/2006, Bộ Chính trị đã phát động "Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh" từ ngày 03-02-2007 đến hết nhiệm kỳ Đại hội X Sau hơn 4 năm thực hiện, ngày 14/5/2011, Bộ Chính trị ban hành CT 03-CT/TW để tiếp tục đẩy mạnh việc học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh, nhấn mạnh tầm quan trọng của việc này trong nhận thức của Đảng và xã hội, coi đây là trách nhiệm hàng ngày của mọi cán bộ, đảng viên và nhân dân, đồng thời đưa nội dung này vào sinh hoạt hằng tháng của các tổ chức đảng, chính quyền, đoàn thể và chương trình giảng dạy trong các trường học.
Sau 5 năm thực hiện Chỉ thị số 03-CT/TW của Bộ Chính trị khóa XI về
Bộ Chính trị đã ra chỉ thị 05-CT/TW ngày 15/5/2016 nhằm đẩy mạnh việc học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh Mặc dù đã đạt được một số kết quả bước đầu, nhưng việc này vẫn chưa trở thành thói quen thường xuyên và ý thức tự giác của nhiều tổ chức đảng, cơ quan, địa phương và một bộ phận cán bộ, đảng viên Chỉ thị nhấn mạnh tầm quan trọng của việc tạo sự chuyển biến mạnh mẽ về nhận thức và hành động trong Đảng, hệ thống chính trị và nhân dân, nhằm đưa việc học tập và làm theo tấm gương của Bác thành công việc tự giác, thường xuyên của các cấp ủy, tổ chức đảng, chính quyền, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các tổ chức chính trị - xã hội.
Chỉ thị 05-CT/TW nhấn mạnh tầm quan trọng của việc dạy học sinh phổ thông, dạy nghề và trung học chuyên nghiệp về đạo đức và phong cách Hồ Chí Minh, kết hợp với giáo dục công dân và đạo đức nghề nghiệp Khác với Chỉ thị 06-CT/TW và Chỉ thị 03-CT/TW, Chỉ thị 05 không giới hạn thời gian thực hiện, nhằm góp phần vào việc thực hiện thành công Nghị quyết Đại hội Đảng toàn quốc nhiệm kỳ khóa X.
Bộ Chính trị vừa ban hành Chỉ thị 05/CT-TW, mở rộng nội dung và nâng cao yêu cầu về việc học tập và làm theo tư tưởng của Bác Điều này nhấn mạnh tầm quan trọng ngày càng lớn của việc thực hiện những giá trị này trong bối cảnh hiện nay.
Kể từ khi Bộ Chính trị ban hành chỉ thị 03/CT - BCT năm 2003, việc học tập và làm theo tấm gương Bác Hồ đã trở thành một hoạt động thường xuyên và tự giác trong toàn Đảng, toàn quân và toàn dân Nhiều cán bộ, đảng viên và nhân dân đã gương mẫu thực hiện, góp phần vào sự phát triển kinh tế - xã hội và đảm bảo quốc phòng - an ninh Ngành giáo dục đặc biệt chú trọng nội dung này, với Bộ Giáo dục và các Sở đã ban hành nhiều văn bản chỉ đạo cụ thể Sở Giáo dục và Đào tạo Nghệ An cũng đã có nhiều chỉ đạo, giúp các trường xây dựng kế hoạch thực hiện cho từng tổ chức, bộ môn và cá nhân, đưa việc học tập và làm theo Bác vào kế hoạch giảng dạy và các hoạt động ngoại khóa, đặc biệt trong tiết sinh hoạt lớp.
GDTrH, về việc hướng dẫn nhiệm vụ năm học 2019 - 2020 của Sở GD & ĐT
Nghệ An nhấn mạnh tầm quan trọng của việc lồng ghép giáo dục đạo đức và lối sống, cùng với việc học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh Đồng thời, cần chú trọng phổ biến và giáo dục pháp luật, cũng như tuyên truyền về chủ quyền quốc gia liên quan đến biên giới và biển đảo.
Hiện nay, các nhà trường đã triển khai nhiều hình thức để tổ chức thực hiện việc học tập và làm theo tư tưởng của Bác Hàng năm, tất cả cán bộ, Đảng viên, giáo viên, nhân viên và học sinh đều phải xây dựng kế hoạch và đăng ký nội dung học tập một cách cụ thể, phù hợp với công việc được giao Đặc biệt, từ năm 2018, Bộ Giáo dục và Đào tạo đã triển khai bộ tài liệu “Bác Hồ và những bài học về đạo đức lối sống dành cho học sinh”.
Sở Giáo dục và Đào tạo Nghệ An đã ban hành công văn số 1567/SGD&ĐT-CTTT ngày 17/8/2018, triển khai bộ tài liệu “Bác Hồ và những bài học về đạo đức lối sống dành cho học sinh” Tiếp theo, công văn số 768/SGD&ĐT-CTTT ngày 30/03/2019 được gửi đi nhằm đôn đốc thực hiện và báo cáo tình hình sử dụng bộ tài liệu này trong các trường học.
Các cơ sở giáo dục phổ thông đã triển khai nội dung bộ tài liệu, nhưng vẫn gặp nhiều vướng mắc và hạn chế Sự vào cuộc không đồng đều giữa các trường, với một số trường chưa nhận thức đầy đủ về việc triển khai học tập và làm theo Bác cho toàn bộ cán bộ, giáo viên, học sinh Nhiều trường giao nhiệm vụ này cho giáo viên chủ nhiệm hoặc Đoàn thanh niên mà không có hướng dẫn cụ thể Do đó, việc lồng ghép nội dung giáo dục tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh vào các tiết sinh hoạt lớp còn rời rạc, thiếu hệ thống và đồng bộ, mặc dù một số trường và giáo viên đã thực hiện.
