Giáo án : BDHSG Ngữ văn Năm học: 2019- 2020 Ngày soạn: 6.9.2019 CHUYấN VN BIU CM TÌM HIỂU ĐỀ VÀ CÁCH LẬP Ý CHO BÀI VĂN BIỂU CẢM I Mục tiêu : 1.- Kiến thức: - Nắm số nội dung đề văn biểu cảm cách lám văn biểu cảm - Cách lập ý văn biểu cảm - Biết vận dụng hiểu biết từ học tự chọn để phân tích số đề văn biểu cảm, … 2- Kĩ năng: - Rèn kĩ thực hành tìm hiểu đề cách lập dàn ý - Bồi dưỡng lòng yêu quê hương, gia đình II Tiến trình giảng 1.Tổ chức: Bài ? Nêu khái niệm văn biểu cảm ? Có loại biểu cảm ? ? Vậy viết văn biểu cảm cần sử dụng loại văn ? Bài Đọc lại chùm ca dao,dân ca chương trình Ngữ văn 7( Bài 3,4) xác định phương thức biểu câu ca dao Nêu rõ câu ca dao dùng cách biểu cảm trực tiếp,câu ca dao dùng cách biểu cảm gián tiếp I Đặc điểm chung văn biểu cảm 1.Khái niệm văn biểu cảm - Khái niệm : Sgk - loại biểu cảm : + Trực tiếp (Bằng từ ngữ trực tiếp gợi tình cảm) + Gián tiếp (thông qua miêu tả hình ảnh,kể câu chuyện để khơi gợi tình cảm) - Sử dụng văn miêu tả tự Ví dụ 1: Cho thơ : MÂY VÀ BƠNG Trên trời mây trắng bơng Ở cánh đồng trắng mây Mấy cô má đỏ hây hây Đội thể đội mây làng Ngô Văn Phú a Hãy rõ kết hợp biểu cảm trực tiếp biểu cảm gián tiếp thơ b Nêu cảm nhận em thơ đoạn văn ngắn từ 10 -12 câu ? Văn biểu cảm có đặc điểm gì? Đặc điểm văn biểu cảm - Văn b/c tiếng nói tình cảm Giáo viên: Phan Văn Khoa Trường THCS Kim Tân Giáo án : BDHSG Ngữ văn Năm học: 2019- 2020 người - Đối tượng giới tinh thần muôn hình muôn vẻ - Mỗi văn b/c tập trung biểu đạt tình cảm chủ yếu - Tình cảm văn b/c t/c sáng mang đậm tính nhân văn Cách làm văn biểu cảm - Bước 1: Xác định yêu cầu đề tìm ý: - Phải vào từ ngữ cấu trúc đề để xác định nội dung, tư tưởng, t/c mà văn viết cần đạt tới - Nội dung văn nói điều gì? - Qua cần bộc lộ thái độ tình cảm gì? - Bước : Xây dựng bố cục - Bước : Viết - Bước : Sửa II Thực hành 1.Bài 1: * Cho HS tìm hiểu đề văn biểu cảm Ra hai đề văn biểu cảm xác định rõ đối * Cho HS tìm hiểu đề thể loại nội tượng biểu cảm dung 2.Bài * Gợi ý cho HS thảo luận Cảm xúc dòng sơng q em * Cho nhóm viết mở kết hoàn - Tìm hiểu đề: chỉnh đề Nội dung: Tình cảm dòng sông quê hương - Dàn ý: + Mở bài: Yêu mến dòng sông quê em giàu đẹp - Giới thiệu dòng sông quê hương em với đặc điểm như: Tên, vị trí, đặc điểm chung… + Thân bài: - Dòng sơng cho nước tươi mát cánh đồng làm giàu cho quê hương trù phú - Sông đường kinh tế huyết mạch quê em - Là nơi mà tưổi thơ em gắn bó với nhiều kỷ niệm bên cạnh dòng sơng HS luyện tập còn gắn liền với chiến