Phân tích các vấn đề liên quan đến thuốc trên bệnh nhân khám và điều trị bệnh đái tháo đường tại khoa khám bệnh bệnh viện đa khoa tỉnh lào cai

THÔNG TIN TÀI LIỆU

Thông tin cơ bản

Tiêu đề	Phân Tích Các Vấn Đề Liên Quan Đến Thuốc Trên Bệnh Nhân Khám Và Điều Trị Bệnh Đái Tháo Đường Tại Khoa Khám Bệnh – Bệnh Viện Đa Khoa Tỉnh Lào Cai
Tác giả	Nguyễn Thị Kim Ánh
Người hướng dẫn	PGS. TS Phạm Thị Thúy Vân
Trường học	Đại học Dược Hà Nội
Thể loại	Luận Văn Dược Sĩ Chuyên Khoa Cấp II
Năm xuất bản	2021
Thành phố	Hà Nội

Định dạng
Số trang	99
Dung lượng	1,47 MB

Cấu trúc

CHƯƠNG 1. TỔNG QUAN (0)
- 1.1. Các vấn đề liên quan đến thuốc (12)
  - 1.1.1. Khái niệm (12)
  - 1.1.2. Phân loại các vấn đề liên quan đến thuốc (12)
  - 1.1.3. Các vấn đề liên quan đến thuốc trong điều trị ngoại trú (16)
- 1.2. Tổng quan về điều trị bệnh Đái tháo đường (22)
  - 1.2.1. Khái niệm (22)
  - 1.2.2. Phân loại (22)
  - 1.2.3. Điều trị (22)
  - 1.2.4. Tuân thủ dùng thuốc ở bệnh nhân đái tháo đường (27)
- 1.3 Một số nghiên cứu về các vấn đề liên quan đến thuốc (28)
  - 1.3.1. Nghiên cứu trên thế giới (28)
  - 1.3.2. Nghiên cứu tại Việt Nam (32)
- 1.4. Hoạt động dược tại Bệnh viện đa khoa tỉnh Lào Cai (33)
CHƯƠNG 2. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU, XỬ LÝ SỐ LIỆU (0)
- 2.1. Đối tượng nghiên cứu (36)
- 2.2. Phương pháp nghiên cứu (36)
  - 2.2.1. Phương pháp lấy mẫu (36)
  - 2.2.2. Phương pháp nghiên cứu (36)
  - 2.2.3. Thiết kế nghiên cứu (36)
  - 2.2.4. Chỉ tiêu nghiên cứu (44)
- 2.3. Phương pháp xử lý số liệu (45)
CHƯƠNG 3. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU (0)
- 3.1. Đặc điểm mẫu nghiên cứu (46)
  - 3.1.1. Đặc điểm về tuổi, giới và bệnh lý (46)
  - 3.1.2. Đặc điểm đơn thuốc trong mẫu nghiên cứu (47)
- 3.2. Phân tích DRP trên bệnh nhân đái tháo đường (49)
  - 3.2.1. Số lượng DRP trong đơn kê và trong hành vi dùng thuốc phát hiện được (49)
  - 3.2.2. Phân tích DRP trong đơn kê của bệnh nhân đái tháo đường khám và điều trị tại (51)
  - 3.2.3. Phân tích DRP về hành vi trên bệnh nhân đái tháo đường khám và điều trị tại khoa khám bệnh – bệnh viện đa khoa tỉnh Lào Cai (57)
CHƯƠNG 4. BÀN LUẬN (64)
- 4.1. Bàn luận về phương pháp nghiên cứu (64)
- 4.2. Bàn luận về vấn đề liên quan đến thuốc trên bệnh nhân (65)
  - 4.2.1. Đặc điểm chung của mẫu nghiên cứu (65)
  - 4.2.2. Đặc điểm DRP phát hiện được trong mẫu nghiên cứu (67)
  - 4.2.3. Bàn luận vấn đề liên quan đến thuốc trong đơn kê (68)
  - 4.2.4. Bàn luận vấn đề liên quan đến thuốc về hành vi trên bệnh nhân (70)
- 4.3. Hạn chế của đề tài (73)

Nội dung

TỔNG QUAN

Các vấn đề liên quan đến thuốc

Vấn đề liên quan đến thuốc (DRP) đề cập đến các tình huống trong điều trị bằng thuốc có thể cản trở hoặc tiềm ẩn nguy cơ, ảnh hưởng đến hiệu quả điều trị mong muốn cho bệnh nhân.