Trong quá trình làm công tác chủ nhiệm lớp, việc lồng ghép nội dung giáo dục để phát triển phẩm chất và năng lực cho học sinh theo Chương trình GDPT mới đã chứng tỏ là rất hữu ích Chúng tôi đã gặp một số thuận lợi cơ bản, nhưng cũng phải đối mặt với một số khó khăn trong quá trình thực hiện.
Việc học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh là một chủ trương quan trọng của Đảng, nhận được sự lãnh đạo và chỉ đạo quyết liệt từ các cấp, đặc biệt là Bộ Giáo dục và Sở Giáo dục và Đào tạo Nghệ An, cùng với sự đồng thuận cao từ quần chúng nhân dân.
Dưới sự lãnh đạo của Đảng và các cấp chính quyền, nhà trường đã xây dựng kế hoạch thực hiện nhằm hỗ trợ giáo viên chủ nhiệm trong việc tổ chức các hoạt động giáo dục Nhà trường đã thiết lập tủ sách “Đạo đức, tư tưởng Hồ Chí Minh” với đầy đủ tài liệu tham khảo cho giáo viên và học sinh Đồng thời, bộ phận hỗ trợ cũng được thành lập để giúp giáo viên trong việc sưu tầm tài liệu và tổ chức các hoạt động giáo dục hiệu quả.
M ộ t s ố gi ả i pháp l ồ ng ghép n ộ i dung giáo d ụ c h ọ c t ập và làm theo tư tưởng, đạo đứ c, phong cách H ồ Chí Minh qua các ti ế t sinh ho ạ t l ớ p c ủ a giáo viên ch ủ nhi ệ m nh ằ m phát tri ể n ph ẩ m ch ất, năng lự c h ọ c sinh THPT
Gi ả i pháp th ứ nh ấ t: Xây d ự ng các ch ủ đề l ồ ng ghép n ộ i dung giáo
4.1.1 Chủ đề 1: Bác Hồ với lòng yêu nước và quyết tâm ra đi tìm đường cứu nước
Hồ Chí Minh từng bày tỏ: “Tôi chỉ có một sự ham muốn, ham muốn tột bậc, là làm sao cho nước ta được hoàn toàn độc lập, dân ta được hoàn toàn tự do, đồng bào ai cũng có cơm ăn áo mặc, ai cũng được học hành.” Ông khẳng định “Tôi hiến cả đời tôi cho dân tộc tôi,” thể hiện lòng yêu nước mãnh liệt Với quyết tâm cứu nước, Người đã trải qua 30 năm bôn ba khắp nơi, làm nhiều nghề lao động chân tay như nấu bếp và quét tuyết để hòa mình vào phong trào cách mạng Lý tưởng “Độc lập, tự do, hạnh phúc” cho nhân dân và đất nước là mục tiêu cao cả mà suốt đời Người theo đuổi.
Hồ Chí Minh là biểu tượng cao đẹp cho lòng yêu nước và ý chí đấu tranh giải phóng đất nước, người đã hi sinh cả cuộc đời cho dân tộc Việc giáo dục học sinh về lòng yêu nước của Bác là cần thiết để bồi đắp tâm hồn và nuôi dưỡng tình yêu quê hương cho thế hệ trẻ Giáo dục tình yêu nước phải là trách nhiệm của mỗi người và được thực hiện thường xuyên Trong các tiết sinh hoạt lớp, giáo viên chủ nhiệm cần khơi gợi tình yêu đất nước ở học sinh qua những câu chuyện, hình ảnh và bài thơ về Bác.
4.1.2 Chủ đề 2: Bác Hồ với tinh thần đoàn kết dân tộc, đoàn kết quốctế
"Đoàn kết, đoàn kết, đại đoàn kết - Thành công, thành công, đại thành công" là những giá trị mà Hồ Chí Minh luôn đề cao Đoàn kết dân tộc, giai cấp và quốc tế không chỉ mang lại sức mạnh vật chất mà còn là nguồn lực tinh thần to lớn giúp dân tộc Việt Nam đánh bại mọi kẻ thù xâm lược Lịch sử đã chứng minh rằng, khi dân tộc đoàn kết, chúng ta có thể đạt được độc lập và tự do, ngược lại, sự chia rẽ chỉ dẫn đến xâm lược Chủ tịch Hồ Chí Minh khẳng định rằng đoàn kết không chỉ giới hạn trong chủ nghĩa dân tộc hẹp hòi mà còn phải hướng đến tinh thần đoàn kết quốc tế.
“Việt- Lào hai nước chúng ta
Tình sâu như nước Hồng Hà, Cửu Long”.
Tinh thần đoàn kết đã vượt qua biên giới quốc gia, kết nối với bạn bè khắp năm châu, tạo ra sức mạnh tổng hợp để cùng nhau chiến thắng kẻ thù chung.
Chủ tịch Hồ Chí Minh là biểu tượng của sự đoàn kết dân tộc và quốc tế, coi đó là sức mạnh vượt qua mọi thử thách Ông từng nhấn mạnh rằng "Dễ trăm lần không dân cũng chịu, khó vạn lần dân liệu cũng xong", thể hiện niềm tin vào sức mạnh của nhân dân Trong suốt quá trình đấu tranh cách mạng, Người luôn nhận được sự ủng hộ từ bạn bè quốc tế, khẳng định tầm quan trọng của sự đoàn kết trong sự nghiệp giải phóng dân tộc.
Học tập và thực hiện tư tưởng Hồ Chí Minh về tinh thần đại đoàn kết là điều cần thiết cho mỗi cá nhân Qua các câu chuyện, phim ảnh và tư liệu về Bác, giáo viên chủ nhiệm khuyến khích học sinh sống đẹp, biết đoàn kết, tránh hận thù, từ bỏ tính ích kỷ, và hòa đồng với mọi người xung quanh.