công lịch sử oanh liệt đất nước * Cho hs tìm hiểu đề + Kết bài: Cảm nghĩ em dòng Giáo viên: Phan Văn Khoa Trường THCS Kim Tân Giáo án : BDHSG Ngữ văn * Tiến hành cho HS lập dàn ý đề * GV chốt vấn đề bổ sung hoàn chỉnh - HS tìm hiểu đề thể loại, nội dung - Thảo luận nhóm, lập dàn ý đề - Viết mở kết Năm học: 2019- 2020 sông Bài Cảm nghĩ nụ cười mẹ * Tìm hiểu đề tìm ý - Đối tượng phát biểu cảm nghĩ mà đề văn nêu gì: Em hình dung hiểu đối tượng - Từ thuở ấu thơ có khơng nhìn thấy nụ cười mẹ, nụ cười yêu thương, nụ cười khích lệ bước tiến em: Khi em biết đi, biết nói, em lần đầu học, em lên lớp,… Có phải lúc mẹ nở nụ cười khơng? Đó lúc nào? Làm để luôn nhìn thấy nụ cười mẹ ? Hãy gợi thật nhiều ý liên quan tới đối tượng biểu cảm cảm xúc mình Em viết để bày tỏ cho hết niềm yêu thương, kính trọng mẹ? BÀI MẪU Cảm nghĩ người thân yêu Trong sống hàng ngày, có biết người đáng để thương yêu dành nhiều tình cảm Nhưng bạn nghĩ rằng, người thân yêu bạn chưa? Với người câu trả lời ơng bà, mẹ, anh chị bạn bè chẳng hạn Còn riêng tôi, hình ảnh người bố mãi lửa thiêng liêng, sưởi ấm tâm hồn tận sau Bố không may mắn người đàn ông khác Trong suốt đời bố có lẽ khơng sống sung sướng, vui vẻ Bốn mươi tuổi chưa nửa chặng đời người, bố phải sống chung với bệnh tật: Đầu tiên đau dày, tiếp đến lại xuất thêm nhiều biến chứng Trước đây, còn khỏe mạnh, bố phong độ Thế bây giờ, vẻ đẹp dường dần đổi thay: Thay vì cánh tay cuồn cuộn bắp, còn dáng người gầy gầy, teo teo Đôi mắt sâu hàng lông mày rậm, hai gò má cao cao lại dần lên khuôn mặt sạm đen vì sương gió Tuy vậy, bệnh tật khơng thể làm tính cách bên bố, bố người đầy nghị lực, giàu tự tin hết lòng thương yêu gia đình Gia đình không giả, chi tiêu gia đình phụ thuộc vào đồng tiền bố mẹ kiếm hàng ngày Dù bệnh tật, ốm đau bố chưa chịu đầu hàng số mệnh Bố cố gắng Giáo viên: Phan Văn Khoa Trường THCS Kim Tân Giáo án : BDHSG Ngữ văn Năm học: 2019- 2020 vượt lên đau quằn quại để làm yên lòng người gia đình, cố gắng kiếm tiền sức lao động mình từ nghề xe lai Hàng ngày, bố phải làm từ sáng sớm lúc mặt trời ngã bóng từ lâu Mái tóc bố dần bạc sương sớm Công việc dễ dàng với người bình thường với bố khó khăn gian khổ Bây có lúc phải chở khách đường xa, đường sốc thì đau dạy bố lại tái phát Và ngày thời tiết thay đổi, có trưa hè nắng to nhiệt độ tới 38-48 độ C, hay ngày mưa ngâu rả tháng 7, tháng 8, tối mùa đông lạnh giá, bố cố gắng đứng bóng mong khách qua đường Tôi tự hào hãnh diện với người có người bố giàu đức