việc đảm bảo tính liên tục khơng gián đoạn q trình cung cấp điện ngành, cơng ty, xí nghiệp, nhà máy hộ gia đình thách thức lớn ngành công nghiệp điện Vấn đề đặt cho người phải tính tốn, thiết kế, lắp đặt để đạt độ xác cao nhất, công suất tiêu thụ điện cho quan, tổ chức xí nghiệp hay doanh nghiệp Từ đó, tìm phương pháp ưu việt để sử dụng điện hiệu tiết kiệm Đóng vai trị vơ quan trọng đời sống sinh hoạt người mặt Để đảm bảo tốt cho trình cung cấp điện cho ngành, cơng ty, xí nghiệp, khâu thi cơng lắp đặt hệ thống diện chiếu sáng không phần quan trọng
DẪN NHẬP
Trong nền kinh tế hiện đại, ngành công nghiệp điện giữ vai trò quan trọng trong việc đổi mới và phát triển xã hội Nó là nguồn năng lượng chủ yếu cho mọi lĩnh vực kinh tế và đời sống.
Trong ngành công nghiệp điện, điện chiếu sáng đóng vai trò thiết yếu và không thể tách rời Vị trí của điện chiếu sáng trong nền kinh tế và các hoạt động của con người hiện nay rất quan trọng Ngành điện phải đảm bảo kỹ thuật chiếu sáng, an toàn điện và thẩm mỹ công trình Để đáp ứng các yêu cầu kỹ thuật và tiêu chuẩn, các kỹ sư và thợ điện cần có kiến thức lý thuyết vững vàng cùng với kỹ năng thực hành chính xác và chuyên nghiệp.
Với những vấn đề thiết thực trong cuộc sống và ước mơ từ nhỏ, em đã chọn đề tài “Thi công lắp đặt hệ thống điện, hệ thống chiếu sáng” cho luận văn tốt nghiệp Sự kết hợp giữa kiến thức học được tại trường, sự hỗ trợ từ các anh trong tổ điện và kinh nghiệm thực tiễn sẽ giúp em có cơ hội tiếp cận thực tế và kiểm tra khả năng của bản thân Qua đó, em hoàn thành báo cáo này.
GIỚI THIỆU VỀ ĐƠN VỊ THỰC TẬP
Giới thiệu về doanh nghiệp
Tên doanh nghiệp: DNTN THƯƠNG MẠI DỊCH VỤ QUANG SANG Địa chỉ: 43/9 Hà Giang
Doanh nghiệp chuyên cung cấp các thiết bị điện, đèn trang trí cao cấp cho nhà ở, khách sạn, văn phòng và các công trình công cộng
Tư vấn thiết kế thi công lắp đặt hệ thống cho các công trình dân dụng và công nghiệp
Bộ máy hoạt động của doanh nghiệp
Doanh nghiệp tư nhân hoạt động theo luật doanh nghiệp nhà nước và thực hiện hoạch toán độc lập Tất cả các hoạt động của doanh nghiệp được điều hành bởi giám đốc, cùng sự hỗ trợ từ các phòng ban như kế toán, hành chính, kỹ thuật và thi công.
Doanh nghiệp sở hữu đội ngũ nhân lực chất lượng với các kỹ sư được đào tạo chuyên sâu từ bậc đại học, có kinh nghiệm dày dạn trong thiết kế và thi công các công trình công cộng cũng như dân dụng.
Mục tiêu và chính sách của doanh nghiệp
Mục tiêu của doanh nghiệp là hoàn thành kế hoạch đã đề ra, mở rộng hoạt động ra nhiều khu vực trong nước, duy trì mối quan hệ tốt với các đối tác cũ và không ngừng tìm kiếm đối tác mới.
Nâng cao trình độ nghiệp vụ và phát triển đội ngũ nhân viên theo hướng chuyên nghiệp và khoa học là cần thiết để phù hợp với sự phát triển kinh tế hiện nay Điều này không chỉ giúp nâng cao chất lượng công trình mà còn giảm giá thành và thời gian thi công.
Nội quy của doanh nghiệp: (đối với việc thi công lăp đặt hệ thống điện tại công trường)
(khi làm việc trên công trường thì giờ làm việc tùy thuộc vào tiến độ trên công trường đó)
2 Trong thời gian làm việc thì phải ăn mặc gọn gàng, đầy đủ trang phục bảo hộ lao động
3 Khi đến hoặc rời khỏi vị trí làm việc phải báo cho người phụ trách trực tiếp biết
4 Chỉ được phép dùng dây dẫn điện bọc hai lớp cách điện, không tróc lớp cách điện, không mối nối có phích cắm (do doanh nghiệp cung cấp) cắm vào ổ điện đúng nơi quy định để lấy điện thi công
5 Đèn điện và thiết bị điện cầm tay phải qua thùng ELCB (cầu giao chống giật) và phải kiểm tra độ tin cậy trước khi sử dụng
Trước khi thực hiện bất kỳ công việc nào liên quan đến điện, như lấy điện hoặc sửa chữa, cần phải ngắt nguồn điện để đảm bảo an toàn Không nên tự ý sửa chữa các thiết bị điện hư hỏng như máy cắt, máy mài hay máy khoan.