4.1.3 Chủ đề 3: Bác Hồ với tình yêu thương bao la
Nhà thơ Tố Hữu trong bài thơ “ Bác ơi!” đã viết:
“ Bác ơi, tim Bác mênh mông thế Ôm cả non sông trọn kiếp người”
Tình yêu thương của Bác Hồ là vô bờ bến, bao trùm tất cả mọi người, từ người già đến trẻ nhỏ, từ những người dân công vất vả đến các chiến sĩ nơi biên cương Bác không chỉ dành tình cảm cho đồng bào mình mà còn cho tất cả những người lao động trên toàn thế giới Sự cảm thông của Bác thể hiện rõ qua những hình ảnh đau thương, như em bé Trung Quốc trong nhà tù Tân Dương hay người vợ thăm chồng trong ngục tối Tình yêu thương ấy mang tinh thần quốc tế vô sản và giai cấp Di chúc của Bác để lại những lời xúc động, thể hiện muôn vàn tình thương yêu dành cho toàn dân, Đảng, bộ đội, cùng các cháu thanh niên và nhi đồng.
Tình yêu thương mà Bác Hồ để lại cho dân tộc là tài sản tinh thần vô giá, cần được truyền đạt cho thế hệ trẻ Việc giáo dục học sinh về tình yêu thương của Bác không chỉ giúp các em biết ơn và kính trọng Người, mà còn khuyến khích các em học tập, làm theo và sống nhân ái Để thực hiện điều này, giáo viên chủ nhiệm có thể lồng ghép những câu chuyện về Bác Hồ trong các tiết sinh hoạt, nhằm truyền cảm hứng cho học sinh biết yêu thương, quan tâm và sẻ chia với những người xung quanh.
4.1.4 Chủ đề 4: Bác Hồ với đức tính khiêm tốn, giản dị, trung thực
Cuộc đời của Hồ Chí Minh là tấm gương sáng về đức tính khiêm tốn và giản dị, thể hiện nhất quán từ lời nói đến hành động, từ nơi ở, trang phục đến bữa ăn hàng ngày Việc học tập và làm theo tấm gương đạo đức của Bác về sự khiêm tốn, giản dị là rất có ý nghĩa, đòi hỏi mỗi người vượt qua cám dỗ trong cuộc sống, đặc biệt trong bối cảnh hiện nay khi nền kinh tế phát triển và đất nước hội nhập sâu rộng với thế giới.
Hồ Chí Minh không chỉ sống khiêm tốn và giản dị, mà còn rất coi trọng sự trung thực, một phẩm chất quan trọng trong việc hình thành giá trị nhân cách con người Trung thực là việc sống thành thực với bản thân, với mọi người và công việc, thể hiện qua từng lời nói và hành động Điều này tạo ra sự tin cậy trong mối quan hệ xã hội Trong cuộc sống, Bác luôn đề cao sự trung thực, vì nó không chỉ phản ánh tác phong và ngôn ngữ chuẩn mực mà còn đòi hỏi khí chất, sự dũng cảm và sự trong sáng trong tư duy và tâm hồn.
Trong các tiết sinh hoạt, giáo viên chủ nhiệm kết hợp giáo dục đức tính khiêm tốn, giản dị, trung thực của Bác Hồ thông qua những câu chuyện sinh động, bài thơ, bài hát và thước phim Điều này giúp học sinh hiểu rõ hơn về Bác, từ đó bồi đắp tình yêu đối với Người và biến tình yêu thành lẽ sống, khuyến khích học tập và làm theo tấm gương của Bác.
4.1.5 Chủ đề 5: Bác Hồ với tinh thần tự chủ, tự học, vượt khó, sáng tạo
Sinh ra trong hoàn cảnh đất nước mất mát và nhân dân khốn khổ, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã sớm hình thành chí hướng lớn lao và quyết tâm tìm con đường riêng cho mình Với tinh thần ham hiểu biết và tư duy độc lập sáng tạo, Người luôn đưa ra những quyết định sáng suốt trong hoạt động cách mạng Khi tiếp cận luận cương Lê Nin, Người nhận ra rằng chỉ có chủ nghĩa xã hội và cách mạng vô sản mới là con đường giải phóng dân tộc.
Người không chỉ là hình mẫu về tinh thần tự chủ mà còn là tấm gương sáng về tinh thần tự học, vượt khó và sáng tạo Từ khi còn nhỏ cho đến suốt quá trình hoạt động cách mạng, Người luôn tận dụng mọi cơ hội để học hỏi Với khả năng thông thạo nhiều thứ tiếng như Pháp, Anh, Trung Quốc, Ý, Đức, Nga, tiếng Thái, Tây Ban Nha, Ả Rập và các ngôn ngữ của các dân tộc thiểu số Việt Nam, sự thành thạo này của Bác hoàn toàn xuất phát từ sự nỗ lực tự học phi thường Nếu không có tinh thần tự học kiên trì, Bác sẽ không thể đạt được trình độ ngôn ngữ đa dạng như vậy.
Hồ Chí Minh không chỉ là biểu tượng của tinh thần tự chủ và tự học, mà còn là hình mẫu sáng tạo trong việc áp dụng linh hoạt học thuyết Mác - Lênin vào điều kiện cụ thể của cách mạng Việt Nam, với tư tưởng kết hợp độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội Trong cuộc sống, Người luôn thể hiện sự linh hoạt trong cách ứng xử với mọi vấn đề Để giáo dục tư tưởng, đạo đức và phong cách Hồ Chí Minh trong tiết sinh hoạt lớp, chúng tôi đã thiết kế bảng tương ứng giữa các chủ đề giáo dục và những câu chuyện trong bộ sách "Bác Hồ và những bài học về đạo đức lối sống" dành cho học sinh trung học phổ thông.