Ngoài thuật ngữ “vấn đề liên quan đến thuốc”, còn có các thuật ngữ khác như “vấn đề thuốc điều trị” và “vấn đề chăm sóc dược” Những thuật ngữ này đều có nội dung tương đồng với DRP.

1.1.2 Phân loại các vấn đề liên quan đến thuốc

DRP có thể xảy ra trong nhiều giai đoạn, bao gồm kê đơn, cấp phát, thực hiện y lệnh và sử dụng thuốc Có nhiều phương pháp phân loại DRP, nhưng trong bài viết này, chúng tôi chỉ tập trung vào ba hệ thống phân loại chính: Hiệp hội chăm sóc dược châu Âu, Hội dược sĩ Úc và Hiệp hội dược sĩ bệnh viện Hoa Kỳ.

1.1.2.1 Phân loại của Hiệp hội chăm sóc dược châu Âu (PNCE)

Phân loại PCNE, được công bố lần đầu vào năm 1999 tại một hội nghị của PCNE, nhằm xây dựng một hệ thống phân loại tiêu chuẩn cho nghiên cứu quốc tế Hệ thống này bao gồm các mã DRP riêng biệt cho từng vấn đề, nguyên nhân và khả năng can thiệp của dược sĩ.

Theo phiên bản V 9.00 của PNCE, DRP được phân loại dựa trên nhiều khía cạnh khác nhau, bao gồm các vấn đề, nguyên nhân, kế hoạch can thiệp, sự chấp thuận can thiệp và trạng thái của DRP.

Bảng 1.1 Phân loại cơ bản DRP theo PCNE

P1 Hiệu quả điều trị P2 An toàn điều trị P3 Vấn đề khác

C1 Lựa chọn thuốc C2 Dạng bào chế C3 Lựa chọn liều C4 Thời gian điều trị C5 Cấp phát

C6 Quá trình sử dụng thuốc C7 Bệnh nhân

C8 Quá trình chuyển bệnh nhân C9 Nguyên nhân khác

Các kế hoạch can thiệp

I0 Không can thiệp I1 Mức độ kê đơn I2 Mức độ bệnh nhân I3 Mức độ thuốc điều trị I4 Kế hoạch can thiệp khác

A1 Chấp thuận can thiệp A2 Không chấp thuận can thiệp A3 Chấp thuận can thiệp khác

O0 Vấn đề chưa được xác định O1 Vấn đề đã được giải quyết O2 Vấn đề được giải quyết 1 phần O3 Vấn đề không được giải quyết

1.1.2.2 Phân loại của Hội dược sĩ Úc

Hội dược sĩ Úc (PSA) đã phân loại các vấn đề liên quan đến thuốc (DRP) dựa trên quy trình kê đơn và sử dụng thuốc cho bệnh nhân Qua đó, PSA cung cấp hướng dẫn để xác định các vấn đề này một cách hiệu quả.

Bảng 1.2 Phân loại DRP theo Hội dược sĩ Úc

Dạng bào chế không chính xác D5

Chỉ dẫn liều không rõ hoặc không chính xác O3

Tuân thủ điều trị (vấn đề liên quan đến bệnh nhân uống thuốc)

Bệnh nhân dùng ít hơn liều chỉ định C1 Bệnh nhân dùng quá liều chỉ định C2

Dùng thuốc không đúng cách C3

Khó sử dụng dạng bào chế C5

Vấn đề tuân thủ khác C0 Điều trị không đầy đủ

Không được điều trị đầy đủ U1

Không được điều trị dự phòng U3

Giám sát (giám sát các vấn đề liên quan đến hiệu quả điều trị và tác dụng không mong muốn của thuốc)

Theo dõi cận lâm sàng M1

Giáo dục và tuyên truyền

Các vấn đề khác E0 Độc tính hoặc phản ứng bất lợi Độc tính, phản ứng dị ứng, tác dụng phụ T1

DRP tuân thủ điều trị của bệnh nhân?

