BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC HOA SEN BÁO CÁO TIỂU LUẬN CUỐI KÌ MÔN LỊCH SỬ ĐẢNG CÔNG SẢN VIỆT NAM Chủ đề 3: Nội dung và hiệu quả đường lối cách mạng Việt Nam được đề ra tại Đạ
Trang 1BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC HOA SEN
BÁO CÁO TIỂU LUẬN CUỐI KÌ MÔN LỊCH SỬ ĐẢNG CÔNG SẢN
VIỆT NAM
Chủ đề 3: Nội dung và hiệu quả đường lối cách mạng Việt Nam được đề ra tại
Đại hội lần thứ III của Đảng (tháng 9/1960) Giảng viên hướng dẫn: Đỗ Thị Hiện
Sinh viên thực hiện: Nguyễn Thị Huỳnh
Lớp môn học: DC144DV01 – 0100
Trang 2
LỜI CẢM ƠN
Đầu tiên, em xin gửi lời cảm ơn chân thành đến giảng viên bộ môn - Cô Đỗ Thị Hiện đã dạy dỗ, truyền đạt những kiến thức quý báu cho em trong suốt thời gian học tập vừa qua Trong thời gian tham gia lớp học em đã có thêm nhiều kiến thức
về lịch sử nước nhà, cảm thụ sâu sắc cha ông ta đã đán đổi máu, mồ hôi, nước mắt
để có giữ gìn non sông Việt Nam Em đã hiểu thêm về tầm quan trọng của Đảng
và đường lối xây dựng nước nhà Đây chắc chắn là những kiến thức quý báu mà
em không thể quên
Một lần nữa em xin chân thành cảm ơn
Trang 3MỤC LỤC
LỜI CẢM ƠN
CHƯƠNG 1: NỘI DUNG DƯỜNG LỐI CÁCH MẠNG VIỆT NAM ĐƯỢC ĐỀ RA TẠI ĐẠI HỘI LẦN THỨ III CỦA ĐẢNG (THÁNG 9/1960)… 4
1 Bối cảnh nước ta khi diễn ra Đại hội lần thứ ba 4
2 Nội dung Đại hội Đại biểu lần thứ ba 4
2.1 Đại hội Đại biểu toàn quốc lần thứ ba 4
2.2 Nội dung của Đại hội 5
2.3 Tổng kết 8
CHƯƠNG 2: HIỆU QUẢ CỦA ĐƯỜNG LỐI CÁCH MẠNG VIỆT NAM ĐƯỢC ĐỀ RA TẠI ĐẠI HỘI LẦN THỨ BA CỦA ĐẢNG 1 Cách mạng miền Bắc và cách mạng miền Nam 9
2 Kế hoạch 5 năm 1961-1965 9
3 Ý nghĩa 11
KẾT LUẬN 12
TÀI LIỆU THAM KHẢO
PHỤ LỤC
Trang 4CHƯƠNG 1: NỘI DUNG DƯỜNG LỐI CÁCH MẠNG VIỆT NAM ĐƯỢC
ĐỀ RA TẠI ĐẠI HỘI LẦN THỨ III CỦA ĐẢNG (THÁNG 9/1960)
1 Bối cảnh nước ta nước ta khi diễn ra đại hội lần thứ ba (tháng 9/1960)
- Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ III chuyện ra trong bối cảnh nước ta đang tạm thời bị chi làm hai miền
- Sao chiến thắng Điện Biên Phủ năm 1954 miền Bắc Việt Nam đã hoàn toàn được giải phóng và đi lên xây dựng xã hội chủ nghĩa, vừa hoàn thành hồi phục kinh tế sau kháng chiến chống Pháp và cải cách ruộng đất cùng với cải tạo công thương nghiệp Trong khi đó ở miền Nam dù tạm hơi nằm dưới ách kiểm soát của Mỹ ngụy nhưng cách mạng miền Nam đã có nhiều bước tiến mới tiêu biểu là phong chào chống chính quyền Ngô Đình Diệm và Mỹ đang diễn ra từ cuối năm 1959 và trở thành phong chào Đồng Khởi từ năm
1960
2 Nội dung Đại hội Đại biểu toàn quốc lần thứ ba (tháng 9/1960)
2.1 Đại hội Đại biểu toàn quốc lần thứ ba
- Đại hội Đại biểu toàn quốc lần thứ ba của Đảng đã họp tại Hà Nội Sau những ngày họp nội bộ, đại hội đã họp cộng hai từ ngày 5 đến ngày
10-9-1960 (Phụ lục 1)
- Dự Đại hội có 525 đại biểu chính thức và 51 đại biểu dự khuyết thay mặt hơn 50 vạn đảng viên trong cả nước, trong đó 50% số đại biểu là các đảng
viên đã tham gia cách mạng từ khi Đảng còn hoạt động bí mật Tất cả các đại biểu đều đã trải qua cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược Nhiều đại biểu là anh hùng và chiến sĩ thi đua, là đại biểu đại diện cho các dân tộc giữ số, là nhà thơ, nhà văn, nhà giáo, nhà khoa học Dự Đại hội còn