Bác Hồ là biểu tượng của lòng yêu nước nồng nàn, giúp học sinh nhận thức sâu sắc về tình yêu quê hương đất nước Qua những câu chuyện minh họa về cuộc đời và sự nghiệp của Bác, học sinh sẽ được giáo dục lòng yêu nước thông qua những hành động thiết thực và ý nghĩa.
“ Giọt nước mắt cảm phục”; “ Con đường cách mạng vô sản”; “ Con đường tuổi trẻ”
Bác Hồ với tinh thần đoàn kết dân tộc, đoàn kết quốc tế
Học sinh hiểu được vai trò của tinh thần đoàn kết để từ đó có ý thức xây dựng tập thể, sống hòa đồng với mọi người xung quanh
“Biển cả do cái gì tạo nên”, “Câu chuyện Bác
Bác Hồ với tình yêu thương
Gi ả i pháp th ứ hai: Đa dạ ng hóa các hình th ứ c tuyên truy ề n h ọ c t ậ p và làm theo tư tưởng, đạ o đứ c, phong cách H ồ Chí Minh sâu r ộ ng
và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh sâu rộng trong học sinh thông qua tiết sinh hoạt lớp
Để thúc đẩy việc học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh trong toàn Đảng và toàn dân, công tác tuyên truyền đóng vai trò quan trọng Việc giáo dục tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh cần đa dạng hóa các hình thức và phương pháp tuyên truyền, sử dụng linh hoạt các biện pháp và phương tiện phù hợp với đặc thù từng đối tượng Điều này nhằm nâng cao nhận thức và hành động của cán bộ, đảng viên và nhân dân, đặc biệt là giáo dục cho thế hệ trẻ.
Trong tiết sinh hoạt chủ nhiệm, việc áp dụng đa dạng hình thức và phương pháp tuyên truyền về tư tưởng, đạo đức, phong cách của Bác Hồ giúp học sinh tiếp thu những giá trị này một cách tự nhiên Tất cả nội dung và hoạt động trong giờ học cần phải phù hợp với quan điểm và mục tiêu bài học, với học sinh là trung tâm để phát triển năng lực và phẩm chất Thông qua các hoạt động cá nhân và nhóm, học sinh sẽ trở nên mạnh dạn, tự giác, hứng thú, từ đó kiến thức sẽ được tiếp thu một cách dễ dàng và tự nhiên.
Trong các tiết sinh hoạt chủ nhiệm lớp, chúng tôi đã áp dụng hiệu quả nhiều hình thức tuyên truyền và giáo dục học sinh về việc học tập và thực hành tư tưởng, đạo đức, phong cách của Hồ Chí Minh.
4.2.1 Ứng dụng công nghệ thông tin để xây dựng các dự án học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh.
Từ thập niên 70 của thế kỷ XX, sự phát triển vượt bậc của khoa học kỹ thuật đã giúp nhân loại tiến xa trong lịch sử Nhờ những tiến bộ này, thế giới ngày càng trở nên "phẳng" hơn, mở ra nhiều cơ hội và thách thức mới.
Báo cáo chính trị của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XI tại Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XII của Đảng Cộng sản Việt Nam nhấn mạnh sự phát triển mạnh mẽ của cuộc cách mạng khoa học - công nghệ, đặc biệt là công nghệ thông tin Để đáp ứng yêu cầu này, cần tiếp tục đổi mới đồng bộ các yếu tố cơ bản của giáo dục và đào tạo, chú trọng phát triển phẩm chất và năng lực của người học Hệ thống giáo dục quốc dân cần được hoàn thiện theo hướng mở, khuyến khích học tập suốt đời và xây dựng xã hội học tập Đồng thời, cần đổi mới căn bản công tác quản lý giáo dục, bảo đảm tính dân chủ, thống nhất và chất lượng.
Trong bối cảnh hiện nay, môi trường học tập của học sinh đã có nhiều thay đổi, với việc học không còn giới hạn trong lớp học mà mở rộng ra nhiều hình thức khác nhau Hoạt động học trở nên “hướng ngoại”, cho phép học sinh và giáo viên tương tác với nhiều đối tượng từ các địa phương khác nhau Sự phát triển của công nghệ thông tin, đặc biệt là mạng xã hội như Facebook, Zalo, và YouTube, đã tạo điều kiện thuận lợi để lan tỏa kiến thức qua video, hình ảnh và các hoạt động thực tế, từ đó tác động tích cực đến nhận thức của học sinh Chúng tôi đã sử dụng mạng xã hội như một công cụ giáo dục hiệu quả, giúp định hướng cho học sinh thông qua việc họ chia sẻ trạng thái, video và hình ảnh Để khai thác tốt công nghệ thông tin trong việc tuyên truyền và giáo dục tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh, chúng tôi đã thực hiện theo một quy trình cụ thể.
Giáo viên hướng dẫn học sinh tạo nhóm lớp trên Zalo hoặc Messenger, hoặc lập trang Fanpage cho lớp Trang này sẽ có quản trị viên bao gồm giáo viên chủ nhiệm, ban cán sự lớp, tổ trưởng và một số thành viên khách mời như cán bộ lãnh đạo của trường và chi bộ.
+ Giáo viên chủ nhiệm gợi ý hoặc cho trước chủ đề, câu chuyện liên quan để học sinh tìm kiếm
+ Mỗi tuần hoặc mỗi tháng mỗi tổ chia sẻ một câu chuyện, một video, một tiểu phẩm,… về Bác Hồ theo chủđềđã cho.