6 Đeo khẩu trang kính bảo hộ khi sử dụng máy khoan, máy cắt, máy mài… hoặc làm việc trong môi trường bụi bặm ô nhiễm
7 Thực hiện đúng kỹ thuật an toàn lao động , khi dùng thang dùng giáo phải thắt dây an toàn và cẩn thận khi thao tác trên cao
8 Không dùng chất kích thích rượu bia hoặc trong vòng 3 tiếng đồng hồ trước giờ làm việc
9 Ngoài những qui định trên khi làm việc trên các công trình cán bộ và công nhân phải tuân thủ theo những quy định mà công trường đó đặt ra
Sơ đồ tổ chức của công ty
Giám đốc là người đứng đầu doanh nghiệp, có nhiệm vụ lãnh đạo toàn bộ hoạt động, đảm bảo hoàn thành chỉ tiêu và kế hoạch kinh doanh Đồng thời, giám đốc cũng quản lý trực tiếp các phòng ban và chỉ huy các hoạt động thi công lắp đặt tại các công trường.
Tham vấn lãnh đạo công ty về tài chính và quản lý, điều phối các hoạt động tài chính; thực hiện kiểm tra và áp dụng các chế độ chính sách tài chính kế toán Theo dõi, cân đối việc sử dụng vốn để đảm bảo nguồn vốn được sử dụng đúng mục đích và lập báo cáo kế toán định kỳ cho cơ quan thuế và doanh nghiệp.
Chịu trách nhiệm quản lý toàn bộ các hoạt động phục vụ văn phòng doanh nghiệp, đồng thời tư vấn cho ban lãnh đạo trong công tác hành chính Điều này bao gồm việc ban hành quyết định hành chính, đáp ứng kịp thời nhu cầu nhân sự qua tuyển dụng, theo dõi việc ký kết hợp đồng lao động và đảm bảo quyền lợi cũng như nghĩa vụ của người lao động được thực hiện đầy đủ.
Lên kế hoạch khảo sát, thiết kế và thi công là bước quan trọng để theo dõi tiến độ công trình, từ đó nắm bắt các thay đổi so với thiết kế ban đầu Việc này giúp đảm bảo thanh toán khối lượng công việc hoàn thành và tạm ứng kinh phí đúng hạn, đồng thời cam kết công trình thi công đạt tiêu chuẩn kỹ thuật và tiến độ đã ký kết với khách hàng Sau khi hoàn thành, cần thực hiện kiểm tra và bảo trì định kỳ để duy trì chất lượng dịch vụ hậu mãi tốt cho khách hàng.
Thi công xây dựng và lắp đặt tại các công trình cần tuân thủ đúng kỹ thuật theo thiết kế đã được phê duyệt Ngoài ra, cần tham vấn giám đốc về những vấn đề phát sinh hoặc thay đổi trực tiếp tại công trình.
SƠ ĐỒ TỔ CHỨC CỦA DOANH NGHIỆP
AN TOÀN ĐIỆN
Các biện pháp bảo vệ an toàn
4 Dùng các thiết bị, phương tiện bảo vệ
5 Chấp hành đầy đủ các quy định an toàn điện
VẬT LIỆU ĐIỆN
Khái niệm
- Mọi chất đều dẫn điện tuy nhiên tùy theo sự dẫn điện nhiều hoặc ít mà phân loại: chất dẫn điện, chất cách điện và chất bán dẫn
- Chất dẫn điện có đặc tính dẫn điện tốt, phần lớn đều là kim loại hoặc hợp kim hoặc than, chất điện phân (muối, acid, baz)
- Chất cách điện là chất có đặc tính dẫn điện kém như không khí, dầu vơ cơ, vernis và phần lớn là các chất rắn phi kim loại.
Chất bán dẫn là vật liệu có tính chất trung gian giữa chất dẫn điện và chất cách điện, nghĩa là chúng dẫn điện kém nhưng cũng không phải là chất cách điện tốt Các chất bán dẫn như silic, germanium và selen là những thành phần cơ bản trong ngành điện tử.
Kim loại dẫn điện
Kim loại dẫn điện có đặc tính được xác định theo các yếu tố sau :
- Có tính dẫn điện tốt
- Điện trở : kim loại có điện trở tăng theo nhiệt, đối với than, thủy tinh, sứ điện trở giảm khi nhiệt độ tăng.
- Giới hạn độ đàn hồi
- Nhiệt độ tối đa chịu được không làm biến dạng
Kim loại dẫn điện tốt
Inoxydable màu trắng mở có khả năng dẫn điện tốt nhưng ít được sử dụng trong ngành điện do giá thành cao Kim loại này thường được sử dụng làm tiếp điểm cho các thiết bị điện, rờ le quan trọng, hoặc dưới dạng hợp kim trong dây chì chuẩn và dây lò xo xoắn trong các dụng cụ đo lường chính xác.
Đồng có màu đỏ, dẫn điện tốt, và dẻo, dễ kéo sợi, được sử dụng rộng rãi trong ngành điện để làm dây quấn máy điện, dây truyền tải và các chi tiết trong khí cụ điện.
Dây đồng quấn máy điện là loại đồng tinh khiết, có độ dẻo cao và điện trở suất thấp, dễ dàng kéo thành sợi Ngược lại, dây đồng dùng cho truyền tải điện ngoài trời và các thiết bị điện cần có độ bền cơ học cao, vì vậy thường được pha thêm silicium, phốt pho và crôm để tăng cường tính năng.
Đồng đỏ, hay còn gọi là hợp kim của đồng và thiếc, có khả năng chịu lực cao gấp đôi so với đồng nguyên chất Loại vật liệu này thường được ứng dụng trong việc sản xuất dây truyền tải công suất lớn, dây điện thoại và các chi tiết của khí cụ điện.
