Mục tiêu nghiên c ứ u
Nghiên cứu đề tài “Tư tưởng Phật giáo ở công trình kiến trúc Borobudur Indonesia” nhằm các mục tiêu sau:
Borobudur, một trong những công trình kiến trúc Phật giáo nổi tiếng nhất thế giới, không chỉ thu hút du khách bởi vẻ đẹp hùng vĩ mà còn bởi tư tưởng Phật giáo sâu sắc được thể hiện trong thiết kế và cấu trúc của nó Công trình này phản ánh triết lý Phật giáo, từ những bức phù điêu đến các tầng tháp, tạo nên một hành trình tâm linh cho người chiêm bái Chính vì vậy, Borobudur không chỉ là điểm đến du lịch mà còn là biểu tượng văn hóa và tôn giáo quan trọng, góp phần làm phong phú thêm hiểu biết về di sản Phật giáo toàn cầu.
“Bài ca trong đá về con đường giải thoát của Phật giáo”.
Mục tiêu của đề tài là cung cấp tư liệu bằng tiếng Việt để hỗ trợ sinh viên khóa sau trong việc nghiên cứu về văn hóa Indonesia, giúp họ tham khảo một cách thuận lợi hơn.
Lịch sử vấn đề nghiên cứu
Khóa luận này tập trung vào nghiên cứu tư tưởng Phật giáo trong công trình kiến trúc Borobudur ở Indonesia Để hiểu rõ hơn, cần xem xét lịch sử hình thành Phật giáo, tư tưởng giải thoát trong Phật giáo, cũng như quá trình du nhập của tôn giáo này vào Indonesia.
Quyển "Giới thiệu đạo Phật" do Bình Anson biên dịch và xuất bản bởi Nxb Tôn giáo tại Hà Nội năm 2007, cung cấp cái nhìn tổng quan về Phật giáo Tác phẩm này giải thích rõ ràng các thuật ngữ liên quan đến Phật giáo và trình bày hệ thống giáo lý căn bản của đạo Phật.
Cuốn sách Tư tưởng giải thoát trong triết học Ân Độ của tác giả Doãn Chính,
Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội, năm 2008, tổng số trang là 202 trang, nội dung bao
Bài viết này khám phá tư tưởng giải thoát, đặc biệt nhấn mạnh quan niệm giải thoát trong triết học Ân Độ theo góc nhìn của Phật giáo Tác giả định nghĩa rõ ràng về khái niệm giải thoát, bám sát quan điểm của Phật giáo, đồng thời trình bày một cách cụ thể và sâu sắc về giáo lý của đạo Phật.
Tứ diệu đế là chân lý mà Đức Phật ngộ ra, dẫn đến sự Giác ngộ của Ngài Tác giả đã trình bày rõ ràng và dễ hiểu về bốn chân lý này, đồng thời giải thích cõi Niết bàn một cách đầy đủ và toàn diện Đây là tài liệu quan trọng trong quá trình nghiên cứu đề tài của chúng tôi.
Công trình nghiên cứu "Nền tảng Phật giáo" (tập 1 và 2) của Giáo hội Phật giáo Việt Nam, xuất bản năm 2011, là một tài liệu nghiên cứu sâu rộng về Phật giáo, đề cập đến nhiều vấn đề quan trọng Tác phẩm cung cấp những con số chi tiết về các cõi như dục giới, sắc giới và vô sắc giới, đồng thời phân tích đạo hạnh của Bồ tát và các kiếp hóa thân của Đức Phật Thích Ca Mâu Ni Đặc biệt, công trình cũng mô tả 32 tướng tốt của bậc Đại Nhân và giải thích rõ ràng về những tướng tốt này khi Đức Phật ra đời Đây là nguồn tài liệu quý giá để tham khảo về các con số liên quan đến Phật giáo và những kiếp hóa thân của Đức Phật.
Bài viết khám phá lịch sử Phật giáo, đặc biệt là quá trình du nhập Phật giáo vào Indonesia, mặc dù không tập trung nghiên cứu tư tưởng Phật giáo trong kiến trúc Borobudur Tuy nhiên, nó cũng đề cập đến sự xây dựng công trình Borobudur và ảnh hưởng của Phật giáo Đại thừa đối với thiết kế và ý nghĩa của công trình này.
