TRƢỜNG ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI TRƢỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC TỰ NHIÊN  ĐỖ THỊ YẾN NGHIÊN CỨU XÂY DỰNG PHƢƠNG PHÁP XÁC ĐỊNH ĐỒNG THỜI MORPHINE, 6MONOACETYL MORPHINE , METHADONE TRONG NƢỚC TIỂU BẰNG SẮC KÝ KHÍ LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC HÀ NỘI − 2013 TRƢỜNG ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI TRƢỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC TỰ NHIÊN  ĐỖ THỊ YẾN XÂY DỰNG PHƢƠNG PHÁP XÁC ĐỊNH ĐỒNG THỜI MORPHINE, 6-MONOACETYL MORPHINE, METHADONE TRONG NƢỚC TIỂU BẰNG SẮC KÝ KHÍ Chuyên ngành: Hóa Phân tích Mã số: 60 44 29 LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC HƢỚNG DẪN KHOA HỌC TS Nguyễn Xuân Trƣờng Hà Nội - 2013 MỤC LỤC Trang Danh mục chữ viết tắt Danh mục hình luận văn Danh mục bảng luận văn MỞ ĐẦU CHƢƠNG I: CÁC CHẤT MA TÚY VÀ PHƢƠNG PHÁP XÁC ĐỊNH 1.1 Giới thiệu chung chất ma tuý 1.1.1 Khái niệm 1.1.2 Phân loại chất ma túy 1.2 Thuốc phiện, morphine, heroin, 6-MAM tác dụng chất Opiat thể 1.2.1.Thuốc phiện 1.2.2 Morphine 1.2.3 Heroin 1.2.4 Chất chuyển hóa 6-MAM 1.2.5 Tác dụng chất Opiat thể 1.3 Cấu tạo, tính chất Methadone 1.4 Một số phƣơng pháp chiết tách Morphine, 6-MAM Methadone nƣớc tiểu 1.4.1 Phƣơng pháp chiết pha rắn (SPE) 1.4.2 Phƣơng pháp chiết lỏng-lỏng 1.5 Một số phƣơng pháp xác định Morphine, 6-MAM Methadone nƣớc tiểu 1.5.1 Phƣơng pháp phân tích miễn dịch 1.5.2 Phƣơng pháp sắc ký lỏng hiệu cao (HPLC) 1.5.3 Phƣơng pháp sắc ký khí 1.6 Giới thiệu phƣơng pháp sắc ký khí 1.6.1 Nguyên tắc hoạt động thiết bị sắc ký khí 1.6.2 Các khái niệm phƣơng trình phƣơng pháp sắc ký khí 1.6.3 Kỹ thuật làm việc với hệ thống sắc ký khí 1.6.4 Dẫn xuất hố sắc ký 1.6.5 Phân tích định tính định lƣợng sắc ký CHƢƠNG II: THỰC NGHIỆM 2.1 Hóa chất, thiết bị dụng cụ 2.1.1 Hóa chất 2.1.2 Dụng cụ 2.1.3 Thiết bị 2.2 Đối tƣợng nghiên cứu 2.3 Nội dung nghiên cứu i ii iii 3 5 15 20 20 21 23 23 24 25 26 27 27 29 32 34 36 36 36 36 37 37 38 2.4 Điều kiện phân tích Morphine, 6-MAM, Methadone thiết bị sắc ký khí 2.5 Khảo sát chọn điều kiện tối ƣu cho trình chiết 38 2.5 Khảo sát chọn điều kiện tối ƣu cho trình chiết 2.5.1 Chuẩn bị mẫu nƣớc tiểu khảo sát 2.5.2 Khảo sát lựa chọn dung môi chiết 2.5.3 Khảo sát lựa chọn khoảng pH dung dịch phù hợp để chiết đồng thời morphine, 6-MAM, methadone mẫu nƣớc tiểu 2.6 Khảo sát tính phù hợp hệ thống sắc ký khí 2.6.1 Điều kiện phân tích Morphine, 6-MAM, Methadone thiết bịsắc ký khí 2.6.2 Chuẩn bị mẫu phân tích 2.6.3 Kết khảo sát tính phù hợp thiết bị sắc kí khí 2.7 Khảo sát độ đặc hiệu phƣơng pháp 2.8 Khảo sát chiết morphine, 6-MAM, methadone phụthuộc vào thời gian bảo quản mẫu 2.8.1 Chuẩn bị mẫu tiến hành phân tích 2.8.2 Kết khảo sát chiết morphine, 