Bệnh nhân có xuất hiện độc tính hoặc phản ứng có hại ? Đơn thuốc phù hợp? D: Lựa chọn thuốc

N Đơn kê có liều thích hợp? O: Liều dùng

DRP liên quan đến kê đơn?

Bệnh nhân yêu cầu thông tin về thuốc và bệnh ? E: Giáo dục

Bệnh nhân cần điều trị tích cực hơn ?

U: Điều trị không đầy đủ

DRP của bệnh nhân liên quan đến độc tính ?

Bệnh nhân cần giám sát điều trị?

T: Độc tính/ phản ứng có hại

Hình 1.1 Xác định các vấn đề liên quan đến thuốc theo PSA

1.1.2.3 Phân loại của Hiệp hội dược sĩ bệnh viện Hoa Kỳ - ASHP [15]

ASHP xây dựng hướng dẫn chuẩn về chăm sóc dược, từ đó đưa ra đánh giá bệnh nhân có bất kỳ vấn đề điều trị bằng thuốc sau:

+ Thuốc không có chỉ định

+ Không được kê thuốc dù có bệnh

+ Thuốc kê đơn không phù hợp

+ Liều dùng, dạng bào chế, đường dùng không thích hợp

+ Kê thuốc bệnh nhân dị ứng

+ Tác dụng phụ của thuốc

+ Tương tác thuốc- thuốc, thuốc – thực phẩm

+ Nhận thức, tuân thủ của bệnh nhân

+ Các vấn đề phát sinh do điều kiện kinh tế của bệnh nhân

Để đạt được hiệu quả điều trị bằng thuốc, sự hợp tác giữa thầy thuốc và bệnh nhân là rất quan trọng Bệnh nhân cần tuân thủ đúng hướng dẫn sử dụng thuốc, trong khi các chuyên gia y tế có trách nhiệm giáo dục bệnh nhân về tình trạng bệnh và mục tiêu điều trị.

Theo các hệ thống phân loại, vấn đề liên quan đến thuốc bao gồm hai khía cạnh chính: các vấn đề trong việc kê đơn thuốc cho bệnh nhân và hành vi sử dụng thuốc của bệnh nhân.

1.1.3 Các vấn đề liên quan đến thuốc trong điều trị ngoại trú

1.1.3.1 Các vấn đề liên quan đế thuốc trong đơn kê cho bệnh nhân

- Các loại DRP trong đơn kê

Hiệp hội dược sĩ Úc chỉ ra DRP trong đơn kê bao gồm vấn đề về lựa chọn thuốc điều trị và liều dùng

Trong việc lựa chọn thuốc, DRP (Drug Related Problems) bao gồm các vấn đề như trùng lặp thuốc, tương tác giữa các loại thuốc, sai sót trong việc chỉ định thuốc, liều lượng không chính xác, dạng bào chế không phù hợp, cũng như việc sử dụng thuốc có chống chỉ định hoặc không đúng chỉ định.

+ DRP liên quan đến liều dùng thuốc (O): liều cao, liều thấp và chỉ dẫn liều không rõ hoặc không chính xác [44]

Hiệp hội chăm sóc Dược châu Âu (PCNE) đã phân loại các vấn đề liên quan đến đơn kê thuốc (DRP) thành 4 nhóm chính: lựa chọn thuốc (C1), dạng bào chế (C2), lựa chọn liều (C3) và thời gian dùng thuốc (C4) [43].

Bảng 1.3 Vấn đề liên quan đến thuốc trong đơn kê

Hướng dẫn thực hành dược lâm sàng cho dược sĩ trong việc quản lý các bệnh không lây nhiễm tập trung vào việc xác định các vấn đề cơ bản liên quan đến việc sử dụng thuốc của bệnh nhân Những vấn đề này bao gồm việc đánh giá tình trạng sức khỏe, theo dõi tác dụng phụ, tương tác thuốc, và tư vấn cho bệnh nhân về cách sử dụng thuốc hiệu quả.

