UỶ BAN BASEL VỀ GIÁM SÁT NGÂN HÀNG TÀI LIỆU TƯ VẤN HIỆP ƯỚC BASEL VỀ VỐN MỚI NGÂN HÀNG THANH TOÁN QUỐC TẾ 1/272 2/272 Danh sách giải nghĩa từ viết tắt BASEL II (quy ước sử dụng) ABCP Asset-backed commercial paper Thương phiếu đảm bảo tài sản ADC Acquisition, development and Mua lại, phát triển xây dựng construction AMA Advanced approaches measurement Tiếp ccạn theo phương pháp đo lường đại ASA Alternative standardised approach Tiếp cận chuẩn thay CCF Credit conversion factor Yếu tố hốn đổi tín dụng CDR Cumulative default rate Hệ số không trả nợ luỹ kế CF Commodities finance Tài trợ theo hàng hoá CRM Credit risk mitigation Giảm thiểu rủi ro EAD Exposure at default Rủi ro không trả nợ ECA Export credit agency Các quan bảo hiểm tín dụng xuất ECAI External institution credit assessment Các định chế đánh giá tín dụng độc lập EL Expected loss Tổn thất dự liệu (dự kiến) FMI Future margin income Mức thu nhập tương lai HVCRE High-volatility commercial real Bất động sản thương mại có tỷ lệ biến động estate cao IPRE Income-producing real estate Bất động sản sinh lợi IRB approach Internal ratings-based Tiếp cận dựa vào đánh giá nội approach LGD Loss given default Tỷ lệ tổn thất khách hàng không trả đợc nợ M Effective maturity Kỳ hạn hiệu lực MDB Multilateral development bank Ngân hàng phát triển đa phương NIF Note issuance facility (đang tìm thuật ngữ thích hợp) OF Object finance Tài trợ theo đối tượng PD Probability of default Xác suất không trả nợ 3/272 PF Project finance Tài trợ dự án PSE Public sector entity Chủ thể công / quan công quyền RBA Ratings-based approach Tiếp cận dựa vào đánh giá RUF Revolving underwriting facility Hợp đồng bảo lãnh xoay vòng SF Supervisory formula Cơng thức kiểm sốt SL Specialised lending Cho vay theo ngành hẹp / cho vay cá biệt SME Smallenterprise and SPE Special purpose entity medium-sized Doanh nghiệp vừa nhỏ Các chủ thể có mục đích hoạt động đặc biệt UCITS Undertakings for collective Bảo lãnh nhận uỷ thác đầu tư investments in transferable securities chứng khốn chuyển nhượng UL Unexpected loss Tổn thất khơng dự liệu (ngồi dự kiến) 4/272 PHẦN 1: PHẠM VI ÁP DỤNG A Giới thiệu Hiệp ước Basel vốn (gọi tắt Hiệp ước mới) áp dụng cho ngân hàng hoạt động quốc tế sở hợp Đây phương tiện tốt để bảo toàn vốn ngân hàng có cơng ty trực thuộc nhờ loại bỏ việc tính tốn hai lần Phạm vi áp dụng Hiệp ước mở rộng để bao gồm, sở hợp đầy đủ, cơng ty mẹ mà có tập đồn ngân hàng để đảm bảo cơng ty mẹ bao hàm rủi ro toàn tập đồn ngân hàng Tập đồn ngân hàng tập đoàn hoạt động chủ yếu lĩnh vực ngân hàng, số nước, tập đồn ngân hàng đăng ký hoạt động ngân hàng Hiệp ước áp dụng với tất ngân hàng có hoạt động quốc tế cấp độ tập đoàn ngân hàng, dựa sở hợp đầy đủ (xem sơ đồ minh hoạ cuối phần này)2 Đối với nước Hiệp ước chưa yêu cầu áp dụng nguyên tắc hợp đầy đủ có thời gian độ năm áp dụng nguyên tắc “hợp gần đầy đủ” (“full sub-consolidation”) Hơn nữa, mục tiêu chủ yếu việc giám sát bảo vệ người gửi tiền nên điều phải đảm bảo vốn tự có, thể thước đo Mức vốn tối thiểu, đầy đủ để đảm bảo tốn cho người gửi tiền Theo đó, quan chủ quản cần kiểm tra xem thân ngân hàng có tích luỹ đủ vốn xem xét theo nguyên tắc đơn lẻ hay không B Các công ty ngân hàng, chứng khốn tài trực thuộc Để áp dụng phạm vi rộng có thể, tất hoạt động ngân hàng hoạt động tài liên quan (dù có quy định hay khơng) tập đồn có ngân hàng hoạt động quốc tế bao hàm việc hợp hố Vì thế, tổ chức có sở hữu kiểm sốt đa số ngân hàng, cơng ty chứng khốn (là tổ chức tuân theo quy định hoạt động chứng khoán xem hoạt động ngân hàng) cơng ty tài khác4 nói chung hợp Các quan chủ quản đánh giá tính phù hợp việc thừa nhận nguồn vốn hợp hoá quyền lợi người nắm giữ cổ phần thiểu số phát sinh từ việc hợp Một công ty mẹ tập đồn ngân hàng tự lại có cơng ty mẹ Trong số mơ hình tổ chức, cơng ty mẹ khơng phải tn theo Hiệp ước khơng coi cơng ty mẹ tập đoàn ngân hàng Để thay cho nguyên tắc “Hợp gần đầy đủ”, việc áp dụng Hiệp ước cho ngân hàng độc lập (chẳng hạn ngân hàng khơng có hợp tài sản nợ tài sản có cơng ty trực thuộc) đạt mục đích,với điều kiện toàn giá trị sổ sách khoản đầu tư vào công ty góp vốn thiểu số phải khấu trừ khỏi nguồn vốn ngân hàng Trong phần 1, “các hoạt động tài chính” khơng bao gồm hoạt động bảo hiểm “các cơng ty tài chính” khơng bao gồm cơng ty bảo hiểm Ví dụ loại hình hoạt động mà cơng ty tài tham gia vào bao gồm cho thuê tài chính, phát hành thẻ tín dụng, quản lý danh mục đầu tư, tư vấn đầu tư, dịch vụ lưu ký cho thuê két hoạt động tương tự khác mà phụ thuộc vào hoạt động ngân hàng 5/272 cơng ty ngân hàng, chứng khốn cơng ty tài khác mà thuộc sở hữu 100% Các quan chủ quản điều chỉnh lượng quyền lợi cổ phần thiểu số bị bao gồm nguồn vốn trường hợp vốn từ quyền lợi cổ phần thiểu số chưa sẵn có tập đồn Cũng có số trường hợp không khả thi không cần thiết thực hợp số công ty chứng khốn cơng ty tài quản lý khác Chỉ trường hợp mà phần vốn góp nhờ mua lại khoản nợ giao kèo trước nắm giữ tạm thời tuân theo quy định khác trường hợp mà luật pháp yêu cầu không hợp mục đích quản lý vốn Trong trường hợp vậy, Bắt buộc quan chủ quản ngân hàng có đầy đủ thơng tin từ quan có trách nhiệm quản lý cơng ty Nếu cơng ty chứng khốn tài trực thuộc mà cơng ty mẹ sở hữu đa số khơng hợp mục đích quản lý vốn tất vốn chủ sở hữu khoản đầu tư vốn pháp định khác cơng ty thuộc tập đồn phải khấu trừ, tài sản nợ-tài sản có, khoản đầu tư vốn bên thứ ba công ty bị đưa khỏi bảng cân đối tài sản tập đoàn Các quan chủ quản đảm bảo việc cơng ty khơng hợp khoản đầu tư vốn vào công ty bị khấu trừ đáp ứng yêu cầu