Hợp kim màu vàng, được tạo thành từ đồng và kẽm, có khả năng chịu sức cắt thấp hơn so với đồng và hoàng đồng, nhưng lại cứng hơn Loại hợp kim này thường được sử dụng để chế tạo các chi tiết trong khí cụ điện, nhưng không thích hợp cho việc làm dây truyền tải điện.
Kim loại này có màu trắng, dẫn điện tốt, nhẹ và dễ dàng được dát mỏng hoặc kéo sợi Khi tiếp xúc với không khí, nó tự hình thành một lớp alumine mỏng, giúp bảo vệ khỏi tác động của oxy Mặc dù chịu lực kéo kém, nhưng đây là một kim loại phổ biến và có giá thành rẻ.
Nhôm có thể sử dụng trong mạng phân phối điện, thay thế đồng và được sử dụng làm tụ điện, thiết bị điện,
Nhôm (nhôm kéo) được sử dụng làm dây truyền tải cao áp dưới dạng cáp nhôm ruột nhôm théo để tăng cường sức chịu về cắt kéo
Chất cách điện
Khi sử dụng chất cách điện cần dựa vào các đặc tính sau:
- Lí tính và hoá tính
Chất cách điện có thể phân làm 4 dạng:
- Cách điện rắn gốc hữu cơ
- Cách điện dạng lỏng hoặc hoà tan
2 Cách điện rắn gốc hữu cơ
3 Cách điện hữu cơ hoà tan hoặc lỏng
CÁC LOẠI DÂY DẪN ĐIỆN THÔNG DỤNG
Mở đầu
Dây dẫn điện thường được làm từ kim loại đồng và nhôm do tính dẫn điện tốt và giá thành hợp lý Khi truyền tải điện ngoài trời, dây dẫn thường không được bọc cách điện, trong khi hầu hết các dây dẫn điện khác cần có lớp bọc cách điện để ngăn chặn chập mạch và đảm bảo an toàn cho người sử dụng.
Tùy thuộc vào môi trường lắp đặt điện như đi dây ngoài trời, trong nhà hay ngầm dưới đất, việc chọn vật liệu cách điện phù hợp là rất quan trọng để đảm bảo an toàn điện.
Một số dây dẫn trang bị hệ điện trong nhà
Kĩ thuật nối dây dẫn
Trong quá trình thiết kế hệ thống điện thắp sáng, việc nối dây tại các hộp nối, bảng phân phối điện và trên đường dây tải là rất quan trọng Một mối nối lỏng lẻo có thể dẫn đến sự cố đứt mạch hoặc quá nhiệt, gây ra tia lửa và nguy cơ chập mạch, từ đó làm tăng khả năng xảy ra hỏa hoạn.
Một mối nối tốt phải:
Dẫn điện tốt yêu cầu diện tích tiếp xúc lớn hơn tiết diện dây dẫn, đảm bảo độ vững chắc và không có chất bẩn hoặc rỉ sét tại các mối nối Để đạt hiệu quả tối ưu, mối nối nên được hàn chì lại.
An toàn điện: được cách điện tốt, không có cạnh bén, có thể làm thủng lớp băng cách điện.
Có đồ bền về cơ: chịu được sức kéo, cắt và sự rung chuyển
2 Cách tuốt lớp vỏ cách điện của dây dẫn
Để tách lớp vỏ cách điện của sợi dây điện, không nên cắt thẳng góc quanh dây, vì điều này có thể tạo ra vết cắt làm dây dễ bị gãy hoặc đứt khi có lực kéo hoặc rung chuyển.
Khi sử dụng dao để gọt dây, bạn nên thực hiện với góc 30 độ giống như cách vuốt bút chì Đối với dây có tiết diện nhỏ, việc dùng kềm tuốt dây sẽ giúp bạn làm nhanh hơn và hiệu quả hơn.
Để đảm bảo chất lượng mối nối dây, cần tuân thủ ba yêu cầu cơ bản, thực hiện nối dây đúng quy cách và kỹ thuật phù hợp với vị trí của đường dây, cho dù là ngoài trời hay trong nhà.
A Nối dây một sợi (dây đơn) a Nối thẳng: ứng dụng nối tiếp đường dây tải điện chính Trường hợp đường kính dây nhỏ hơn 2,6 mm Trường hợp này ứng dụng nối tiếp dây khi đi dây trên sứ cách điện hoặc ở những nơi rộng rãi, ngoài trời Đặc điểm cách nối dây này chịu được sức kéo, rung chuyển.
Khi nối hai đoạn dây, cần chập tréo chúng lại, sau đó xoắn vào nhau từ 2-3 vòng Tiếp theo, cuốn đầu dây này vào thân dây kia khoảng 5-6 vòng một cách chặt và đều Để đảm bảo an toàn, mối nối phải được quấn băng cách điện nếu dây được sử dụng trong nhà.
Khi đường kính dây lớn hơn 2.6 mm và được sử dụng trong nhà, mối nối sẽ chịu ít sức cắt và kéo Để thực hiện mối nối hiệu quả, cần sử dụng dây có tiết diện nhỏ hơn nhằm giữ chặt hai dây lại với nhau.
Khi sử dụng hai dây dẫn có đường kính khác nhau, cần quấn chặt sợi dây nhỏ quanh sợi dây lớn và bẻ gập sợi dây lớn để giữ cố định, đồng thời tránh việc cạnh sắc bén làm hỏng băng cách điện Việc nối rẽ nhánh được áp dụng tại những khu vực cần tách nhánh từ đường dây chính.
