Dinh dưỡng
Chiều cao của trẻ em phát triển từ khi hình thành cho đến hết tuổi dậy thì, với ba giai đoạn quan trọng: giai đoạn phôi thai, độ tuổi từ 6-8 và tuổi niên thiếu Một chế độ ăn uống hợp lý cùng với việc chăm sóc sức khỏe trong ba giai đoạn này sẽ ảnh hưởng đáng kể đến chiều cao của trẻ.
Ngay khi còn mang thai, nếu trẻ được nuôi dưỡng bổ sung tốt, Cha me không hút thuốc, uống rượu trẻ sẽ có lợi thế phát triển tốt hơn.
Dinh dưỡng hợp lý cần cung cấp đủ năng lượng cho từng độ tuổi, tránh tình trạng suy dinh dưỡng do thiếu năng lượng hoặc béo phì do thừa năng lượng Bữa ăn của trẻ em nên bao gồm 4 yếu tố chính: đạm (10-15% tổng năng lượng), tinh bột (60-65% tổng năng lượng), chất béo (10% tổng năng lượng) và rau Cần tránh việc tiêu thụ quá nhiều một loại thực phẩm nào đó để duy trì sự cân bằng dinh dưỡng.
Vitamin và khoáng chất rất quan trọng cho sự phát triển chiều cao của trẻ em Canxi, một khoáng chất thiết yếu, có nhiều trong sữa, đậu tương và rau quả, góp phần vào quá trình phát triển xương và chiều cao của trẻ.
Sữa là nguồn cung cấp canxi dồi dào, giúp hấp thụ dễ dàng nhờ vitamin D và photpho Để tối ưu hóa khả năng hấp thụ canxi, trẻ nên được phơi nắng khoảng 20 phút mỗi ngày Bên cạnh đó, sữa còn chứa nhiều vitamin, khoáng chất, protein sinh học chất lượng cao và các axit amin thiết yếu.
Vitamin A rất quan trọng cho sức khỏe, giúp ngăn ngừa khô mắt, tăng cường khả năng chống nhiễm trùng và hỗ trợ phát triển chiều cao Các thực phẩm giàu vitamin A bao gồm sữa, trứng, cá và thịt.
Sắt và kẽm là hai khoáng chất thiết yếu hỗ trợ phát triển chiều cao Sắt có nhiều trong thực phẩm từ động vật như thịt và cá, trong khi kẽm có mặt trong các nguồn thực phẩm như hàu, gan lợn, thịt bò, sữa, đậu nành và lòng đỏ trứng.
Chiều cao của con người được xác định bởi di truyền và môi trường, bao gồm dinh dưỡng và các yếu tố gây stress Sự khác biệt về chiều cao giữa các nhóm dân số phụ thuộc vào sự phát triển xã hội, chăm sóc sức khỏe, giáo dục dinh dưỡng và nguồn thực phẩm Điều này giải thích tại sao chiều cao trung bình ở các nước phát triển thường cao hơn Để tối ưu hóa chiều cao cho trẻ, ngoài các yếu tố di truyền và hormone không thể thay đổi, cha mẹ có thể tác động thông qua chế độ dinh dưỡng hợp lý, khuyến khích trẻ tập luyện thể thao và tạo ra môi trường sống sạch sẽ, lành mạnh.
2.Thứ tự sinh và chiều cao
Nghiên cứu cho thấy rằng những con đực đầu lòng thường có kích thước ngắn hơn so với nam giới sau sinh Tuy nhiên, một số quan sát gần đây đã chỉ ra kết quả ngược lại Các tác giả nghiên cứu cho rằng nguyên nhân có thể liên quan đến các yếu tố kinh tế-xã hội trong môi trường tự nhiên.
Phần này không trích dẫn bất kỳ nguồn tham khảo nào, điều này có thể dẫn đến việc thông tin bị nghi ngờ và có khả năng bị loại bỏ Để cải thiện độ tin cậy, cần bổ sung các chú thích từ những nguồn đáng tin cậy Việc thiếu nguồn tham khảo có thể gây ảnh hưởng tiêu cực đến tính chính xác của nội dung (Tháng 2 năm 2014)
_Con đường chính trong việc điều hòa nội tiết của tăng trưởng.