hy sinh, chịu thương, chịu khó Nhưng có phải đâu xong Mỗi ngày bố đứng thì trở đau quằn quại lại hành hạ bố Nhìn khn mặt bố nhăn nhó lại, đau vật vã mà bố phải chịu đựng, tơi biết òa lên mà khóc Nhìn thấy bố vậy, lòng quặn đau gấp trăm ngàn lần Bố ơi, mang đau vào mình thay cho bố, giúp bố kiếm tiền thì hay biết mấy? Nếu làm gì cho bố vào lúc để bố vui hơn, làm tất cả, bố nói cho khơng? Những lúc ấy, biết ôm bố, xoa dầu cho bố, muốn với bố đừng làm nữa, nghỉ học, tiết kiệm chi tiêu cho gia đình, tơi kiếm tiền chữa bệnh cho bố Nhưng nhắc đến điều chắn bố buồn thất vọng tơi nhiều Bố ln nói bố chiến đấu Chiến đấu chút sức lực cuối để ni chúng tơi ăn học thành người Bố quan tâm đến việc học Ngày xưa bố học giỏi nhà nghèo bố phải nghỉ học Vào tối, còn cố gắng lại được, bố bày dạy cho chị em học Trong bữa cơm bố thường nhắc cách sống, cách làm người cho phải đạo Tôi phục bố lắm, bố thuộc hàng nghìn câu Kiều, hàng trăm câu châm ngơn, danh ngơn tiếng… Chính vì vậy, tơi ln cố gắng tự giác học tập Tôi làm bác sĩ chữa bệnh cho bố, kiếm tiền để phụng dưỡng bố tiếp bước đường dở dang TS bố Tôi biết ơn bố nhiều, bố dành cho đường sáng ngời, đường học vấn, đường đen tối tiền bạc Tôi lấy lời bố dạy để sống, lấy bố gương sáng để noi theo Và khâm phục không bố người giỏi giang, người cao cả, đứng đắn, lòng kiên trì chịu khó mà còn cách sống lạc quan, vô tư bố Mặc dù thời gian rảnh rỗi bố còn lại bố trồng chăm sóc khu vườn trước nhà xanh tươi Những giỏ phong lan có bố quên cho uống nước vào buổi sáng; thiết ngọc lan có mang mình héo nào? Những hoa lan, hoa nhài có khơng tỏa hương thơm ngát đâu? Bởi đằng sau ln có bàn tay ấm áp chở che, chăm sóc, khơng u hoa mà bố còn thích ni động vật.Tuy nhà tơi có hai chó Giáo viên: Phan Văn Khoa Trường THCS Kim Tân Giáo án : BDHSG Ngữ văn Năm học: 2019- 2020 mèovà có lúc bố còn mang lồng chim đẹp Và thế, suốt năm năm trời chung sống với bệnh tật, chưa nghe bố nhắc đến chết, điều khơng đồng nghĩa với việc trốn tránh thật, bố đối mặt với “tử thần”, bố ln dành thời gian để làm tất việc chưa muộn Nhưng đời bố đầy đau khổ, mà gia đình dần lên, chị tơi kiếm tiền, thì bố lại bỏ chị em tôi, bỏ mẹ, bỏ gia đình để giới bên Bố nơi xa mà không gặp lại Giờ vấp ngã, phải tự đứng dậy tiếp đôi chân mình, bố xa, không còn nâng đỡ, che chở, động viên Bố có biết nơi đơn buồn tủi mình không? Tại nỡ bỏ lại mà bố? Nhưng cảm ơn bố, bố cho thêm học nữa, sống hàng ngày, trân trọng gì có, yêu thương người xung quanh mình