Trường hợp đường kính dây nhỏ hơn 2,6 mm Có hai cách nối rẻ, cách thứ 2 đạt được sự vững chắc chịu về cơ hơn nhưng mối to hơn
Khi đường kính dây lớn hơn 2,6mm, việc nối dây trở nên khó khăn do dây cứng và có tiết diện lớn Trong trường hợp này, cần sử dụng dây có tiết diện nhỏ để quấn chặt hai dây dẫn lại với nhau Nối xoắn dây thường được thực hiện ở những nơi chật hẹp như bảng phân phối điện hoặc hộp nối, nơi không yêu cầu mối nối phải quá vững chắc Để nối dây, chỉ cần gọt lớp vỏ cách điện và xoắn đầu dây lại, sau đó bẻ gập đầu mối nối để tránh làm thủng lớp cách điện của băng keo Cuối cùng, quấn băng keo để đảm bảo an toàn điện Đối với việc nối dây dẫn vào các thiết bị điện như công tắc hay cầu chì, cần đánh khoen dây dẫn và chú ý đặt khoen nối đúng chiều để khi siết chặt đai ốc hoặc vít, dây dẫn sẽ ôm chặt vào thân bù lon.
Do yêu cầu về khả năng chịu lực căng kéo và mối nối dẫn điện tốt, phương pháp nối dây cáp khác với các cách thông thường, vì dây cáp thường có nhiều sợi, chẳng hạn như 7 sợi hoặc 19 sợi.
Sau đây là phương pháp nối cáp được trình bầy với loại cáp 7 sợi a Nối thẳng:
Đầu tiên, hai đầu dây cáp cần được bọc lớp vỏ cách điện, sau đó tách các sợi dây cáp và cạo sạch Tiếp theo, cần bỏ lớp cách điện ở lõi dây một đoạn dài khoảng 10cm Cuối cùng, chấp hai đầu dây lại để thực hiện việc nối rẽ nhánh.
Sau khi gọt lớp vỏ cách điện tại vị trí nối, tách dây chính và đưa dây rẻ nhánh vào giữa Tiếp theo, quấn các sợi của dây rẻ nhánh quanh thân dây chính theo chiều ngược nhau từ 3 đến 4 vòng Cuối cùng, tiến hành nối dây với phụ kiện kết nối.
Hiện nay, để đáp ứng yêu cầu cải tiến kỹ thuật trong trang bị đường dây và tiết kiệm thao tác nối dây, người ta thường sử dụng các phụ kiện như đôminô, connector, và siết cáp Những phụ kiện này giúp nối dây cứng, dây mềm và cả dây cáp trong những trường hợp không cần yêu cầu cao về lực căng và kéo tác dụng lên mối nối.
PHƯƠNG PHÁP ĐI DÂY
Các phương pháp đi dây
1 Phương pháp đi dây trên sứ cách điện :
Khi lắp đặt đường dây chính ở những khu vực không yêu cầu tính mỹ thuật, phương pháp đi dây trên Buli là một lựa chọn hợp lý Dù lắp đặt trong nhà hay ngoài trời, cần đảm bảo rằng đường dây không bị hư hỏng hoặc chập mạch do các vật xung quanh Ngoài ra, đường dây phải được đặt cách mặt đất ít nhất 2 mét và nên sử dụng dây dẫn điện có bọc nhựa dẻo để đảm bảo an toàn.
* Các quy phạm về đặt đường dây trên sứ cách điện :
-Bệ bể cách điện phải là loại vật liệu cứng và không hút nước như thủy tinh và sành.
-Bệ cách để được đặt sao cho giữ khoảng cách 3 cm giữa đường dây và các đường dây điện khác hoặc không cùng công dụng.
-Các dây dẫn phải được kéo căng thẳng bằng cách nào sao cho không ảnh hưởng làm giảm đường dây quá mức.
* Về khoảng cách giữa hai buli kế cạnh không được :
-Quá 1,20 m khi đường dây có tiết diện dưới 10 mm2 đặt nằm ngang Nếu kích diệt rơi trên
10 mm2 thì có thể khoảng cách nâng lên 1,50m.
-Quá 1,50m khi đường dây có cùng tiết diện như trên, nhưng được đặt đứng.
Khoảng cách tối thiểu giữa hai sợi dây là 1,5cm Nếu đường dây được đặt trong môi trường ẩm ướt hoặc bụi bặm, khoảng cách này cần tăng lên ít nhất 2cm để đảm bảo an toàn.
-Đường giày cũng được đặt cách tường tối thiểu khoảng 1 cm Nếu ở nơi ẩm ướt hoặc bụi bặm phải đặt dây cách tường ít nhất 2 cm
-Nơi lối rẻ hoặc nối tiếp phải được thực hiện ở gần bể cách điện có vật bảo vệ bảo vệ, ống bảo vệ bằng chất cách điện.
Khi cần đi dây qua tường hoặc trần nhà, cần thực hiện cách điện an toàn cho đường dây Điều này có thể được thực hiện bằng cách sử dụng ống cách điện không hút nước hoặc bằng cách xây tường hoặc làm đường hầm.
A Cách đi dây trên buli
Phương pháp lắp đặt dây này thích hợp cho các khu vực ẩm ướt, ngoài trời, và dưới mái che, nơi không cần yêu cầu về tính thẩm mỹ Tuy nhiên, cần lưu ý không sử dụng phương pháp này ở những nơi có hơi khuếch tán hoặc hơi dầu cặn, vì điều này có thể gây ra nguy cơ cháy nổ.