có đại biểu của Đảng Xã Hội, Đảng Dân Chủ và các đoàn thể quần chúng trong mặt trận tổ quốc Việt Nam Gần 20 đoàn đại biểu quốc tế đến dự Đại hội
Trang 52.2 Nội dung của đại hội
- Đầu tiên lời khai mạc Đại hội, Tổng Bí thư, Chủ tịch Đảng - Chủ tịch Nước
Hồ Chí Chí Minh nêu rõ “Đại hội lần này là Đại hội xây dựng chủ nghĩa xã hội ở miền Bắc và đấu tranh Hòa Bình thống nhất nước nhà “ Nêu lên hai nhiệm vụ chiến lược của cách mạng Việt Nam, người kêu gọi toàn Đảng đoàn kết chặt chẽ động viên toàn dân hoàn thành mọi nhiệm vụ của đất nước
- Đại hội đã thảo luận và đánh giá cách mạng hai miền đang có những bước tiến quan trọng Từ nhận định đó, Đại hội đề ra nhiệm vụ chiến lược của cách mạng cả nước và nhiệm vụ của từng miền Chị rõ vị trí, vai trò của cách mạng từng miền và mối quan hệ giữa cách mạng hai miền
Nhiệm vụ cách mạng miền Bắc
- Báo cáo chính trị đã phân tích một cách sâu sắc về đường lối cách mạng xã hội chủ nghĩa ở miền Bắc Miền Bắc tiến lên chủ nghĩa xã hội từ một nền kinh tế nông nghiệp lạc hậu chủ yếu dự trên cơ sở sản xuất nhỏ cá thể, cơ
sở kinh tế tư bản chủ nghĩa hết sức kém cỏi cho nên "công cuộc cách mạng
xã hội chủ nghĩa ở miền Bắc phải là một quá trình cải biến cách mạng về mọi mặt nhằm đưa miền Bắc từ nền kinh tế chủ yếu dựa trên sở hữu cá thể
về tư liệu sản xuất tiến lên nền kinh tế xã hội chủ nghĩa dựa trên sở hữu toàn dân và sở hữu tập thể, từ chế độ sản xuất nhỏ tiến lên chế độ sản xuất lớn xã hội chủ nghĩa, từ tình trạng kinh tế phân tán và lạc hậu, xây dựng thành một nền kinh tế cân đối và hiện đại, làm cho miền Bắc tiến bộ mau chóng, thành cơ sở ngày càng vững chắc cho sự nghiệp đấu tranh thống nhất nước nhà"
- Trong điều kiện đất nước còn tạm thời bị chia cắt làm hai miền, khi sự nghiệp cách mạng xã hội chủ nghĩa ở miền Bắc, biến miền Bắc thành hậu phương vững chắc cho cả nước, giải phóng miền Nam thống nhất tổ quốc
Trang 6Nhiệm vụ cách mạng miền Nam
- Nhiệm vụ cơ bản của cách mạng miền Nam là giải phóng miền Nam khỏi ách thống trị của đế quốc và phong kiến, thực hiện độc lập dân tộc và người cày có ruộng Vì vậy, "nhiệm vụ trước mắt của cách mạng miền Nam là đoàn kết toàn dân, kiên quyết đấu tranh chống đế quốc Mỹ xâm lược và gây chiến, đánh đổ tập đoàn thống trị Ngô Đình Diệm, tay sai của đế quốc Mỹ, thành lập một chính quyền liên hợp dân tộc dân chủ ở miền Nam, thực hiện độc lập dân tộc, các quyền tự do dân chủ và cải thiện đời sống nhân dân, giữ vững hoà bình, thực hiện thống nhất nước nhà trên cơ sở độc lập và dân chủ, tích cực góp phần bảo vệ hoà bình ở Đông Nam Á và trên thế giới" (Phụ lục 2)
Đại hội đưa ra kế hoạch 5 năm 1961-1965
- Muốn cải tạo nên kinh tế lạc hậu ở nước ta, không còn con đường nào khác ngoài con đường công nghiệp hóa xã hội chủ nghĩa Để làm cho nền kinh
tế miền Bắc nước ta thành một nền kinh tế xã hội chủ nghĩa Đại hội đã xác
định những nhiệm vụ cơ bản kế hoạch 5 năm lần thứ nhất:
+ Ra sức phát triển công nghiệp và nông nghiệp, thực hiện một bước việc