mức vốn pháp định Các quan chủ quản theo dõi hoạt động công ty để điều chỉnh thâm hụt vốn khơng điều chỉnh kịp thời thâm hụt trừ khỏi nguồn vốn ngân hàng mẹ C Các khoản đầu tư quan trọng chiếm cổ phần thiểu số vào công ty ngân hàng, chứng khốn tài Những khoản đầu tư quan trọng chiếm cổ phần thiểu số vào cơng ty ngân hàng, chứng khốn cơng ty tài khác, mà khơng có quyền kiểm sốt, bị loại trừ khỏi nguồn vốn tập đoàn ngân hàng cách khấu trừ vốn chủ sở hữu khoản đầu tư vốn pháp định Thay vào đó, khoản đầu tư điều kiện định hợp sở tính theo tỷ lệ Ví dụ như, hợp dựa tỷ lệ thích hợp công ty liên doanh nơi mà quan chủ quản đồng ý mặt pháp lý thực tế, công ty mẹ xem hỗ trợ công ty sở tương xứng với cổ phần đóng góp cổ đơng lớn khác sẵn sàng có phương thức để hỗ trợ cách tương xứng Mức vốn góp mà khoản đầu tư chiếm cổ phần thiểu số xem quan trọng theo bị khấu trừ hợp sở tính theo tỷ lệ, thơng lệ kế tốn và/hoặc pháp lý quốc gia xác định Lấy ví dụ, mức để tính gộp theo tỷ lệ Khối EU định nghĩa lợi tức vốn góp cổ phần chiếm 20% đến 50% 10 Ủy ban xác nhận lại quan điểm nêu Hiệp ước năm 1988 mục đích an tồn vốn, việc nắm giữ cổ phần lẫn nguồn vốn ngân hàng vốn cố tình tạo để thổi phồng vị vốn ngân hàng bị loại trừ 6/272 D Các công ty bảo hiểm 11 Một ngân hàng sở hữu công ty lĩnh vực bảo hiểm chịu hoàn toàn rủi ro chủ sở hữu cơng ty cần nhìn nhận góc độ rủi ro tồn tập đồn tất rủi ro chứa đựng toàn tập đoàn Khi đánh giá vốn pháp định ngân hàng, Ủy ban cho giai đoạn này, nguyên tắc, giai đoạn này, việc khấu trừ vốn chủ sở hữu khoản đầu tư vốn pháp định khác ngân hàng công ty bảo hiểm khoản đầu tư đáng kể chiếm cổ phần thiểu số công ty bảo hiểm phù hợp Theo cách tiếp cận này, ngân hàng loại trừ khỏi bảng cân đối kế tốn tài sản nợ - tài sản có khoản đầu tư vốn bên thứ ba vào công ty bảo hiểm Trong trường hợp, cách tiếp cận thay cần áp dụng phương diện toàn tập đoàn để xác định hệ số an toàn vốn tránh tính tốn vốn trùng lặp hai lần 12 Do vấn đề cạnh tranh bình đẳng, số nước G10 trì quy định cách xác định Trọng số rủi ro có1 ngoại lệ cách tiếp cận mô tả áp dụng nước cách tính rủi ro tích hợp sở quán quan quản lý bảo hiểm hãng bảo hiểm có cơng ty lĩnh vực ngân hàng Ủy ban kêu gọi quan quản lý bảo hiểm phát triển áp dụng cách tiếp cận phù hợp với chuẩn mực 13 Các ngân hàng nên công bố cách tiếp cận quản lý nhà nước dùng công ty bảo hiểm xác định tình trạng vốn báo cáo 14 Vốn đầu tư công ty bảo hiểm thuộc sở hữu áp đảo có quyền khống chế áp đảo vượt quy định vốn pháp định công ty (phần vốn thặng dư) Trong số trường hợp hạn chế quan chủ quản cho phép thừa nhận phần vốn thặng dư tính vào mức vốn ngân hàng Theo đó, thơng lệ quản lý nhà nước định thông số tiêu chuẩn, chẳng hạn khả chuyển nhượng hợp pháp, để đánh giá giá trị độ sẵn có vốn phần thặng dư mà cơng nhận thuộc vốn ngân hàng Các ví dụ khác tiêu chuẩn tính sẵn có bao gồm: hạn chế khả chuyển nhượng ràng buộc pháp lý, cách tính thuế tác động tiêu cực lên việc xếp hạng tổ chức đánh giá tín dụng độc lập Các ngân hàng cho phần vốn thặng dư công ty bảo hiểm thuộc vốn ngân hàng phải công bố công khai giá trị phần vốn thặng dư vốn Trường hợp ngân hàng khơng có quyền sở hữu tối đa cơng ty bảo hiểm (ví dụ 50% trở Đối với ngân hàng sử dụng cách tiếp cận chuẩn hố, điều có nghĩa áp dụng mức rủi ro khơng thấp 100%, cịn ngân hàng dùng cách tiếp cần IRB, mức rủi ro phù hợp dựa qui tắc IRB áp dụng cho khoản đầu tư Trường hợp quy định trì, vốn bên thứ ba đầu tư vào công ty bảo hiểm (ví dụ quyền sở hữu thiểu số ) khơng tính vào mức vốn ngân hàng Theo cách tiếp cận khấu trừ, giá trị bị khấu trừ tất vốn chủ sở hữu khoản đầu tư vốn pháp định điều chỉnh để phản ánh việc thặng dư vốn so với mức vốn pháp định quy định công ty đó, tức giá trị vốn bị khấu trừ trừ phải khoản đầu tư yêu cầu vốn quản lý, tuỳ theo Giá trị vốn thặng dư, khoản chênh lệch vốn đầu tư vào công ty mức vốn pháp định, điều chỉnh theo rủi ro khoản đầu tư cổ phần Nếu sử dụng cách tiếp cận toàn tập đoàn, quy định tương ứng vốn thặng dư áp dụng 7/272 lên 100%), phần vốn thặng dư công nhận tương xứng với phần trăm sở hữu nắm giữ Vốn thặng dư công ty bảo hiểm mà cổ phần đáng kể chiếm thiểu số khơng cơng nhận, ngân hàng khơng vị trí điều khiển việc chu chuyển vốn công ty mà khơng có quyền kiểm sốt 15 Các quan chủ quản bảo đảm công ty bảo hiểm mà ngân hàng có cổ phần đa số có quyền kiểm sốt khơng hợp theo phần vốn đầu tư bị khấu trừ phải theo cách tiếp cận tồn tập đồn, tự thân tích luỹ đủ vốn để giảm thiểu khả tổn thất tiềm tàng tương lai cho ngân hàng Các quan chủ quản giám sát hoạt động công ty để điều chỉnh thâm hụt vốn không kịp thời điều chỉnh, khoản thâm hụt bị khấu trừ khỏi vốn ngân hàng mẹ E Các khoản đầu tư lớn công ty thương mại 16 Phần đầu tư thiểu số đáng kể đầu tư đa số công ty thương mại mà vượt hạn mức cần thiết định bị khấu trừ khỏi vốn ngân hàng Các hạn mức thơng lệ kế tốn và/hoặc quản lý nhà nước định Hạn mức 15% vốn ngân hàng cho khoản đầu tư lớn vào công ty thương mại 60% nguồn vốn ngân hàng cho tổng số khoản đầu tư này, mức độ chặt chẽ áp dụng Phần đầu tư vượt hạn mức khấu trừ khỏi vốn ngân hàng 17 Các khoản đầu tư thiểu số đáng kể sở hữu kiểm soát đa số cơng ty thương mại hạn mức nói điều chỉnh theo rủi ro mức không thấp 100% ngân hàng dùng cách tiếp cận chuẩn hoá Đối với ngân hàng dùng cách tiếp cận IRB, khoản đầu tư điều chỉnh theo rủi ro theo phương thức mà Uỷ ban xây dựng cho vốn cổ phần khơng 100% F Việc khấu trừ khoản đầu tư theo phần 18 Trường hợp việc khấu trừ khoản đầu tư thực theo Phần Phạm vi áp dụng , phần khấu trừ trừ 