Tăng trưởng chiều cao được xác định bởi nhiều yếu tố, chủ yếu là sự kéo dài của xương dưới tác động của hormone tăng trưởng somatotropin (HGH) do tuyến yên tiết ra Hormone này cũng kích thích gan sản xuất yếu tố tăng trưởng giống insulin 1 (IGF-1) Cả HGH và IGF-1 đều ảnh hưởng đến hầu hết các mô trong cơ thể và có nhiều chức năng khác nhau, tiếp tục được tiết ra suốt đời Mức tiết hormone đạt đỉnh trong giai đoạn tăng trưởng nhanh, sau đó giảm dần khi tuổi tác tăng, đặc biệt là sau tuổi thanh thiếu niên Sự tiết hormone chủ yếu diễn ra theo từng đợt, với cường độ cao nhất trong giấc ngủ.
Tăng trưởng tuyến tính chủ yếu diễn ra khi sụn tại epiphysis của xương dài chuyển hóa thành xương cứng, chiếm khoảng một nửa chiều cao của người trưởng thành Chiều dài chân có sự khác biệt theo giới tính và một số tăng trưởng xảy ra sau giai đoạn bứt phá tăng trưởng của xương dài Sự thay đổi về chiều cao giữa các quần thể và theo thời gian chủ yếu do sự thay đổi trong chiều dài chân, trong khi phần còn lại của chiều cao liên quan đến các xương sọ Chiều cao có tính chất lưỡng hình giới tính và phân bố không bình thường, với đuôi nặng.
4.Bất thường về chiều cao
Phần này không có nguồn tham khảo nào được trích dẫn, điều này có thể làm giảm độ tin cậy của thông tin Để cải thiện chất lượng nội dung, cần bổ sung chú thích tới các nguồn đáng tin cậy Việc không có nguồn tham khảo có thể dẫn đến việc thông tin bị thử thách và loại bỏ trong các cuộc thảo luận.
Chiều cao của con người chủ yếu được xác định bởi yếu tố di truyền Tầm vóc ngắn và tầm vóc cao thường không phải là vấn đề sức khỏe nghiêm trọng Tầm vóc thấp di truyền được gọi là tầm vóc ngắn gia đình, trong khi tầm vóc cao lớn được gọi là tầm vóc cao lớn trong gia đình Để xác định chiều cao bình thường của một người, có thể so sánh với các thành viên trong gia đình và phân tích xu hướng phát triển Tuy nhiên, một số bệnh lý và rối loạn có thể gây ra sự bất thường trong tăng trưởng Chiều cao cực đoan có thể liên quan đến các bệnh như gigantism do hyperpituitarism ở trẻ em và bệnh còi cọc với nhiều nguyên nhân khác nhau Trong một số trường hợp hiếm, không thể xác định nguyên nhân cho chiều cao cực đoan, và những người có chiều cao ngắn có thể được gọi là có tầm vóc ngắn vô căn.
Vào năm 2003, Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm (FDA) đã phê duyệt việc điều trị Hormone Tăng trưởng Người (HGH) cho những người có chỉ số thấp hơn 2,25 độ lệch chuẩn so với mức trung bình của dân số, tương đương khoảng 1,2% dân số thấp nhất Một vấn đề hiếm gặp hơn, được công nhận là vô căn tầm vóc cao lớn, cũng ít được sử dụng và chú ý hơn.
Nếu tuyến yên không sản xuất đủ hormone tăng trưởng, bệnh nhân có thể gặp phải tình trạng thiếu hụt hormone này Để điều trị, bệnh nhân sẽ được tiêm hormone tăng trưởng tinh khiết vào mô dày nhằm kích thích quá trình tăng trưởng.
5.Vai trò của chiều cao của một cá nhân
5.1 Chiều cao và sức khỏe
Vai trò của chiều cao của một cá nhân
Chiều cao và sức khỏe
Nghiên cứu cho thấy chiều cao có liên quan đến sức khỏe tổng thể, với những người cao hơn thường có sức khỏe tim mạch tốt hơn Tuy nhiên, cũng có mối liên hệ giữa chiều cao và nguy cơ phát triển ung thư theo tuổi thọ.