Trong cuốn sách "Indonesia - Những chặng đường lịch sử" xuất bản năm 1995, Ngô Văn Doanh đã trình bày các chứng cứ về thời gian và con đường Phật giáo du nhập vào Indonesia Tác giả cũng nhấn mạnh ảnh hưởng mạnh mẽ của hai vương quốc Srivijaya (thế kỷ VII - XIV) và vương triều Sailendra (thế kỷ VIII - IX) đối với đời sống tôn giáo trong thời kỳ trị vì của họ.
Hai công trình nghiên cứu Đại cương lịch sử thế giới trung đại phương Đông
Tác phẩm (tập 2) của Đặng Đức An, xuất bản bởi Nxb Chính trị quốc gia năm 2010, cùng với "Lịch sử văn minh thế giới" do Vũ Dương Ninh chủ biên, Nxb Giáo dục Việt Nam năm 2009, đã phân tích hai trường phái chính của Phật giáo: Phật giáo Nguyên thủy và Phật giáo Đại thừa Bài viết nêu rõ những điểm chung và khác biệt giữa hai trường phái này, đồng thời làm nổi bật lịch sử hình thành của quốc gia.
Thời kỳ trung đại của Indonesia, đặc biệt là thời kỳ phát triển rực rỡ của hai vương quốc Srivijaya và Sailendra, đã chứng kiến sự ra đời của công trình kiến trúc nổi bật Borobudur Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng Borobudur không chỉ phản ánh nghệ thuật điêu khắc Phật giáo Ấn Độ mà còn chịu ảnh hưởng sâu sắc từ tư tưởng Phật giáo Ngoài ra, nhiều công trình nghiên cứu cũng đã đề cập đến quá trình du nhập Phật giáo vào Indonesia và ý nghĩa của nó trong kiến trúc Borobudur.
Ngô Văn Doanh là một nhà nghiên cứu nổi bật với nhiều công trình quan trọng về kiến trúc, nghệ thuật và văn hóa khu vực Đông Nam Á Hai tác phẩm tiêu biểu của ông là "Danh thảng và kiến trúc Đông Nam Á" và "Nghệ thuật Đông Nam Á", cả hai đều được xuất bản vào năm 1998 bởi Nhà xuất bản Văn hóa Thông tin tại Hà Nội.
Ba công trình nghiên cứu về kiến trúc Borobudur, bao gồm bài viết của Ngô Văn Doanh trong “Danh thắng và kiến trúc Đông Nam Á” và công trình “Tìm hiểu văn hóa Indonesia”, đều cung cấp cái nhìn tổng quan về ngôi đền kỳ vĩ này Ngô Văn Doanh mô tả Borobudur nằm giữa vùng đồng bằng Kedu phì nhiêu, nhấn mạnh vẻ đẹp và quy mô của công trình Ông cũng trình bày chi tiết về quá trình phục chế và cấu trúc của Borobudur, cùng với tư tưởng Phật giáo thể hiện qua các hành lang Ngoài Borobudur, công trình “Tìm hiểu văn hóa Indonesia” còn đề cập đến nghệ thuật Trung Jawa từ thế kỷ VII đến X, cho thấy ảnh hưởng mạnh mẽ của Borobudur trong nghệ thuật kiến trúc điêu khắc thời kỳ đó Những tài liệu này là nguồn tham khảo quý giá cho nghiên cứu về Borobudur.
Ngoài ba công trình đã đề cập, còn có hai nghiên cứu khác liên quan đến nghệ thuật trong kiến trúc Phật giáo Năm 2002, nhà xuất bản Mỹ thuật tại Hà Nội đã cho ra mắt cuốn sách "Mỹ thuật và kiến trúc Phật giáo" do Huỳnh Ngọc Trảng biên soạn.
Vào năm 2007, nhà xuất bản Tổng hợp TP.HCM đã phát hành tác phẩm "2.500 năm Phật giáo" do Nguyễn Đức Tư và Hữu Song dịch Hai công trình này không chỉ phân tích nghệ thuật kiến trúc Phật giáo Ấn Độ mà còn chỉ ra sự ảnh hưởng của nghệ thuật này trong kiến trúc điêu khắc Borobudur, đặc biệt là ở các phù điêu của công trình này.