50% từ vốn cấp 50% từ vốn cấp 19 Giá trị vốn vơ hình liên quan đến tổ chức theo cách tiếp cận khấu trừ phần khấu trừ từ vốn cấp giống khoản vốn vơ hình liên quan dến cơng ty bị hợp nhất, phần thừa kế khoản đầu tư bị khấu trừ quy định phần Quy định tương tự vốn vô hình nên áp dụng sử dụng cách tiếp cận toàn tập đoàn theo đoạn 11 20 Việc ban hành Bản cuối Hiệp ước làm rõ giới hạn vốn cấp cấp công cụ cải tiến vốn cấp dựa giá trị vốn cấp sau khấu trừ giá trị vốn vô hình trước trừ khoản đầu tư theo phần Phạm vi áp dụng (xem phụ lục ví dụ cách tính giới hạn 15% công cụ vốn cấp cải tiến) 8/272 MINH HOẠ CHO PHẠM VI ÁP DỤNG MỚI CỦA HIỆP ƯỚC NÀY Tập đồn tài đa (1) Công ty mẹ (2) Ngân hàng hoạt động quốc tế (4) (3) Ngân hàng hoạt động quốc tế Ngân hàng nước Cơng ty chứng khốn 9/272 Ngân hàng hoạt động quốc tế PHẦN 2: TRỌNG TÂM THỨ NHẤT - U CẦU MỨC VỐN TỐI THIỂU I Tính tốn Yêu cầu mức vốn tối thiểu 21 Phần thảo luận cách tính Tổng mức vốn tối thiểu để bù đắp • rủi ro tín dụng, • rủi ro thị trường • rủi ro tác nghiệp Việc xác định Mức vốn tối thiểu bao gồm yếu tố là: • định nghĩa Vốn pháp định, • Tài sản điều chỉnh theo rủi ro, • Tỷ lệ vốn tài sản điều chỉnh theo rủi ro 22 Khi xác định Tỷ lệ vốn, mẫu số tài sản điều chỉnh theo rủi ro xác định cách nhân Mức vốn tối thiểu để bù đắp rủi ro thị trường rủi ro tác nghiệp với 12,5 (tương đương với Mức vốn tối thiểu (Hệ số an toàn vốn) 8%) cộng với tổng tài sản điều chỉnh theo rủi ro cho rủi ro tín dụng Tỷ lệ vốn tính cách lấy vốn pháp định chia cho mẫu số nêu Định nghĩa Vốn pháp định giữ cũ Phiên 1998 Hiệp ước làm rõ báo ngày 27/10/1998 vấn chủ đề “Các công cụ xác định Vốn nhóm 1” Tỷ lệ vốn khơng nhỏ 8% tổng tài sản Vốn Nhóm khơng vượt q 100% Vốn Nhóm 23 Đối với ngân hàng sử dụng hai phương pháp: Tiếp cận dựa vào đánh giá nội (IRB) để xác định rủi ro tín dụng Tiếp cận theo phương pháp đo lường đại (AMA) để xác định rủi ro thị trường, mức vốn sàn áp dụng cho hai năm triển khai Hiệp ước Mức sàn dựa tính tốn sử dụng quy định Hiệp ước Mức vốn tối thiểu tính theo IRB rủi ro tín dụng với rủi ro tác nghiệp thị trường không thấp 90% Mức vốn tối thiểu rủi ro tín dụng và rủi ro thị trường cho giai đoạn kể từ cuối năm 2006 năm triển khai Hiệp ước mới, không thấp 80% kể từ năm thứ hai Trong trường hợp có vấn đề nảy sinh giai đoạn này, Uỷ ban tìm cách thực thi biện pháp hữu hiệu để giải quyết, chí trì quy định Mức sàn qua năm 2008 thấy cần thiết II Rủi ro tín dụng – Cách tiếp cận chuẩn hoá 24 Uỷ ban dự định cho phép ngân hàng lựa chọn hai phương pháp chung để tính tốn u cầu vốn rủi ro tín dụng Một phương pháp thay dùng để đo 10/272 Phụ lục Khái quát phương pháp luận vấn đề xử lý vốn giao dịch đảm bảo tài sản tài theo cách tiếp cận chuẩn hoá tiếp cận dựa đánh giá nội (IRB) Các quy tắc đưa cách tiếp cận chuẩn hố – Giảm thiểu rủi ro tín dụng (CRM) với giao dịch có bảo đảm thường đưa cách xử lý theo hai phương thức tiếp cận chuẩn tiếp cận dựa đánh giá nội khoản đòi bồi thường thuộc sổ ngân hàng (banking book) bảo đảm tài sản tài có đủ tiêu chuẩn Các ngân hàng sử dụng cách tiếp cận IRB tiên tiến phải tính đến tác động tài sản tài thể sổ ngân hàng cách sử dụng đánh giá nội để điều chỉnh tỷ lệ tổn thất khách hàng khơng trả nợ (LGD) Có ngoại lệ ngân hàng áp dụng tiếp cận IRB tiên tiến ghi nhận giao dịch dạng hợp đồng mua lại (repo) phải có thoả thuận khung nghiệp vụ mua bán đan xen (netting agreement), trình bầy Các khoản cho vay, đầu tư có bảo đảm mà thực theo hình thức giao dịch dạng hợp đồng mua lại (repo) cần phải áp dụng cách xử lý riêng Những giao dịch ghi vào sổ kinh doanh mua bán ngân hàng (trading book) phải chịu mức chi phí vốn theo rủi ro đối tác mô tả sau Hơn nữa, tất ngân hàng bao gồm ngân hàng áp dụng tiếp cận IRB tiên tiến phải tuân thủ phương pháp luận phần Giảm thiểu rủi ro tín dụng (CRM), sau đây, giao dịch dạng hợp đồng mua lại - hạch toán vào sổ ngân hàng (banking book) hạch toán vào sổ kinh doanh mua bán (trading book) – kèm với thỏa thuận khung mua bán đan xen ngân hàng muốn thừa nhận tác động hoạt động mua bán đan xen mục đích bảo đảm vốn Các cách tiếp cận chuẩn hoá tiếp cận IRB sở Các ngân hàng áp dụng cách tiếp cận chuẩn hố sử dụng cách tiếp cận đơn giản sử dụng cách tiếp cận toàn diện để xác định mức rủi ro thích hợp giao dịch đảm bảo tài sản tài đủ tiêu chuẩn Theo cách tiếp cận đơn giản, mức rủi ro tài sản chấp thay cho mức rủi ro đối tác Ngoài số giao dịch có rủi ro thấp, mức rủi ro sàn 20% Theo cách tiếp cận IRB sở, ngân hàng dùng cách tiếp cận toàn diện Theo cách tiếp cận tồn diện, tài sản bảo đảm tài đủ tiêu chuẩn làm giảm rủi ro cho đối tác Giá trị tài sản bảo đảm giảm xuống cần thiết, giá trị khoản cho vay tăng lên thông qua việc sử dụng chênh lệch giá trị khoản vay với giá trị tài sản bảo đảm, dẫn đến biến động tiềm giá thị trường chứng khoán tỷ giá hối đoái thời gian nắm giữ Điều dẫn đến kết giá trị điều chỉnh khoản vay E* Các ngân hàng sử dụng mức chênh lệch giá trị khoản vay so với giá trị tài sản bảo đảm Ủy ban đặt hoặc, tuỳ thuộc vào tiêu chí lựa chọn, dựa vào đánh giá mức chênh lệch riêng ngân hàng Trong trường hợp thời gian nắm giữ cần thiết 258 258 để tính tốn mức chênh lệch thời gian nắm giữ theo quy định loại giao dịch có bảo đảm đó, mức chênh lệch điều chỉnh tăng giảm cho phù hợp Một E* tính tốn, ngân hàng tiêu chuẩn điều chỉnh giá trị mức rủi ro tương ứng bên đối tác Đối với giao dịch đảm bảo tài sản tài khơng phải hợp đồng mua lại loại bắt buộc phải kèm thỏa thuận mua bán đan xen, ngân hàng sử dụng phương pháp IRB dùng E*để điều chỉnh tỷ lệ tổn thất khách hàng