6-MAM, methadone phụthuộc vào thời gian phân tích 2.9 Sơ đồ quy trình xác định đồng thời morphine, 6-MAM, methadone nƣớc tiểu sắc kí khí 2.10 Đánh giá hiệu suất chiết morphine, 6-MAM, methadone sau xác định đƣợc điều kiện tối ƣu 2.11 Xây dựng đƣờng chuẩn, tìm giới hạn phát hiện, giới hạn định lƣợng xác định Morphine, 6-MAM, Methadone 2.11.1 Xác định Morphine 2.11.2 Xác định 6-MAM 2.11.3 Xác định Methadone 2.12 Phân tích mẫu thực tế 2.12.1 Một số thông tin mẫu thực tế 2.12.2 Kết phân tích mẫu thực tế CHƢƠNG III: KẾT LUẬN VÀ ĐỀ XUẤT 3.1 Kết luận 3.2 Đề xuất: TÀI LIỆU THAM KHẢO 39 39 39 44 39 46 46 47 47 48 49 49 49 51 52 54 55 56 58 59 59 60 62 62 63 64 DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT Chữ viết tắt Chữ viết đầy đủ 6-MAM 6-monoacetyl morphine AC Acetyl codein ATS Nhóm chất ma túy tổng hợp CDTP Chất dạng thuốc phiện DCM Dichlorometan ECD Detector cộng kết điện tử EtAc Ethyl acetate Ete Diethyl ether GC Phƣơng pháp sắc ký khí GC-FID Sắc ký khí với detector ion hóa lửa GC-MS Sắc ký khí khối phổ HPLC Phƣơng pháp sắc ký lỏng hiệu cao IS Chất nội chuẩn LOD Giới hạn phát LOQ Giới hạn định lƣợng M-3-G Morphine -3- glucuronide M-6-G Morphine -3- glucuronide Med Methadone Mor Morphine ppb Phần tỉ SPE Chiết pha rắn TCD Detector độ dẫn UNDCP Chƣơng trình kiểm sốt ma túy Liên hợp quốc UNODC Cơ quan phòng chống ma túy tội phạm Liên hợp quốc vi DANH MỤC CÁC HÌNH TRONG LUẬN VĂN Nội dung Trang Hình Sơ đồ chuyển hóa chất ma túy nhóm Opiat thể 13 Hình Sơ đồ thiết bị sắc ký khí 27 Hình Sắc ký đồ hỗn hợp chất chuẩn 39 Hình Đồ thị khảo sát dung môi chiết trƣờng hợp không loại tạp 41 Hình Đồ thị khảo sát dung mơi chiết trƣờng hợp loại tạp 42 Hình 43 Hình Sắc ký đồ mẫu chiết chloroform trƣờng hợp chƣa loại tạp Sắc ký đồ mẫu chiết chloroformtrong trƣờng hợp loại tạp Đồ thị phụ thuộc hiệu suất chiết lần vào giá trị pH Hình Sắc ký đồ mẫu chiết với clorofoc pH=9 46 Hình 10 Sắc ký đồ mẫu nƣớc tiểu trắng 48 Hình 11 Sắc ký đồ mẫu chiết ngày thứ 49 Hình 12 Sắc ký đồ mẫu chiết ngày thứ 50 Hình 13 Đồ thị biểu thị khả chiết theo thời gian 50 Hình 14 Sơ đồ quy trình xử lý mẫu 51 Hình 15 Đồ thị đƣờng chuẩn Morphine 56 Hình 16 Đồ thị đƣờng chuẩn 6-MAM 57 Hình 17 Đồ thị đƣờng chuẩn Methadone 58 Hình 18 Biên thu mẫu phân tích 59 Hình 19 Sắc ký đồ mẫu thực tế 61 Hình 43 45 DANH MỤC CÁC BẢNG TRONG LUẬN VĂN Nội dung Trang Bảng Các thông số cột nhồi cột mao quản 31 Bảng Kết khảo sát dung môi chiết trƣờng hợp không loại tạp 41 Bảng Kết khảo sát dung môi chiết trƣờng hợp loại tạp 42 Bảng Kết khảo sát hiệu suất chiết phụ thuộc vào pH 45 Bảng Kết khảo sát tính phù hợp hệ thống sắc ký khí 47 Bảng Kết khảo sát khả chiết chất theo thời gian 50 Bảng Kết khảo sát hiệu suất chiết 53 Bảng Bảng kết tiêu thống kê