Tính cấp thiết của đề tài
Trong bối cảnh hội nhập kinh tế toàn cầu, ngành du lịch đã có những bước tiến đáng kể, khẳng định vị thế quan trọng trong nền kinh tế Du lịch không chỉ là ngành công nghiệp không khói mang lại doanh thu lớn cho các quốc gia mà còn đáp ứng nhu cầu vật chất và tinh thần của du khách Tuy nhiên, sự phát triển nhanh chóng này cũng kéo theo tình trạng ô nhiễm môi trường và gia tăng các tệ nạn xã hội tại các khu du lịch, trở thành mối lo ngại cho chính quyền và cộng đồng Do đó, việc phát triển du lịch bền vững đang trở thành một yêu cầu cấp thiết cho ngành du lịch hiện nay.
Thị xã Cửa Lò là một trung tâm du lịch biển tiềm năng, với đô thị phát triển, môi trường trong sạch và con người hiền hòa Nơi đây sở hữu các giá trị văn hóa, thiên nhiên phong phú cùng hệ thống cơ sở hạ tầng và lưu trú đạt tiêu chuẩn 4 sao Trong những năm qua, Cửa Lò đã nâng cao chất lượng dịch vụ văn hóa ẩm thực, tạo nên bản sắc hấp dẫn cho du lịch biển Số lượng khách du lịch đến Cửa Lò ngày càng gia tăng, đạt gần 3 triệu lượt vào cuối năm 2019, trong đó có 1 triệu 341 ngàn lượt khách lưu trú Doanh thu từ dịch vụ du lịch đạt 2.874 tỷ đồng, với 304 cơ sở lưu trú có khả năng phục vụ 25.000 khách/ngày đêm Tuy nhiên, du lịch biển tại Cửa Lò vẫn chưa phát huy tối đa tiềm năng, cần có sự phát triển hơn nữa để tận dụng lợi thế của địa phương.
Lò cũng đang đứng trước những thách thức không bền vững như: vùng ven bờ biển đang
Cửa Lò đã tổ chức Hội nghị tổng kết hoạt động du lịch năm 2019, đạt 3 triệu 178 ngàn lượt khách, tăng 8,8% so với năm trước Doanh thu từ dịch vụ du lịch đạt 3450 tỷ đồng, tăng 21% Tuy nhiên, thị xã cũng đối mặt với vấn đề ô nhiễm nguồn nước và cần có giải pháp để phát triển du lịch bền vững Năm 2020, Cửa Lò phấn đấu đón 3 triệu 448 ngàn lượt khách và thu về 4.071 tỷ đồng từ dịch vụ du lịch.
Đề tài “Phát triển du lịch Thị xã Cửa Lò theo hướng bền vững” được nghiên cứu nhằm đánh giá thực trạng hoạt động du lịch vùng biển Từ đó, các định hướng và giải pháp sẽ được đưa ra để khắc phục những tồn tại, thúc đẩy sự phát triển của du lịch Cửa Lò, biến du lịch biển thành ngành kinh tế mũi nhọn không chỉ của Cửa Lò mà còn của Nghệ An.
Dữ liệu và phương pháp nghiên cứu
4.1 Dữ liệu nghiên cứu Đối tượng khảo sát là du khách trong nước đã sử dụng dịch vụ du lịch tại thị xã Cửa Lò (Nghệ An)
Việc thu thập thông tin các câu hỏi được thực hiện trong thời gian từ 21/6/2020 đến 24/7/2020 với tổng số mẫu thu về được là 130 mẫu
Bảng 1 Đặc điểm của du khách tham gia khảo sát
Giới tính của du khách Nam 31 76.2
Tuổi của du khách Dưới 18 tuổi 7 5.4
Nghề nghiệp của du khách Học sinh - Sinh viên 79 60.8
TP dân tộc của du khách Khác 0 0.0
Tôn giáo của du khách Có 0 0.0
Số lượt tham quan của du khách
Số ngày lưu trú bình quân trên lượt của du khách
Trong tổng số 130 mẫu quan sát, có 99 quan sát nữ, chiếm 76,2% và 33 nam, chiếm 23,8% Độ tuổi của du khách chủ yếu từ 19-35 tuổi, chiếm 82,3% tổng mẫu, trong đó phần lớn là học sinh và sinh viên.