không trả nợ (LGD) khoản cho vay Một số ý đặc biệt giao dịch theo hợp đồng mua lại (repo) Các giao dịch kiểu hợp đồng mua lại hạch toán vào sổ kinh doanh mua bán ngân hàng, giống giao dịch phái sinh hạch toán sổ kinh doanh mua bán, phụ thuộc vào phí rủi ro tín dụng đối tác Để tính phí này, ngân hàng theo cách tiếp cận chuẩn hoá phải áp dụng cách tiếp cận toàn diện tài sản bảo đảm; cách tiếp cận đơn giản không phép áp dụng Vấn đề xử lý vốn giao dịch dạng hợp đồng mua lại mà không phụ thuộc vào thỏa thuận khung mua bán đan xen (netting agreement) thực giống giao dịch có bảo đảm khác Tuy nhiên, ngân hàng sử dụng cách tiếp cận toàn diện, quan chủ quản có quyền định mức chênh lệch giá trị khoản vay giá trị tài sản bảo đảm áp dụng giao dịch thực với chủ thể thị trường đáp ứng số tiêu chí khác (được gọi phương thức carve-out) Nếu giao dịch dạng hợp đồng mua lại phụ thuộc theo thỏa thuận khung mua bán đan xen, giao dịch hạch tốn vào sổ ngân hàng hay sổ kinh doanh mua bán (banking book hay trading book), ngân hàng lựa chọn khơng thừa nhận tác động việc thực mua bán đan xen (netting) tính tốn lượng vốn cần thiết Trong trường hợp đó, giao dịch phụ thuộc vào mức phí vốn giống trường hợp khơng có thỏa thuận khung mua bán đan xen Nếu ngân hàng muốn thừa nhận hiệu lực thỏa thuận khung mua bán đan xen giao dịch dạng repo mục đích vốn, ngân hàng phải áp dụng phương thức phần Giảm thiểu rủi ro đề cập đối tác Phương thức ứng dụng tất các giao dịch dạng repo tùy thuộc vào thỏa thuận khung mua bán đan xen, cho dù ngân hàng áp dụng cách tiếp cận chuẩn hố, cách tiếp cận IRB sở cách tiếp cận IRB tiên tiến cho dù giao dịch hạch toán sổ ngân hàng hay sổ kinh doanh mua bán (banking book hay trading book) Theo phương thức này, ngân hàng tính E* tổng số tiền chịu rủi ro ròng theo hợp đồng cộng với khoản dự phịng nhằm đối phó với biến động giá chứng khoán tỷ giá hối đoái Phần dự phịng xác định thơng qua mức chênh lệch giá trị khoản vay giá trị tài sản bảo đảm quan chủ quản đặt ra, ngân hàng đáp ứng tiêu chí lựa chọn, xác định thơng qua mức chênh lệch ngân hàng tự tính tốn mơ hình VaR nội Phương thức carve-out khoản chênh lệch giá trị khoản vay giá trị tài sản bảo đảm thuộc giao dịch dạng repo khơng áp dụng mơ hình VaR nội áp dụng 259 259 Trên thực tế, số E* tính toán khoản tiền tương ứng khoản cho vay khơng bảo đảm, dùng xác định giá trị khoản vay chịu rủi ro theo cách tiếp cận chuẩn hoá dư nợ thời điểm khách hàng không trả nợ (EAD) theo hai cách tiếp cận IRB sở IRB tiên tiến E* sử dụng thay cho EAD theo cách tiếp cận IRB, xử lý theo cách giống cách xử lý số tiền tương ứng khoản tín dụng (được tính tổng chi phí thay cộng với khoản phụ phí để dự phòng cho rủi ro tương lai) giao dịch phái sinh phi tập trung (trên thị trường OTC) thuộc diện phải kèm với thỏa thuận khung mua bán đan xen 260 260 Phụ chương Tiếp cận Chuẩn hóa Giản lược156 I Rủi ro tín dụng- nguyên tắc chung cho mức rủi ro: Nên điều chỉnh giá trị khoản tín dụng theo rủi ro sau khấu trừ quỹ dự phịng: (i) Vốn cho phủ ngân hàng trung ương vay Mức rủi ro áp dụng vốn cho phủ ngân hàng trung ương vay dựa thang độ rủi ro quốc gia áp dụng cho tổ chức Tín dụng Xuất (ECA) tham gia vào “Thoả thuận hướng dẫn cho tín dụng xuất quyền hỗ trợ” Trang web OECD có đăng tải thơng tin thang độ 157 Có thang độ rủi ro quốc gia, lập dựa chi phí bảo hiểm xuất tối thiểu Mức rủi ro áp dụng cho thang độ rủi ro quốc gia sau: Thang độ rủi ro quốc gia ECA đến Mức rủi ro 0% 20% 50% 100% 150% Mỗi quốc gia có quyền cho phép ngân hàng áp dụng mức rủi ro thấp mức nêu vốn cho Chính phủ (hay Ngân hàng Trung ương) vay tệ huy động158 từ nguồn vốn tệ 159 Khi điều xảy ra, quan quyền lực nhà nước khác cho phép ngân hàng áp dụng mức rủi ro thấp vốn cho phủ ngân hàng trung ương miễn vốn tệ huy động từ nguồn tệ (ii) Vốn cho tổ chức quyền khác vay Mức rủi ro 0% áp dụng Ngân hàng Thanh toán Quốc tế BIS, Quỹ tiền tệ Quốc tế IMF, Ngân hàng TW châu Âu Cộng đồng Châu Âu Mức rủi ro 0% áp dụng Ngân hàng phát triển đa phương sau: • Ngân hàng Thế Giới (gồm Ngân hàng Tái thiết Phát triển Quốc tế Tập đồn tài Quốc tế) • Ngân hàng Phát triển Châu 156156 Nguyên tắc không nên nhìn nhận nguyên tắc khác để xác định vốn điều lệ Thay vào đó, tập hợp phương án lựa chọn giản lược để tính tốn tài sản tính đến hệ số rủi ro 157157 Phân loại thang độ rủi ro quốc gia có trang web OECD (http://www.oecd.org), phần Thỏa thuận Tín dụng xuất Ban giám đốc thương mại 158158 Điều có nghĩa ngân hàng nên có tài sản nợ đồng tệ 159159 Mức rủi ro thấp tăng lên tới mức rủi ro tài sản chấp bảo lãnh 261 261 Ngân hàng Phát triển Châu Phi • Ngân hàng Tái thiết Phát triển Châu Âu • Ngân hàng Phát triển Liên Châu Mỹ • Ngân hàng Đầu tư Châu Âu • Ngân hàng Đầu tư Bắc Âu • Ngân hàng Phát triển Caribê • Ngân hàng Phát triển nước Hồi giáo • Hội đồng Ngân hàng Phát triển Châu Âu • Mức rủi ro cho ngân hàng phát triển đa phương khác 100% Đối với tổ chức công cộng nước, khung mức độ rủi ro giống khung mức độ rủi ro áp dụng cho ngân hàng nước áp dụng 160 Tuy nhiên, quốc gia cho phép tổ chức công cộng hưởng mức rủi ro giống quyền nơi tổ chức cơng cộng thiết lập vận hành Khi điều xảy quan quyền lực nhà nước khác cho phép ngân hàng họ áp dụng hệ số rủi ro tương tự cho tổ chức công cộng (iii) Vốn cho ngân hàng công ty chứng khoán vay Mức rủi ro cho ngân hàng phụ thuộc vào thang độ rủi ro quốc gia nơi ngân hàng thành lập: Thang độ rủi ro quốc gia ECA đến 160160 Các ví dụ minh họa cách thức phân nhóm tổ chức cơng cộng tổ chức có quyền lực quyên tiền cho ngân sách Tuy nhiên, có số cách khác để xác