hơn, đặc biệt quan tâm, chăm sóc cho bố mình, tha thứ cho bố, bố nóng giận nỡ mắng mình bố người yêu thương Bố đi, đến giới khác, nơi bố khơng còn bệnh tật, thoát khỏi sống thương đau Và bố yên tâm, nhớ lời dạy bố, ln thương u, kính trọng biết ơn bố, sống theo gương sáng mà bố rọi đường cho Hình ảnh bố ấp ủ lòng Những kỷ niệm, tình cảm bố dành cho con, ôm ấp, trân trọng, linh hồn mình 3.Híng dÉn vỊ nhµ - Nắm kiến thức đà học - Làm hoàn chỉnh tập Rỳt kinh nghim Ngày tháng năm 2019 Tổ CM BGH Đỗ Thị Thuỷ Giáo viên: Phan Văn Khoa Dương Thị Mỹ Hạnh Trường THCS Kim Tân Giáo án : BDHSG Ngữ văn Nm hc: 2019- 2020 CHUYấN Ngày soạn: 20.9.2019 RÈN LUYỆN KỸ NĂNG VỀ VĂN BIỂU CẢM, PHÁT BIỂU CẢM NGHĨ VỀ TPVH, VIẾT ĐOẠN VĂN I-MỤC TIÊU 1.- Kiến thức: - Nắm kiến thức kết hợp yếu tố tự miêu tả văn biểu cảm - Học sinh nhận thức kết hợp tác động qua lại yếu tố kể, tả biểu cảm bộc lộ tình cảm người viết văn tự - Nhận biết sử dụng kết hợp đan xen yếu tố tự sự, miêu tả văn biểu cảm 2- Kĩ năng: - Rèn kĩ thực hành viết đoạn văn - Viết văn biểu cảm kết hợp với tự miêu tả 3- Thái độ: - Bồi dưỡng lòng yờu quê hương, gia đình - Giáo dục tư tưởng, lòng yêu nước, có ý thức học tập, rèn luyện viết đoạn văn II Tiến trình giảng 1.Tỉ chøc Bài * Nhắc lại kiến thức văn biểu cảm cho hs nhớ để tiến hành viết đoạn văn * Khi viết văn biểu cảm ta cần ý đến yêu cầu nào? Giáo viên: Phan Văn Khoa I- Ơn tập T×m hiểu kết hợp yếu tố + Tự sự: thường tập trung vào việc, nhân vật, hành động văn Trường THCS Kim Tân Giáo án : BDHSG Ngữ văn * GV chốt vấn đề bổ sung hoàn chỉnh (Hướng dẫn hs thực hành viết đoạn văn) Cho hs trình bày đoạn văn mình Nhận xét, bổ sung cho hoàn chỉnh Hs thảo luận yếu tố miêu tả, biểu cảm tự đoạn văn gợi ý gv Đh: Người anh kể lại giây phút ngỡ ngàng cảm động thấy mình em gái vẽ tranh Đh "Một bé ngồi nhìn cửa sổ…mặt bé tỏa thứ ánh sáng lạ…tư ngồi không suy tư mà còn mơ mộng nữa" Đh: (Tôi giật sững người, tiên ngỡ ngàng đến hãnh diện, sau xấu hổ Tơi khơng trả lời mẹ tơi mà tơi muốn khóc q.) Hs rút kết luận Nhận xét, bổ sung Đề yêu cầu kể việc gì? Nên chỗ Giáo viên: Phan Văn Khoa Năm học: 2019- 2020 + Miêu tả: thường tập trung tính chất, màu sắc, mức độ việc, nhân vật, hành động,… + Biểu cảm: Thường thể chi tiết bày tỏ cảm xúc, thái độ người viết trước việc hành động nhân vật văn Ví dụ : Cho đoạn văn " Trong gian phòng lớn tràn ngập ánh sáng, tranh thí sinh treo kín bốn tường Bố, mẹ tơi kéo tơi chen qua đám đông để xem tranh Kiều Phương, đã đóng khung