Khi lắp đặt buli, người ta thường sử dụng vít gỗ đầu phay (F) với đường kính gần bằng đường kính lỗ buli Trước khi đặt buli lên tường, cần đảm bảo tường lắp đặt có khả năng chịu lực, như gỗ hoặc sắt Nếu buli được gắn trên bề mặt kim loại, cần sử dụng loại vít sắt b để đảm bảo độ bền.
Để giữ chặt đường dây trên buli, cần sử dụng dây đồng hoặc dây sắt có tiết diện phù hợp Đầu tiên, ta chặt một đầu dây để dễ dàng đặt vào buli Sau đó, căng dây thẳng và kéo dọc theo các buli, cuối cùng cột tạm dây vào buli ở đoạn cuối để đảm bảo đường dây được cố định.
B Đi dây trong ống thường: Ống luồn dây loại thường là loại ống ít chịu sự va chạm về cơ thường trang bị trong nhà, đó là loại ống nhựa chứa b hoặc ống bọc tôn kẽm a Các phụ kiện đi với ống gồm có: ống nối T, ống nối L, ống nối dài, ống cách điện miệng ống.
Ống nối T là một thiết bị quan trọng được sử dụng khi cần rẽ nhánh đường dây mà không có mối nối rẽ Thiết kế của ống nối T bao gồm hai mảnh hình T được kết hợp với nhau thông qua ba khoen giữ, giúp cố định chắc chắn vào ống dây ở phần đầu ống.
Ống nối L là loại ống được cấu tạo từ hai mảnh hình L, được kết nối bằng hai vòng khuyên ở đoạn dài Tùy thuộc vào loại vật liệu, ống nối có thể làm từ nhựa hoặc tôn lá Sản phẩm này thường được sử dụng trong các trường hợp đường ống cần đi sát góc tường hoặc gần cột.
Ống nối dài là đoạn ống dài khoảng 5cm, tương ứng với cỡ dây số 11, được làm từ tôn lá và được sử dụng để nối dài đường ống Để lắp đặt đường ống, cần thực hiện các bước cụ thể để đảm bảo tính chính xác và hiệu quả.
Các loại ống nhựa thường được sử dụng để lắp đặt đắp nổi, nhưng cần lưu ý rằng số lượng dây dẫn trong ống không được vượt quá quy định Việc lắp đặt đường ống này có hai phương pháp khác nhau.
Để lắp đặt hệ thống dây điện, trước tiên hãy đặt dây trong ống và cố định ống lên tường Tiếp theo, sử dụng các ống nối T và L để kết nối từng đoạn ống với số lượng dây cần thiết Việc cố định đường ống trên tường cần sử dụng móc giữ và đinh thép, trong trường hợp đường ống lớn, cần thiết phải sử dụng tắc-kê gỗ để đảm bảo độ vững chắc cho hệ thống.
Khi lắp đặt đường ống ngầm trong tường vì lý do mỹ thuật, cần đảm bảo khu vực lắp đặt luôn khô ráo Thiết kế đường ống phải tuân thủ kích thước tối thiểu là ống số 13 và không được sử dụng ống nối T hay êke, mà phải thay thế bằng hộp nối Đối với những chỗ uốn góc của đường ống, cần uốn cong với bán kính gấp 10 lần đường kính của ống và sử dụng dụng cụ uốn ống phù hợp.
Sau khi hoàn tất việc lắp đặt đường ống, tiến hành luồn dây vào ống bằng dụng cụ kéo dây Đầu tiên, đẩy dây kéo qua ống, sau đó cột chặt đầu dây muốn lắp đặt vào đầu dây kéo, đảm bảo mối cột nhỏ gọn để tránh vướng mắc Nếu cần, có thể sử dụng bột bôi trơn để tăng cường sự trơn tru bên trong ống Kéo từ từ dây qua ống cho đến hộp nối thứ hai và tiếp tục thực hiện với các đoạn ống tiếp theo.
Việc lắp đặt dây điện có thể linh hoạt, cho phép thêm hoặc thay thế đường dây cũ nhờ vào không gian rộng rãi bên trong ống Hướng dẫn cách uốn ống thép để luồn dây điện sẽ giúp bạn thực hiện quy trình này một cách hiệu quả.
KHÍ CỤ ĐIỆN TRANG BỊ TRONG NHÀ
Cầu chì
Cầu chì là thiết bị bảo vệ quan trọng cho các thiết bị điện và đường dây dẫn, giúp ngăn chặn tình trạng chập mạch, quá tải hoặc quá điện áp Khi xảy ra sự cố, dây chảy của cầu chì sẽ tự động đứt, ngắt ngay dòng điện trong mạch, từ đó giảm thiểu nguy cơ hỏa hoạn do sự cố điện.
Cầu chì hoạt động dựa trên định luật Joule, khi dòng điện vượt quá mức cho phép, nhiệt độ dây chì sẽ đạt khoảng 250°C, dẫn đến việc làm chảy dây và ngắt mạch điện Thông thường, dây chảy được làm từ chì hoặc hợp kim chì-thiếc, trong khi đối với dòng điện lớn, người ta thường sử dụng dây hoặc lá nhôm.