+ Học sinh tìm kiếm, khai thác và chia sẻ các sản phẩm của mình lên nhóm hoặc trình bày trong tiết sinh hoạt
Học sinh sẽ bình luận và đánh giá các sản phẩm của nhóm, đồng thời bộc lộ suy nghĩ và cảm nhận cá nhân Giáo viên yêu cầu ban quản trị tổng hợp ý kiến để đạt sự thống nhất, kèm theo hướng dẫn từ giáo viên chủ nhiệm và khách mời Để khuyến khích học sinh thể hiện suy nghĩ về các vấn đề liên quan đến Bác Hồ, giáo viên cần định hướng nội dung trao đổi, tập trung vào tư tưởng, đạo đức và phong cách của Người Nội dung có thể bao gồm cách học tập và áp dụng tư tưởng của Bác, bài học rút ra từ đó, hoặc thảo luận về các tình huống ứng xử cụ thể và thực tiễn.
Việc hướng dẫn học sinh khai thác thông tin trên Internet không chỉ giúp các em học tập hiệu quả mà còn hạn chế việc sử dụng mạng xã hội không đúng mục đích Quá trình tìm kiếm nội dung liên quan đến Bác giúp học sinh nâng cao hiểu biết và bồi đắp tình yêu, sự kính trọng đối với Người Đồng thời, việc này cũng phát huy năng lực ngôn ngữ, khả năng hợp tác và sáng tạo, cũng như kỹ năng ứng xử trên môi trường mạng Tại các lớp chúng tôi chủ nhiệm, trang Zalo, Messenger và Fanpage đã được xây dựng và hoạt động thường xuyên, hàng tuần cung cấp những câu chuyện về Bác, tạo cơ hội cho học sinh chia sẻ và tự cung cấp hiểu biết về cuộc đời cách mạng của Người Sự tham gia tích cực của các em đã tạo ra hàng trăm bình luận và báo cáo tổng hợp, đồng thời những cá nhân xuất sắc cũng được khen thưởng Hình thức tuyên truyền giáo dục này đã thu hút sự tham gia sôi nổi và hào hứng từ các học sinh.
Kể chuyện là một phương pháp hiệu quả giúp học sinh nâng cao hiểu biết về tư tưởng, đạo đức và phong cách Hồ Chí Minh, đồng thời phát triển kỹ năng tư duy và giao tiếp.
Trong tiết sinh hoạt chủ nhiệm, giáo viên tổ chức cho học sinh kể những câu chuyện về Bác Hồ dựa trên bộ sách “Bác Hồ và những bài học về đạo đức, lối sống dành cho học sinh” và các câu chuyện khác Hoạt động này không chỉ giúp giáo dục tư tưởng, đạo đức và lối sống cho học sinh mà còn phát triển phẩm chất và năng lực của các em Để mỗi câu chuyện về Bác để lại ấn tượng sâu sắc, giáo viên cần định hướng và tổ chức các hoạt động thực hiện phù hợp.
Đối với giáo viên chủ nhiệm:
Để nâng cao hiệu quả học tập, cần xây dựng kế hoạch định hướng các chủ đề hàng tuần hoặc hàng tháng dựa trên bộ sách "Bác Hồ và những bài học về đạo đức, lối sống dành cho học sinh" Đồng thời, hướng dẫn học sinh tìm đọc các câu chuyện về Bác liên quan đến những chủ đề này sẽ giúp các em hiểu rõ hơn về tư tưởng và đạo đức của Bác.
- Lên kế hoạch thực hiện: phân công cụ thể gồm Tuần/ tháng/chủ đề/ học sinh chuẩn bị mẩu chuyện; thời gian kể chuyện tối đa 30 phút
Giáo viên chủ nhiệm đóng vai trò quan trọng trong việc định hướng cho học sinh hiểu rõ ý nghĩa và bài học đạo đức từ câu chuyện Học sinh có thể thực hiện công việc cá nhân hoặc trong nhóm nhỏ, từ đó liên hệ với bản thân để rút ra những bài học quý giá Bên cạnh đó, giáo viên khuyến khích học sinh ghi chép nhật ký mang tên “Bác Hồ trong trái tim em” để thể hiện những cảm xúc và suy nghĩ của mình.
Học sinh được khuyến khích lựa chọn câu chuyện phản ánh tư tưởng, đạo đức và phong cách của Hồ Chí Minh phù hợp với chủ đề đã đề ra Các em cần đăng ký câu chuyện mình chọn với giáo viên chủ nhiệm để đảm bảo sự phù hợp và hướng dẫn trong quá trình thực hiện.
- Các tổ, nhóm phân công giới thiệu người kể chuyện (có thể kể /đọc một vài câu chuyện)
- Hoàn thành các yêu cầu của giáo viên chủ nhiệm thực hiện hoạt động cá nhân hay nhóm nhỏ.
4.2.3 Hình thức sân khấu hóa
Có nhiều hình thức tổ chức cho học sinh tìm hiểu và học tập theo gương Bác, trong đó biểu diễn tài năng ca hát và diễn kịch là một hoạt động thú vị Sân khấu hóa không chỉ giúp phát huy năng khiếu mà còn rèn luyện sự tự tin trước đám đông, đồng thời mang lại những giá trị tinh thần sâu sắc qua âm nhạc và lời thoại Để đạt hiệu quả, giáo viên chủ nhiệm cần lập kế hoạch cụ thể, phân công nhiệm vụ cho học sinh và tham gia vào việc biên kịch, dàn dựng, cũng như hướng dẫn học sinh thực hiện.