ưu tiên phát triển công nghiệp nặng một cách hợp lý đồng thời ra sức phát triển nông nghiệp toàn diện, công nghiệp thực phẩm, công nghiệp nhẹ
+ Hoàn thành công cuộc cải tạo xã hội chủ nghĩa đối với công nghiệp, thủ công nghiệp, thương nghiệp nhỏ và công thương nghiệp tư bản tư doanh,
mở rộng quan hệ sản xuất xã hội chủ nghĩa trong toàn bộ nền kinh tế quốc doanh
+ Nâng cao trình độ văn hoá của nhân dân, đẩy mạnh đào tạo cán bộ và công nhân lành nghề, nâng cao năng lực quản lý kinh tế của cán bộ, xúc tiến công tác khoa học kỹ thuật
Trang 7+ Cải thiện thêm một bước đời sống vật chất và văn hoá của nhân dân, mở mang phúc lợi công cộng, xây dựng đời sống mới ở nông thôn và thành thị + Ra sức củng cố quốc phòng, trật tự an ninh xã hội
Các mục tiêu cụ thể được xác định như sau
Về kinh tế:
- Đến nǎm 1965, giá trị tổng sản lượng công nghiệp và thủ công nghiệp có thể tǎng gần 1,5 lần so với nǎm 1960*, bình quân hàng nǎm tǎng khoảng 20% Trong giá trị tổng sản lượng công nghiệp và thủ công nghiệp, nǎm
1965, công nghiệp quốc doanh dự tính chiếm 68,9%, các xí nghiệp công tư hợp doanh và xí nghiệp hợp tác chiếm 5,3%, thủ công nghiệp hợp tác hoá chiếm 17,7% Dự định bình quân hàng nǎm, nǎng suất của ngành công nghiệp quốc doanh sẽ tǎng khoảng 9%; ngành xây dựng cơ bản sẽ tǎng khoảng 6%
- Giá trị tổng sản lượng nông nghiệp nǎm 1965 có thể tǎng khoảng 61% so với dự tính thực hiện kế hoạch nǎm 1960, bình quân hàng nǎm tǎng khoảng 10% Các nông trường quốc doanh sẽ tǎng giá trị sản lượng lên gấp hơn 10 lần, chiếm khoảng 5,8%, các hợp tác xã sản xuất nông nghiệp chiếm khoảng 86,2%, sản xuất cá thể còn khoảng 8%
- Dự tính trung bình thu nhập thực tế của công nhân và nông dân nǎm 1965
có thể tǎng khoảng 30% so với nǎm 1960
Về văn hóa-xã hội
- Tổng số học sinh phổ thông nǎm 1965 sẽ tǎng gần gấp đôi so với nǎm 1960;
số học sinh chuyên nghiệp trung cấp sẽ là 85.000 người, tǎng thêm hơn 1,5 lần; số sinh viên đại học sẽ là 40.000 người, tǎng thêm hơn 2 lần Trong 5 nǎm, sẽ có thêm gần 25.000 cán bộ tốt nghiệp đại học và gần 10 vạn cán bộ tốt nghiệp chuyên nghiệp trung cấp
Trang 8- Đại hội cũng quyết định các chủ trương tăng cường nhà nước dân chủ nhân dân, củng cố sự nhất trí về chính trị của nhân dân, đoàn kết quốc tế và đẩy mạnh xây dựng Đảng
Đại hội Đại biểu toàn quốc lần thứ III của Đảng đã bầu Ban Chấp hành Trung ương mới
- Đại hội bầu Ban Chấp hành Trung ương mới của Đảng gồm 47 uỷ viên chính thức và 31 uỷ viên dự khuyết
- Ban Chấp hành Trung ương họp hội nghị lần thứ nhất đã bầu Bộ Chính trị gồm 11 ủy viên chính thức và hai ủ viên dự khuyết
- Chủ tịch Hồ Chí Minh được bầu lại làm Chủ tịch Đảng, đồng chí Lê Duẩn được bầu làm Bí thư thứ nhất Ban Chấp hành Trung ương Đảng
2.3 Tổng kết
- Đại hội đưa ra hai nhiệm vụ cách mạng ở miền Bắc và ở miền Nam thuộc hai chiến lược khác nhau, xong hai nhiệm vụ đó trước mắt đều có một mục tiêu chung và thực hiện hòa bình thống nhất Tổ quốc, đều đều nhằm giải quyết màu thuận chung của cả nước là mô thuận giữa nhân dân ta với đế quốc Mỹ cùng bè lũ tay sai của chúng, song mỗi miền có nhiệm vụ chiến lược riêng và có vị trí khác nhau