- Cầu chì đuôi xoắn ốc
- Bộ bảo vệ quá dòng
Công tắc
Có nhiệm vụ đóng mạch hoặc ngắt dòng điện ra khỏi mạch điện để điều khiển thắp sáng đèn và tắt đèn.
Công tắc điện có nhiều loại như loại bật, nhấn, xoay và kéo, phù hợp với từng nhu cầu sử dụng Đối với những môi trường ẩm ướt hoặc có nguy cơ cháy nổ do xăng dầu, công tắc được thiết kế kín nước và có khả năng che chắn tia lửa điện Trên mỗi công tắc đều ghi rõ dòng điện định mức và điện thế làm việc để người dùng dễ dàng nhận biết.
Các công tắc đi kèm với cầu chì đuôi xoắn ốc hoặc có chức năng bảo vệ quá dòng thường được thiết kế để lắp đặt âm tường, giúp tăng tính thẩm mỹ cho không gian.
Ngoài công tắc thường (công tắc 1 cực), còn có công tắc 3 chấu hoặc nhiều chấu, thường được thiết kế theo kiểu xoay với hệ thống cam để điều khiển Công tắc nhấn dùng cho chuông điện là loại hở mạch, khi ấn nút sẽ nối mạch, và khi thả tay, mạch sẽ hở trở lại nhờ lò xo bên trong luôn đẩy hở mạch.
Ổ cắm và phích cắm
Ổ cắm là thiết bị cung cấp điện cho các đồ dùng điện di động như quạt, bàn ủi và bếp điện, thường được làm từ sứ hoặc nhựa chịu nhiệt Nếu hệ thống điện có dây đất, ổ cắm sẽ có 3 lỗ, trong đó lỗ cắm dây đất có thiết kế đặc biệt Trên ổ cắm có ghi cường độ dòng điện định mức và điện thế làm việc, vì vậy cần tránh sử dụng dòng điện vượt quá định mức để tránh cháy nổ Tại những khu vực ẩm ướt, nên sử dụng ổ cắm kín nước với nắp đậy an toàn để đảm bảo an toàn điện.
Phích cắm là thiết bị kết nối với ổ cắm để cung cấp điện cho các đồ dùng điện Có hai loại phích cắm: loại rời và loại đúc liền với dây dẫn, nhằm đảm bảo an toàn điện cho người sử dụng.
Hiện nay trên thị trường, các ổ cắm và phích cắm có các cọc nối dạng tròn hoặc dẹp nên sử dụng đúng kích cỡ cho phù hợp.
Đuôi đèn tròn và đuôi đèn huỳnh quang
Đuôi đèn giữ vai trò quan trọng trong việc giữ bóng đèn và cung cấp điện cho nó Hiện nay, có hai kiểu đuôi đèn tròn chính: đuôi có ngạnh và đuôi xoắn ốc Đuôi đèn thường được chế tạo từ chất liệu cách điện như fiber, trong khi đuôi cho bóng đèn công suất lớn thường sử dụng sứ cách điện để chịu được nhiệt độ cao mà bóng đèn tỏa ra.
Khi lắp đặt đèn treo trên trần, nên rút dây lại để tăng cường độ bền và tránh tình trạng dây dẫn bị sút ra Đối với đèn huỳnh quang, các đuôi đèn được lắp trên giá đèn vững chắc, và thường có một đuôi kết hợp với vị trí lắp tắc- te (starter) Dưới đây là các dạng đuôi đèn phổ biến.
Cầu dao là thiết bị điện có chức năng điều khiển việc đóng mở mạch trực tiếp bằng tay trên đường dây chính Nó có khả năng chịu tải dòng điện lớn và được trang bị cầu chì để bảo vệ khỏi sự cố chập mạch hoặc quá tải.
Cầu dao thường có 2 hoặc 3 cực, đi kèm với cầu chì bảo vệ Đế cầu dao được làm từ sứ, kết nối với các cọc tiếp điện, trong khi phần chắn phía trên được làm bằng chất liệu PVC để đảm bảo an toàn điện cho người sử dụng.
Cầu dao đảo điện là thiết bị điện có khả năng chuyển đổi giữa hai nguồn điện, thường được sản xuất với 2 cực hoặc 3 cực mà không có cầu chì bảo vệ Thiết bị này được ứng dụng rộng rãi trong việc lấy điện từ hai nguồn khác nhau và thay đổi chiều quay của động cơ Cầu dao đảo điện có khả năng chịu tải lên đến 200A, phù hợp với nhiều nhu cầu sử dụng trong công nghiệp và dân dụng.
Áp-tô- mát( circuit breaker)
Áp-tô-mát là thiết bị điện điều khiển việc đóng mở mạch bằng tay tương tự như cầu dao, nhưng được trang bị chức năng bảo vệ quá dòng tự động, giúp ngắt mạch nhanh chóng khi xảy ra quá tải hoặc chập mạch Điều này giúp bảo vệ thiết bị điện khỏi hư hỏng và ngăn ngừa nguy cơ cháy nổ cho đường dây dẫn Thiết bị còn có hệ thống mở chốt gài, cho phép lò xo dễ dàng kéo bật các tiếp điểm dẫn điện, đảm bảo việc ngắt mạch diễn ra tức thời.
Nguyên lý hoạt động của loại CB này như sau :
Khi dòng điện vượt quá mức định mức, rờ-le cường độ không đủ lực để nhả các tiếp điểm, dẫn đến lá lưỡng kim bị nung nóng và dãn ra, chạm vào tiếp điểm nối mạch Điều này kích hoạt rờ-le điện thế hoạt động cùng với rờ-le cường độ, đủ sức để bật các tiếp điểm, ngắt dòng điện cung cấp vào mạch tiêu thụ.