Gi ả i pháp th ứ ba: Hướ ng d ẫ n h ọ c sinh l ậ p k ế ho ạ ch trong vi ệ c th ự c
Mỗi học sinh khi học tập và làm theo tấm gương của Bác Hồ không chỉ tập trung vào những điều lớn lao mà còn chú trọng đến những hành động nhỏ nhưng ý nghĩa trong cuộc sống hàng ngày Học sinh có thể đăng ký các nội dung học tập đa dạng và xây dựng kế hoạch thực hiện tư tưởng, đạo đức, phong cách của Hồ Chí Minh Một số nội dung mà học sinh có thể lựa chọn bao gồm việc phát triển nhân cách, rèn luyện đạo đức và tham gia các hoạt động cộng đồng tích cực.
Học sinh có thể tự học ngoại ngữ qua việc đăng ký nội dung tự học, đặc biệt là học sinh ở huyện miền núi, nơi còn nhiều hạn chế Trong bối cảnh hội nhập toàn cầu, việc học ngoại ngữ trở nên quan trọng hơn bao giờ hết Ngoài việc học ở trường, học sinh có thể tận dụng các bài giảng miễn phí trên YouTube, nghe nhạc nước ngoài hoặc tham gia các trung tâm dạy học trực tuyến Để đạt hiệu quả, học sinh cần lập kế hoạch học từ mới hàng ngày và học mọi lúc, mọi nơi Một cách khác để nâng cao kỹ năng là đăng ký mục tiêu "mỗi tuần (tháng) một quyển sách", qua đó học sinh có thể tích cực đến thư viện, mượn sách từ bạn bè và thầy cô Sau khi đọc, học sinh nên ghi chép lại nội dung, những câu nói hay và bài học rút ra từ mỗi cuốn sách.
Học tập tình yêu thương của Bác là một phương pháp giáo dục quan trọng, giúp phát triển tư tưởng, đạo đức và lối sống cho học sinh Qua việc tham gia các hoạt động trải nghiệm thiết thực như chiến dịch “Ngày chủ nhật xanh” và “Ngày thứ”, học sinh không chỉ nâng cao phẩm chất và năng lực cá nhân mà còn góp phần bảo vệ môi trường và xây dựng cộng đồng.
Các hoạt động tình nguyện như "7 tình nguyện", "Bát cháo nghĩa tình", "Bữa cơm tình thương" và "Tết vì học sinh nghèo" cùng nhiều chương trình xung kích khác đã được tổ chức tại các vùng sâu, vùng xa, góp phần hỗ trợ và chia sẻ yêu thương với cộng đồng.
Học tập đức tính giản dị và cần kiệm, cùng với sự chủ động, sáng tạo và linh hoạt trong cuộc sống và hoạt động cách mạng của Bác là rất quan trọng Để thực hiện điều này, giáo viên chủ nhiệm có thể hướng dẫn học sinh đăng ký những hành động cụ thể như tắt điện và quạt lớp sau mỗi buổi học, cũng như tiết kiệm chi tiêu hàng tháng để ủng hộ bạn nghèo vượt khó Tinh thần đoàn kết cũng cần được phát huy trong quá trình này.
Bác Hồ là nguồn cảm hứng vô giá về tư tưởng, đạo đức và phong cách sống Việc học và làm theo Người là một quá trình không có điểm dừng Dưới đây là một số định hướng cho học sinh trong việc học tập và thực hiện theo tư tưởng của Bác, nhưng mỗi học sinh có thể tùy chỉnh theo hoàn cảnh của mình và tìm ra nhiều phương diện khác để áp dụng Chúng tôi đã xây dựng một bảng gợi ý để hỗ trợ quá trình này.
Nội dung có thể đăng ký Yêu cầu về chất lượng, sốlượng Yêu cầu về thời gian Yêu cầu về báo cáo kết quả Ghi chú
Nội dung 1: Tự học ngoại ngữ
Mỗi ngày học bao nhiêu từ mới, dành thời gian trong ngày như thế nào,
Từ một ngày đến một tuần, một tháng, cả năm hoặc hàng ngày, thường xuyên
Cần đảm bảo mức điểm thi tốt nghiệp cụ thể
Để hiểu rõ hơn về tư tưởng và nhân cách của Bác, bạn nên tìm đọc các tác phẩm của Người, bao gồm thơ, truyện, ký, bài nói chuyện và bài trả lời phỏng vấn Hãy đăng ký cụ thể số lượng tác phẩm bạn muốn đọc, từ việc đọc sơ qua đến việc thuộc lòng hay phân tích sâu sắc nội dung.
Cần đạt mức thuộc tác phẩm thơ, hoặc nhớ
ND cơ bản hoặc phân tích được nội dung, ý nghĩa
Để tìm hiểu sâu sắc về Chủ tịch Hồ Chí Minh, bạn nên đọc các tác phẩm viết về Bác, bao gồm thơ, truyện và bài báo Hãy đăng ký cụ thể số lượng tác phẩm cần đọc, từ việc đọc sơ qua cho đến việc thuộc lòng và phân tích nội dung Việc này không chỉ giúp bạn hiểu rõ hơn về tư tưởng và cuộc đời của Bác mà còn góp phần nâng cao kiến thức văn hóa và lịch sử dân tộc.
Từ một ngày đến một tuần, một tháng, cả năm hoặc hàng ngày, thường xuyên
Cần đạt mức thuộc tác phẩm thơ, hoặc nhớ
Để nâng cao ý thức cộng đồng, mọi người nên đăng ký ít nhất hai nội dung liên quan đến cuộc sống hàng ngày, như gom rác thải nhựa và giữ vệ sinh đoạn đường trước cổng nhà Bên cạnh đó, cần tránh những hành vi không lành mạnh như nói tục, la cà hàng quán, nghiện game, và vi phạm an toàn giao thông Tham gia các hoạt động tình nguyện cũng là một cách tốt để đóng góp cho xã hội và rèn luyện sức khỏe thông qua việc tập luyện thể thao.
