Kế toán trách nhiệm là một trong các công cụ được đánh giá cao và không thể thiếu để quản lý doanh nghiệp. Kế toán trách nhiệm xuất phát từ sự phân quyền trách nhiệm của nhà quản trị. Đặc biệt trong nền kinh tế thị trường cạnh tranh gay gắt của Việt Nam hiện nay, các doanh nghiệp muốn tồn tại và phát triển cần phải có những đổi mới tích cực để phù hợp với đặc điểm hoạt động sản xuất kinh doanh của mỗi doanh nghiệp. Việc đưa ra những chính sách đổi mới này phụ thuộc rất nhiều bởi quyết định của các nhà quản lý. Vì vậy, nhà quản lý cần nắm được những thông tin nhanh chóng kịp thời từ các quản lý bộ phận để đưa ra những quyết sách đúng đắn là một vấn đề hết sức cần thiết để quản lý doanh nghiệp một cách hiệu quả. Đối với các doanh nghiệp Việt Nam, kế toán quản trị nói chung và kế toán trách nhiệm nói riêng là một lĩnh vực vẫn còn khá mới mẻ. Tuy nhiên, càng ngày kế toán trách nhiệm càng cho thấy được vai trò và vị trí quan trọng trong quản lý doanh nghiệp trên thế giới. Một công cụ quản lý đắc lực trong quá trình quản lý, điều hành và kiểm soát các hoạt động kinh doanh là hệ thống kế toán quản trị. Trong đó, kế toán trách nhiệm là nội dung cơ bản của kế toán quản trị, là công cụ để quản lý, giúp nhà quản lý thông qua đó đánh giá trách nhiệm của từng bộ phận, từng phòng ban, từng chi nhánh… từ đó phát hiện ra những ưu điểm cần phát huy và những điểm yếu kém cần được khắc phục nhằm xác định trách nhiệm cụ thể của mỗi bộ phận, góp phần nâng cao hiệu quả hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp. Vì vậy, việc nghiên cứu và tổ chức vận dụng kế toán trách nhiệm là một yêu cầu cấp thiết trước những thay đổi và thách thức mới của nền kinh tế Việt Nam hiện nay. Công ty Cổ phần Thủy điện Vĩnh Sơn – Sông Hinh tiền thân là Nhà máy Thuỷ điện Vĩnh Sơn trực thuộc Công ty Điện Lực III, được khởi công xây dựng vào ngày 1591991. Nhà máy chính thức đưa vào sản xuất và hoà lưới điện quốc gia vào ngày 04121994. Với công suất 66MW và sản lượng điện hàng năm 230 triệu KWh, Nhà máy Thuỷ điện Vĩnh Sơn là nhà máy thuỷ điện có quy mô lớn đầu tiên ở miền Trung và Tây Nguyên, góp phần giải quyết nhu cầu về điện cho vùng lõm và ổn định chất lượng điện cho hệ thống điện quốc gia. Trong suốt quá trình hoạt động cho đến nay, Công ty đã và đang ngày càng hoàn thiện quy trình quản lý phối hợp giữa các phòng ban cũng như các bộ phận sản xuất trực tiếp và bộ phận sản xuất gián tiếp tại công ty nhằm đạt được tính hiệu quả cao trong sản xuất kinh doanh. Tuy nhiên, công tác kế toán trách nhiệm tại Công ty chưa được thực hiện đầy đủ, chưa rõ nét các trung tâm trách nhiệm, chưa có những báo cáo, những công cụ hữu hiệu nhằm giám sát và đánh giá trách nhiệm của mỗi bộ phận quản lý. Bên cạnh đó, hiện chưa có đề tài nghiên cứu nào liên quan đến kế toán trách nhiệm tại Công ty. Xuất phát từ những vấn đề nêu trên, tác giả đã chọn để tài “Kế toán trách nhiệm tại Công ty Cổ phần Thủy điện Vĩnh Sơn – Sông Hinh” để nghiên cứu cho đề tài luận văn cao học của mình
Tổng quan các đề tài đã nghiên cứu có liên quan
Việc nghiên cứu kế toán trách nhiệm trong thời gian qua đã có nhiều tác giả trong và ngoài nước đề cập và nghiên cứu Cụ thể như:
Theo Kellogg (1962) thông qua công trình “Fundamentals of
Kế toán trách nhiệm, như được trình bày trong bài viết trên tạp chí “National Association of Accountants”, liên quan chặt chẽ đến cơ cấu tổ chức, kế toán chi phí, ngân sách và kiểm soát chi phí Để thiết lập một hệ thống kế toán trách nhiệm hiệu quả, tổ chức cần được phân chia thành các bộ phận chức năng cụ thể, giao trách nhiệm rõ ràng cho từng bộ phận và yêu cầu họ lập báo cáo cũng như thực hiện giám sát ở từng cấp quản lý.
Vogel (1962) cũng đã nói đến kế toán trách nhiệm thông qua công trình
“Rudiments of Responsibility Accounting in Public Utilities” đăng trên tạp chí
Kế toán trách nhiệm là công cụ quan trọng trong việc kiểm soát chi phí của doanh nghiệp Để xây dựng và thiết lập hệ thống kế toán trách nhiệm, doanh nghiệp cần điều chỉnh theo cơ cấu tổ chức và quy mô hoạt động của mình Hệ thống này phải dựa trên phân cấp quản lý để thu thập và kiểm soát thông tin hiệu quả tại các bộ phận, từ đó hỗ trợ nhà quản trị trong việc ra quyết định Tuy nhiên, việc triển khai kế toán trách nhiệm không phải là điều đơn giản.
Kế toán quản trị đã được nghiên cứu tại Việt Nam từ đầu những năm 1990, với Nguyễn Việt (1995) trình bày trong Luận án “Vấn đề hoàn thiện kế toán Việt Nam” về phương hướng và giải pháp xây dựng hệ thống kế toán tài chính và quản trị cho doanh nghiệp Những nghiên cứu ban đầu này mang tính cơ bản, phản ánh bối cảnh sơ khai của kế toán quản trị Phạm Văn Dược (1997) đã thực hiện nghiên cứu về “Phương hướng xây dựng nội dung và tổ chức vận dụng kế toán quản trị vào doanh nghiệp Việt Nam”, trong đó so sánh lý thuyết giữa kế toán quản trị và kế toán tài chính, cũng như phân tích vai trò, nội dung và nghiệp vụ của kế toán quản trị Tác giả đã đề xuất các biện pháp cụ thể nhằm ứng dụng kế toán quản trị vào thực tiễn trong các doanh nghiệp Việt Nam.
Một số tác giả đã đề cập đến việc áp dụng kế toán trách nhiệm tại một số công ty trong các luận văn thạc sĩ của họ.
Tác giả Phạm Thị Thúy Hằng (2007) nghiên cứu về kế toán quản trị chi phí và phương pháp đánh giá trách nhiệm của trung tâm chi phí tại Bưu điện Thành phố Đà Nẵng, nhằm nâng cao hiệu quả quản lý tài chính và tối ưu hóa chi phí hoạt động Nghiên cứu này cung cấp cái nhìn sâu sắc về cách thức áp dụng kế toán quản trị trong bối cảnh cụ thể của ngành bưu chính, đồng thời nhấn mạnh tầm quan trọng của việc đánh giá trách nhiệm để cải thiện hiệu suất làm việc của các bộ phận.