- Nhằm thực hiện mục tiêu tiến nhanh, tiến mạnh, tiến vững chắc lên chủ nghĩa xã hội, ĐẠI HỘI đề ra kế hoạch năm năm lần thứ nhất 1961- 1965 Nhiệm vụ chủ yếu của kế hoạch này là công nghiệp hóa xã hội chủ nghĩa, phát triển công nghiệp nặng làm nên tảng, đồng thời ra sức phát triển công nghiệp nhẹ và nông nghiệp
- Đại hội thông qua Báo cáo chính trị, Báo cáo sửa đổi Điều lệ Dảng và thông qua Kế hoạch 5 năm lần thứ nhất (1961-1965)
- Đại hội bầu ra Ban Chấp hành Trung ương mới, bầu Bộ Chính trị của Đảng
do Hồ Chí Minh làm chủ tịch, Lê Duẩn làm Bí thư thứ nhất
Trang 9CHƯƠNG 2: HIỆU QUẢ CỦA ĐƯỜNG LỐI CÁCH MẠNG VIỆT NAM ĐƯỢC ĐỀ RA TẠI ĐẠI HỘI LẦN THỨ BA CỦA ĐẢNG
1 Cách mạng miền Bắc và cách mạng miền Nam
- Tuy có điểm suất phát rất thấp nhưng miền Bắc có thuận lợi cơ bản là chủ nghĩa xã hội đã trở thành hệ thống thế giới và ngày càng lớn mạnh Tình hình đó đảm bảo cho miền bắc tiến lên chủ nghĩa xã hội không cần qua giai đoạn phát triển tư bản chủ nghĩa
- Cách mạng hai miền đã phát triển mối quan hệ mật thiết, gắn bó và tác động lẫn nhau cùng thực hiện hòa bình thống nhất đất nước
2 Kế hoạch 5 năm 1961-1965
- Những thành tựu đạt được trong việc thực hiện kế hoạch năm năm đã làm thay đổi toàn bộ mặt xã hội miền Bắc Miền Bắc đã thành công trở thành hậu phương vững chắc cho miền Nam
Công nghiệp
- Công nghiệp được nhà nước ưu tiên đầu tư vốn để phát triển Trong công nghiệp nặng có khu gang thép Thái Nguyên, các nhà máy nhiệt điện Uông
Bí, thủy điện Thác Bà,… Trong công nghiệp nhẹ, có các khu công nghiệp như Việt Trì, Thượng Đình (Hà Nội), các nhà máy Vạn Điểm,…(Phụ lục 3)
- Ở địa phương, có hàng 100 xí nghiệp được xây dựng để hỗ trợ cho công nghiệp trung ương và giải quyết nhu cầu tại chỗ (Phụ lục 4)
- Giá trị sản lượng công nghiệp nặng năm 1965 đã tăng gấp ba lần so với năm 1960, công nghiệp quốc doanh chiếm tỷ trọng 93% tổng giá trị sản lượng công nghiệp miền Bắc
- Công nghiệp nhẹ và hũ công nghiệp đã giải quyết được 80% nhu cầu hàng tiêu dùng thiết yếu của nhân dân Xây dựng 100 cơ sở sản xuất mới và nhiều nhà máy, khu công nghiệp được mở rộng
Trang 10Nông nghiệp
- Nông nghiệp được coi là cơ sở công nghiệp, nhà nước ưu tiên xây dựng và phát triển các nông trường, trại thí nghiệm cây trồng và vật nuôi
- người nông dân cũng đã mạnh dạn áp dụng tiến bộ khoa học - kĩ thuật tỷ
lệ sử dụng cơ khí trong nông nghiệp đã tăng lên
- Nhiều hợp tác xã đạt năng suất 5 tấn thóc trên 1ha Trên 90% tổ nông dân
và hợp tác xã, trong đó có 50% hộ vào hợp tác xã bậc cao
Thương nghiệp
- Thương nghiệp quốc doanh được nhà nước ưu tiên phát triển nên đã chiếm lĩnh được thị trường, góp phần vào phát triển kinh tế, cũng cố quan hệ sản
xuất, ổn định đời sống nhân dân
Giao thông
- Trong giao thông vận tải, đã mở rộng các mạng lưới đường bộ, đường sắt, đường sông, đường biển được xây dựng, củng cố, hoàn thiện, đã phục vụ
đắc lực cho yêu cầu giao lưu kinh tế và cũng cố quốc phòng
Các ngành văn hóa, giáo dục, y tế
- Y tế có bước phát triển và tiến bộ đáng kể Vấn đề văn hóa - tư tưởng, xây
dựng con người