Tại thị xã Cửa Lò, 42,3% du khách chỉ tham quan một lần, cho thấy xu hướng tham quan ngắn hạn Trung bình, du khách lưu trú khoảng 2 ngày, chiếm 41,5% tổng số mẫu quan sát Đáng chú ý, phần lớn du khách đến địa phương là người dân tộc Kinh và không theo tôn giáo nào.
4.2 Phương pháp thu thập thông tin, số liệu
4.2.1 Thu thập số liệu thứ cấp
Nguồn tài liệu thông tin thứ cấp bao gồm các tài liệu và số liệu đã được công bố trước đó, được sử dụng nhằm minh họa, phân tích và đánh giá sự phát triển du lịch Những tài liệu này được thu thập từ sách, giáo trình, báo, tạp chí, công trình nghiên cứu đã xuất bản, luận án tiến sĩ, niên giám thống kê và tài liệu trực tuyến từ các nguồn như Tổng Cục thống kê, Sở du lịch Nghệ An, Sở Công thương và Sở Thông tin Truyền thông.
Để đạt được mục tiêu nghiên cứu và giải quyết các nhiệm vụ, bài nghiên cứu áp dụng cả phương pháp nghiên cứu định tính và định lượng Phương pháp nghiên cứu định tính được thực hiện thông qua khảo sát online đối với du khách đã đến thị xã Cửa.
Nghiên cứu về du lịch tại thị xã Cửa Lò sử dụng mô hình hồi quy trên phần mềm SPSS, thu thập dữ liệu sơ cấp qua khảo sát online với 31 biến quan sát theo thang đo Likert 5 bậc Mẫu nghiên cứu dựa trên tiêu chuẩn của Bollen (1989), yêu cầu ít nhất 5 quan sát cho mỗi biến và tổng số quan sát không dưới 100, tập trung vào khách du lịch nội địa Phương pháp nghiên cứu bao gồm cả định tính và định lượng, nhằm khám phá mối quan hệ giữa phát triển du lịch và sự bền vững, cũng như các yếu tố ảnh hưởng đến sự hài lòng của du khách về chất lượng dịch vụ Nghiên cứu định tính tìm hiểu tiềm năng du lịch địa phương và các yếu tố thúc đẩy, cản trở phát triển du lịch biển tại Cửa Lò, trong khi nghiên cứu định lượng xác định mối quan hệ tuyến tính giữa các yếu tố và sự phát triển du lịch bền vững.
Khi phân tích các nhân tố ảnh hưởng đến sự hài lòng của du khách về chất lượng dịch vụ, bài nghiên cứu sử dụng phần mềm SPSS
- Phân tích nhân tố khám phá (EFA)
Để đánh giá thang đo và độ tin cậy của các biến quan sát, chúng ta sử dụng hệ số Cronbach’s Alpha và phương pháp phân tích nhân tố khám phá EFA Thang đo sẽ được chấp nhận nếu loại bỏ các biến có hệ số tương quan biến tổng nhỏ hơn 0,3 và hệ số Cronbach’s Alpha nhỏ hơn 0,6 Trong phân tích EFA, các biến có hệ số tải nhân tố nhỏ hơn 0,5 cũng sẽ bị loại do tương quan kém với nhân tố tiềm ẩn Cuối cùng, mô hình sẽ được kiểm định bằng phương pháp hồi quy đa biến với mức ý nghĩa thống kê 5%.
- Phương pháp phân tích thống kê
Phương pháp phân tích thống kê được áp dụng để đánh giá thực trạng và các yếu tố ảnh hưởng đến sự phát triển bền vững của du lịch biển tại thị xã Cửa Lò, đồng thời xem xét những kết quả đã đạt được trong lĩnh vực này.