Kết quả nghiên cứu cho thấy kế toán quản trị chi phí tại bưu điện thành phố đã được triển khai nhưng còn thiếu sự phân công rõ ràng và mang tính tự phát Tác giả đề xuất một số giải pháp nhằm hoàn thiện tổ chức công tác kế toán theo từng công đoạn, đồng thời đưa ra các biện pháp cho Nhà nước và các tập đoàn để tạo môi trường hỗ trợ cho kế toán quản trị Đề tài của Trần Thị Nga (2013) về “Tổ chức kế toán trách nhiệm tại công ty cổ phần Vĩnh Cửu” đã phân tích thực trạng và đề xuất cách tổ chức kế toán trách nhiệm theo phân cấp quản lý nhằm cải thiện hệ thống báo cáo Cùng với đó, nghiên cứu của Bùi Thị Ái Vân (2019) về “Tăng cường kế toán trách nhiệm tại Công ty điện lực Quảng Ngãi” đã khái quát kiến thức cơ bản về kế toán trách nhiệm và phân tích thực trạng KTTN tại công ty thông qua tổ chức quản lý và hệ thống báo cáo.
Bài viết đánh giá ưu điểm và hạn chế trong việc tổ chức thực hiện kế toán trách nhiệm (KTTN) tại Công ty TNHH DOMEX Quảng Nam, đồng thời đề xuất giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả KTTN Tác giả Hồ Thị Kiều Linh (2020) nhấn mạnh sự cần thiết hoàn thiện hệ thống báo cáo trách nhiệm cho các trung tâm trách nhiệm, từ đó cung cấp thông tin rõ ràng về sự đóng góp và trách nhiệm của từng đơn vị trong kết quả hoạt động chung của công ty Điều này sẽ giúp các trưởng đơn vị và giám đốc đưa ra quyết định quản lý chính xác hơn Các giải pháp được đề xuất bao gồm xây dựng mô hình các trung tâm trách nhiệm và tổ chức báo cáo đánh giá trách nhiệm, cùng các phương pháp đánh giá thành quả của các trung tâm này.
Các luận văn đã tổng hợp các lý luận cơ bản về tổ chức kế toán trách nhiệm trong doanh nghiệp Tuy nhiên, do mỗi doanh nghiệp có những đặc điểm riêng, nên cách áp dụng kế toán trách nhiệm sẽ khác nhau.
Do đó, việc nghiên cứu đề tài tổ chức kế toán trách nhiệm tại Công ty
Cổ phần Thủy điện Vĩnh Sơn – Sông Hinh là một doanh nghiệp thủy điện với những đặc thù riêng, cần thiết để tổ chức hệ thống kế toán trách nhiệm phù hợp với hoạt động sản xuất điện năng Doanh nghiệp này cam kết phát triển bền vững và hội nhập vào xu thế hiện đại.
Mục tiêu nghiên cứu
Luận văn đánh giá thực trạng kế toán trách nhiệm tại Công ty Cổ phần Thủy điện Vĩnh Sơn – Sông Hinh, từ đó xác định ưu và nhược điểm trong công tác kế toán của các đơn vị, bộ phận trong tổ chức Dựa trên những phân tích này, bài viết đề xuất các giải pháp hoàn thiện kế toán trách nhiệm phù hợp với đặc thù của Công ty, nhằm cung cấp công cụ hữu hiệu cho việc xử lý và cung cấp thông tin kế toán trong quản lý Điều này sẽ giúp nhà quản lý đánh giá chính xác thành quả của các đơn vị, bộ phận trong việc đạt được mục tiêu chung của Công ty.
Phương pháp nghiên cứu
Dữ liệu nghiên cứu thứ cấp được thu thập tại Công ty Cổ phần Thủy điện Vĩnh Sơn – Sông Hinh, kết hợp với việc quan sát và phỏng vấn các cấp quản lý liên quan để làm rõ thực trạng kế toán trách nhiệm Qua đó, đánh giá được những ưu điểm và hạn chế trong công tác kế toán trách nhiệm Luận văn cũng áp dụng các phương pháp đối chiếu, so sánh nhằm đề xuất giải pháp hoàn thiện nội dung kế toán trách nhiệm tại công ty.
Ý nghĩa khoa học
Hiện nay, việc ứng dụng thông tin kế toán trong quản trị doanh nghiệp còn hạn chế, cho thấy kế toán quản trị chưa được chú trọng đúng mức Nghiên cứu trong luận án này nhằm hoàn thiện nội dung tổ chức kế toán quản trị và kế toán trách nhiệm, từ đó nâng cao hiệu quả quản lý và điều hành sản xuất kinh doanh tại Công ty Cổ phần Thủy điện Vĩnh Sơn – Sông Hinh.
Kết cấu của đề tài
Luận văn được cấu trúc gồm phần mở đầu, kết luận, phụ lục và ba chương chính Chương 1 trình bày cơ sở lý luận về kế toán trách nhiệm trong doanh nghiệp, trong khi Chương 2 phân tích thực trạng công tác kế toán trách nhiệm tại Công ty Cổ phần Thủy điện Vĩnh Sơn – Sông Hinh.
Chương 3: Giải pháp hoàn thiện kế toán trách nhiệm tại Công ty Cổ phần Thủy điện Vĩnh Sơn – Sông Hinh
Khái quát về kế toán quản trị
1.1.1 Khái niệm kế toán quản trị
Kế toán quản trị là một lĩnh vực chuyên môn của kế toán, tập trung vào việc nắm bắt thực trạng tài chính của doanh nghiệp Thông tin từ kế toán quản trị đóng vai trò quan trọng trong quản trị nội bộ và hỗ trợ quá trình ra quyết định Nó không chỉ giúp doanh nghiệp vận hành hiệu quả mà còn phục vụ cho việc kiểm soát và đánh giá hiệu suất của doanh nghiệp.
Theo giáo sư Theo Hilton từ đại học Cornell (1993), kế toán quản trị đóng vai trò quan trọng trong hệ thống thông tin quản trị của một tổ chức Nó cung cấp thông tin cần thiết để các nhà quản trị thực hiện việc hoạch định và kiểm soát hoạt động của tổ chức hiệu quả.
Theo các giáo sư đại học South Florida là Smith, Keith và Stephens:
Kế toán quản trị là một hệ thống kế toán thiết yếu, cung cấp cho các nhà quản trị thông tin định lượng cần thiết để thực hiện việc hoạch định và kiểm soát hiệu quả.
Theo Luật Kế toán Việt Nam 2003 và Thông tư 53/2006/TT-BTC, kế toán quản trị được định nghĩa là quá trình thu thập, xử lý, phân tích và cung cấp thông tin kinh tế, tài chính nhằm hỗ trợ quản lý và ra quyết định trong nội bộ doanh nghiệp.
Kế toán quản trị là môn khoa học chuyên thu thập, xử lý và cung cấp thông tin định lượng chi tiết về hoạt động của đơn vị Thông tin này hỗ trợ các nhà quản lý trong việc ra quyết định liên quan đến lập kế hoạch, tổ chức thực hiện, kiểm tra, kiểm soát và đánh giá tình hình hoạt động của đơn vị.
1.1.2 Khái quát về hệ thống kiểm soát trong quản lý
Hệ thống kiểm soát quản lý là sự kết hợp hợp lý các phương pháp thu thập và sử dụng thông tin để lập kế hoạch, kiểm soát và đưa ra quyết định Nó nhằm mục đích thúc đẩy hành vi của người lao động và đánh giá hiệu quả thực hiện công việc.