- Về quy mô trường lớp các trường phổ thông đều được mở rộng Về phố không cấp I năm học 1961-1962 có 16 lớp, 17 giáo viên và 892 học sinh Sang năm 1962-1962 tăng lên 26 lớp, 25 giáo viên và 1.260 học sinh Tao với chỉ tiêu kế hoạch, số lớp tăng 40%, giáo viên tăng 8%, học sinh tăng
5% Phổ thông cấp II năm học 1962-1963 có 14 lớp, 25 giáo viện và 820
học sinh
Hạn chế và khó khăn
- Giữa lúc Đảng bộ và nhân dân miền Bắc đang tập trung cao độ cho việc
Trang 11thì chiến tranh xảy ra Ngày 2/8/1964, đế quốc Mỹ đã dựng lên cái gọi là
“Sự kiện Vịnh Bắc Bộ” và ngày 5/8/1964 chúng bắt đầu dùng máy bay ném bom, bắn phá miền Bắc nước ta nhằm phá hoại công cuộc xây dựng CNXH
và ngăn chặn sự chi viện của hậu phương đối với tiền tuyến lớn miền Nam Tình hình cả nước có chiến tranh Kể từ đây quân và dân miền Bắc vừa trực tiếp chiến đấu chống chiến tranh phá hoại của Mỹ, vừa xây dựng hậu phương vững mạnh toàn diện và chi viện cho cách mạng miền Nam
- Như vậy, sau gần 5 năm phấn đấu thực hiện kế hoạch Nhà nước do nghị quyết Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ III đề ra, mặc dù còn một số chỉ tiêu chưa hoàn thành do chiến tranh ập đến Nhưng với truyền thống lao động cần cù, dũng cảm, vượt mọi khó khăn gian khổ, tuyệt đối trung thành với đường lối lãnh đạo của Đảng, Đảng bộ và nhân dân đã từng bước xác lập được quan hệ sản xuất mới một cách rõ nét trên địa bàn thị xã, xứng đáng
là một trung tâm kinh tế, chính trị của cả tỉnh Đời sống nhân dân được cải thiện một bước đáng kể Hệ thống chính trị ngày càng vững mạnh Những kết quả trên là cơ sở vững chắc để Đảng bộ và nhân dân thị xã bước vào thực hiện nhiệm vụ cách mạng của thời kỳ mới
3 Ý nghĩa
- Đánh dấu bước phát triển mới của cách mạng nước ta do Đảng lãnh đạo
- hội đã đề ra được đường lối tiến lên chủ nghĩa xã hội ở miền Bắc và con đường giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước
- Cơ sở để toàn Đảng và toàn dân ta đoàn kết chặt chẽ thành một khối, tiến hành xây dựng chủ nghĩa xã hội ở miền Bắc và hoàn thành sự nghiệp đấu tranh giải phóng ở miền Nam, thực hiện hòa bình, thống nhất nước nhà
Trang 12KẾT LUẬN
Đại hội Đại biểu toàn quốc lần thứ III của Đảng Lao động Việt Nam có một ý nghĩa rất trọng đại trong lịch sử cách mạng Việt Nam Tuy vẫn còn một số hạn chế trong đường lối cách mạng xã hội chủ nghĩa, tỉnh thức về con đường đi lên chủ nghĩa xã hội còn giản đơn, chưa có dự kiến về chặng đường đầu tiên của thời
kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội Song thành công cơ bản to lớn nhất của đại hội lần thứ ba của đảng là đã hoàn thành hoàn chỉnh đường lối chiến lược chung của cách mạng Việt Nam trong giai đoạn mới, đường lối tiến hành đồng thời và chặt chẽ hai chiến lược cách mạng khác nhau ở hai miền, cách mạng xã hội chủ nghĩa
ở miền Bắc và cách mạng dân tộc dân chủ nhân dân ở miền Nam Đường lối cách mạng do Đại hội vạch ra là ngọn đèn pha sáng ngời chiếu rọi con đường của nhân dân ta tiến tới chủ nghĩa xã hội, tiến tới thống nhất nước nhà, tiến tới một nước Việt Nam hòa bình, thống nhất, độc lập, dân chủ và giàu mạnh Thành công của Đại hội lần thứ III của Đảng là cơ sở cho “Toàn Đảng và toàn dân ta đoàn kết chặt chẽ thành một khối khổng lồ Chúng ta sáng tạo Chúng ta xây dựng Chúng ta tiến lên”