Loại rờ le thời gian nói trên thường được sử dụng trong mạch đèn cầu thang, thắp sáng ở hành lang
Điện kế đo lường điện
1) Điện kế : a Điện kế khung dây quay b.Điện kế sắt-từ
Khi dòng điện đi qua cuộn dây cố định, hai lá sắt cố định và di động trong cuộn dây sẽ bị nhiễm từ và trở thành nam châm Do các từ cực của hai lá sắt có cùng dấu, chúng sẽ đẩy nhau, khiến kim chỉ thị lệch và dừng lại ở giá trị cần đo trên bảng thang đo.
CÁC LOẠI ĐÈN THẮP SÁNG
Đại cương
Để thay thế ánh sáng tự nhiên từ mặt trời, có nhiều phương pháp chiếu sáng như nến, đèn dầu hỏa và hơi đốt, nhưng đèn điện là lựa chọn tiện lợi nhất Ánh sáng từ đèn điện tương tự như ánh sáng mặt trời, dễ dàng truyền tải, không tạo khói hay hơi, và dễ sử dụng Hiện nay, các loại đèn điện phổ biến bao gồm nhiều kiểu dáng và công nghệ khác nhau.
- Đèn hơi thủy ngân áp suất cao
- Đèn phát quang có cực điện lạnh
Đèn có tim
Đèn có tim thườnggọi là bóng đèn vì bóng đèn có dạng tròn
Đèn dây tóc có cấu tạo đơn giản, chuyển đổi trực tiếp năng lượng điện thành ánh sáng khi có dòng điện chạy qua Loại đèn này hoạt động dựa trên hiệu ứng Joule, vì vậy nó phát sinh nhiều nhiệt và chỉ chuyển đổi một phần nhỏ điện năng thành ánh sáng.
1) Cấu tạo cà nguyên lý làm việc: Đèn có tim được cấu tạo bao gồm một bóng thủy tinh, bên trong là sợi dây điện trở rat mảnh bằng kim loại vôn_fram cuo n61 xoắn lai nên còn gọi la soi dây tóc Dây điện trở được đặt treo trên giá đỡ và hai đầu dây dược nối dến hai chấu tiếp điển ở chân đèn, là nơi dẫn dòng điện vào sợi dây tóc Để tránh cho sợi dây tóc không bị dốt cháy do tác dụng của oxy Bóng dược rút chân không và thay vqo2 một ít chất hiếm argon, krypton và khí nitơ.
Khi dòng điện chạy qua đèn, sợi dây điện bị nung đỏ với nhiệt độ lên tới 2600°C, khiến đèn phát sáng Mặc dù ánh sáng phát ra kèm theo nhiều nhiệt, nhưng loại đèn này có hiệu suất thấp, chỉ đạt khoảng 10-15 lumens/watt Tuổi thọ của đèn cũng ngắn, chỉ khoảng 1000 giờ, và dễ hỏng khi bị rung chuyển.
3) Tiêu chuẩn sản xuất Đèn có tim dược sản xuấtra có nhiếu dạng ,bằng thủy tinh , trong suốt hoặc đục mờ , dược sơn nhiều màu sắc tùy theo yêu cấu tạo sử dụng và có tiêu chuẩn sản xuất
Hệ số hiệu dụng (facteur d>efficacitê) được xác định
Hiện nay, đèn halogen công suất từ 300W trở lên được sản xuất với kích thước nhỏ gọn nhưng vẫn đảm bảo quang thông lớn Loại đèn này thường được sử dụng trong các thiết bị chiếu sáng như đèn chiếu slide và đèn chiếu sân khấu ba chấm Tuy nhiên, do đèn có tản nhiệt lớn, cần thiết phải trang bị quạt thông gió để duy trì nhiệt độ, tránh tình trạng đèn bị hỏng hoặc đứt bóng.
Đèn huỳnh quang
Đèn này phát ra ánh sáng lạnh, ít nhiệt hơn so với đèn trái tim, hoạt động dựa trên nguyên tắc phóng điện giữa các điện và tác động của tia cực tím lên lớp bột huỳnh quang bên trong đèn thủy tinh Màu sắc ánh sáng phát ra phụ thuộc vào thành phần của lớp bột huỳnh quang, bao gồm các chất như calci, tungstat magne, silicat kẽm, glukinium và borat cadmium.
1) Cấu tạo đèn: Đèn huỳnh quang được cấu tạo bao gồm một ống thủy tinh bên trong có chứa hơi thủy ngân và một ít khí hiếm neon argon dưới áp suất thấp khoảng 1/100 milimetre thủy ngân để dễ dàng khơi mào đèn bên trong ống đèn được tráng lớp bột huỳnh quang Ở hai đầu ống có các điện cựcla2 tim đèn bằng chất tungstene có phủ oxy bari và strotium để tăng cường sự phát xạ các electron
Ballast là thiết bị cần thiết cho đèn phóng điện, giúp ổn định dòng điện và tạo điện thế cao để khởi động đèn Khi cường độ dòng điện tăng lên, điện trở của đèn sẽ giảm, có thể dẫn đến hỏng hóc Đối với đèn huỳnh quang, cần mắc nối tiếp với cuộn cảm để duy trì dòng điện ổn định Trong trường hợp sử dụng nguồn điện 110V cho đèn 1,20m 40W, ballast hoạt động như một máy biến áp tự ngẫu, giới hạn dòng điện và nâng điện thế lên 220V, đảm bảo đèn hoạt động hiệu quả.