Đóng góp mới của đề tài
Bài nghiên cứu đã tổng quan cơ sở lý luận về du lịch, nhấn mạnh sự phát triển du lịch bền vững và phân tích mối quan hệ giữa các yếu tố ảnh hưởng đến sự phát triển này.
Thứ hai, bài nghiên cứu đã đánh giá các nhân tố tác động đến phát triển du lịch theo hướng bền vững
Nghiên cứu này áp dụng phương pháp nghiên cứu định tính kết hợp với kết quả điều tra định lượng nhằm phân tích và đánh giá mức độ hài lòng của khách du lịch đối với chất lượng dịch vụ tại thị xã Cửa Lò.
Vào ngày thứ tư, dựa trên việc phân tích lý luận và thực tiễn, chúng tôi đề xuất các kiến nghị và giải pháp nhằm thúc đẩy sự phát triển bền vững cho du lịch biển Cửa Lò.
6 Bố cục báo cáo nghiên cứu
Chương 1: Tổng quan nghiên cứu
Chương 2: Cơ sở lý luận và thực tiễn về phát triển du lịch theo hướng bền vững
Chương 3: Thực trạng phát triển du lịch ở thị xã Cửa Lò
Chương 4: Đề xuất giải pháp phát triển du lịch Cửa Lò
Chương 5: Kết luận và kiến nghị
CHƯƠNG 1 TỔNG QUAN NGHIÊN CỨU 1.1 Các tài liệu nghiên cứu nước ngoài
1.1.1 Về nội dung phát triển du lịch biển bền vững
Hoạt động du lịch đóng góp đáng kể vào nền kinh tế toàn cầu, chiếm khoảng 9% GDP và tạo ra việc làm cho 8% lực lượng lao động Sự tăng trưởng nhanh chóng của ngành du lịch vượt trội hơn so với các lĩnh vực kinh tế khác, dẫn đến sự phát triển đa dạng trong các công trình nghiên cứu về du lịch Mặc dù có sự đồng thuận về tầm quan trọng của du lịch, nhưng quan điểm về phát triển du lịch bền vững vẫn chưa được thống nhất.
Alice Kubo (2004) định nghĩa phát triển du lịch bền vững là một khái niệm đa chiều nhằm đối phó với các tác động của phát triển du lịch, bao gồm ba trụ cột chính: kinh tế, văn hóa xã hội và môi trường Để đạt được tính bền vững, cả ba yếu tố này đều cần phải hiện diện và tương tác với nhau Phát triển du lịch bền vững không phải là một trạng thái cố định mà là một quá trình liên tục, đòi hỏi nghiên cứu sâu về môi trường sinh thái, văn hóa xã hội và kinh tế của các khu vực du lịch ven biển.
Theo Hall (2014), du lịch ven biển bao gồm nhiều hoạt động giải trí và định hướng giải trí diễn ra tại các vùng ven biển Điều này bao gồm sự phát triển liên quan đến du lịch như chỗ ở, nhà hàng, dịch vụ thực phẩm và các điểm tham quan Ngoài ra, cơ sở hạ tầng hỗ trợ cho du lịch ven biển và biển cũng rất quan trọng, bao gồm các doanh nghiệp bán lẻ, trung tâm vận tải, bến du thuyền và các nhà cung cấp hoạt động.
Du lịch biển, theo Marina Markovic và cộng sự (2009), bao gồm nhiều hoạt động diễn ra tại vùng nước ven biển, tập trung vào việc phát triển các dịch vụ du lịch như khách sạn, khu nghỉ dưỡng và nhà hàng, cùng với cơ sở hạ tầng hỗ trợ như cảng, bến du thuyền, cửa hàng câu cá và lặn.