định phương pháp xử lý khác áp dụng cho loại tổ chức công cộng khác nhau, chẳng hạn cách tập trung vào khoản bảo lãnh phủ: - Các quyền khu vực nhà chức trách địa phương áp dụng quy chế tương tự quy chế dành cho khoản vay phủ trung ương quyền nhà chức trách địa phương có quyền quyên tiền cho ngân sách có thoả thuận cụ thể với tổ chức khác, cho phép giảm rủi ro không trả nợ họ - Các quan hành trực thuộc phủ trung ương, quyền khu vực, quan quyền lực địa phương tổ chức phi thương mại khác khơng áp dụng quy chế quy chế dành cho khoản vay phủ họ quan hành nói khơng có quyền qun tiền cho ngân sách thoả thuận mô tả Nếu áp dụng nguyên tắc cho vay chặt chẽ chủ thể khơng thể có tuyên bố phá sản vị đặc biệt chủ thể (là tổ chức cơng), xử lý khoản vốn khoản vốn cho ngân hàng cách xử lý thích hợp Các tổ chức thương mại thuộc sở hữu quyền trung ương, quyền khu vực nhà chức trách địa phương áp dụng quy chế đối xử trường hợp doanh nghiệp thương mại thông thường Tuy nhiên, chủ thể hoạt động doanh nghiệp thị trường cạnh tranh cho dù nhà nước, quyền khu vực nhà chức trách địa phương cổ đơng họ, quan chủ quản nên xem họ doanh nghiệp áp dụng mức rủi ro tương ứng cho họ 262 262 Mức rủi ro 20% 50% 100% 100% 150% Trong trường hợp quốc gia áp dụng phương thức ưu đãi vốn cho quyền vay miêu tả đoạn 3, quốc gia áp dụng cho khoản cho vay ngân hàng có kỳ hạn gốc khơng q tháng, tệ, huy động từ nguồn tệ mức rủi ro bậc so với mức rủi ro cho vay quyền- với điều kiện mức rủi ro không 20% 10 Đối với cơng ty chứng khốn chịu điều khiển kiểm soát giống quy định miêu tả “Hiệp Ước Mới” (đặc biệt có tuân theo yêu cầu vốn vào rủi ro161), mức rủi ro áp dụng giống mức áp dụng ngân hàng Các công ty chứng khốn khơng chịu điều khiển kiểm sốt “Hiệp Ước Mới” phải áp dụng quy tắc công ty thường (iv) Vốn cho công ty vay 11 Mức rủi ro tiêu chuẩn cho vốn đầu tư vào công ty, bao gồm công ty bảo hiểm, 100% (v) Vốn cho vay danh mục bán lẻ theo quy định 12 Các loại vốn thoả mãn điều kiện nêu đoạn 13 coi vốn bán lẻ để nhằm mục đích xác định mức vốn pháp định hợp lý bao gồm danh mục bán lẻ theo quy định Vốn danh mục đầu tư loại phép áp dung mức rủi ro 75%, trừ trường hợp vốn bán lẻ bị hạn miêu tả đoạn 17 13 Để xếp loại danh mục đầu tư bán lẻ theo quy định, vốn cho vay phải thoả mãn điều kiện sau đây: • Đặc điểm định hướng - vốn cho vay nhiều cá nhân cho doanh nghiệp nhỏ • Đặc điểm sản phẩm - vốn mang hình thức sau: tín dụng quay vịng hạn mức tín dụng (bao gồm thẻ tín dụng thấu chi O/D), cho vay cá nhân có kỳ hạn thuê mua cá nhân (ví dụ cho vay trả góp, cho vay mua ô tô thuê mua ô tô, cho vay đối tượng học sinh sinh viên cho vay với mục đích học tập, tài cá nhân) cho vay tài trợ hoạt động thực cam kết doanh nghiệp nhỏ Các chứng khoán (trái phiếu cổ phiếu), dù niêm yết hay không niêm yết bị loại khỏi danh mục Các khoản cho vay mua nhà thoả mãn điều đoạn 14 cho vay bảo đảm bất động sản nhà bị loại khỏi danh mục 161 161 Đó yêu cầu vốn tương tự mức áp dụng cho ngân hàng Hiệp ước Ẩn ý từ “tương tự” cơng ty chứng khốn (nhưng không thiết phải công ty mẹ) phụ thuộc vào giám sát quy định thống đơn vị thành viên trực thuộc 263 263 • Đặc điểm tính hỗn hợp thành phần đơn lẻ - để hưởng mức rủi ro có 75%, mức độ đa dạng hoá danh mục đầu tư bán lẻ phải đủ lớn để giảm bớt rủi ro toàn danh mục Một cách mà quan chủ quản sử dụng đặt tỉ lệ giới hạn tổng số vốn cho đối tượng 162 khơng q 0,2% tổng số vốn tồn danh mục • Giá trị cho vay khách hàng đơn lẻ thấp Giới hạn vốn cho vay đối tượng không vượt ngưỡng tuyệt đối triệu EUR (vi) Vốn cho vay bảo đảm bất động sản nhà 14 Mức rủi ro 35% áp dụng cho khoản cho vay chấp toàn phần bất động sản nhà ở- bất động sản mà người vay cho thuê để Khi áp dụng mức rủi ro 35% này, quan chủ quản phải bảo đảm được, theo thoả thuận quốc gia dự phòng tài trợ mua nhà, mức rủi ro phép áp dụng hạn hẹp cho mục đích cung cấp nhà phải thực theo tiêu chuẩn thẩm định nghiêm ngặt, ví dụ giá trị bất động sản dùng để chấp phải lớn giá trị khoản cho vay cách đáng kể để hạn chế rủi ro, đồng thời định giá bất động sản phải theo quy tắc định giá chặt chẽ Nếu tiêu chuẩn đề khơng đáp ứng quan chủ quản phải áp dụng hệ số rủi ro cao 35% 15 Tuỳ trường hợp cụ thể mà quan chủ quản nước phải đánh giá xem việc áp dụng mức rủi ro ưu đãi nêu khổ 13 14 có hợp lý khơng, khơng phải có trách nhiệm u cầu ngân hàng áp dụng mức rủi ro cao (vii) Vốn cho vay bảo đảm bất động sản thương mại 16 Hệ số rủi ro 100% áp dụng cho khoản chấp bất động sản thương mại (viii) Xử lý khoản cho vay hạn 17 Đối với phần không bảo đảm khoản cho vay (mà khoản cho vay mua nhà đủ tiêu chuẩn) hạn 90 ngày, sau trừ khoản dự phịng chun biệt, áp dụng mức rủi ro sau:163 • 150% cho trường hợp quỹ dự phịng nhỏ 20% dư nợ; • 100% cho trường hợp quỹ dự phòng chuyên biệt lớn 20% dư nợ; • 100% cho trường hợp quỹ dự phòng chuyên biệt lớn 50% dư nợ; nhiên trường hợp này, quan chủ quản cho phép giảm mức rủi ro áp dụng xuống 50% 162162 Tổng vốn tổng số (có nghĩa khơng tính đến giảm thiểu rủi ro tín dụng) tất hình thức khoản nợ (ví dụ khoản vay cam kết) thỏa mãn ba tiêu chí cịn lại Thêm nữa, “đối với đối tương” có nghĩa một vài chủ thể mà xem người hưởng lợi riêng lẻ (ví dụ trường hợp doanh nghiệp nhỏ đơn vị thành viên đơn vị nhỏ khác hạn mức tổng vốn cho ngân hàng áp dụng cho hai) 163163 Tùy quốc gia, quan chủ quản cho phép ngân hàng áp dụng quy chế xử lý khoản vay chưa hạn đối tác có mức rủi ro 150% tương tự quy chế dành cho khoản vay hạn mô tả từ đoạn 17 đến đoạn 19 264 264 18 Với mục đích xác định tỷ trọng bảo đảm khoản nợ hạn, tài sản chấp, cầm cố khoản bảo lãnh coi biện pháp hạn chế rủi ro tín dụng (xem mục II).164 Trong q trình điều chỉnh giá trị theo rủi ro, khoản nợ hạn bị loại trừ khỏi danh mục vốn đầu tư bán lẻ theo quy định, chúng vi phạm đặc điểm “ tính hỗn hợp thành phần đơn lẻ” (xem đoạn 13) 19 Ngoài trường hợp đề cập đến đoạn 17, khoản cho vay hạn đảm bảo tồn phần tài sản chấp khơng nêu đoạn 46, mức rủi ro 100% áp dụng quỹ dự phòng chuyên biệt đạt đến 15% dư nợ Các tài sản chấp loại hồn tồn khơng Tiếp cận Chuẩn hố Giản lược thừa nhận Các quan chủ quản phải đặt điều kiện chặt chẽ để đảm bảo chất lượng khoản tài sản chấp loại 20 Trong trường hợp cho vay mua nhà đủ tiêu chuẩn, hạn 90 ngày mức rủi ro áp dụng 100%, trừ quỹ dự phòng chuyên biệt Nếu quỹ dự phòng chuyên biệt lớn 50% dư nợ tuỳ thuộc quy định quốc gia, cho phép giảm mức rủi ro áp dụng xuống 50% (ix) Các hạng mục có tính rủi ro cao 21 Đối với tài sản có mức độ rủi ro cao đầu tư chứng khốn khơng niêm yết đầu tư vốn cho tư nhân, quan chủ quản nước có quyền định mức rủi ro 150% cao (x) Các tài sản khác 22 Việc xử lý khoản đầu tư, cho vay chứng khoán hoá đề cập riêng mục III Các tài sản khác chịu mức rủi ro tiêu chuẩn 100% 165 Đầu tư chứng khốn cơng cụ vốn ngân hàng cơng ty chứng khốn phát hành chịu mức rủi ro 100%, trừ trường hợp khoản đầu tư trừ khỏi danh mục vốn theo quy định mục I (xi) Các khoản ngoại bảng 23 Theo nguyên tắc tiếp cận Chuẩn hóa, khoản ngoại bảng chuyển đổi thành khoản tín dụng tương đương cách áp dụng hệ số chuyển đổi tín dụng bàn luận Hiệp ước hành, trừ trường hợp đề cập sau Mức rủi ro đối tác cho giao dịch phái sinh thị trường phi tập trung không chịu chi phối giới hạn trần 24 Hệ số chuyển đổi tín dụng cho cam kết với kỳ hạn gốc năm 20%, cho cam kết với kỳ hạn gốc năm 50% Tuy nhiên, hệ số chuyển đổi tín 164 164 Tùy quốc gia, có khoảng thời gian chuyển đổi năm, khoảng thời gian áp dụng phạm vi chấp rộng 165 165 Tuy nhiên, tùy theo quốc gia, vàng nén cất giữ kho địa điểm xác định tới mức mức vay nợ vàng coi tiền mặt tính hệ số rủi ro 0% 265 265 dụng 0% áp dụng cho tất cam kết mà ngân hàng có quyền huỷ bỏ khơng điều kiện lúc không cần báo trước cam kết có điều khoản tự động huỷ uy tín đối tác vay bị xuống cấp.166 25 Hệ số chuyển đổi tín dụng 100% áp dụng cho khoản cho vay chứng khoán khoản giao dịch dùng chứng khốn để chấp, ví dụ giao dịch kiểu hợp đồng mua lại Xem Mục (Hạn chế rủi ro tín dụng) để biết cách tính giá trị tài sản điều chỉnh theo rủi ro cho loại tài sản ngoại bảng chuyển đổi thành tín dụng tương đương bảo đảm tài sản bảo đảm đủ tiêu chuẩn 26 Hệ số chuyển đổi tín dụng 20% áp dụng cho thư tín dụng thương mại ngắn hạn có khả tự chuyển đổi thành tiền phát sinh từ trình vận chuyển hàng hóa (ví dụ tài liệu tín dụng chấp hàng hoá vận chuyển), hệ số áp dụng cho ngân hàng phát hành thư tín dụng ngân hàng xác nhận 27 Nếu ngân hàng có trách nhiệm cung cấp cam kết hệ số chuyển đổi tín dụng, hệ số thấp áp dụng II Giảm thiểu rủi ro tín dụng: Tổng quát (i) Mở đầu 28 Ngân hàng sử dụng nhiều phương pháp để giảm thiểu rủi ro tín dụng Các khoản cho vay bảo đảm tồn phần phần tiền mặt chứng khoán, bảo lãnh chủ thể thứ ba 29 Các phương pháp giảm thiểu rủi ro tín dụng thừa nhận phương pháp thoả mãn điều kiện vận hành đây: (ii) Lưu ý chung 30 Khuôn khổ đặt phần áp dụng rủi ro sổ ngân hàng (banking book) tuân theo phương pháp Tiếp cận Chuẩn hoá Giản lược 31 Giao dịch có áp dụng giảm thiểu rủi ro tín dụng đương nhiên đáp ứng yêu cầu vốn cao so với yêu cầu vốn giao dịch tương tự không áp dụng phương pháp giảm thiểu rủi ro 32 Tác động phương pháp giảm thiểu rủi ro tín dụng khơng tính lặp Do đó, khoản cho vay mà phương thức xếp hạng sử dụng phản ánh biện pháp giảm thiểu rủi ro khơng có thêm thừa nhận - nhằm mục đích xác định lượng vốn bắt buộc- đưa với biện pháp giảm thiểu rủi ro Sự xếp hạng riêng phần nợ gốc không chấp nhận hệ thống giảm thiểu rủi ro 166166 Tại số quốc gia, cam kết bán lẻ coi phép hủy bỏ không điều kiện điều khoản cho phép ngân hàng hủy bỏ phạm vi tối đa cho phép theo luật bảo vệ người tiêu dùng luật liên quan 266 266 33 Mặc dù ngân hàng sử dụng biện pháp giảm thiểu rủi ro tín dụng để hạn chế rủi ro tín dụng, biện pháp lại làm nảy sinh rủi ro khác (rủi ro bổ sung), tổng thể, làm giảm hiệu phòng chống rủi ro Khi mà rủi ro khơng kiểm sốt đầy đủ quan chủ quản áp đặt mức vốn bắt buộc cao tiến hành biện pháp quản lý khác miêu tả Trọng Tâm 34 Song song với việc làm giảm rủi ro tín dụng dịch chuyển rủi ro tín dụng sang nơi khác, phương pháp giảm thiểu rủi ro tín dụng tạo loại rủi ro khác cho ngân hàng, rủi ro pháp lý, rủi ro tác nghiệp, rủi ro khoản rủi ro thị trường Vì điều tối quan trọng ngân hàng phải thực phương thức quy trình kiểm soát rủi ro chặt chẽ, đề chiến lược, cân nhắc kỹ lưỡng việc cấp tín dụng, định giá, tạo lập sách quy trình, hệ thống, kiểm sốt rủi ro quay vịng quản lý rủi ro tập trung phát sinh từ việc sử dụng phương pháp giảm thiểu rủi ro tương tác rủi ro với rủi ro tín dụng tổng thể ngân hàng 35 Để phép giảm lượng vốn bắt buộc khoản tín dụng có áp dụng phương pháp hạn chế tín dụng, ngân hàng cịn phải thoả mãn yêu cầu Trọng Tâm (iii) Sự chắn mặt pháp lý 36 Để ngân hàng phép giảm yêu cầu vốn, tất tài liệu giao dịch chấp, cầm cố bảo lãnh phải có tính chất ràng buộc tất bên tham gia phải có luật pháp thật chắn theo tất thể chế pháp lý có liên quan Yêu cầu ngân hàng phải có quan điểm pháp luật hợp lý để kiểm tra tài liệu này, phải cập nhật hố thơng tin pháp luật cần thiết để bảo đảm tính hiệu lực liên tục hợp đồng (iv) Bảo đảm phần 37 Khi giá trị chấp, cầm cố hay