Tắc te là một loại công tắc tự động hoạt động khi đạt đến điện thế thích hợp Nó được cấu tạo từ một lượng kim nhiệt đặt trong bóng chứa neon, cùng với hai điện cực Sự kết hợp của một tụ điện giữa hai điện cực cũng góp phần giúp đèn khởi động nhanh chóng.
CHƯƠNG IX: CÁC MẠCH ĐÈN THÔNG DỤNG
Trong hệ thống chiếu sáng cho hộ gia đình, nhà tập thể và khách sạn, mỗi không gian đều có yêu cầu riêng về việc sử dụng đèn, bao gồm cả việc tắt mở hoặc tự động Do đó, việc thiết kế mạch điện phải đáp ứng đầy đủ các yêu cầu này, đảm bảo hiệu quả trong việc điều khiển ánh sáng phù hợp với nhu cầu sử dụng.
Sau đây là kết mạch đèn thông dụng được áp dụng trong các mạch thắp sáng
Mạch đèn này rất phổ biến nhờ vào thiết kế đơn giản, bao gồm một hoặc nhiều đèn được mắc song song Mạch được điều khiển tắt mở thông qua một công tắc, đi kèm với cầu chì bảo vệ và nguồn điện được lấy từ hộp nối.
Mạch đèn này cho phép điều khiển việc tắt mở đèn từ hai vị trí khác nhau, bao gồm một hoặc nhiều đèn được mắc song song Hệ thống được trang bị hai công tắc ba chiều và một cầu chì bảo vệ để đảm bảo an toàn.
Mạch đèn cầu thang thường được lắp đặt ở hành lang và cầu thang, giúp chiếu sáng an toàn và thuận tiện Ngoài ra, loại mạch đèn này cũng được sử dụng phổ biến trong các phòng hộ gia đình và phòng ở khách sạn.
Có thể kết nối mạch điện bằng cách gắn hai dây nguồn vào hai chấu tiếp điểm không thường trực, trong khi chấu tiếp điểm chung thường trực được nối tiếp với đèn Mạch này cần được trang bị hai cầu chì bảo vệ và yêu cầu hai công tắc để hoạt động hiệu quả.
3 chấu phải bảo đảm để không để bị chập mạch sau một thời gian sử dụng
Mạch đèn này thích hợp cho những khu vực có khoảng cách giữa hai công tắc trên 50m, như ánh sáng giữa nhà chính và nhà phụ hoặc hành lang dài Việc sử dụng mạch đèn này giúp tiết kiệm đáng kể dây dẫn.
3 Mạch đèn sáng luân phiên Ở nơi cần điều khiển cho sáng luân phiên hai đến nhanh chóng mà đòi hỏi theo tác dễ dàng thì dùng mạch đèn sáng luân phiên Trong mạch này thường trang bị hai điện có công suất khác nhau hoặc màu sắc khác nhau Việc cúp nguồn điện nhờ một cầu dao hoặc công tác khác, công tắc điều khiển là loại công tắc ba chấu
Nơi sử dụng như: mạch soi sáng về đêm chiếu trong phòng tối rửa phim ảnh, mạch điện trong phòng ngủ ở khách sạn
4 Mạch đèn dùng công tác 3 chiều có 4 vị thế
Mạch điện này sử dụng công tắc 4 chấu để điều khiển hai nhóm đèn, cho phép tắt mở riêng biệt từng nhóm hoặc cùng lúc Với thiết kế tiếp điểm trượt hình T, công tắc luôn duy trì kết nối, giúp dễ dàng kiểm soát ánh sáng trong không gian.
3 chấu trong công tắc với thao tác xoay tròn Do cấu tạo như thế nó lại thay thế được hai công tắc loại khác
Khi thiết kế đường dây điện, có thể sử dụng Domino để so sánh 3 dây nhằm phân chia điện đến các nhóm đèn Một dây nguội (trung tính) sẽ được kết nối vào mối chung, trong khi hai dây của hai nhóm đèn sẽ được nối vào hai tiếp điểm còn lại của Domino, và sau đó dẫn về công tắc kết nối với dây pha.
Mạch đèn này dễ thao tác điều khiển đèn, rất thích hợp trang bị tại khách sạn, nên dùng phòng hội họp công cộng
5 Mạch đèn trang bị nơi bệnh viện
Mạch đen này yêu cầu hoạt động ở ba chế độ: thắp sáng đèn bình thường, thắp sáng mở và tắt tất cả đèn Do đó, cần sử dụng một công tắc 4 chấu loại tiếp điểm ê ke, hoặc có thể lắp đặt hai công tắc 4 chấu ở hai vị trí khác nhau để thuận tiện cho việc sử dụng.
Trong mạch điện này, cần sử dụng hai bóng đèn có cùng công suất và điện áp phù hợp với nguồn điện cung cấp Khi bật, hai đèn sẽ được mắc nối tiếp, tuy không thể thắp sáng đồng thời cả hai, nhưng vẫn đảm bảo cung cấp ánh sáng vừa đủ cho bệnh nhân trong phòng bệnh viện mà không gây chói mắt.
Loại mạch đèn này thường được áp dụng kiểu công tác vận hành này để điều khiển sự toả nhiệt trong bếp, lò điện
6 Mạch đèn cầu thang cải tiến