lồng kính Trong tranh, bé tỏa thứ ánh sáng lạ, toát lên từ cặp mắt, tư ngồi chú, không suy tư mà còn mơ mộng Mẹ hồi hộp thì thầm vào tai tôi: - có nhận khơng? Tơi giật sững người chẳng hiểu bám chặt lấy tay mẹ, tiên ngỡ ngàng, thấy hãnh diện sau xấu hổ Dưới mắt em tơi, tơi hồn hảo đến ư? Tơi nhìn thơi miên vào dòng chữ đề tranh "Anh trai tôi" Vậy mà mắt thì… - Con đã nhận chưa? Mẹ hồi hộp… Tôi không trả lời mẹ Tơi muốn khóc quá Bởi vì tơi nói với mẹ, tơi nói "khơng phải đâu, tâm hồn lòng nhân hậu em đấy" II- Luyện tập: 1* Dựng đoạn văn biểu cảm có kết hợp yếu tố tự miêu tả Hãy viết đoạn văn phát biểu cảm nghĩ em cánh đồng quê Yêu cầu: kết hợp yếu tố tự sự, miêu tả 2* Dựng đoạn văn biểu cảm có kết hợp yếu tố tự miêu tả? Đề: Hãy viết đoạn văn phát biểu cảm nghĩ em giây phút em gặp lại người thân (ông, bà, cha, mẹ,…) sau thời gian xa cách Yêu cầu: kết hợp yếu tố tự sự, miêu tả (tả hình Trường THCS Kim Tân Giáo án : BDHSG Ngữ văn Năm học: 2019- 2020 Từ xa thấy người thân dáng, khuôn mặt, mặt,…vui mừng, xúc Lại gần thì thấy động…ngôn ngữ, hành động, lời nói…ẩn chứa Nêu biểu tình cảm hai tình cảm nào…) người sau gặp Viết đoạn văn Biểu chi tiết nào? B Phát biểu cảm nghĩ TPVH GV chốt vấn đề bổ sung hoàn chỉnh I- Ôn tập Phát biểu cảm nghĩ tác phẩm văn học trình bày cảm xúc, tưởng tượng, liên tưởng, suy ngẫm thân nội dung hình thức tác phẩm * Nhắc lại kiến thức cách làm văn Để làm văn phát biểu cảm nghĩ biểu cảm tác phẩm văn học tác phẩm văn học, trước tiên phải xác định cảm xúc, suy nghĩ mình tác phẩm Khi phát biểu cảm nghĩ tác phẩm văn học ta cần ý đến điều gì? Những cảm nghĩ cảm nghĩ cảnh người ; cảm nghĩ vẻ đẹp ngôn từ; cảm - Gv chốt vấn đề bổ sung hoàn chỉnh nghĩ tư tưởng tác phẩm II- Luyện tập: HĐ 2: ( Hướng dẫn học sinh luyện tập) Phát biểu cảm nghĩ thơ: Cảm nghĩ đêm tĩnh, Ngẫu nhiên viết nhân buổi quê, Cảnh khuya, Rằm Cho hs đọc tìm hiểu đọc tháng giêng * Dàn bài: ( cảm nghĩ…) a Mở bài: * GV chốt vấn đề bổ sung hoàn chỉnh - Giới thiệu tác phẩm văn học "cảm nghĩ " - Tác giả - Hoàn cảnh tiếp xúc với tác phẩm: học văn… b Thân Những cảm xúc suy nghĩ tác phẩm gợi lên: - Cảm xúc 1: yêu thích cảnh thiên nhiên……. Suy nghĩ 1: cảnh đêm trăng diễn tả sinh động qua bút pháp lãng mạn…… - Cảm xúc 2: yêu quý quê hương… suy nghĩ 2: hiểu lòng yêu quê hương nhà thơ Lí Bạch qua biện pháp đối lập… c Kết - Ấn tượng chung tác phẩm: cảm nghĩ đêm tĩnh Bài : Cảm nghĩ thơ “ Bạn đến chơi nhà” Nguyễn Khuyến a.Mở : Giáo viên: Phan Văn Khoa Trường THCS