Mục tiêu của hệ thống liểm soát quản lý bao gồm:
- Thứ nhất, hệ thống kiểm soát quản lý phải thông đạt rõ ràng các mục tiêu của tổ chức.
Hệ thống kiểm soát quản lý cần đảm bảo rằng cả nhà quản lý và nhân viên đều nắm vững những công việc cần thực hiện để đạt được các mục tiêu đã đề ra.
- Thứ ba, hệ thống kiểm soát quản lý thông báo kết quả công việc đến từng bộ phận trong tổ chức.
Hệ thống kiểm soát quản lý cần nhanh chóng thích nghi với những thay đổi trong môi trường hoạt động để đạt được mục tiêu của tổ chức Việc thiết kế hệ thống này phải nhận diện các tồn tại, xác định trung tâm trách nhiệm, cân nhắc giữa chi phí và lợi ích, đồng thời đưa ra động lực cho các nỗ lực quản lý Để đảm bảo hiệu quả, hệ thống kiểm soát quản lý cần phù hợp với cơ cấu tổ chức của đơn vị.
Tổng quát về hệ thống kế toán trách nhiệm
1.2.1 Bản chất của kế toán trách nhiệm
Trong quản lý, việc phân quyền cho cá nhân và bộ phận giúp họ có trách nhiệm ra quyết định và thực hiện công việc Sự phân quyền này tạo ra một cơ cấu phức tạp, yêu cầu cấp trên theo dõi kết quả thực hiện của cấp dưới Do đó, kế toán trách nhiệm được thiết lập nhằm theo dõi hiệu quả sử dụng nguồn lực trong doanh nghiệp.
Kế toán trách nhiệm là một phần thiết yếu của Kế toán quản trị, phản ánh sự phát triển song song giữa hai lĩnh vực này Khái niệm kế toán trách nhiệm lần đầu tiên được giới thiệu tại Mỹ vào năm 1950 trong tác phẩm “Basic organizational planning to tie in with responsibility accounting”.
Kế toán quản trị đã trở thành một chủ đề được nhiều tác giả trên toàn thế giới quan tâm, với những quan điểm đa dạng và phong phú từ các quốc gia khác nhau.
Kế toán trách nhiệm, theo Atkinson và cộng sự (2001), là một hệ thống kế toán chuyên biệt nhằm thu thập, tổng hợp và báo cáo dữ liệu liên quan đến trách nhiệm của từng nhà quản lý trong tổ chức Hệ thống này cung cấp thông tin quan trọng để đánh giá trách nhiệm và thành quả của mỗi nhà quản lý, bao gồm cả các yếu tố mà họ có thể kiểm soát và không thể kiểm soát.
Kế toán trách nhiệm, theo Weygandt, Kieso và Kimmel (2008), là một phần quan trọng của kế toán quản trị, tập trung vào việc thu thập và báo cáo thu nhập cũng như chi phí Nó cho phép các nhà quản lý đưa ra quyết định hiệu quả trong các hoạt động hàng ngày liên quan đến vấn đề tài chính.
Kế toán trách nhiệm, theo Emmanuel và cộng sự (1990), được định nghĩa là quá trình thu thập, tổng hợp và báo cáo thông tin tài chính liên quan đến các trung tâm trách nhiệm trong tổ chức Khái niệm này còn được biết đến với tên gọi kế toán hoạt động hoặc kế toán khả năng sinh lợi.
Kế toán trách nhiệm là một hệ thống cung cấp thông tin tài chính và phi tài chính liên quan đến các hoạt động thực tế và kế hoạch của các trung tâm trách nhiệm trong công ty Những trung tâm này được quản lý bởi các nhà quản lý chịu trách nhiệm về kết quả hoạt động của đơn vị Các bộ phận chính của hệ thống này bao gồm dự toán ngân sách, báo cáo kết quả hoạt động, báo cáo biến động và mức giá chuyển nhượng sản phẩm, dịch vụ nội bộ giữa các bộ phận trong công ty.
Kế toán trách nhiệm hiện đang được nhìn nhận từ nhiều quan điểm khác nhau, mỗi tác giả mang đến cách hiểu riêng về đặc điểm, ý nghĩa và cơ chế tổ chức của nó trong doanh nghiệp Sự khác biệt này không đối kháng mà bổ sung cho nhau, giúp chúng ta có cái nhìn toàn diện hơn về kế toán trách nhiệm Từ đó, có thể rút ra những vấn đề cốt lõi liên quan đến bản chất của kế toán trách nhiệm.
Kế toán trách nhiệm là một yếu tố quan trọng trong kế toán quản trị, đóng vai trò trong việc thu thập và báo cáo thông tin nhằm kiểm tra hoạt động và đánh giá hiệu suất của từng bộ phận trong tổ chức Hệ thống kế toán trách nhiệm cung cấp thông tin tài chính chính thức, kết hợp cả dữ liệu tài chính và phi tài chính để hỗ trợ quá trình ra quyết định.
Kế toán trách nhiệm là công cụ quan trọng trong hệ thống kiểm soát quản lý, giúp thu thập và báo cáo thông tin dự toán và thực tế về đầu vào và đầu ra của các trung tâm trách nhiệm Công cụ này cho phép phân tích sai lệch giữa thực tế và dự toán, từ đó giúp nhà quản lý kiểm soát hoạt động và chi phí phát sinh trong bộ phận Để thực hiện kế toán trách nhiệm, cần có cơ cấu tổ chức rõ ràng và phân quyền hợp lý Hệ thống này có sự đa dạng ở các tổ chức khác nhau, từ các thủ tục được thể chế hóa cao đến những nhà quản lý với quyền hạn quyết định khác nhau về sử dụng nguồn lực trong bộ phận của họ.
Kế toán trách nhiệm có hai mặt quan trọng: thông tin và trách nhiệm, ảnh hưởng sâu sắc đến hành vi và thái độ của nhà quản lý Sự tác động này có thể tích cực hoặc tiêu cực, tùy thuộc vào cách thức áp dụng hệ thống kế toán trách nhiệm Để đạt hiệu quả, hệ thống này cần tuân thủ lý thuyết phù hợp, bao gồm cấu trúc tổ chức thích hợp với môi trường hoạt động, chiến lược tổng thể của tổ chức, cùng với các giá trị và động lực từ quản trị cấp cao.
1.2.2 Vai trò của kế toán trách nhiệm
Kế toán trách nhiệm là phương pháp phân chia tổ chức thành các trung tâm trách nhiệm để đo lường hiệu suất Phương pháp này giúp quản trị viên kiểm soát và đánh giá hiệu quả hoạt động của từng khu vực trong tổ chức Vai trò của kế toán trách nhiệm được thể hiện qua việc cung cấp thông tin cần thiết cho quản lý ở các cấp độ khác nhau.
- Thứ nhất, kế toán trách nhiệm giúp xác định sự đóng góp của từng đơn vị, bộ phận vào lợi ích của toàn bộ tổ chức.
Kế toán trách nhiệm đóng vai trò quan trọng trong việc đánh giá hiệu quả hoạt động của các nhà quản lý bộ phận Bằng cách xác định các trung tâm trách nhiệm, kế toán trách nhiệm giúp các nhà quản lý hệ thống hóa công việc và thiết lập các chỉ tiêu đánh giá hiệu suất.
Kế toán trách nhiệm được sử dụng vào thứ ba để đánh giá hiệu quả hoạt động của các nhà quản lý, từ đó tác động đến hành vi và cách thức thực hiện công việc của họ.
Kế toán trách nhiệm đóng vai trò quan trọng trong việc hướng dẫn các nhà quản lý bộ phận thực hiện các hoạt động phù hợp với mục tiêu chung của tổ chức Các mục tiêu chiến lược của doanh nghiệp liên kết chặt chẽ với các trung tâm trách nhiệm, do đó, các nhà quản lý tại những trung tâm này cần hoạt động theo định hướng để đạt được các mục tiêu của doanh nghiệp.
Sự phân cấp quản lý và xác định các trung tâm trách nhiệm
1.3.1 Sự phân cấp quản lý
Kế toán trách nhiệm không thể tách rời khỏi các trung tâm trách nhiệm, được hình thành qua việc phân cấp quản lý Để thực hiện hiệu quả các chức năng quản lý, người quản lý cấp cao cần thể hiện quyền lực một cách chính xác, tạo ảnh hưởng và sức thuyết phục đối với nhân viên Đồng thời, họ cũng phải tiến hành phân cấp và ủy quyền cho cấp dưới, giúp họ điều hành các công việc hàng ngày trong bộ phận quản lý.
Phân cấp quản lý là quá trình mà các nhà quản lý cấp cao ủy quyền cho các nhà quản lý cấp thấp hơn quyền ra quyết định trong phạm vi trách nhiệm của họ Để đạt được hiệu quả, nhà quản trị cần xây dựng một hệ thống mục tiêu rõ ràng, đảm bảo rằng mỗi bộ phận đều có khả năng thực hiện và có sự tương quan hợp lý giữa quyền hạn và trách nhiệm.
Phân quyền trong tổ chức là quá trình chia sẻ quyền quyết định và trách nhiệm, trong đó nhà quản trị cấp cao ủy quyền cho người đứng đầu bộ phận để họ chịu trách nhiệm về kết quả và các quyết định Quá trình này bao gồm nhiều nội dung thuộc các lĩnh vực khác nhau, và có thể được phân loại theo chức năng, sản phẩm hoặc khu vực.
Phân quyền theo chức năng là cơ cấu tổ chức dựa trên chuyên môn hóa công việc, trong đó các nhiệm vụ quản trị được chia thành các đơn vị riêng biệt Mỗi đơn vị sẽ có một người lãnh đạo đảm nhận chức năng nhất định, từ đó hình thành hệ thống chỉ đạo rõ ràng Theo sơ đồ 1.1, các đơn vị chức năng có quyền chỉ đạo các đơn vị trực tuyến, tạo nên sự phân cấp hiệu quả trong tổ chức.
Giám đốc tài chính Giám đốc Marketing
Sơ đồ 1.1 Phân quyền theo chức năng ( Nguồn: Nguyễn Thảo Phương, 2017 )
Phân quyền trong doanh nghiệp theo chức năng yêu cầu sự phối hợp chặt chẽ giữa giám đốc điều hành và các lãnh đạo chức năng khác để đảm bảo sự thống nhất trong chỉ đạo, tránh mâu thuẫn Đối với các doanh nghiệp lớn, phân quyền theo dòng sản phẩm ngày càng quan trọng, khi ban quản trị cấp cao trao quyền cho ban quản lý bộ phận liên quan đến sản xuất, bán hàng, dịch vụ và kỹ thuật của từng sản phẩm, đồng thời xác định rõ trách nhiệm lợi nhuận của các quản lý bộ phận này.
Phân quyền theo khu vực nhằm khuyến khích sự tham gia và phát huy lợi thế hoạt động của từng khu vực Cụ thể, các bộ phận trong tổ chức được tổ chức thành nhóm theo từng khu vực và quyền lực được giao cho một người quản lý lãnh đạo khu vực đó Sự phân quyền này được thể hiện rõ ràng trong Sơ đồ 1.3.
Sơ đồ 1.2 Phân quyền theo sản phẩm
Sơ đồ 1.3 Phân quyền theo khu vực ( Nguồn: Nguyễn Thảo Phương, 2017 )
Khi phân cấp quản lý, doanh nghiệp cần tránh việc tạo ra quá nhiều cấp bậc, vì điều này có thể dẫn đến bộ máy tổ chức cồng kềnh Ngược lại, nếu quyền quyết định tập trung quá nhiều vào một nơi, hiệu quả hoạt động sẽ giảm sút Do đó, nhà quản lý cần cân nhắc kỹ lưỡng giữa ưu điểm và nhược điểm của việc phân cấp để đạt được hiệu quả tối ưu.
Ưu điểm phân cấp quản lý
Quản lý cấp cao tập trung vào việc xây dựng chiến lược và phân cấp quyền lực trong tổ chức Họ có khả năng giao bớt công việc cho cấp dưới, từ đó tiết kiệm thời gian cho bản thân Thay vì giải quyết các vấn đề hàng ngày, nhà quản lý cấp cao chú trọng vào việc hoạch định các chiến lược trung và dài hạn, điều phối hoạt động giữa các bộ phận và đảm bảo thực hiện các mục tiêu chung của tổ chức.
Sự phân cấp quản lý mang lại cho các nhà quản lý ở từng cấp độ sự độc lập trong việc điều hành công việc, giúp họ có cơ hội tích lũy kinh nghiệm và phát triển kỹ năng quản lý Điều này không chỉ nâng cao kiến thức chuyên môn mà còn cải thiện khả năng ứng phó với các tình huống, từ đó tăng tốc độ hoạt động của từng bộ phận và toàn bộ tổ chức Đồng thời, nhà quản lý cấp trên có thể dễ dàng đánh giá hiệu suất làm việc của nhân viên.
Hà Nội Tp Hồ Chí Minh
Sản xuất marketing tài chính đóng vai trò quan trọng trong việc phát triển đội ngũ quản lý cho doanh nghiệp, giúp đào tạo các cấp dưới để đáp ứng hiệu quả các yêu cầu của tổ chức.
Nhà quản trị ở các cấp có quyền quyết định và chịu trách nhiệm về công việc của mình, điều này không chỉ thúc đẩy khả năng quản lý mà còn giúp cấp dưới cảm thấy hài lòng với công việc Sự hài lòng này khuyến khích nhân viên nỗ lực hơn trong việc thực hiện trách nhiệm được giao.
Phân cấp quản lý giúp các bộ phận tiếp cận thông tin một cách đầy đủ và kịp thời, đồng thời phản hồi thông tin hiệu quả cho các nhà quản lý cấp trên.
Phân cấp quản lý giúp nâng cao độ chính xác trong quá trình ra quyết định, vì các nhà quản trị cấp dưới thường nắm rõ thông tin hơn Việc xác định quyền hạn và trách nhiệm rõ ràng ở từng cấp không chỉ tạo cơ sở để đánh giá kết quả hoạt động của các bộ phận mà còn hỗ trợ trong việc phát hiện nguyên nhân và tìm ra biện pháp khắc phục các sai phạm.
- Phân cấp trong tổ chức giúp quản lý cấp dưới có thể đáp ứng nhanh yêu cầu của khách hàng khi cần thiết.
Nhược điểm phân cấp quản lý
Việc phân cấp trong tổ chức cần được thực hiện một cách hợp lý, vì càng phân cấp nhiều thì càng khó kiểm soát và triển khai ý tưởng mới Do đó, doanh nghiệp cần xác định rõ thời điểm và mức độ phân quyền cần thiết để đảm bảo sự hiệu quả trong hoạt động.
Việc phân cấp quản lý tạo ra sự tách bạch giữa quyền lợi và trách nhiệm của các bộ phận, dẫn đến cạnh tranh thành tích không lành mạnh, làm giảm sự hợp tác giữa các bộ phận trong tổ chức.
- Phân cấp quản lý có thể dẫn đến sự trùng lắp không cần thiết giữa các bộ phận, gây ra sự lãng phí nhân lực trong doanh nghiệp.
Nội dung kế toán trách nhiệm
1.4.1 Nội dung của các trung tâm trách nhiệm
1.4.1.1 Khái niệm trung tâm trách nhiệm
Trong một tổ chức, sự phân quyền tạo ra các trung tâm trách nhiệm, nơi mà các nhà quản trị bộ phận phải chịu trách nhiệm về toàn bộ hoạt động của mình trước các nhà quản trị cấp cao.
Các trung tâm trách nhiệm trong doanh nghiệp hình thành một hệ thống cấp bậc từ lãnh đạo cao nhất đến cấp thấp nhất Mỗi trung tâm trách nhiệm cần xác định rõ các nhà quản trị, lập dự toán và triển khai thực hiện, đồng thời phải lập báo cáo thành quả để đánh giá hiệu quả công việc.
Sự hình thành các trung tâm trách nhiệm đầu tiên trong doanh nghiệp dựa trên cấu trúc tổ chức rõ ràng và có sự phân quyền hợp lý.
Trong doanh nghiệp, trung tâm trách nhiệm là các bộ phận hoặc phòng ban chức năng, nơi mà nhà quản trị được giao nhiệm vụ cụ thể và chịu trách nhiệm hoàn thành các công việc trong phạm vi quản lý của mình Doanh nghiệp thường có nhiều trung tâm trách nhiệm, được thiết lập tùy thuộc vào cấu trúc tổ chức và mức độ phân cấp quản lý Các trung tâm trách nhiệm chủ yếu bao gồm Trung tâm chi phí, Trung tâm doanh thu, Trung tâm lợi nhuận và Trung tâm đầu tư Để đạt được mục tiêu chung, các trung tâm này cần nỗ lực thực hiện chức năng và mục tiêu của mình thông qua việc quản lý hiệu quả các yếu tố đầu vào và đầu ra Hoạt động của các trung tâm trách nhiệm được đánh giá dựa trên hai tiêu chí chính: hiệu quả và hiệu suất.
Hiệu quả được định nghĩa là tỷ lệ giữa đầu ra và đầu vào của một trung tâm trách nhiệm, cụ thể là tỷ lệ giữa sản lượng thực tế đạt được và lượng đầu vào mà trung tâm đó đã sử dụng để tạo ra kết quả.
Hiệu suất được định nghĩa là sự so sánh giữa kết quả đạt được và mục tiêu đã đề ra cho từng trung tâm trách nhiệm Điều này phản ánh mức độ hoàn thành mục tiêu của các trung tâm này Việc xác định hiệu quả và hiệu suất sẽ giúp thiết lập các chỉ tiêu cụ thể để đánh giá kết quả hoạt động, từ đó nâng cao chất lượng công việc của giám đốc các trung tâm và khuyến khích họ điều hành hoạt động phù hợp với mục tiêu chung của toàn đơn vị.
1.4.1.2 Bản chất của trung tâm trách nhiệm
Một trung tâm trách nhiệm hoạt động như một hệ thống được thiết kế để thực hiện một nhiệm vụ cụ thể, sử dụng các đầu vào như nguyên vật liệu, giờ công lao động và dịch vụ khác Kết quả của quá trình này là các đầu ra, bao gồm hàng hóa hữu hình (như bộ phận sản xuất) hoặc dịch vụ vô hình (như kế toán, kỹ thuật, quản trị).
Nguyên liệu được sử dụng Hàng hóa hoặc dịch vụ
Vốn Hoạt động cốt lõi của trung tâm trách nhiệm là sử dụng vốn để thực hiện các chức năng, mục tiêu của trung tâm.
1.4.1.3 Đặc điểm của trung tâm trách nhiệm
Một trung tâm trách nhiệm có ba đặc điểm sau:
- Thứ nhất, trung tâm trách nhiệm thể hiện việc phân quyền trong tổ chức được rõ ràng.
- Thứ hai, cá nhân được chỉ định cụ thể trách nhiệm: đánh giá đầu vào và đầu ra của từng bộ phận.
- Thứ ba, cá nhân được giao nhiệm vụ có quyền nhất định và làm tròn trách nhiệm được giao.
1.4.2 Tổ chức các trung tâm trách nhiệm
Trung tâm chi phí là bộ phận mà người quản lý chỉ tập trung vào việc kiểm soát chi phí mà không chịu trách nhiệm về kết quả đầu ra Bộ phận này có thể trực tiếp tạo ra sản phẩm hoặc dịch vụ, hoặc gián tiếp hỗ trợ cho các hoạt động kinh doanh, nhưng không có quyền quyết định về doanh thu, lợi nhuận hay đầu tư vốn Mục tiêu chính của trung tâm chi phí là giảm thiểu chi phí, đặc biệt là chi phí dài hạn Nhà quản lý trung tâm chi phí cần xây dựng các chiến lược hiệu quả để đạt được mục tiêu này.
Kế hoạch chi phí cần được xây dựng cho cả ngắn hạn và dài hạn Tùy thuộc vào tính chất của chi phí và kết quả sản xuất, các trung tâm chi phí được phân loại thành trung tâm chi phí theo thiết kế và trung tâm chi phí tùy ý.
Trung tâm chi phí theo thiết kế là nơi xác định chi phí đầu vào tương ứng với sản phẩm và dịch vụ đầu ra Tại đây, nhà quản lý có trách nhiệm kiểm soát chi phí thực tế phát sinh, đảm bảo chúng tuân thủ định mức chi phí đơn vị sản phẩm Việc xây dựng định mức chi phí không chỉ giúp tính toán hiệu quả công việc mà còn đánh giá kết quả thực hiện so với kế hoạch dự toán, đồng thời xem xét theo thời gian thực hiện và chất lượng sản phẩm, dịch vụ.
Mối quan hệ có thể được thiết lập rõ ràng Đầu vào Đầu ra Bộ phận sản xuất
Trung tâm chi phí tùy ý là loại trung tâm mà chi phí không thể xác định rõ mối quan hệ giữa đầu vào và đầu ra, hoặc đầu ra không thể đo bằng tiền Đặc điểm nổi bật của trung tâm này là khó kiểm soát chi phí tối ưu, phụ thuộc nhiều vào môi trường kinh doanh và không có sự đo lường giữa chi phí dự toán và thực tế Do đó, các nhà quản lý cần phải kiểm soát chi phí phát sinh một cách hợp lý Ví dụ về trung tâm chi phí tùy ý bao gồm các phòng ban quản lý, bộ phận nghiên cứu và phát triển, cũng như hoạt động tiếp thị.
Mối quan hệ không thể được thiết lập rõ ràng Đầu vào Đầu ra Bộ phận nghiên cứu
Tiền tệ Vật chất và phát triển
Trung tâm doanh thu là bộ phận chịu trách nhiệm gia tăng doanh thu, với mục tiêu tối đa hóa doanh thu trên thị trường Người quản lý tại trung tâm này kiểm soát chi phí marketing nhưng không phải chịu trách nhiệm về chi phí sản xuất hay đầu tư tài sản Họ cũng có nhiệm vụ lập báo cáo giải trình chênh lệch giữa doanh thu thực tế và dự toán.
Trung tâm lợi nhuận là bộ phận mà nhà quản lý kiểm soát chi phí và doanh thu nhưng không quản lý vốn đầu tư Bộ phận này có quyền quyết định về các yếu tố như sản phẩm sản xuất, quy trình sản xuất, chất lượng, giá cả và phân phối Thông thường, trung tâm lợi nhuận được tổ chức gắn liền với các chi nhánh hoặc đơn vị hạch toán kinh tế nội bộ, cho phép thực hiện các hoạt động kinh doanh độc lập cả trong nước và quốc tế.
Trung tâm đầu tư là bộ phận quản lý có nhiệm vụ kiểm soát chi phí, doanh thu và đầu tư vào tài sản kinh doanh, thường thuộc về các chủ đầu tư hoặc đại diện của nhóm cổ đông Nhà quản lý của trung tâm này cần hoạch định và kiểm soát toàn bộ hoạt động để đảm bảo hiệu quả và lợi nhuận cho doanh nghiệp.
1.4.3 Các chỉ tiêu đánh giá hoạt động trung tâm trách nhiệm
1.4.3.1 Dự toán trong hệ thống kế toán trách nhiệm
Khi tổ chức hình thành các trung tâm trách nhiệm, mỗi trung tâm sẽ được giao chỉ tiêu cụ thể để đánh giá hiệu quả hoạt động Việc so sánh chỉ tiêu thực tế với dự toán giúp hình thành hệ thống dự toán trong các trung tâm này Dự toán đóng vai trò là kế hoạch chi tiết về việc huy động và sử dụng nguồn lực trong tương lai nhằm đạt được các mục tiêu đã xác định Mục đích chính của việc lập dự toán là để lập kế hoạch và kiểm soát hiệu quả Theo mối quan hệ với mức độ hoạt động, dự toán được phân loại thành hai loại: dự toán tĩnh và dự toán linh hoạt.
Đặc điểm hoạt động kinh doanh và tổ chức quản lý của Công ty
2.1.1 Giới thiệu về Công ty CP Thủy điện Vĩnh Sơn – Sông Hinh
Công ty cổ phần Thuỷ điện Vĩnh Sơn - Sông Hinh, trước đây là Nhà máy Thuỷ điện Vĩnh Sơn thuộc Công ty Điện Lực III, được khởi công xây dựng vào ngày 15/9/1991 và chính thức hòa lưới điện quốc gia vào ngày 04/12/1994.
Vào năm 1999, Tổng Công ty Điện lực Việt Nam đã giao nhiệm vụ cho Nhà máy Thủy điện Vĩnh Sơn quản lý và vận hành dự án Nhà máy Thủy điện Sông Hinh nhằm nâng cao hiệu quả quản lý hệ thống điện Từ tháng 7 năm 2000, nhà máy được đổi tên thành Nhà máy Thủy điện Vĩnh Sơn - Sông Hinh, với bốn tổ máy hoạt động cung cấp hơn 600 triệu kWh điện cho lưới điện quốc gia hàng năm Ngày 04/5/2005, nhà máy chuyển đổi thành Công ty cổ phần Thủy điện Vĩnh Sơn - Sông Hinh theo Quyết định số 151/QĐ-BCN của Bộ Công Nghiệp.
Công ty hoạt động theo Điều lệ Công ty Cổ phần với vốn điều lệ 2.362.412.460.000 đồng, được chia thành 236.241.246 cổ phần, mỗi cổ phần có mệnh giá 10.000 đồng Công ty đã huy động thành công nguồn vốn từ cổ đông.
Dưới sự lãnh đạo của Ban quản lý và sự đoàn kết của toàn thể cán bộ công nhân viên, Công ty đã đạt được nhiều thành tựu trong sản xuất kinh doanh và đầu tư dự án mới trong nhiều năm qua Một trong những dự án lớn là Nhà máy Thủy điện Thượng Kon Tum, đã đi vào hoạt động và đánh dấu bước ngoặt quan trọng cho sự phát triển bền vững của Công ty.
2.1.2 Lĩnh vực hoạt động kinh doanh của Công ty
Công ty chủ yếu hoạt động trong lĩnh vực sản xuất và kinh doanh điện năng, đồng thời cung cấp dịch vụ quản lý vận hành và bảo dưỡng các nhà máy thuỷ điện Ngoài ra, công ty còn thực hiện tư vấn quản lý và giám sát thi công cho các dự án nhà máy thuỷ điện Được cấp phép đầu tư xây dựng các dự án điện, công ty cũng chuyên tư vấn thiết kế cho các công trình thuỷ lợi, giao thông, thuỷ điện và xây dựng dân dụng.
Công ty chúng tôi cung cấp dịch vụ kiểm tra phân tích kỹ thuật và thử nghiệm, kiểm định các thiết bị điện cùng dụng cụ đo lường an toàn Chúng tôi cũng thực hiện giám sát, chứng nhận, hiệu chỉnh các vật tư thiết bị, cũng như tính toán trị số bảo vệ và cài đặt rơ le, tất cả đều tuân thủ quy định của pháp luật.
2.1.3 Mục tiêu hoạt động của Công ty
Phát triển và sản xuất nguồn năng lượng thủy điện tại các tỉnh duyên hải miền Trung nhằm tăng cường cung cấp điện năng cho cả nước là một mục tiêu quan trọng.
Công ty tận dụng các nguồn lực hiện có để hợp tác với các thành phần kinh tế khác, tổ chức sản xuất và kinh doanh các ngành nghề hợp pháp, nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động và mang lại lợi ích cân bằng cho người lao động, cổ đông, công ty và xã hội.
2.1.4 Tổ chức quản lý và tổ chức kế toán của Công ty a Tổ chức quản lý của Công ty
Tổ chức bộ máy quản lý của Công ty được phản ảnh qua Sơ đồ 2.1.Chức năng cụ thể của từng bộ phận như sau:
Sơ đồ 2.1 Cơ cấu tổ chức quản lý ở Công ty
CHỦ TỊCH HỘI ĐỒNG QUẢN
TỔNG GIÁM ĐỐC ĐIỀU HÀNH ĐẠI HỘI ĐỒNG
Phó TGĐ Vận hành và Đào tạo
Phó TGĐ Sản xuất Kế toán trưởng
Phó TGĐ Vận hành và Đào tạo
Phó TGĐ phụ trách sản xuất
Nhà máy điện Sông Hinh
Tổng Giám đốc là người điều hành trực tiếp các hoạt động của Công ty dưới sự giám sát của Hội đồng quản trị Tất cả các hoạt động quản lý của Tổng Giám đốc và đội ngũ hỗ trợ phải tuân thủ pháp luật, điều lệ và quy chế nội bộ của Công ty Đồng thời, Tổng Giám đốc cũng chịu trách nhiệm về kết quả hoạt động sản xuất kinh doanh của Công ty trước Nhà nước, pháp luật và toàn thể nhân viên.
Phó Tổng Giám đốc Công ty là người hỗ trợ Tổng Giám đốc trong việc điều hành các công việc được phân công hoặc ủy quyền Người này chịu trách nhiệm trước Tổng Giám đốc và pháp luật về nhiệm vụ của mình Ngoài ra, Phó Tổng Giám đốc cũng có trách nhiệm báo cáo các hoạt động của mình cho Tổng Giám đốc.