Cách giải thích phương Tây hiện đại về mối quan hệ giữa chiều cao và sức khỏe không phản ánh đầy đủ các biến thể chiều cao tồn tại trên toàn cầu.
Cavalli-Sforza chỉ ra rằng sự biến đổi chiều cao toàn cầu có thể chịu ảnh hưởng từ áp lực tiến hóa do môi trường khác nhau Những áp lực này dẫn đến những tác động sức khỏe liên quan đến chiều cao Trong khi chiều cao có thể mang lại lợi ích thích nghi ở các khu vực khí hậu lạnh như châu Âu, nó lại không hiệu quả trong việc điều hòa nhiệt độ cơ thể ở những vùng khí hậu ấm áp hơn Do đó, mối liên hệ giữa sức khỏe và chiều cao không thể được tổng quát một cách đơn giản, và việc cung cấp lợi ích sức khỏe trong các môi trường khác nhau là điều khó khăn.
Chiều cao cực kỳ cao có thể dẫn đến nhiều vấn đề sức khỏe, đặc biệt là về tim mạch, do tải trọng gia tăng trên tim để cung cấp máu cho cơ thể Một ví dụ điển hình là Robert Wadlow, người cao nhất trong lịch sử, đã gặp khó khăn trong việc đi lại khi chiều cao của ông tăng lên Trong nhiều hình ảnh từ giai đoạn sau của cuộc đời, ông thường phải sử dụng các thiết bị hỗ trợ Mặc dù ông qua đời ở tuổi 22, Wadlow đã phải đeo niềng chân và sử dụng gậy để di chuyển; ông đã mất vì một nhiễm trùng ở chân do không cảm nhận được sự kích thích từ nẹp chân Ngoài ra, chiều cao quá mức còn dẫn đến phân biệt và kỳ thị xã hội, hay còn gọi là heightism, ảnh hưởng đến cả nam và nữ.
Nghiên cứu của Samaras và Elrick đăng trên Tây Journal of Medicine chỉ ra rằng có một mối tương quan nghịch giữa chiều cao và tuổi thọ ở một số loài động vật có vú, bao gồm cả con người Điều này gợi ý rằng chiều cao có thể ảnh hưởng đến tuổi thọ, mở ra hướng nghiên cứu mới trong mối quan hệ giữa các yếu tố sinh học và sức khỏe.
Phụ nữ có chiều cao dưới 150 cm (4 ft 11 in) thường có xương chậu nhỏ, điều này có thể dẫn đến các biến chứng trong quá trình sinh nở, chẳng hạn như tình trạng vai đẻ khó.
Nghiên cứu tại Thụy Điển cho thấy có mối tương quan tỉ lệ nghịch giữa chiều cao và tỷ lệ tự sát ở nam giới.
Chiều cao và thành công nghề nghiệp
Xem thêm: Heights của Chủ tịch và các ứng cử viên tổng thống của Hoa Kỳ
Nhiều nghiên cứu trong tâm lý học, kinh tế học và sinh học đã đánh giá mối quan hệ giữa những đặc điểm vật lý như chiều cao và thành công nghề nghiệp Mặc dù người thấp hơn có lợi thế trong một số môn thể thao như thể dục hay đua xe, nhưng người cao thường chiếm ưu thế trong nhiều lĩnh vực thể thao khác Trong hầu hết các nghề nghiệp, chiều cao không phải là yếu tố quyết định đến hiệu suất, nhưng nhiều nghiên cứu vẫn cho thấy có sự tương quan giữa chiều cao và thành công, có thể do ảnh hưởng của các yếu tố khác như giới tính hay tình trạng kinh tế - xã hội.