Theo Chương trình Môi trường Liên Hợp Quốc (2009), du lịch mang lại nhiều lợi ích cho các cộng đồng ven biển, bao gồm tạo cơ hội việc làm, tăng doanh thu, phát triển cơ sở hạ tầng, cải thiện điều kiện an toàn và sức khỏe, nâng cao tiêu chuẩn thẩm mỹ, và nâng cao nhận thức về giá trị của bờ biển cũng như hoạt động bảo vệ môi trường.
Theo các tác giả như Butler (1993), Murphy (1994) và Mowforth cùng Munt (1998), phát triển du lịch bền vững được định nghĩa là một quá trình phát triển được duy trì trong không gian và thời gian nhất định Quá trình này không chỉ đảm bảo khả năng thích ứng của con người mà còn giúp ngăn chặn những tác động tiêu cực đến sự phát triển lâu dài.
1.1.2 Các tiêu chí đánh giá phát triển du lịch biển theo hướng bền vững
Tiêu chí đánh giá phát triển bền vững được nêu trong “Towards Sustainable Development: On the Goals of Development and the Conditions” bao gồm các chỉ số liên quan đến tài nguyên thiên nhiên, tình hình kinh tế-xã hội, bảo tồn di sản, chất lượng cuộc sống và môi trường Trong khi đó, “Indicator for Sustainable Development: Theory, Method, Application” trình bày các phương pháp hệ thống nhằm xác định các chỉ tiêu phát triển bền vững trong lĩnh vực du lịch, từ đó phát triển các bộ chỉ số riêng để đo lường và đánh giá sự phát triển du lịch tại các cộng đồng, bang, vùng lãnh thổ và quốc gia trên toàn cầu.
Theo UNWTO (2004), các nguyên tắc bền vững trong phát triển du lịch bao gồm ba khía cạnh chính: môi trường, kinh tế và văn hóa xã hội Để đảm bảo tính bền vững lâu dài, cần có sự cân bằng hợp lý giữa các yếu tố này.
Marilena Papageorgiou (2016) nhấn mạnh rằng không gian biển và ven biển ngày càng phát triển đóng vai trò quan trọng trong du lịch, góp phần đáng kể vào tăng trưởng kinh tế Tuy nhiên, có tranh cãi về tác động của các hoạt động du lịch biển đến môi trường Tác giả chỉ ra rằng quy hoạch không gian biển là yếu tố then chốt cho sự phát triển du lịch bền vững, bao gồm các vấn đề như: (i) điều kiện môi trường thuận lợi cho ngành du lịch; (ii) chất lượng cảnh quan biển và ven biển; (iii) khả năng thích ứng với biến đổi khí hậu; (iv) quy định không gian hợp lý để tránh áp lực từ các cơ sở và hoạt động du lịch; (v) phân bổ hiệu quả nguồn nhân lực nhằm tạo sự phối hợp giữa các ngành và quốc gia.
Sự bền vững kinh tế đảm bảo phát triển hiệu quả và quản lý nguồn lực để đáp ứng nhu cầu của các thế hệ tương lai Đồng thời, sự bền vững văn hóa xã hội giúp duy trì và củng cố bản sắc cộng đồng, góp phần xây dựng một xã hội vững mạnh và bền lâu.
Sự phát triển bền vững sinh thái đảm bảo rằng các hoạt động phát triển không chỉ đáp ứng nhu cầu hiện tại mà còn bảo vệ các quá trình sinh thái thiết yếu, đa dạng sinh học và tài nguyên sinh học cho các thế hệ tương lai Theo Mill & Morrison (1998), việc duy trì sự cân bằng này là cực kỳ quan trọng trong việc quản lý tài nguyên thiên nhiên.
Các điều kiện cơ bản để thiết lập phát triển bền vững bao gồm: xóa đói giảm nghèo, kiểm soát sự gia tăng dân số, phân phối tài nguyên công bằng, hiểu biết về đa dạng sinh thái, áp dụng giải pháp thích ứng với các vấn đề sinh thái địa phương, và theo dõi chặt chẽ tác động của hoạt động phát triển đối với môi trường.
1.1.3 Các nhân tố ảnh hưởng tới sự phát triển du lịch biển