Kế toán trưởng Công ty chịu sự lãnh đạo của Hội đồng quản trị và chỉ đạo trực tiếp từ Tổng Giám đốc, có nhiệm vụ tổ chức và thực hiện toàn bộ công tác kế toán, tài chính, thông tin kinh tế và hạch toán kế toán Vị trí này không chỉ điều hành bộ máy kế toán mà còn đảm bảo thực hiện công tác kế toán theo quy định của Luật Kế toán, giám sát tài chính của Công ty và tư vấn cho Tổng Giám đốc về các thông tin liên quan đến hoạt động tài chính của Công ty.
Phòng Tổng hợp có nhiệm vụ tham mưu và hỗ trợ trong các lĩnh vực hành chính quản trị, bao gồm văn phòng, văn thư – lưu trữ, tổ chức bộ máy quản lý, quản trị nhân sự, quản lý lao động và tiền lương, chế độ và chính sách đối với người lao động Ngoài ra, phòng còn đảm nhiệm công tác thanh tra, bảo vệ, pháp chế, thi đua – khen thưởng và công tác tuyên truyền.
Phòng Kế hoạch – Đầu tư có nhiệm vụ tham mưu về kế hoạch và thống kê hoạt động sản xuất kinh doanh, đồng thời quản lý đầu tư xây dựng Phòng cũng chịu trách nhiệm về kinh doanh điện năng, dịch vụ khách hàng, xúc tiến đầu tư và theo dõi các dự án đầu tư xây dựng Ngoài ra, công tác đấu thầu và quản lý cung ứng vật tư cho sản xuất kinh doanh cũng là những lĩnh vực quan trọng mà phòng đảm nhiệm.
Phòng Tài chính – Kế toán có nhiệm vụ tư vấn về kinh tế tài chính và hạch toán kế toán, đồng thời xúc tiến và quản lý các hoạt động đầu tư tài chính Bên cạnh đó, phòng cũng thực hiện và theo dõi công tác tiền lương, tiền thưởng cùng các khoản thu nhập, đảm bảo thực hiện đúng chế độ và chính sách đối với người lao động.
- Phòng Kỹ thuật tham mưu giúp việc về công tác quản lý chất lượng;
Kỹ thuật công nghệ đóng vai trò quan trọng trong sản xuất điện năng, đảm bảo an toàn lao động và bảo vệ môi trường Đồng thời, công tác sáng kiến và cải tiến kỹ thuật giúp nâng cao hiệu quả sản xuất Đào tạo công nhân viên kỹ thuật là cần thiết để nâng cao tay nghề và đáp ứng nhu cầu thị trường điện.
Thực trạng kế toán trách nhiệm tại Công ty CP Thủy điện Vĩnh Sơn – Sông Hinh
2.2.1 Đặc điểm phân cấp quản lý tại Công ty CP Thủy điện Vĩnh Sơn – Sông Hinh
Phân cấp quản lý là một yếu tố quan trọng giúp Công ty CP Thủy điện Vĩnh Sơn – Sông Hinh đạt được các mục tiêu và nhiệm vụ đề ra Với quy mô ngày càng lớn, Công ty đang chú trọng vào việc cải thiện và tối ưu hóa quy trình phân cấp quản lý để nâng cao hiệu quả hoạt động.
Bảng tổng hợp chứng từ kế toán cùng loại
PHẦN MỀM KẾ TOÁN FMIS
Ghi cuối tháng: Đối chiếu, kiểm tra:
Phân cấp quản lý giữa Công ty và các nhà máy sản xuất được thiết lập rõ ràng nhằm nâng cao hiệu quả quản lý Hội đồng quản trị đã ban hành các quy định và quy chế làm việc cho Ban Giám đốc cùng các phòng ban chức năng, xác định rõ trách nhiệm của từng bộ phận để đảm bảo hoạt động hiệu quả và đồng bộ.
Hội đồng quản trị, do Chủ tịch đứng đầu, có nhiệm vụ thực hiện các Nghị quyết và kế hoạch kinh doanh, đầu tư của Công ty HĐQT chịu trách nhiệm quản lý, bảo toàn và phát triển vốn, đồng thời giám sát hoạt động kinh doanh và các công việc của Công ty Ngoài ra, Hội đồng cũng quyết định chiến lược, kế hoạch phát triển trung hạn và kế hoạch kinh doanh hàng năm cho Công ty.
Tổng Giám đốc chịu trách nhiệm quản lý và điều hành toàn bộ hoạt động của Công ty, đồng thời giám sát và phối hợp để đảm bảo thực hiện thành công các mục tiêu phát triển Vị trí này còn đảm nhận việc thực hiện các kế hoạch liên quan đến doanh thu, lợi nhuận và chi phí.
Tổng Giám đốc là người đứng đầu Ban Giám đốc, có quyền hạn cao nhất và hoàn toàn chịu trách nhiệm trước Hội đồng Quản trị về hiệu quả hoạt động sản xuất kinh doanh của Công ty.
Phòng Tổ chức – Hành chính, dưới sự chỉ đạo trực tiếp của Tổng Giám đốc, có nhiệm vụ tổ chức phân bổ và sắp xếp nhân sự trong công ty Phòng cũng thực hiện công tác lao động tiền lương cho cán bộ công nhân viên, đảm bảo số lượng nhân viên hợp lý để tiết kiệm chi phí đồng thời duy trì hiệu quả trong hoạt động của công ty.
Theo dõi và thực hiện các quy chế nội bộ của công ty là nhiệm vụ quan trọng, đồng thời là đầu mối tổng hợp ý kiến để giúp lãnh đạo công ty điều chỉnh, bổ sung các quy chế này cho phù hợp với yêu cầu thực tế.
Phòng Tài chính – Kế toán hoạt động dưới sự chỉ đạo trực tiếp của Tổng Giám đốc, đóng vai trò quan trọng trong việc phối hợp với các đơn vị để xây dựng kế hoạch sản xuất kinh doanh cũng như kế hoạch đầu tư xây dựng cho các giai đoạn ngắn hạn, trung hạn và dài hạn.
Người quản lý kế toán có trách nhiệm tổ chức và điều hành bộ máy kế toán, đảm bảo ghi chép đầy đủ sổ sách và số liệu tài chính Họ cũng thực hiện việc thu thập, xử lý và cung cấp thông tin kịp thời cho bộ máy quản lý để hỗ trợ ra quyết định hiệu quả.
Để đảm bảo tuân thủ pháp luật, cần tính toán và trích nộp đầy đủ, kịp thời các khoản ngân sách, nghĩa vụ thuế và các nghĩa vụ khác đối với Nhà nước Đồng thời, việc thanh toán và thu hồi các khoản nợ phải thu, phải trả cũng cần được thực hiện đúng hạn Ngoài ra, tổ chức giao dịch thanh toán mua bán điện năng hàng tháng và thực hiện các nghiệp vụ giải ngân là những nhiệm vụ quan trọng không thể thiếu.
- Phòng Kỹ thuật chịu chỉ đạo trực tiếp của Tổng Giám đốc
Quản lý và bảo trì máy móc thiết bị hiện có là nhiệm vụ quan trọng của Công ty, bao gồm việc theo dõi số lượng và tình trạng thiết bị Đồng thời, tham mưu cho lãnh đạo về việc đầu tư và mua sắm máy móc mới nhằm nâng cao hiệu quả sản xuất Ngoài ra, lập kế hoạch sửa chữa lớn và bảo trì thường xuyên hàng năm cũng là một phần thiết yếu trong việc đảm bảo hoạt động liên tục của toàn Công ty.