Chúng tôi đã tham khảo một số nghiên cứu quốc tế về công trình kiến trúc Phật giáo Borobudur, trong đó nổi bật là cuốn sách "Borobudur" của Yazir Marzuki và Toeti Heraty, xuất bản lần đầu năm 1982 Cuốn sách dài 104 trang, cung cấp nhiều hình ảnh mô tả chi tiết, đặc biệt là các phù điêu và tượng Phật cùng với sáu cách tạo hình tay của Phật mang ý nghĩa biểu tượng khác nhau Ngoài ra, tác giả cũng ghi lại quá trình phục chế Borobudur, giúp người đọc hiểu rõ hơn về cấu trúc và giá trị văn hóa của công trình này.
Thứ nữa là cuốn sách Chandi Borobudur (phiên bản tiếng Anh) của tác giả
Dr.Soekmono, được xuất bản năm 1976 bởi Nxb UNESCO, Paris, sách có tổng cộng
Cuốn sách 53 trang này cung cấp một cái nhìn rõ ràng và đầy đủ về Borobudur, với việc tác giả phân chia nội dung từ khái quát đến chi tiết Nó đề cập đến các khía cạnh như vị trí tọa lạc, thời gian phục chế, nền tảng Phật giáo, lịch sử ra đời của Borobudur, cũng như nội dung các phù điêu và tượng Phật, cùng ý nghĩa của những biểu tượng này.
Đối tượng và phạm vi nghiên c ứ u
Đối tượng nghiên cứu của đề tài: Công trình kiến trúc Borobudur và tư tưởng Phật giáo hàm chứa trong nó.
Phạm vi nghiên cứu về không gian: vùng Trung Jawa của Indonesia.
Phạm vi nghiên cứu thời gian của bài viết này bắt đầu từ khi công trình Borobudur được xây dựng vào thế kỷ VIII trong thời kỳ trung đại và kéo dài đến thời điểm sau khi công trình được phục chế vào năm 1814 cho đến hiện tại.
Phương pháp tổng hợp và phân tích được sử dụng để thu thập và nghiên cứu các tư liệu về kiến trúc Borobudur cùng với lịch sử Phật giáo từ nhiều tác giả trong và ngoài nước.
Phương pháp liên ngành: sử dụng thành quả của các ngành khoa học như khảo cồ học, văn hóa học, nhân học, lịch sử, tôn giáo
Ngoài phần mở đầu và kết luận, bài khóa luận của chúng tôi được chia thành ba chương, với tổng số trang là 75 trang.
Chương 1: Tổng quan về lịch sử hình thành Phật giáo và sự du nhập của nó vào Indonesia, cùng với một cái nhìn tổng quát về công trình kiến trúc nổi bật Borobudur.
Chương 2: Tư tưởng Phật giảo trong câu trúc của công trình Borobudur
Chương hai của chúng tôi khám phá tư tưởng Phật giáo trong kiến trúc của công trình Borobudur, được thể hiện qua vị trí địa lý, cấu trúc tầng vuông và tầng tròn.
Chương 3: Tư tưởng Phật giảo trong nghệ thuật điêu khấc của công trình Borobudur
Chương ba của bài viết khám phá tư tưởng Phật giáo trong nghệ thuật điêu khắc của Borobudur, nổi bật qua kiến trúc tầng vuông và tầng tròn Bên cạnh đó, chúng tôi sẽ tóm tắt về nghệ thuật Trung Jawa từ thế kỷ VII đến X, đồng thời phân tích ảnh hưởng của nghệ thuật Phật giáo Ấn Độ đối với công trình kiến trúc Borobudur.
1.1 Khái quát Phật giáo và Phật giáo tại Indonesia
1.1.1 Lịch sử hình thành Phật giáo
Trước khi nói về lịch sử hình thành Phật giáo, chúng tôi sẽ giải thích ý nghĩa của cụm từ “Đức Phật - Buddhism”.