phƣơng pháp 53 Bảng Kết khảo sát xây dựng đƣờng chuẩn Morphine 55 Bảng 10 Kết khảo sát xây dựng đƣờng chuẩn 6-MAM 57 Bảng 11 Kết khảo sát xây dựng đƣờng chuẩn Methadone 58 Bảng 12 Một số thông tin mẫu thực tế 60 Bảng 13 Kết phân tích mẫu thực tế 60 MỞ ĐẦU Trong thập niên cuối kỷ XX, đầu kỷ XXI, Việt Nam đạt đƣợc tiến ấn tƣợng công chuyển đổi sang kinh tế thị trƣờng tích cực chủ động hội nhập vào kinh tế giới Tồn cầu hóa thời đại ngày vừa quy luật khách quan, vừa động lực tạo cải việc làm cho ngƣời dân, góp phần tăng thu nhập cho ngƣời lao động nhƣ toàn kinh tế đất nƣớc Mặt khác, tồn cầu hố cịn đặt nhiều thách thức tình hình kinh tế, xã hội đất nƣớc Một thách thức lớn, làm nảy sinh nhiều vấn nạn xã hội, tệ nạn ma tuý.Tệ nạn ma túy trở thành vấn nạn nóng bỏng, gây nhức nhối cho đời sống cá nhân cộng đồng không nƣớc ta mà với giới [12] Ma túy trở thành hiểm họa quốc gia, dân tộc theo số liệu thống kê Uỷ ban Quốc gia phòng chống AIDS phòng chống tệ nạn ma tuý mại dâm: Năm 2003, địa bàn nƣớc có 154.000 ngƣời nghiện ma t có hồ sơ kiểm sốt, tăng 14.000 ngƣời so với năm 2002; 48/61 tỉnh, thành phố có số ngƣời nghiện tăng Ma tuý gây nhiều tác hại kinh tế, xã hội, nguyên nhân làm gia tăng đại dịch HIV phát sinh nhiều phạm hình Với tính chất phức tạp, đa dạng vấn nạn ma túy, đòi hỏi bƣớc ngăn chặn, phòng chống loại trừ ma tuý khỏi đời sống xã hội, cần phải tập trung giải dứt điểm vấn đề có tính định (3 giảm), là: giảm cung, giảm cầu giảm tác hại chất ma tuý.[4] Để giảm tác hại ma tuý “con nghiện” việc điều trị hình thức cai nghiện đóng vai trị nịng cốt, vì: Mục đích cơng tác cai nghiện bƣớc giúp ngƣời nghiện giảm lệ thuộc vào ma túy từ bỏ, loại trừ ma tuý khỏi đời sống họ, đƣa họ tái hồ nhập với cộng đồng Cơng tác cai nghiện mắt xích quan trọng, có tính định đến thành công hay thất bại cơng tác phịng chống ma túy Ở Việt Nam, Heroin chất ma túy phổ biến nhất, số ngƣời nghiện có khoảng 90% có liên quan đến việc sử dụng Heroin, ngƣời nghiện Heroin sau cai nghiện tỷ lệ tái nghiện cao [1] Có nhiều phƣơng pháp cai nghiện khác đƣợc áp dụng giới Việt Nam Đối với Heroin, liệu pháp dùng chất thay có tác dụng dƣợc lý tƣơng tự nhƣ chất dạng thuốc phiện đƣợc áp dụng có methadone Đây chất cai nghiện đƣợc Tổ chức Y tế giới đƣa vào danh mục thuốc thiết yếu có nhiều ƣu điểm vƣợt trội so với thuốc khác đƣợc hấp thu qua đƣờng uống nên có tác dụng làm giảm nguy lây nhiễm HIV bệnh lây qua đƣờng máu khác Ở Việt Nam, theo số liệu cho biết Cục phòng chống HIV/AIDS Bộ y tế, tính đến ngày 31 tháng 05 năm 2011 nƣớc có 22 điểm thực “ Điều trị thay nghiện chất dạng thuốc phiện thuốc Methadone” 09 thành phố, Hải Phịng, Hồ Chí Minh, Hà Nội, Cần Thơ, Đà Nẵng, Hải Dƣơng, Điện Biên, Nam Định Thanh Hóa với 396 bệnh nhân (trong có 622 bệnh nhân điều trị trì 774 bệnh nhân dò liều điều trị) Đến nay, Methadone đƣợc thí điểm áp dụng cho cai nghiện ma túy 11 tỉnh thành phố Trong trình sử dụng methadone, việc dị liều đóng vai trị quan trọng tác động đến hiệu chƣơng trình cai nghiện Tuy nhiên giai đoạn dò liều ngƣời bệnh thƣờng sử dụng Heroin gây khó khăn lớn cho kết dị liều ngƣời bệnh Chính việc xét nghiệm phân tích nƣớc tiểu bệnh nhân giai đoạn dị liều bắt buộc Để góp phần thực tốt cơng việc phân tích mẫu nƣớc tiểu ngƣời nghiện Heroin tham gia liệu pháp methadone, đề tài: “Nghiên cứu xây dựng phương pháp xác định đồng thời Morphine, - MAM (6 - monoacetyl morphine), Methadone nước tiểu sắc ký khí” đƣợc thực với mục tiêu cụ thể: Xây dựng thẩm định đƣợc phƣơng pháp phát đồng thời Morphine, - monoacetyl morphine, Methadone mẫu nƣớc tiểu sắc ký khí Ứng dụng phân tích mẫu nƣớc tiểu bệnh nhân tham gia chƣơng trình cai nhiện liệu pháp methadone thực tế b (6) Giới hạn định lượng (LOQ) LOQ đƣợc xem nồng độ thấp (xQ) chất phân tích mà hệ thống phân tích định lƣợng đƣợc với tín hiệu phân tích (y Q) khác có ý nghĩa định lƣợng với tín hiệu mẫu trắng hay tín hiệu yQ= yB + K SB (7) Thơng thƣờng LOQ đƣợc tính với K = 10 tức là, trƣờng hợp khơng phân tích mẫu trắng LOQ = 10.S (8) y b 2.11.1 Xác định Mor Để xác định giới hạn phát (LOD) giới hạn định lƣợng (LOQ) Mor nhƣ 6-MAM, Med trƣớc hết phải lập đƣờng chuẩn y =aX+b nhƣ sau: Chuẩn bị mẫu nƣớc tiểu trắng đƣợc xử lý theo quy trình đƣợc nêu trên, thêm vào mẫu dung dịch morphine có nồng độ 0,005mg/ml; 0,01 mg/ml; 0,03mg/ml; 0,05 mg/ml; 0,1mg/ml tiến hành phân tích sắc ký khí theo điều kiện nêu Bảng 9: Kết khảo sát xây dựng đường chuẩn xác định Mor Nồng độ (mg/ml) Tỉ lệ diện tích pic Mor/pic nội chuẩn 0,001 0,064 0,005 0,484 0,01 1,16 0,05 4,962 0,1 10,598 Hình 15: Đồ thị đƣờng chuẩn Mor Đƣờng chuẩn có phƣơng trình: Y = 105,23X – 0,04; R=0,9994 Sy= 0,18474 Từ ta tính đƣợc giới hạn phát (LOD) giới hạn định lƣợng (LOQ) thiết bị GC - FID Mor: LOD(GC) = 3.S = 0,0052 mg/ml y b LOQ (GC) = 10.S y = 0,0175 mg/ml b Hiệu suất chiết lần morphine khảo sát 77,63% ta tính đƣợc giới hạn phát giới hạn định lƣợng phƣơng pháp là: LOD(pp) = 67 μg/l nƣớc tiểu LOQ(pp) = 225 μ/l nƣớc tiểu 2.11.2 Xác định 6-MAM Tƣơng tự nhƣ Mor,ta chuẩn bị mẫu nƣớc tiểu trắng đƣợc xử lý theo quy trình đƣợc nêu trên, thêm vào mẫu dung dịch 6-MAM có nồng độ 0,005mg/ml; 0,01 mg/ml; 0,03mg/ml; 0,05 mg/ml; 0,1mg/ml tiến hành phân tích sắc ký khí theo điều kiện nêu Bảng 10: Kết khảo sát xây dựng đường chuẩn xác định 6-MAM Nồng độ (mg/ml) Tỉ lệ diện tích pic 6-MAM/pic nội chuẩn 0,005 0,71 0,01 1,42 0,03 4,64 0,05 7,14 0,1 14,32 Hình 16: Đồ thị đƣờng chuẩn 6-MAM Đƣờng chuẩn có phƣơng trình: Y= 142,73X +0,079; R=0,9996 Sy= 