Biên soạn và phê duyệt quy trình vận hành cũng như xử lý sự cố cho các thiết bị và công trình là rất quan trọng Đồng thời, cần tuân thủ các quy định về an toàn lao động, phòng chống cháy nổ và ứng phó với thiên tai, bao gồm phòng chống lụt bão và tìm kiếm cứu nạn.
+ Tổ chức thẩm tra, xét duyệt, công nhận các đề tài sáng kiến, cải tiến, hợp lý hóa sản xuất, áp dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật.
Phòng Kế hoạch – Đầu tư hoạt động dưới sự chỉ đạo trực tiếp của Tổng Giám đốc, có nhiệm vụ chủ trì và phối hợp với các phòng ban khác để xây dựng kế hoạch sản xuất kinh doanh cũng như các kế hoạch đầu tư ngắn hạn, trung hạn và dài hạn.
Tổng hợp số liệu thực hiện báo cáo thống kê và tình hình thực hiện kế hoạch sản xuất kinh doanh, cùng với đầu tư xây dựng định kỳ và đề xuất, là công việc quan trọng nhằm đánh giá hiệu quả và tiến độ thực hiện các mục tiêu kinh tế Việc này không chỉ giúp các nhà quản lý có cái nhìn tổng quan về hoạt động sản xuất mà còn tạo điều kiện cho việc điều chỉnh kịp thời các chiến lược đầu tư.
Chủ trì thẩm định và trình duyệt dự toán cho các dự án sửa chữa lớn và sửa chữa thường xuyên của công ty, bao gồm cả thiết bị và các dự toán đầu tư khác được giao Tham gia nghiệm thu và quyết toán các hạng mục công trình liên quan.
+ Tổ chức công tác đấu thầu, đàm phán và ký kết các Hợp đồng kinh tế Đôn đốc theo dõi tiến độ thực hiện hợp đồng đã ký.
Đánh giá công tác kế toán trách nhiệm tại Công ty CP Thuỷ điện Vĩnh Sơn – Sông Hinh
Từ việc phân tích thực trạng các nội dung có liên quan đến kế toán trách nhiệm ở Công ty, có thể rút ra được một số ý lớn sau.
2.3.1 Những kết quả đạt được về vận dụng kế toán trách nhiệm
Công ty đã thiết lập cơ cấu tổ chức rõ ràng với các phòng ban chức năng và khu vực sản xuất được phân công nhiệm vụ cụ thể Sự liên kết hiệu quả giữa Ban Giám đốc và các phòng ban thông qua hệ thống báo cáo định kỳ là nền tảng quan trọng để hình thành các trung tâm trách nhiệm.
Công ty đã thực hiện phân cấp quản lý bằng cách giao chỉ tiêu doanh thu và chi phí cho các phòng ban và nhà máy sản xuất Điều này giúp các bộ phận chủ động trong việc tạo ra doanh thu để đạt được mục tiêu đề ra, đồng thời là cơ sở để đánh giá kết quả thực hiện công việc.
Hệ thống kế toán trách nhiệm bước đầu hình thành thông qua hệ thống các báo cáo dự toán và báo cáo thực hiện.
Đã thiết lập một số chỉ tiêu để đánh giá thành quả của các trung tâm trách nhiệm, từ đó giúp đánh giá rõ ràng trách nhiệm của từng bộ phận được giao nhiệm vụ.
Mặc dù Công ty đã thiết lập những tiền đề và định hướng cho tổ chức kế toán trách nhiệm, nhưng hệ thống kế toán này vẫn chưa đáp ứng được yêu cầu quản lý Nguyên nhân của vấn đề này xuất phát từ cả yếu tố chủ quan và khách quan.
Mặc dù là một công ty đã hoạt động nhiều năm, khái niệm kế toán trách nhiệm vẫn còn mơ hồ đối với nhiều người Việc thực hiện kế toán trách nhiệm chủ yếu chỉ đáp ứng yêu cầu công việc cơ bản, với các báo cáo kế toán thường mang tính tự phát theo yêu cầu quản lý thông tin từ Ban Giám đốc Do chưa nhận thức đầy đủ về tính hiệu quả của kế toán trách nhiệm, các báo cáo hiện tại vẫn thiếu tính đầy đủ và khoa học.
Việc phân cấp quản lý hiện tại chưa đủ mạnh, dẫn đến sự liên kết và phân cấp trách nhiệm giữa các cấp quản lý chưa rõ ràng Điều này thể hiện qua sự nhập nhằng trong quản lý giữa trung tâm lợi nhuận và trung tâm đầu tư Ban Giám đốc vừa đóng vai trò là trung tâm đầu tư, vừa là trung tâm lợi nhuận, nhưng chưa có sự phân công nhiệm vụ cụ thể cho từng thành viên về trách nhiệm đối với thành quả của hai trung tâm này.
Công ty chưa hoàn thiện việc tổ chức các báo cáo chi phí sản xuất và chưa xây dựng mô hình kế toán trách nhiệm phù hợp với hoạt động sản xuất Là một công ty sản xuất điện, hoạt động sản xuất phụ thuộc vào yếu tố thời tiết, khiến cho nhà quản lý gặp khó khăn trong việc tổ chức sản xuất để đạt kế hoạch sản lượng và doanh thu Do đó, các báo cáo dự toán tại các bộ phận chưa phản ánh đầy đủ trách nhiệm của nhà quản lý.
Công ty CP Thuỷ điện Vĩnh Sơn – Sông Hinh, một doanh nghiệp cổ phần hoá từ doanh nghiệp Nhà nước, vẫn giữ quy mô nhỏ dù đã chuyển đổi cơ cấu quản lý Trong bối cảnh phát triển của nền kinh tế thị trường, Công ty đã nỗ lực cải thiện tổ chức bộ máy quản lý và mở rộng sản xuất kinh doanh Để nâng cao hiệu quả hoạt động, Ban Giám đốc Công ty ngày càng chú trọng đến công tác kế toán quản trị, đặc biệt là kế toán trách nhiệm.
Chương 2 mô tả thực trạng công tác kế toán trách nhiệm của Công ty.
Bài viết phân tích công tác tổ chức bộ máy quản lý và kế toán tại Công ty, đồng thời xem xét mối quan hệ giữa các bộ phận và trách nhiệm của từng trung tâm trong hệ thống thông tin kế toán quản trị Luận văn chỉ ra những thành công và hạn chế trong công tác kế toán trách nhiệm, cũng như nguyên nhân dẫn đến những khó khăn này.
Công ty đã bắt đầu hình thành các dấu hiệu của kế toán trách nhiệm với sự xuất hiện của các "trung tâm trách nhiệm" và thực hiện các chỉ tiêu, báo cáo hàng kỳ để đánh giá trách nhiệm Tuy nhiên, hệ thống kế toán trách nhiệm vẫn còn nhiều hạn chế, như các chỉ tiêu đánh giá chưa đầy đủ, phân cấp quản lý và xác định trung tâm trách nhiệm chưa cụ thể, trách nhiệm của nhà quản lý chưa rõ ràng, và hệ thống báo cáo nội bộ còn thiếu, điều này ảnh hưởng đến việc nắm bắt thông tin của Công ty.
Dựa trên thực trạng hiện tại, tác giả đề xuất các biện pháp bổ sung và điều chỉnh để nâng cao hiệu quả của hệ thống kế toán trách nhiệm tại Công ty.