Yêu cầu hàng ngày và lâu dài Kết quả phải cụ thể, có xác nhận của các bên liên quan như bố, mẹ, làng xóm, công an
Để đảm bảo việc học tập hiệu quả, học sinh cần tuân thủ một số nội quy quan trọng như đi học đúng giờ, giữ trang phục gọn gàng, không ăn quà vặt trong lớp, và không vi phạm kỷ luật trong thi cử Ngoài ra, việc tránh xung đột với bạn bè và nỗ lực phấn đấu trở thành học sinh giỏi ở một hoặc nhiều môn học cũng là những yếu tố cần thiết để đạt được thành công trong học tập.
Yêu cầu hàng ngày và lâu dài
Thể hiện trong quá trình học tập, trong kết quả học tập được chứng thực trong hồ sơ học tập hoặc từ các bộ phận
Bản kế hoạch cần phải thực hiện theo các bước:
Khi lập kế hoạch cho việc tự học, trước tiên cần dựa vào hiểu biết cá nhân về khả năng tự học cũng như các điều kiện cụ thể như tài liệu, phương tiện học tập và tình hình kinh tế gia đình.
Thứ hai: Nội dung học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh (học cái gì?)
Thứ ba: Thời gian thực hiện
Thứ tư: Dựkiến kết quả
Thứ năm: Đánh giá kết quả Cuối kỳ, cuối năm tập thể sẽ đánh giá, nhận xét việc thực hiện nội dung học tập của học sinh
Thứ sáu: Rút kinh nghiệm và bổ sung
Dựa trên kế hoạch đã được xây dựng, học sinh cần đăng ký các nội dung học tập phù hợp với tư tưởng, đạo đức và phong cách Hồ Chí Minh Phương pháp này sẽ giúp học sinh nhận thức rằng việc học tập và làm theo Bác không chỉ là nhiệm vụ hàng ngày mà còn được thể hiện qua những hành động cụ thể và thiết thực.
Gi ả i pháp th ứ tư: Giớ i thi ệ u, s ử d ụng các gương điể n hình tiên ti ế n
Chủ tịch Hồ Chí Minh luôn chú trọng việc lấy gương người tốt, việc tốt để giáo dục quần chúng, nhằm khuyến khích thế hệ sau tiếp bước và phát huy tinh thần trách nhiệm với xã hội và lòng tự tôn dân tộc Ông tin rằng, người tốt việc tốt có mặt ở mọi ngành nghề, địa phương và độ tuổi Tuy nhiên, việc trở thành tấm gương sống cho thế hệ sau không phải ai cũng làm được Việc giáo dục thế hệ trẻ bằng tấm gương sống có giá trị hơn nhiều so với lý thuyết suông Bác đã áp dụng phương pháp giáo dục truyền thống: “Dĩ nhân nhi giáo, dĩ ngôn thi giáo”, tức là trước tiên cần giáo dục bằng hành động của mình, sau đó mới đến lời nói.
Phương pháp nêu gương trong giáo dục có tác dụng tích cực trong việc hình thành phẩm chất và nhân cách của học sinh, vì học sinh thường có xu hướng bắt chước hành vi của những tấm gương tốt Những gương tốt giúp các em nhận diện những điều tích cực và tiêu cực của bản thân, từ đó có biện pháp rèn luyện và hoàn thiện Bác Hồ đã nhấn mạnh rằng giáo dục đạo đức cho thế hệ trẻ là nhiệm vụ của toàn xã hội, và giáo viên cần chú trọng cả tài và đức Để giáo dục đạo đức cho học sinh, giáo viên phải là tấm gương sáng, vì mọi hành động của thầy cô đều ảnh hưởng trực tiếp đến học sinh từ lời nói, tác phong đến lối sống hàng ngày.
Để giáo dục học sinh hiệu quả qua hình thức nêu gương, giáo viên chủ nhiệm cần chú ý lựa chọn các tấm gương tiêu biểu, gần gũi và phù hợp với lứa tuổi, đặc điểm của học sinh Những tấm gương này có thể là các nhà khoa học, nhà cách mạng, hoặc những người bình thường như nông dân, thậm chí là bạn học sinh hay thầy cô trong trường Quan trọng là giúp các em hiểu rằng học tập từ gương sáng không phải là những điều lớn lao mà là những hành động nhỏ, có ích hàng ngày Gieo hành động sẽ hình thành thói quen, từ đó phát triển tính cách và nhân cách Mục đích của việc nêu gương là tạo dựng môi trường học tập tích cực, giúp học sinh tự hoàn thiện phẩm chất và năng lực của mình Để tránh tình trạng học sinh chỉ nhận thức mờ nhạt về các tấm gương, giáo viên cần lựa chọn những hình tượng tiêu biểu trong các nhóm như tinh thần vượt khó, lòng thương, khả năng tự học, sự sáng tạo, và các ngành nghề khác Qua đó, học sinh sẽ có nhiều tấm gương từ nhiều lĩnh vực, khích lệ các em phát triển những phẩm chất cần thiết của một học sinh bậc THPT.
Cụ thể: Chúng tôi đã thiết kế một bảng tương ứng giữa mục đích cần hướng tới và các nhóm gương điển hình minh họa
Những phẩm chất cần hướng tới
Nhóm tấm gương điển hình tương ứng Những câu chuyện minh họa
Yêu nước là tấm gương sáng trong cuộc đấu tranh cách mạng, thể hiện qua việc bảo vệ thiên nhiên và di sản văn hóa Sự tự hào và trách nhiệm trong việc bảo vệ những giá trị thiêng liêng của dân tộc không chỉ là nghĩa vụ mà còn là niềm vinh dự của mỗi cá nhân.