0,18157 Từ ta tính đƣợc giới hạn phát (LOD) giới hạn định lƣợng (LOQ) thiết bị GC - FID 6-MAM: LOD(GC) = 3.S = 0,0038 mg/ml y b LOQ(GC) = y 10.S b = 0,0127 mg/ml Hiệu suất chiết lần 6-MAM khảo sát 82,90% ta tính đƣợc giới hạn phát giới hạn định lƣợng phƣơng pháp là: LOD(pp) = 46 μg/l nƣớc tiểu LOQ(pp) = 153 μg/l nƣớc tiểu 2.11.3 Xác định Med Ta chuẩn bị mẫu nƣớc tiểu trắng đƣợc xử lý theo quy trình đƣợc nêu trên, thêm vào mẫu dung dịch Med có nồng độ 0,0001mg/ml; 0,0005 mg/ml; 0,005mg/ml; 0,01 mg/ml; 0,02mg/ml tiến hành phân tích sắc ký khí theo điều kiện nêu Bảng 11: Kết khảo sát xây dựng đường chuẩn xác định Med Nồng độ (mg/ml) Tỉ lệ diện tích pic Med/pic nội chuẩn 0,0001 0,106 0,0005 0,506 0,005 1,972 0,01 3,892 0,02 7,536 Hình 17: Đồ thị đƣờng chuẩn Med Đƣờng chuẩn có phƣơng trình: Y = 367,93X + 0,183; R= 0,9995 Sy= 0,10918 Từ ta tính đƣợc giới hạn phát (LOD) giới hạn định lƣợng (LOQ) thiết bị GC - FID Med: = 0,9 mg /l (GC) = 3.S LOD y b LOQ(GC) = y 10.S = 2,9 mg/l b Hiệu suất chiết lần methadone khảo sát 95,57% ta tính đƣợc giới hạn phát giới hạn định lƣợng phƣơng pháp là: LOD(pp) = 9,4 μg/l nƣớc tiểu LOQ(pp) = 30,3 μg/l nƣớc tiểu 2.12 Phân tích mẫu thực tế Sau khảo sát đƣợc điều kiện tối ƣu xác định đồng thời morphine, 6-MAM, methadone mẫu nƣớc tiểu sắc kí khí, chúng tơi tiến hành phân tích số mẫu thực tế 2.12.1 Một số thông tin mẫu thực tế Chúng lấy 10 mẫu thực tế đƣợc thu tỉnh Thái Nguyên từ bệnh nhân cai nghiện Heroin Med Các thông tin ban đầu mẫu đƣợc ghi theo biên thu mẫu phân tích hình 18 đƣợc tổng kết bảng 12: Hình 18 : Biên thu mẫu phân tích Bảng 12: Một số thơng tin mẫu thực tế Tên mẫu Màu sắc Thể tích (ml) pH Mẫu Vàng đậm 50 Mẫu Vàng đậm 50 Mẫu Vàng đậm 50 Mẫu Vàng đậm 50 Mẫu Vàng nhạt 50 Mẫu Vàng nhạt 50 Mẫu Vàng đậm 50 Mẫu Vàng đậm 50 Mẫu Vàng đậm 50 Mẫu 10 Vàng nhạt 50 Mẫu 11 Vàng đậm 50 Mẫu 12 Vàng nhạt 50 2.12.2 Kết phân tích mẫu thực tế Tiến hành xử lý mẫu theo quy trình phân tích định tính mẫu GC-FID, kết đƣợc thể bảng 13: Bảng 13: Kết phân tích mẫu thực tế GC-FID Tên mẫu Mẫu Mẫu Mẫu Mẫu Mẫu Mẫu Mẫu Mẫu Mẫu Mẫu 10 Mẫu 11 Mẫu 12 Ghi chú: Mor + + + + (-): Âm tính 6-MAM + + (+): Dương tính Med + + + + + + + + + + + + Hình dƣới sắc ký đồ mẫu dƣơng tính với chất Mor, 6- MAM, Med Hình 20: Sắc ký đồ mẫu thực tế - mẫu số Nhận xét: - Mẫu (2) mẫu (6) dƣơng tính với 3chất morphine, 6-MAM, methadone chứng tỏ ngƣời bệnh q trình dị liều Med sử dụng song song Heroin với Med - Với ngƣời bệnh có nƣớc tiểu thuộc mẫu số vàsố dƣơng tính với Mor Med nhƣng âm tính với 6-MAM chứng tỏ họ chắn dùng Med, có hai khả xảy ra: +Khả 1: Họ sử dụng Heroin nhƣng với lƣợng nhỏ thời điểm sử dụng lần cuối cách xa thời điểm thu mẫu + Khả 2: Họ không sử dụng Heroin nhƣng có sử dụng chất Opiat