Điều trị không cần thiết có thể xảy ra khi không có chỉ định điều trị cụ thể, khi có sự trùng lặp thuốc do sử dụng nhiều loại thuốc cùng nhóm dược lý trong khi một loại thuốc đã đủ hiệu quả Ngoài ra, việc chỉ định điều trị không dùng thuốc cũng cần được xem xét, cùng với việc điều trị tác dụng phụ của thuốc mà có thể phòng ngừa được.

C1.1 Thuốc không phù hợp với hướng dẫn điều trị

C1.2 Thuốc không phù hợp (có chỉ định nhưng có chống chỉ định khác) C1.3 Không có chỉ định cho thuốc

C1.4 Kết hợp thuốc với thuốc/ dược liệu/ thực phẩm chức năng không phù hợp C1.5 Lặp hoạt chất C1.6 Điều trị bằng thuốc không đủ C1.7 Quá nhiều loại thuốc trong đơn

2 Dạng bào chế C2.1 Dạng bào chế không phù hợp với bệnh nhân

3 Lựa chọn liều điều trị

C3.1 Liều quá thấp C3.2 Liều quá cao C3.3 Dùng thiếu liều C3.4 Dùng quá liều C3.5 Liều hướng dẫn sai, không rõ hoặc thiếu

4 Thời gian điều trị C4.1 Thời gian điều trị quá ngắn

C4.2 Thời gian điều trị quá dài

Cần bổ sung điều trị cho những vấn đề chưa được giải quyết, đặc biệt là việc sử dụng thuốc dự phòng nhằm giảm nguy cơ tiến triển bệnh ở bệnh nhân Việc bổ sung thuốc có tác dụng hiệp đồng cũng rất quan trọng để nâng cao hiệu quả điều trị.

Khi cần thay đổi thuốc, có thể xem xét các yếu tố như hiệu quả của thuốc khác, sự không đáp ứng hoặc khả năng dung nạp của bệnh nhân, liều lượng không phù hợp, hoặc chi phí cao của thuốc hiện tại Việc tìm kiếm các lựa chọn thay thế có thể giúp cải thiện tình trạng sức khỏe của bệnh nhân.

Liều thuốc quá thấp có thể do nhiều nguyên nhân, bao gồm sai liều lượng, khoảng cách giữa các lần dùng thuốc quá xa, thời gian sử dụng thuốc không đủ, hoặc tương tác thuốc làm giảm hiệu quả điều trị Ngoài ra, việc sử dụng thuốc không phù hợp về đường dùng, cách dùng và thời điểm cũng có thể dẫn đến tình trạng này, cùng với các sai sót trong quá trình dùng thuốc.

+ Tác dụng không mong muốn của thuốc: không an toàn cho bệnh nhân, tương tác thuốc, dị ứng thuốc, chống chỉ định, kỹ thuật đưa thuốc chưa hợp lý

Tổng quan về điều trị bệnh Đái tháo đường

Bệnh đái tháo đường là một rối loạn chuyển hóa phức tạp, đặc trưng bởi tình trạng tăng glucose huyết do thiếu hụt insulin, sự tác động của insulin hoặc cả hai Tình trạng tăng glucose kéo dài có thể gây ra rối loạn chuyển hóa carbohydrate, protide và lipide, dẫn đến tổn thương ở nhiều cơ quan, đặc biệt là tim, mạch máu, thận, mắt và hệ thần kinh.

Bệnh đái tháo đường được phân làm 4 loại, cụ thể như sau [2]:

- Đái tháo đường typ 1 (do phá hủy tế bào beta tụy dẫn đến thiếu insulin tuyệt đối)

- Đái tháo đường typ 2 (do giảm chức năng của tế bào beta tụy tiến triển trên nền tảng đề kháng insulin)

Đái tháo đường thai kỳ là tình trạng được chẩn đoán trong ba tháng giữa hoặc ba tháng cuối của thai kỳ, không có dấu hiệu của đái tháo đường typ 1 hay typ 2 trước đó.

Đái tháo đường (ĐTĐ) có thể xuất hiện do nhiều nguyên nhân khác nhau, bao gồm ĐTĐ sơ sinh và ĐTĐ phát sinh từ việc sử dụng thuốc và hóa chất, chẳng hạn như glucocorticoid, điều trị HIV/AIDS, hoặc sau khi cấy ghép mô.

1.2.3.1 Hướng dẫn chẩn đoán và điều trị đái tháo đường typ 2

Mục tiêu điều trị đái tháo đường ở các cá nhân có thể khác nhau tùy theo tình trạng bệnh nhân (bảng 1.5)

Mục tiêu điều trị cho bệnh nhân đái tháo đường có thể nghiêm ngặt hơn, với HbA1c

Ngày đăng: 13/12/2021, 13:43

Nguồn tham khảo

Tài liệu tham khảo

Loại

Chi tiết

4. Nguyễn Thị Anh Đào (2014), “Khảo sát về tuân thủ điều trị của bệnh nhân đái tháo đường typ tại khoa Nội tiết Bệnh viện Thống Nhất”, Tạp chí Y học thành phố Hồ Chí Minh, 18, tr. 81-84

Sách, tạp chí

Tiêu đề:	Khảo sát về tuân thủ điều trị của bệnh nhân đái tháo đường typ tại khoa Nội tiết Bệnh viện Thống Nhất”, "Tạp chí Y học thành phố Hồ Chí Minh
Tác giả:	Nguyễn Thị Anh Đào
Năm:	2014

5. Lê Thị Hương Giang (2013), “Thực trạng và một số yếu tố liên quan đến tuân thủ điều trị bệnh đái tháo đường typ 2 của bệnh nhân đang điều trị ngoại trú tại Bệnh viện 198 năm 2013”, Tạp chí Y học thực hành, 893, tr. 93-97

Sách, tạp chí

Tiêu đề:	Thực trạng và một số yếu tố liên quan đến tuân thủ điều trị bệnh đái tháo đường typ 2 của bệnh nhân đang điều trị ngoại trú tại Bệnh viện 198 năm 2013”, "Tạp chí Y học thực hành
Tác giả:	Lê Thị Hương Giang
Năm:	2013

6. Trần Việt Hà (2016), Phân tích tình hình sử dụng thuốc và tuân thủ điều trị trên bệnh nhân đái tháo đường typ 2 điều trị ngoại trú tại bệnh viện đa khoa tình Hải Dương, Luận văn Thạc sỹ, Đại học Dược Hà Nội

Sách, tạp chí

Tiêu đề:	Phân tích tình hình sử dụng thuốc và tuân thủ điều trị trên bệnh nhân đái tháo đường typ 2 điều trị ngoại trú tại bệnh viện đa khoa tình Hải Dương
Tác giả:	Trần Việt Hà
Năm:	2016

7. Bùi Thị Lệ Quyên (2020), Phân tích các vấn đề liên quan đến sử dụng thuốc trong điều trị đái tháo đường trên bệnh nhân ngoại trú tại khoa Nội tiết Đái tháo đường bệnh viện Hữu Nghị Việt Xô, Đại học Dược Hà Nội, Hà Nội

Sách, tạp chí

Tiêu đề:	Phân tích các vấn đề liên quan đến sử dụng thuốc trong điều trị đái tháo đường trên bệnh nhân ngoại trú tại khoa Nội tiết Đái tháo đường bệnh viện Hữu Nghị Việt Xô
Tác giả:	Bùi Thị Lệ Quyên
Năm:	2020

8. Lê Thị Phương Thảo (2019), Triển khai hoạt động của dược sĩ lâm sàng trong quản lý tương tác thuốc bất lợi tiềm tàng tại khoa Khám bệnh Cán bộ - Bệnh viện Trung ương quân đội 108, Luận văn Thạc sỹ, Trường Đại học Dược Hà Nội

Sách, tạp chí

Tiêu đề:	Triển khai hoạt động của dược sĩ lâm sàng trong quản lý tương tác thuốc bất lợi tiềm tàng tại khoa Khám bệnh Cán bộ - Bệnh viện Trung ương quân đội 108
Tác giả:	Lê Thị Phương Thảo
Năm:	2019

9. Đào Thị Thùy (2019), Phân tích tình hình sử dụng thuốc và việc tuân thủ điều trị tăng huyết áp trên bệnh nhân ngoại trú tại Bệnh viện đa khoa Phố Nối - tỉnh Hưng Yên, Luận văn Thạc sỹ, Đại học Dược Hà Nội

Sách, tạp chí

Tiêu đề:	Phân tích tình hình sử dụng thuốc và việc tuân thủ điều trị tăng huyết áp trên bệnh nhân ngoại trú tại Bệnh viện đa khoa Phố Nối - tỉnh Hưng Yên
Tác giả:	Đào Thị Thùy
Năm:	2019

10. Đỗ Quang Tuyển (2012), Kiến thức, thực hành và các yếu tố liên quan đến tuân thủ điều trị ở bệnh nhân đái tháo đường typ 2 điều trị ngoại trú tại Phòng khám, Bệnh viện Lão khoa trung ương năm 2012, Luận văn Thạc sỹ, Trường Đại học Y tế công cộng

Sách, tạp chí

Tiêu đề:	Kiến thức, thực hành và các yếu tố liên quan đến tuân thủ điều trị ở bệnh nhân đái tháo đường typ 2 điều trị ngoại trú tại Phòng khám, Bệnh viện Lão khoa trung ương năm 2012
Tác giả:	Đỗ Quang Tuyển
Năm:	2012

11. A.M. Al Hamid, M.Ghaleb and H. Aljadhey (2017), “Factors contributing to medicine-related problems in adult patients with diabetes and/or cardiovascular diseases in Saudi Arabia: a qualitative study”, BMJ Open, 0:e017664

Sách, tạp chí

Tiêu đề:	Factors contributing to medicine-related problems in adult patients with diabetes and/or cardiovascular diseases in Saudi Arabia: a qualitative study”, "BMJ Open
Tác giả:	A.M. Al Hamid, M.Ghaleb and H. Aljadhey
Năm:	2017

12. A.Sharma, A.Baldi, D.K.Sharma (2018), “Assessment of drug-related problems among diabetes and cardiovascular disease patients in a tertiary care teaching hospital”, Pharm Aspire, vol 10, issue 1

Sách, tạp chí

Tiêu đề:	Assessment of drug-related problems among diabetes and cardiovascular disease patients in a tertiary care teaching hospital”, "Pharm Aspire
Tác giả:	A.Sharma, A.Baldi, D.K.Sharma
Năm:	2018

13. American Diabetes Association (2020), “Standards of medical care in diabetes”, Vol 43, suppl 1

Sách, tạp chí

Tiêu đề:	Standards of medical care in diabetes
Tác giả:	American Diabetes Association
Năm:	2020

14. American Society of Health-System Pharmacists (1996), ASHP guidelines on a standardized method for pharmaceutical care, Am J Health Syst Pharm, 53(14), pp.1713-6

Sách, tạp chí

Tiêu đề:	Am J Health Syst Pharm
Tác giả:	American Society of Health-System Pharmacists
Năm:	1996

15. Argaw AM, Hiwet TTG, Derse BB (2019), “Drug therapy problems and determinants among ambulatory type 2 diabetes mellitus patients: pharmacists’Intervention in South-East Ethiopia”, Endocrinol Metab Syndr, 8(04):303

Sách, tạp chí

Tiêu đề:	Drug therapy problems and determinants among ambulatory type 2 diabetes mellitus patients: pharmacists’ Intervention in South-East Ethiopia”, "Endocrinol Metab Syndr
Tác giả:	Argaw AM, Hiwet TTG, Derse BB
Năm:	2019

16. B. Kefale, G.T Tegegne, et al (2020), "Magnitude and determinants of drug therapy problems among type 2 diabetes mellitus patients with hypertension in Ethiopia", Sega open Medicine

Sách, tạp chí

Tiêu đề:	Magnitude and determinants of drug therapy problems among type 2 diabetes mellitus patients with hypertension in Ethiopia
Tác giả:	B. Kefale, G.T Tegegne, et al
Năm:	2020

17. Babwah F, Baksh S, Blake L, Cupid-Thuesday J, Hosein I, Sookhai A, Poon-King C, Hutchinson (2006), “The role of gender in compliance and attendance at an outpatient clinic for type 2 diabetes mellitus in Trinidad”, Revista Panam Salud Publica, 19 (2):79-84

Sách, tạp chí

Tiêu đề:	The role of gender in compliance and attendance at an outpatient clinic for type 2 diabetes mellitus in Trinidad”, "Revista Panam Salud Publica
Tác giả:	Babwah F, Baksh S, Blake L, Cupid-Thuesday J, Hosein I, Sookhai A, Poon-King C, Hutchinson
Năm:	2006

18. Bode BW, Braithwaite SS, Steed RD and Davidson PC (2004), “Intravenous Insulin Infusion Therapy: Indications, Methods, and Transition to Subcutaneous Insulin Therapy”, Endocrine Practice- American Association of ClinicalEndocrinologists, 10(Supplement 2):71–80

Sách, tạp chí

Tiêu đề:	Intravenous Insulin Infusion Therapy: Indications, Methods, and Transition to Subcutaneous Insulin Therapy”, "Endocrine Practice- American Association of ClinicalEndocrinologists
Tác giả:	Bode BW, Braithwaite SS, Steed RD and Davidson PC
Năm:	2004

19. Carol V (2007), “Gender differences in determinants and consequences of health and illness”, J Health Pop Nutrit, 25 (1): 47-61

Sách, tạp chí

Tiêu đề:	Gender differences in determinants and consequences of health and illness”, "J Health Pop Nutrit
Tác giả:	Carol V
Năm:	2007

20. Chen JH, Ou HT, Lin TC, Lai ECC, Kao YHY (2016), “Pharmaceutical care of elderly patients with poorly controlled type 2 diabetes mellitus: a randomized controlled trial”, Int J Clin Pharm, 38:88-95

Sách, tạp chí

Tiêu đề:	Pharmaceutical care of elderly patients with poorly controlled type 2 diabetes mellitus: a randomized controlled trial”, "Int J Clin Pharm
Tác giả:	Chen JH, Ou HT, Lin TC, Lai ECC, Kao YHY
Năm:	2016

21. Cho N, Shaw JE, Karuranga S, Huang Y, et al (2018), “IDF Diabetes Atlas: Global estimates of diabetes prevalence for 2017 and projections for 2045”, Diabetes research and clinical practice, 2018;138:271–81

Sách, tạp chí

Tiêu đề:	IDF Diabetes Atlas: Global estimates of diabetes prevalence for 2017 and projections for 2045”, "Diabetes research and clinical practice
Tác giả:	Cho N, Shaw JE, Karuranga S, Huang Y, et al
Năm:	2018

22. Christensen A.B., Holmbjer L., Midlửv P., Hửglund P., Larsson L., Bondesson A.A., Eriksson T (2011), “The process of identifying, solving and preventing drug related problems in the LIMM-study”, Int. J.Clin. Pharm;33:1010–1018

Sách, tạp chí

Tiêu đề:	The process of identifying, solving and preventing drug related problems in the LIMM-study”, "Int. J.Clin. Pharm
Tác giả:	Christensen A.B., Holmbjer L., Midlửv P., Hửglund P., Larsson L., Bondesson A.A., Eriksson T
Năm:	2011

23. Cramer JA, Benedict A, Muszbek N, Keskinaslan A, Khan Z (2008), "The significance of compliance and persistence in the treatment of diabetes, hypertension and dyslipidaemia: a review", Int J Clin Pract, 62(1):76–87

Sách, tạp chí

Tiêu đề:	The significance of compliance and persistence in the treatment of diabetes, hypertension and dyslipidaemia: a review
Tác giả:	Cramer JA, Benedict A, Muszbek N, Keskinaslan A, Khan Z
Năm:	2008