Đại tướng Võ Nguyên Giáp, liệt sĩ Đặng Thùy Trâm, liệt sĩ Nguyễn Văn Thạc, anh Kim Đồng và Lê Văn Tám là những biểu tượng của lòng yêu nước và tinh thần hy sinh Những câu chuyện về họ không chỉ truyền tải giá trị nhân ái mà còn khắc sâu tấm gương về tình yêu thương, sự đoàn kết và tôn trọng sự khác biệt trong xã hội Họ thể hiện lòng cảm thông, độ lượng và sẵn sàng giúp đỡ người khác, góp phần xây dựng một cộng đồng tốt đẹp hơn.
Các tấm gương về các Bác sỹ trong phòng chống dịch Covid
19; Một số Thầy cô trong trường luôn quan tâm giúp đỡ học sinh được học sinh yêu mến
Chăm chỉ Các tấm gương thể hiện rõ đức tính chăm học, chăm làm, hăng say học hỏi và nhiệt tình tham gia công việc chung
Các tấm gương về Nguyễn Ngọc Ký, về anh hùng lao động Hồ Giáo
Trung thực Các tấm gương về tính thật thà, ngay thẳng và biết đứng ra bảo vệ lẽ phải
Câu chuyện về anh hùng Núp, Một số việc làm của học sinh trong trường có các hành động trung thực như được của rơi trả lại
Trách nhiệm là một giá trị quan trọng, thể hiện qua tinh thần sẵn sàng chịu trách nhiệm và gánh vác các công việc, nhiệm vụ được giao Những cá nhân này luôn đặt lợi ích tập thể lên hàng đầu, góp phần xây dựng môi trường làm việc tích cực và hiệu quả.
Câu chuyện về anh hùng Trần Đại Nghĩa, về Giáo sư - Bác sỹ Tôn Thất Tùng
Những năng lực cần thiết bao gồm tự chủ và tự học, giao tiếp và hợp tác, cũng như giải quyết vấn đề và sáng tạo Các nhóm tấm gương điển hình tương ứng với những năng lực này sẽ giúp phát triển kỹ năng và nâng cao hiệu quả trong công việc.
Tính toán; khoa học; công nghệ; tin học; thẩm mĩ; thể chất
Các tấm gương về sự vượt khó và tự học là nguồn cảm hứng quý giá, thể hiện quá trình hoàn thiện tri thức, nhân cách và kỹ năng giao tiếp, hợp tác Những con người xuất chúng này không chỉ có sự vượt trội mà còn trải qua rèn luyện nghiêm túc để đạt được thành tích cao trong các năng lực đặc thù.
Các tài năng trẻ của Việt Nam đã xuất sắc trong các kỳ thi quốc tế về Toán, Lý, Hóa, Sinh, Tin học, KHKT và Robocon Những câu chuyện thành công này không chỉ thể hiện sự nỗ lực học tập mà còn ghi dấu ấn trong thể thao với những gương mặt tiêu biểu như Nguyễn Thị Ánh Viên, Phạm Văn Mách, Hoàng Xuân Vinh, và đội tuyển bóng đá Việt Nam Bên cạnh đó, chúng ta cũng không thể quên những thầy cô và cựu học sinh trong trường đã đạt thành tích cao, góp phần tạo nên niềm tự hào cho đất nước.
4.5 Giải pháp thứ năm: Sử dụng các h ì nh thức khen thưởng để khuyến khích, động viên học sinh khi các em làm tốt việc học tập và làm theo gương Bác
Chúng tôi coi việc triển khai giải pháp khen thưởng là một phương pháp hiệu quả nhằm hỗ trợ việc lồng ghép các nội dung liên quan đến tư tưởng, đạo đức và phong cách.
Hồ Chí Minh đã góp mặt trong các tiết sinh hoạt nhằm giáo dục học sinh học tập và làm theo Bác một cách hiệu quả hơn Việc thực hiện giải pháp này hướng tới hai mục tiêu cơ bản: khích lệ, động viên học sinh và giúp các em hiểu rõ hơn tư tưởng của Bác về khen chê, đánh giá và ứng xử với các vấn đề trong cuộc sống.
Các bước và nội dung cơ bản chúng tôi triển khai giải pháp này như sau:
Giáo viên chủ nhiệm cùng học sinh xây dựng quy chế thi đua, trong đó nhấn mạnh việc học tập theo gương Bác Qua việc thảo luận và xây dựng quy định về thi đua khen thưởng, học sinh sẽ nâng cao ý thức trách nhiệm với bản thân và phong trào lớp Điều này giúp các em hiểu rằng để thi đua tốt, cần có những hành động cụ thể, từ đó thấm nhuần tư tưởng “yêu nước là phải thi đua, những người thi đua là những người yêu nước” của Bác.
Vào thứ Hai, giáo viên chủ nhiệm và lớp sẽ thảo luận về các nội dung mà từng cá nhân có thể đăng ký thực hiện, đảm bảo tính hiệu quả và phù hợp với điều kiện của từng em Bên cạnh đó, lớp cũng sẽ xem xét thời gian thực hiện và hoàn thành các nội dung, đồng thời định hướng một số giải pháp dựa trên bảng hướng dẫn lập kế hoạch học tập và làm theo Bác.
Mỗi tuần, sẽ có bình bầu cá nhân xuất sắc trong việc học tập và làm theo các tiêu chí cụ thể, với điểm tích lũy được chấm Cuối tháng, sẽ tổ chức sơ kết và trao thưởng cho những người có thành tích tốt Ngoài ra, cả lớp cũng sẽ tham gia bình chọn cá nhân nổi bật trong việc học tập theo chủ đề các ngày lễ, đặc biệt chú trọng vào hai ngày lễ quan trọng là 3/2 và 19/5.