bảo lãnh nhỏ giá trị tín dụng, phần tín dụng khơng bảo đảm có quyền ưu tiên địi nợ ngang với phần tín dụng bảo đảm; tức ngân hàng người bảo lãnh chia sẻ thiệt hại theo tỉ lệ tương ứng, yêu cầu vốn phép giảm theo tỉ lệ tương ứng (tức phần bảo đảm áp dụng mức rủi ro mức rủi ro tương ứng tài sản bảo đảm nhà bảo lãnh, phần không bảo đảm áp dụng mức rủi ro bình thường tín dụng khơng bảo đảm) Các giao dịch có đảm bảo 38 Các giao dịch có đảm bảo giao dịch mà: • Ngân hàng có rủi ro rủi ro tiềm tàng bắt nguồn từ việc cung cấp tín dụng cho đối tác167; 167167 Trong phần “đối tác” từ dùng để đối tượng mà ngân hàng có rủi ro tín dụng thực tế rủi ro tín dụng tiềm tàng nội bảng ngoại bảng liên quan Ví dụ, khoản rủi ro dạng khoản vay tiền mặt chứng khốn (khi đối tác thường gọi người vay), dạng chứng khoán dùng làm tài sản chấp cho cam kết cho số tiền giao dịch hợp đồng phái sinh thị trường phi tập trung OTC 267 267 • Rủi ro tín dụng thực tế hay rủi ro tín dụng tiềm tàng phịng ngừa bảo đảm phần hay tồn phần tài sản bảo đảm đối tác từ bên thứ ba thay mặt cho đối tác 39 Theo nguyên tắc Chuẩn hóa Giản lược, có cách tiếp cận giản lược phương pháp Chuẩn hóa áp dụng- theo đó, giống Hiệp Ước hành, phần tín dụng bảo đảm, mức rủi ro bên đối tác thay mức rủi ro tài sản bảo đảm (thông thường không giới hạn sàn 20% ) Bảo đảm khơng tồn phần chấp nhận Nhưng không tương xứng kỳ hạn tốn hay đơn vị tiền tệ khoản tín dụng tài sản bảo đảm không chấp nhận (i) Các điều kiện tối thiểu 40 Ngoài yêu cầu chung tính pháp định nêu đoạn 36, yêu cầu vận hành sau cần thoả mãn: 41 Tài sản đảm bảo phải giữ theo hợp đồng bảo đảm thời gian không ngắn thời hạn tín dụng, phải định giá lại theo giá thị trường tháng lần 42 Để chắn tài sản bảo đảm có khả bảo vệ người cho vay chất lượng tín dụng đối tác giá trị vật bảo đảm phải khơng có tương quan chiều lớn Ví dụ tài sản bảo đảm chứng khốn đối tác phát hành tập đồn cơng ty có liên quan mật thiết với đối tác phát hành tài sản bảo đảm có tác dụng bảo vệ người cho vay, không coi đủ tiêu chuẩn 43 Ngân hàng phải có quy trình rõ ràng chắn cho việc phát tài sản chấp, cầm cố cách nhanh chóng kịp thời 44 Khi tài sản cầm cố, chấp trông giữ hộ người khác ngân hàng phải thực bước hợp lý để cách ly tài sản cầm cố, chấp khỏi tài sản riêng người giữ hộ 45 Khi ngân hàng đóng vai trị đại lý xếp giao dịch kiểu hợp đồng mua lại (repo) cho khách hàng bên thứ ba khác, ngân hàng cung cấp bảo lãnh cho khách hàng bên thứ ba thực nghĩa vụ, rủi ro mà ngân hàng phải chịu trường hợp khơng khác rủi ro ngân hàng tham gia vào giao dịch với tư cách người cho vay trực tiếp Vì trường hợp đó, ngân hàng phải tính mức u cầu vốn bắt buộc thể ngân hàng người cho vay trực tiếp (ii) Những tài sản bảo đảm đủ tiêu chuẩn 46 Các công cụ sau thừa nhận tài sản bảo đảm đủ tiêu chuẩn: • Tiền đặt cọc khách ngân hàng cho vay, kể giấy chứng nhận tiền gửi cơng cụ tương tự ngân hàng cho vay phát hành 168 169 168168 Khi ngân hàng phát hành kỳ phiếu có liên quan đến tín dụng cho khoản tín dụng ghi sổ ngân hàng (banking book), khoản tín dụng coi tín dụng bảo đảm tiền mặt 169 169 Khi tiền gửi, chứng tiền gửi công cụ tương tự ngân hàng cho vay phát hành nắm giữ tài sản chấp ngân hàng thứ ba, ngân hàng cho vay có trách nhiệm vơ 268 268 • Vàng, • Các cơng trái phủ với thang độ rủi ro quốc gia mức số cao hơn170 phát hành, tổ chức cơng cộng có mức độ rủi ro xếp ngang hàng với rủi ro phủ phát hành (iii) Mức rủi ro 47 Phần vốn cho vay bảo đảm giá trị thị trường tài sản bảo đảm đủ tiêu chuẩn áp dụng mức rủi ro tương ứng tài sản bảo đảm Mức rủi ro áp dụng cho phần bảo đảm không nằm mức giới hạn sàn 20% Phần không bảo đảm vốn cho vay áp dụng mức rủi ro bên vay Một yêu cầu vốn áp đặt cho ngân hàng tham gia vào giao dịch có bảo đảm, khơng kể tham gia với tư cách bên nào: ví dụ bên mua bên bán hợp đồng mua lại (repos) phải thoả mãn điều kiện vốn bắt buộc 48 Giới hạn sàn 20% bỏ qua mức rủi ro 0% áp dụng trường hợp khoản tín dụng tài sản bảo đảm có chung đơn vị tiền tệ và: Tài sản đảm bảo tiền đặt cọc, • Tài sản đảm bảo trái phiếu phủ/ tổ chức cơng cộng nhận hệ số rủi ro 0% có giá trị thị trường chiết khấu với tỷ lệ 20% • Các giao dịch bảo lãnh 49 Nếu khoản bảo lãnh thoả mãn điều kiện tối thiểu sau quan chủ quản xác định ngân hàng thoả mãn điều kiện tối thiểu này, họ cho phép ngân hàng đưa nội dung “tác động khoản bảo lãnh” vào cơng thức tính tốn tính lượng vốn yêu cầu (i) Các điều kiện tối thiểu 50 Bảo lãnh phải thể yêu sách trực tiếp người đứng bảo lãnh phải đề cập tới khoản tín dụng cụ thể cách minh bạch xác cho phạm vi bảo lãnh định nghĩa cách rõ ràng chối cãi Hợp đồng bảo lãnh phải mang tính khơng thể huỷ bỏ, khơng mang điều khoản làm tăng chi phí thực tế bảo lãnh chất lượng tín dụng giảm sút Bảo lãnh phải mang tính vơ điều kiện, khơng mang điều khoản nằm ngồi tầm kiểm sốt ngân hàng mà có khả ngăn cản người bảo lãnh thực nghĩa vụ bồi thường kịp thời bên vay khơng tốn 51 Ngồi u cầu tính chắn mặt pháp lý nêu đoạn 36, quy định sau phải thực hiện: điều kiện không hủy ngang phải trả khoản này, giá trị phần chấp khoản vay (sau đưa vào mức chênh lệch giá cần thiết để bù đắp rủi ro hối đoái) áp dụng mức rủi ro ngân hàng thứ ba 170170 Các thang độ rủi ro thang độ rủi ro quốc gia ECA mô tả đoạn 269 269 (a) Khi khách hàng không trả nợ, ngân hàng theo đuổi khách hàng để đòi nợ mà quyền đòi người bảo lãnh trả phần cho vay chưa trả hết theo hợp đồng quy định cách kịp thời Người bảo lãnh sau trả nợ có quyền theo đuổi nợ để địi số tiền trả, theo quy định hợp đồng (b) Bảo lãnh nghĩa vụ mà người nhận bảo lãnh phải gánh vác, nghĩa vụ thể cách minh bạch rõ ràng tài liệu (c) Người bảo lãnh phải trả tất khoản toán mà đáng người giao ước phải trả theo hợp đồng giao dịch, ví dụ giá trị danh nghĩa, lãi trả, v…v (ii) Người bảo lãnh đủ tư cách 52 Bảo lãnh tín dụng từ thành phần sau chấp nhận: tổ chức 171 phủ , tổ chức công cộng thành phần khác với mức rủi ro nhỏ 20% nhỏ mức rủi ro bên vay (iii) Mức rủi ro 53 Phần tín dụng khơng bảo lãnh áp dụng mức rủi ro đối tác giao ước, cịn phần tín dụng bảo lãnh áp dụng mức rủi ro người bảo lãnh 54 Như đề cập đến đoạn 3, quốc gia cho phép ngân hàng áp dụng hệ số rủi ro thấp tín dụng dành cho phủ (hoặc ngân hàng TW) với điều kiện tín dụng tệ huy động từ nguồn tệ Các quan chủ quản nước mở rộng nguyên tắc phần tín dụng phủ (hoặc ngân hàng TW) bảo lãnh, miễn bảo lãnh cam kết tệ tín dụng cấp nguồn tệ 55 Ngưỡng thực hợp đồng bảo lãnh giá trị mà trường hợp tổn thất thấp giá trị này, người bảo lãnh bồi thường cho ngân hàng cho vay Ngưỡng tương ứng với trạng thái thua lỗ ban đầu phải khấu trừ toàn khỏi vốn ngân hàng mua bảo lãnh Các vấn đề khác liên quan đến việc sử dụng phương pháp giảm thiểu rủi ro tín dụng Cách xử lý nhóm phương pháp giảm thiểu rủi ro tín dụng 56 Trong trường hợp ngân hàng áp dụng nhiều phương pháp giảm thiểu rủi ro tín dụng cho khoản tín dụng (ví dụ sử dụng tài sản bảo đảm bảo lãnh để bảo đảm phần cho khoản tín dụng) ngân hàng phải chia tín dụng thành phần khác theo loại công cụ giảm thiểu rủi ro tín dụng (tức phần bảo đảm chấp, cầm cố, phần khác bảo đảm bảo lãnh), giá trị tài sản điều chỉnh theo rủi ro tính riêng biệt cho phần Nếu bảo đảm tín dụng cung cấp người song có kỳ hạn khác chúng cần tách thành khoản bảo đảm riêng lẻ 171171 Bao gồm Ngân hàng Thanh toán quốc tế, Quỹ Tiền tệ quốc tế, Ngân hàng Trung ương châu Âu Cộng đồng châu Âu 270 270 III Rủi ro tín dụng – Khung chứng khoán hoá: (i) Phạm vi loại giao dịch điều chỉnh khung chứng khoán hoá 57 Một giao dịch chứng khoán hoá truyền thống cấu dịng tiền nhóm khoản cho vay dùng để phục vụ hai trạng thái/ cấp độ rủi ro khác nhau, phản ánh mức độ rủi ro khác Sự hoàn trả cho nhà đầu tư phụ thuộc chất lượng kinh doanh người vay (các hoạt động tài trợ khoản tín dụng) khơng phụ thuộc vào người phát hành chứng khốn Cấu trúc phân tầng chứng khốn hố phân biệt với cấu trúc thứ tự ưu tiên trả nợ thông thường công cụ nợ khác Cụ thể là, công cụ cho vay phân cấp khác, bên nợ phá sản, quyền đòi bồi thường phụ thuộc vào quyền ưu tiên đòi nợ trước hay sau chủ nợ khác Cịn cơng cụ chứng khoán hoá, tài sản cấp thấp bị khơng ảnh hưởng đến quyền lợi địi nợ tài sản cấp cao 58 Các khoản đầu tư ngân hàng vào cơng cụ chứng khốn hoá gọi “đầu tư chứng khoán hoá” (securitisation exposures) (ii) Vai trò ngân hàng 59 Trong giao dịch chứng khoán hoá truyền thống, ngân hàng vận hành theo Tiếp cận Chuẩn hoá Giản lược đóng vai trị ngân hàng đầu tư Ngân hàng đầu tư tổ chức chịu rủi ro kinh tế giao dịch chứng khoán hoá bên tạo giao dịch (originator) bên phục vụ giao dịch (servicer) 60 Một ngân hàng coi người tạo giao dịch chứng khoán hoá ngân hàng người khởi xướng trực tiếp gián tiếp khoản tín dụng chứng khốn hố Một ngân hàng phục vụ giao dịch chứng khoán hoá bên chịu trách nhiệm hàng ngày quản lý việc thu hồi vốn lẫn lãi khoản tín dụng chứng khốn hoá để chuyển trả cho bên đầu tư Các ngân hàng vận hành theo phương pháp Tiếp cận Chuẩn hoá Giản lược khơng nên cung cấp mở rộng tín dụng, phương tiện khoản hỗ trợ tài khác cho giao dịch chứng khốn hố (iii) Cách xủ lý khoản đầu tư chứng khoán hoá: 61 Nếu ngân hàng áp dụng phương pháp Tiếp cận Chuẩn hoá Giản lược rủi ro loại hình khoản tín dụng chứng khốn hố ngân hàng phép sử dụng dạng giản lược ngun tắc chuẩn hố khn khổ giao dịch chứng khoán hoá 62 Mức rủi ro chuẩn đầu tư chứng khoán hoá ngân hàng đầu tư 100% Khi bắt đầu rơi vào trạng thái thua lỗ, vốn ngân hàng phải bị khấu trừ 50% phần khấu trừ lấy từ vốn cấp 1, 50% lại trừ vào vốn cấp IV Rủi ro tác nghiệp 63 Phương pháp Tiếp cận Chuẩn hoá Giản lược rủi ro tác nghiệp phương pháp Tiếp cận Chỉ số Cơ bản, quy định ngân hàng phải giữ lại phần vốn tương đương với 15% tổng thu nhập bình quân năm ba năm đổ lại 271 271 64 Tổng thu nhập thu nhập ròng từ lãi suất cộng với thu nhập rịng khơng bắt nguồn từ lãi suất.172 Giá trị (i) bao gồm tổng tất khoản dự phịng (ví dụ quỹ dành cho lãi chưa trả); (ii) không bao gồm khoản lỗ, lãi thực bán chứng khoán nằm sổ ngân hàng 173(banking book); (iii) không bao gồm khoản thu/chi bất thường ngoại lệ, khoản thu nhập từ bảo hiểm 65 Các ngân hàng sử dụng phương pháp khuyến khích tuân theo dẫn Uỷ ban Basel II văn Những thông lệ đắn quản lý giám sát rủi ro vận hành (Tháng hai, 2003 172172 Được xác định quan chủ quản và/hoặc theo chuẩn mực kế toán nước 173173 Các khoản lãi lỗ thực từ chứng khoán phân loại “nắm giữ đến hạn” “để bán” tạo thành khoản mục sổ ngân hàng (ví dụ theo chuẩn mực kế tốn Mỹ chuẩn mực kế tốn IASB) khơng nằm tổng thu nhập 272 272 ... 60-79 Khơng có (=1) 80-99 Khơng có (=1) 100-119 2. 0 120 -139 2. 2 140-159 2. 4 160-179 2. 6 180-199 2. 8 Vùng màu vàng 38 /27 2 Vùng màu đỏ 20 0 3.0 1 52 Việc tính toán mức dư nợ E* ngân hàng áp dụng... định hệ số rủi ro thay sử dụng kết xếp hạng khoản nợ ngoại tệ 22 /27 2 Đánh dụng giá Mức rủi ro tín A-1/P- 128 20 % A -2/ P -2 A-3/P-3 Khác29 50% 100% 150% 74 Nếu khoản cho vay ngắn hạn xếp hạng tương... 14 /27 2 theo Lựa chọn Trọng số rủi ro 20 % dư nợ ngắn hạn theo Lựa chọn 20 % 20 % 50% 150% 20 % 38 Trường hợp quan chủ quản chọn áp dụng điều khoản ưu tiên cho dư nợ cho vay quốc gia mô tả đoạn 28 ,