Kim Tân Giáo án : BDHSG Ngữ văn Bài yêu cầu gì ? Lập dàn ý : ? Phần mở có nhiệm vụ gì ? ? Phần thân có nhiệm vụ gì ? Năm học: 2019- 2020 - Giới thiệu tác phẩm văn học "Bạn đến " - Tác giả - Hoàn cảnh tiếp xúc với tác phẩm: học văn… - Cảm nhận bước đầu : Thích thơ ngơn từ: giản dị b Thân : - Cảm xúc : gia cảnh nhà thơ - cảm xúc : Về tình cảm bạn bè c Kết : - ấn tượng chung tác phẩm - Về tác giả Yêu cầu: Viết phần văn ? Phần kết có nhiệm vụ gì? 3.Híng dẫn nhà - Nắm kiến thức đà học - Làm hoàn chỉnh tập III Rỳt kinh nghim -Tổ CM Đỗ Thị Thuỷ CHUYÊN ĐỀ Giáo viên: Phan Văn Khoa Ngày tháng năm 2019 BGH Dương Thị Mỹ Hạnh Trường THCS Kim Tân Giáo án : BDHSG Ngữ văn Nm hc: 2019- 2020 Ngy son: 17 2019 Ôn tập TH HCM (Cảnh khuya, Rằm tháng giêng) i Mục tiêu cần đạt: Giúp HS: - Hệ thống lại nội dung nghệ thuật VB đà học - Biết cách trình bày đoạn văn biểu cảm tác phẩm thơ ii Các bớc lên lớp: ổn định tổ chức lớp ND ôn tËp Hoạt động thầy trò Nội dung cần đạt I KiÕn thøc träng t©m: -HS đọc lại VB - Nêu nội dung, nghệ rhuaatj VB: C¶nh khuya thơ Cảnh khuya? a) ND: - C¶nh núi rừng VB đêm trăng: Có âm cđa tiÕng si nh tiÕng h¸t xa, cã ¸nh trăng lồng cổ thụ, có bóng lồng hoa.Cảnh vật sống động, có đờng nét, có hình khối với mảng màu sáng tối - Con ngời: Tinh tế, cảm nhận vẻ đẹp đêm trăng rừng VB tâm hồn, đồng thời canh cánh nỗi niềm lo cho dân cho nớc b) Nghệ thuật: - Thể thơ TNTT - Sử dụng nhiều hình ảnh lung linh, huyền ảo - Các biện pháp: so sánh, điệp ngữ, miêu - Nờu ni dung, ngh thut ca bi tả hình ảnh thực âm thanh, vẻ đẹp th RM THNG GIấNG? đêm trăng rừng VB VB: Rằm tháng giêng a) ND: - Cảnh bầu trời lồng lộng sáng rõ, tràn ngập ánh trăng đêm rằm, không gian bát ngát, cao rộng, sắc xuân hoà quyện vật, dòng nớc, bầu trời - Hiện thực kháng chiến chống TDP: BH ngời lÃnh đạo Đảng bàn bạc việc quân t¹i chiÕn khu Giáo viên: Phan Văn Khoa Trường THCS Kim Tân 10 ... án : BDHSG Ngữ văn Năm học: 2019- 2020 người - Đối tượng giới tinh thần muôn hình muôn vẻ - Mỗi văn b/c tập trung biểu đạt tình cảm chủ yếu - Tình cảm văn b/c t/c sáng mang đậm tính nhân văn. .. việc, nhân vật, hành động văn Trường THCS Kim Tân Giáo án : BDHSG Ngữ văn * GV chốt vấn đề bổ sung hoàn chỉnh (Hướng dẫn hs thực hành viết đoạn văn) Cho hs trình bày đoạn văn mình Nhận xét, bổ... thức cách làm văn Để làm văn phát biểu cảm nghĩ biểu cảm tác phẩm văn học tác phẩm văn học, trước tiên phải xác định cảm xúc, suy nghĩ mình tác phẩm Khi phát biểu cảm nghĩ tác phẩm văn học ta cần