Danh từ "Buddhism" là thuật ngữ phương Tây chỉ tập hợp các lời dạy của Đức Phật và tôn giáo dựa trên những giáo lý này Trong khi đó, ở các quốc gia Nam Á và Đông Nam Á, thuật ngữ phổ biến hơn là "Buddha", mang nghĩa là lời dạy của Đức Phật, hay còn gọi là Phật giáo.
"Buddha" không phải là tên riêng mà là một quả vị, có nghĩa là người Giác ngộ Tên thật của Ngài là Siddhartha Gotama, nhưng hiện nay rất ít người sử dụng tên này Thay vào đó, Ngài thường được gọi là Đức Phật.
Trong sách “Nền tảng Phật giáo”, từ "Buddha" được giải thích là sự giác ngộ chân lý Tứ Thánh Đế, đạt được 4 Thánh Đạo, 4 Thánh Quả và Niết Bàn, từ đó trở thành bậc Thánh Nhân, được gọi là Buddha.
Phật giáo được hình thành vào thế kỷ VI trước Công nguyên tại Bắc Ấn Độ, gần Nepal, do Thích Ca Mâu Ni, tên thật là Siddhartha Gotama, sáng lập Ông là con trai của vua Tịnh Phạn thuộc dòng họ Sakya, với kinh đô ở thành Ca Tì La Vệ Ở tuổi 29, Ngài quyết định từ bỏ cuộc sống vương giả để tìm kiếm con đường cứu độ chúng sinh Sau bảy năm tu luyện, Ngài đã ngộ đạo và phát hiện ra con đường giải thoát cho con người khỏi những khổ đau trong xã hội Ấn Độ cổ đại.
Phật giáo phát triển mạnh mẽ ở Ấn Độ dưới triều đại vua Ashoka và tiếp tục thịnh vượng cho đến thời vua Ca Nhi sắc Ca (Kaniska) Tuy nhiên, vào thời kỳ vua Gupta (thế kỷ IV - VI sau CN), Phật giáo bắt đầu suy thoái do sự lớn mạnh của Ấn Độ giáo Từ thế kỷ VIII trở đi, sự chuyển biến này càng rõ nét hơn.
Bổn Thánh Đạo bao gồm bốn Thánh Quả tương ứng: Nhập Lưu Thánh Đạo dẫn đến Nhập Lưu Thánh Quả, Nhất Lai Thánh Đạo tương ứng với Nhất Lai Thánh Quả, Bất Lai Thánh Đạo gắn liền với Bất Lai Thánh Quả, và cuối cùng là Arahat Thánh Đạo liên kết với Arahat Thánh Quả.
Khi Islam thâm nhập vào Ấn Độ, Phật giáo bắt đầu suy tàn và bị tiêu diệt Dù vậy, Phật giáo đã nhanh chóng lan rộng ra các nước Bắc Á, Nam Á và Đông Nam Á, sau đó phát triển tới nhiều quốc gia khác trên thế giới Hiện nay, số lượng tín đồ Phật giáo toàn cầu ước tính lên tới hơn 300 triệu người.
Trong quá trình phát triển, Phật giáo đã hình thành nhiều tồng phái khác nhau
Có hai tông phái lớn đó là Đại thừa và Tiểu thừa.
Phật giáo Đại thừa và Tiểu thừa đã được hình thành từ sự chia tách của Phật giáo thành hai bộ phái: Đại chúng bộ và Thượng tọa trưởng lão bộ Sự phân biệt giữa hai dòng Phật giáo này trở nên rõ rệt khoảng 500 năm sau khi Đức Phật nhập diệt.
Phật giáo Đại thừa (Mahayana) còn được gọi là Phật giáo Bắc tông, trong khi Phật giáo Tiểu thừa (Theravada) hay còn gọi là Phật giáo Nam tông Hai tông phái này có sự phân biệt chủ yếu về giáo lý và thực hành.
- Phái Tiểu thừa nghĩa là “cổ xe nhỏ” hoặc “con đường cứu vớt hẹp” cho rằng chỉ có những người xuất gia đi tu mới được cứu vớt.
Phái Đại thừa, hay còn gọi là “cỗ xe lớn” hoặc “con đường cứu vớt rộng”, nhấn mạnh rằng không chỉ những người tu hành mà cả những người sống đời thường quy y theo Phật cũng có khả năng được cứu vớt.