Trong lĩnh vực chính trị, các hiệp hội chiều cao đã chứng minh sự thành công qua các cuộc bầu cử tổng thống Hoa Kỳ, nơi mà các ứng cử viên cao đã giành chiến thắng 22 trong tổng số 25 lần trong thế kỷ 20 Tuy nhiên, không thể không nhắc đến Ignatius Loyola, người sáng lập Dòng Tên, với chiều cao chỉ 150 cm (4 ft 11 in), cũng như một số nhà lãnh đạo thế giới nổi bật khác của thế kỷ 20 như Vladimir Lenin và Benito Mussolini.
Mussolini, Nicolae Ceaușescu và Joseph Stalin đều có chiều cao trung bình, nhưng điều này diễn ra trước khi các hình thức truyền thông hiện đại như truyền hình xuất hiện, có thể ảnh hưởng đến cách mà chiều cao được nhìn nhận trong xã hội ngày nay Hơn nữa, có nhiều bằng chứng cho thấy chiều cao có thể là một chỉ số cho sự tự tin, và sự tự tin này lại có mối tương quan mạnh mẽ với thành công trong sự nghiệp.
6.Lịch sử của chiều cao của con người
Vào năm 1900, quân đội của Liên minh Tám-Nation cho thấy sự chênh lệch rõ rệt về chiều cao giữa binh sĩ Anh và Mỹ so với binh sĩ lục địa châu Âu Từ trái sang phải, các quốc gia tham gia bao gồm Anh, Hoa Kỳ, thuộc địa của Úc, Ấn Độ thuộc Anh, Đức, Pháp, Nga, Ý và Nhật Bản.
Trong thế kỷ XVIII và XIX, người gốc châu Âu ở Bắc Mỹ đã đạt chiều cao vượt trội so với những người ở châu Âu, trở thành nhóm người cao nhất thế giới Đồng thời, người dân bản địa gốc của vùng Plains cũng nằm trong số những quần thể cao nhất toàn cầu vào thời điểm đó.
Cuối thế kỷ XIX, Hà Lan nổi tiếng với chiều cao khiêm tốn của dân số, nhưng hiện nay, đất nước này có một trong những tỷ lệ dân số cao nhất thế giới, với chiều cao trung bình của nam giới trẻ là 183,8 cm (6 ft 0,4 in).
Theo nghiên cứu của John Komlos và Francesco Cinnirella, trong nửa đầu thế kỷ 18, chiều cao trung bình của nam giới Anh là 165 cm (5 ft 5 in) và nam giới Ireland là 168 cm (5 ft 6 in) Chiều cao trung bình của nam giới Anh, Đức và lính Scotland dao động từ 163,6 cm đến 165,9 cm (5 ft 4,4 in - 5 ft 5,3 in), trong khi chiều cao trung bình của nam giới Ireland là 167,9 cm (5 ft 6,1 in) Đặc biệt, chiều cao trung bình của các nô lệ nam và người bị kết án ở Bắc Mỹ đạt 171 cm (5 ft 7 in).
Lính thuộc địa sinh ra ở Mỹ trong những năm cuối thập niên 1770 là trên trung bình hơn 7,6 cm
(3 inch) cao hơn so với tiếng Anh của họ đã phục vụ trong Thủy quân lục chiến Hoàng gia cùng một lúc
Chiều cao trung bình của người Mỹ và châu Âu đã giảm trong thời kỳ công nghiệp hóa nhanh chóng, có thể do sự gia tăng dân số và bất bình đẳng kinh tế Vào đầu thế kỷ 19, sự chênh lệch chiều cao trung bình giữa học sinh của Học viện quân sự Sandhurst và thanh niên thuộc tầng lớp thấp hơn ở Anh đã đạt tới 22 cm (8,7 in), mức chênh lệch cao nhất được ghi nhận.
Dữ liệu từ ngôi mộ cho thấy rằng trước năm 1850, chiều cao trung bình của nam giới và nữ giới ở Leiden, Hà Lan lần lượt là 166,7 cm và 156,7 cm Đặc biệt, vào năm 1865, chiều cao trung bình của trẻ mồ côi 19 tuổi ở Hà Lan đạt 160 cm.