khác (thuốc phiện, morphine, codeine) - Các mẫu cịn lại âm tính với Mor 6-MAM chứng tỏ ngƣời bệnh tuân thủ quy trình sử dụng Med - Tuy số lƣợng mẫu thực tế cịn hạn chế nhƣng nói phƣơng pháp phân tích đƣợc kiểm nghiệm cho kết phù hợp thực tế Nhƣ phƣơng pháp xác định đồng thời chất Mor, 6-MAM, Med mẫu nƣớc tiểu đối tƣợng sử dụng ma túy, đối tƣợng cai nghiện xây dựng áp dụng cho kết đáng tin cậy CHƢƠNG III: KẾT LUẬN VÀ ĐỀ XUẤT 3.1 Kết luận Từ nhiệm vụ đề tài xây dựng quy trình giám định đồng thời chất morphine, 6-MAM methadone mẫu nƣớc tiểu, qua nghiên cứu, tiến hành thực nghiệm xử lý, đánh giá số liệu rút số kết luận sau: Quy trình phân tích đồng thời chất morphine, 6-MAM methadone mẫu nƣớc tiểu ngƣời nghiện heroin đƣợc cai nghiện liệu pháp methadone: - Thu bảo quản mẫu: Quá trình vận chuyển bảo quản mẫu (từ điểm thu mẫu đến phịng thí nghiệm phân tích), thời gian từ ngày trở lên cần phải bảo quản lạnh.Mẫu nhận phịng thí nghiệm thời gian chờ phân tích cần bảo quản để tránh phân hủy 6-MAM - Điều kiện chiết: Cần loại tạp chất môi trƣờng axit trƣớc tiến hành chiết tách mẫu môi trƣờng pH=8-9 (dùng muối NaHCO hoa ta đến bão hòa tạo pH=8,5), dung môi chiết sử dụng hệ Clorofoc/Isopropanol tỷ lệ 9/1 Với dung mơi pH chọn hiệu suất chiết (ba lần) morphine, 6MAM, methadone lần lƣợt 77,63%, 82,90%, 95,57% - Điều kiện làm việc hệ thống GC-FID phân tích morphine, 6- MAM methadone: + Cột tách: Cột mao quản HP-5 (30m x 0,32mn ID x 0,25 μm) + Tốc độ dịng khí mang: 1,8ml/phút + Khí bổ trợ (make up gas) tốc độ: 25ml/phút + Nhiệt độ detectơ: 280oC + Nhiệt độ inlet: 270oC + Chƣơng trình nhiệt độ cột tách: Nhiệt độ đầu 150oC giữ phút, tăng lên 270oC với tốc độ 10oC/phút giữ 10 phút Tổng thời gian phân tích 23 phút + Thể tích bơm mẫu: 1μl + Chế độ bơm: Khơng chia dịng (splitless) + Thời gian lƣu morphine 10,4 phút, 6-MAM 11,1 phút methadone 8,0 phút 2/ Đã xây dựng đƣợc quy trình xác định đồng thời chất morphine, 6monoacetyl morphine methadone mẫu nƣớc tiểu : - Hệ thống GC-FID phù hợp để phân tích đồng thời morphine, 6-MAM methadone cho độ lệch chuẩn tƣơng đối thời gian lƣu dao động khoảng 0,0137-0,0199%; RSD diện tích pic trung bình 0,60% - Xây dựng đƣợc đƣờng chuẩn từ xác định đƣợc giới hạn phát hiện, giới hạn định lƣợng phƣơng pháp chất: + Với Morphine: giới hạn phát 67µg/ml; giới hạn định lƣợng 225µg/ml + Với 6-MAM: giới hạn phát 46µg/ml; giới hạn định lƣợng 153µg/ml + Với Methadone: giới hạn phát 9,4µg/ml; giới hạn định lƣợng 30,3µg/ml +Độ tuyến tính: có tuyến tính chặt chẽ nồng độ chất khoảng khảo sát tỉ lệ diện tích pic so với chất nội chuẩn (morphine có R=0,9994; 6-MAM có R=0,9996; methadone có R=0,9995) Các tiêu thu đƣợc đạt u cầu phân tích cơng cụ lƣợng vết 3, Bƣớc đầu ứng dụng phân tích 12 mẫu nƣớc tiểu đối tƣợng cai nghiện Heroin liệu pháp Methadone thƣc tế cho kết quả: có mẫu dƣơng tính với chất Morphine, 6-MAM, Methadone; mẫu cịn lại dƣơng tính với Methadone, âm tính với 6-MAM, âm dƣơng tính với Morphine 3.2 Đề xuất: Đề tài nghiên cứu xác định đồng thời chất morphine, 6-MAM, methadone mẫu nƣớc tiểu có giá trị công tác cai nghiên Tuy nhiên thực tế cơng tác đấu tranh phịng chống ma túy, để có chứng khẳng định ngƣời sử dụng Heroin hay khơng, cần có phƣơng phƣơng pháp xác định 6-MAM với giới hạn phát thấp nhƣ phƣơng pháp sắc kí khí khối phổ (GC-MS) kết hợp kĩ thuật dẫn xuất hóa mẫu phân tích sắc kí lỏng khối phổ (HPLC-MS) TÀI LIỆU THAM KHẢO Tiếng Việt Bộ Lao động –Thƣơng binh xã hội, CV số 69/BC-LĐTBXH ngày 8/9/2011, Báo cáo công tác cai nghiện ma túy Việt Nam thời gian qua Luật phòng chống ma túy ban hành ngày 9/12/2000 3.Nghị định phủ số 67/2001/NĐ-CP ngày 01/10/2001 Thơng tƣ liên số 17/TTLB-BCA-TANDTC_VKSNDTC_BTP, ngày 24/12/2007 Hoàng Mạnh Hùng (1999), Định tính, định lượng Mocphin, Heroin, Hà Nội, trang 11-21 Trần Minh Hƣơng (2004), Các chất ma túy thường gặp phương pháp giám định mẫu phẩm sinh học, NXB Công an nhân dân Nguyễn Văn Ri (2009), Các phương pháp tách, lƣu hành nội Khoa Hóa học, Trƣờng Đại học Khoa học Tự nhiên - ĐHQG Hà Nội Tạ Thị Thảo (2005), Bài giảng chun đề thống kê hố phân tích, Khoa Hóa học, Trƣờng Đại học Khoa học Tự nhiên - ĐHQG Hà Nội Phạm Thiệp, Vũ Ngọc Thúy (2001), Thuốc biệt dược cách sử dụng, NXB Y học 10 Mẫn Đức Thuân (2003), “Nghiên cứu xây dựng quy trình phân tích sản phẩm chuyển hóa chất ma túy nhóm opiat mẫu nước tiểu phương pháp sắc ký khí”, Luận văn thạc sỹ khoa học, Trƣờng Đại học Khoa học Tự nhiên – ĐHQG Hà Nội 11 Phạm Hùng Việt (2005), Sắc ký khí – sở lý thuyết khả ứng dụng, NXB ĐHQG Hà Nội 12 Nguyễn Xuân Yêm, Trần Văn Luyện (2002), Hiểm họa ma túy chiến mới, NXB Công an nhân dân Tiếng Anh 13 Anthony C Moffat, M David Osselton and Brian Widdop “Clarke’s Analysis of Drugs and Poisons”, Third edition, 2004 14 Aubert Maquille, Davy Gullarme, Serge Rudaz, Jean-Luc Veuthey, “HighThroughput Screening of Drugs of Abuse in Urine by Supported Liquid – Liquid Extraction and UHPLC Couple to Tandem MS” Chromatographa, 2009,70,13731380 15 E J.Cone S Dickerson, B D Paul and J M Mitchell (1992), Forensic drug testing for opiates IV Analytical sensitivity, specificity, and accuracy of commercial urine opiate immunoassay, J Anal Toxicol 16, 72-78 16 E J Cone, P Welch, J M Mitchell and B D Paul(1991), Forensis drug testing for Opiates: I Detection of 6-acetylmorphine in urine as an indicator of recent heroine exposure; drug and assay consideration and detection times, J Anal Toxicol 15, 17 17 GadzalaKopciuch R Accurate HPLC determination of piperazine recidues in the presence of other secondary and primary amines Journal of liquid chromatography and Related technologies 2005 18 J Gerostamoulos, K Crump, I M McIntyre and O H Drummer (1993), Simultaneous determination of 6-monoacetylmorphine, morphine and codeine in urine using high-performance liquid chromatography with combined ultraviolet and electrochemical detection, J Chromatography 617, 152-156 19 Japan internationnal cooperation agency (JICA) (2003), Analytical manual of drugs of abuse, Tokyo, pp 120-133 20 Kateman G, Buydens L (1993), Quality control in analytical chemmistry, Wiley interscience publication, John Wiley & Sons 21 Lin HR, Chen CL, Huang CL, Chen ST, Lua AC (2013), Institute of Medical Biotechnology, Tzu Chi University, Hualien, Taiwan , “Simultaneous determination of opiates, methadone, buprenorphine and metabolites in human urine by superficially porous liquid chromatography tandem mass spectrometry” J Chromatogr B Analyt Technol Biomed Life Sci 2013 Apr 15 22 Mei-Chich Hsu, Daphne and Ray H Liu, (2009), “Detection of Abused Drugs in Urine by GC-MS”, Journal of Food and Drug Analysis, vol 17, No 4, pp 233 – 245 23 Narcotics Division, Pharmaceutical and Medical Safety Bureau Ministry of Health and Welfare, Japan, Manual for identification of abused drugs, 2nd Edition, March, 1998 24 Robert L Grob (1995), Modern practice of gas chromatography, Third edition copyright  by John Wiley&Sons, Inc Printed in the USA 25 Roth SH von Euler M, Villen T, Svensson JO, “Interpretation of the presence of 6monoacetylmorphine in the absence of morphine-3-glucuronide in urine samples: evidence of heroin abuse” 26 Schenck F J., Barker S.A., long A R (1992), “matrix solid-phase dispersion extraction and liquid chromatographic determination of micarbazine in chicken tissue” J AOAC Int, 75(4), pp 659-662 27 Thurman E M., Mills M S, (1998), Solid phase extraction Wiley interscience publication, John Wiley & Sons 28 United nations international drug control programme, Clandettine manufacture of substances under international control, Newyork, 1998 ... ĐỖ THỊ YẾN XÂY DỰNG PHƢƠNG PHÁP XÁC ĐỊNH ĐỒNG THỜI MORPHINE, 6- MONOACETYL MORPHINE, METHADONE TRONG NƢỚC TIỂU BẰNG SẮC KÝ KHÍ Chun ngành: Hóa Phân tích Mã số: 60 44 29 LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC... nghiên cứu luận văn này, chúng tơi chọn phƣơng pháp sắc ký khí với detector FID để xác định Morphine, 6- MAM, Methadone mẫu nƣớc tiểu 1 .6 Giới thiệu phƣơng pháp sắc ký khí Sắc ký khí phƣơng pháp sắc. .. xác định đồng thời Morphine, - MAM (6 - monoacetyl morphine) , Methadone nước tiểu sắc ký khí? ?? đƣợc thực với mục tiêu cụ thể: Xây dựng thẩm định đƣợc phƣơng pháp phát đồng thời Morphine, - monoacetyl