Theo nghiên cứu của JW Drukker và Vincent Tassenaar, chiều cao trung bình của người Hà Lan đã giảm từ 1.830 đến 1.857, mặc dù GNP thực tế bình quân đầu người của Hà Lan tăng trung bình hơn 0,5% mỗi năm Sự suy giảm chiều cao nghiêm trọng nhất xảy ra ở các khu vực đô thị vào năm 1847, với mức giảm 2,5 cm Tỷ lệ tử vong ở khu vực thành phố cũng cao hơn nhiều so với khu vực nông thôn Vào năm 1829, chiều cao trung bình của người Hà Lan ở đô thị và nông thôn là 164 cm (5 ft 4,6 in), nhưng đến năm 1856, chiều cao trung bình của người nông thôn giảm xuống còn 162 cm (5 ft 3,8 in), trong khi người đô thị chỉ còn 158,5 cm (5 ft 2,4 in).
Một báo cáo năm 2004 dựa trên nghiên cứu của UNICEF năm 2003 về tác động của suy dinh dưỡng ở Bắc Triều Tiên cho thấy rằng các nam thanh niên trưởng thành ở đây có chiều cao thấp hơn đáng kể do tình trạng "đói kém liên tiếp." Trong khi đó, Hàn Quốc, với chế độ ăn uống ngày càng phương Tây và không có nạn đói, đã phát triển chiều cao tốt hơn Sự khác biệt chiều cao giữa người Hàn Quốc trên 40 tuổi, lớn lên trong điều kiện kinh tế tương tự như miền Bắc, và những người lớn lên trong những năm 1990, cho thấy Hàn Quốc cao hơn khoảng 12 cm (4,7 in) so với Bắc Triều Tiên Một nghiên cứu của nhà nhân chủng học về trẻ em Bắc Hàn đã đào thoát sang Trung Quốc cho thấy rằng nam giới 18 tuổi ở Bắc Triều Tiên thấp hơn 5 inch so với những người Hàn Quốc cùng tuổi do ảnh hưởng của suy dinh dưỡng.
Người đàn ông còn sống cao nhất thế giới hiện nay là Sultan Kosen đến từ Thổ Nhĩ Kỳ, với chiều cao 251 cm (8 ft 3 in) Trong khi đó, người đàn ông cao nhất trong lịch sử hiện đại là Robert Pershing Wadlow, sinh năm 1918 tại Illinois, Hoa Kỳ, với chiều cao 272 cm (8 ft 11 in) vào thời điểm qua đời Người phụ nữ cao nhất trong lịch sử là Zeng Jinlian từ Hồ Nam, Trung Quốc, với chiều cao 248 cm (8 ft 1 1/2 in) khi cô qua đời ở tuổi 17 Kỷ lục về người trưởng thành ngắn nhất thuộc về Chandra Bahadur Dangi đến từ Nepal, chỉ cao 54,6 cm (1 ft 9 1/2 in).
Chiều cao của người lớn có sự khác biệt rõ rệt giữa các quốc gia Chẳng hạn, chiều cao trung bình của phụ nữ tại Cộng hòa Séc cao hơn so với nam giới ở Malawi Sự khác biệt này có thể do yếu tố di truyền, thói quen sinh hoạt trong thời thơ ấu như dinh dưỡng, giấc ngủ và lao động chân tay, hoặc là sự kết hợp của cả hai yếu tố.
Sự thu hẹp tầm vóc có thể bắt đầu từ tuổi trung niên ở một số người, nhưng thường phổ biến hơn ở những người cao tuổi Nguyên nhân chính của việc giảm chiều cao này bao gồm sự co lại của đĩa liên đốt sống do khô, teo các mô mềm và thay đổi tư thế do bệnh thoái hóa Các yếu tố như quan hệ tình dục, di truyền và môi trường cũng đóng vai trò quan trọng trong quá trình này.
7.Chiều cao trung bình trên thế giới
Chiều cao trưởng thành trung bình của các quốc gia trong khu vực này có thể khác nhau Để hiểu rõ hơn về các phương pháp nghiên cứu và các quần thể được khảo sát, người đọc nên tham khảo các nghiên cứu ban đầu và nguồn tài liệu chi tiết.
Như với bất kỳ dữ liệu thống kê, tính chính xác của dữ liệu này có thể là vấn đề vì nhiều lý do: