Tài liệu này sẽ hướng dẫn người nộp đơn về thủ tục đăng ký chỉ dẫn địa lý ở EU, giải thích các yêu cầu chính cần phải tuân thủ và các nội dung cần phải có trong đơn. Ngoài ra, Tài liệu cũng sẽ lý giải về các khía cạnh liên quan đến bảo hộ, kiểm soát và thực thi - những yếu tố cần thiết để đăng ký CDĐL ở EU và kết thúc bằng câu chuyện về sự thành công đáng khích lệ của một CDĐL đã trải qua tất cả các thủ tục quy định để trở thành CDĐL đầu tiên của Việt Nam được đăng ký bảo hộ ở EU.
TỔNG QUAN VỀ CDĐL Ở EU
Định nghĩa về CDĐL ở EU
Pháp luật EU phân loại chỉ dẫn địa lý theo từng loại sản phẩm, trong đó rượu vang được chia thành hai khái niệm chính: tên gọi xuất xứ (Designation of Origin - DO) và chỉ dẫn địa lý (Geographical Indication - GI), phản ánh các đặc tính riêng biệt của sản phẩm này.
Tên gọi xuất xứ là tên của một khu vực, địa phương hoặc quốc gia, được sử dụng để chỉ sản phẩm đáp ứng các tiêu chuẩn cụ thể.
• chất lượng và tính chất đặc thù của sản phẩm chủ yếu hoặc hoàn toàn có được do môi trường địa
Rượu vang Rượu mạnh Nông sản và thực phẩm
Một nghiên cứu được EC tài trợ vào tháng 10/2012 đã chỉ ra rằng, trong giai đoạn 2005 – 2010, giá bán trung bình của sản phẩm được bảo hộ chỉ dẫn địa lý (CDĐL) cao gấp 2,23 lần so với sản phẩm không được bảo hộ Khảo sát này được thực hiện bởi DeCarlo, Pirog và Franck tại Mỹ.
Theo một nghiên cứu năm 2005, 72% người được hỏi cho rằng đặc điểm địa lý như đất đai ảnh hưởng đến hương vị và chất lượng thực phẩm Nghiên cứu lớn hơn của EU năm 1999 với 20.000 người tiêu dùng cho thấy 37% quyết định mua hàng dựa vào sự đảm bảo nguồn gốc, 35% dựa vào chất lượng, 31% dựa vào địa điểm xuất xứ và phương pháp sản xuất, trong khi 16% dựa vào các yếu tố truyền thống khác.
Hệ thống bảo hộ riêng (sui generis) là thuật ngữ Latin chỉ các loại hình hoặc đặc tính độc đáo Đối với quyền sở hữu trí tuệ, hệ thống này áp dụng các quy định pháp luật riêng biệt, xem CDĐL như một đối tượng độc lập và riêng biệt trong lĩnh vực bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ.
Tính đến tháng 6 năm 2014, Liên minh Châu Âu (EU) có 28 quốc gia thành viên, bao gồm: Áo, Bỉ, Bulgaria, Croatia, Síp, Cộng hòa Séc, Đan Mạch, Estonia, Phần Lan, Pháp, Đức, Hy Lạp, Hungary, Ireland, Ý, Latvia, Lithuania, Luxembourg, Malta, Hà Lan, Ba Lan, Bồ Đào Nha, Romania, Slovakia, Slovenia, Tây Ban Nha, Thụy Điển và Vương quốc Anh.
Bảy chỉ dẫn địa lý (CDĐL) rượu vang đã được điều chỉnh theo Quy chế (EU) số 1308/2013 của Nghị viện và Hội đồng châu Âu vào ngày 17/12/2013, nhằm thành lập thị trường nông sản chung Quy định này chi tiết hóa việc thực hiện các quy định liên quan đến tên gọi xuất xứ và chỉ dẫn địa lý, được quy định trong các Quy chế Ủy ban số 607/2009, số 538/2011, và Quy chế hướng dẫn thi hành số 670/2011 Những quy định này nhấn mạnh tầm quan trọng của các yếu tố tự nhiên và con người trong việc xác định chất lượng và danh tiếng của rượu vang.
• nho để sản xuất rượu vang hoàn toàn được trồng trong khu vực địa lý;
• việc sản xuất được thực hiện trong khu vực địa lý;
• nho phải thuộc giốngVitis vinifera.
Chỉ dẫn địa lý là một dấu hiệu xác định khu vực, địa điểm, hoặc đặc biệt là quốc gia, dùng để chỉ những sản phẩm đáp ứng các tiêu chuẩn nhất định.
• chất lượng, danh tiếng cụ thể hoặc các tính chất đặc thù khác có được do nguồn gốc địa lý;
• ít nhất 85% nho dùng để sản xuất rượu vang phải được trồng hoàn toàn tại khu vực địa lý;
• việc sản xuất phải được thực hiện trong khu vực địa lý;
Rượu vang phải được sản xuất từ giống nho Vitis vinifera hoặc các giống lai giữa Vitis vinifera và các giống khác thuộc chi Vitis Đối với rượu mạnh, có một định nghĩa chung mà không phân biệt giữa tên gọi xuất xứ và chỉ dẫn địa lý; chỉ dẫn địa lý ở đây chỉ sản phẩm rượu có nguồn gốc từ một quốc gia, khu vực hoặc địa phương, với chất lượng và danh tiếng chủ yếu phụ thuộc vào nguồn gốc địa lý Trong khi đó, nông sản và thực phẩm có hai định nghĩa riêng về chỉ dẫn địa lý, bao gồm tên gọi xuất xứ và chỉ dẫn địa lý.
“Tên gọi xuất xứ”dùng để chỉ sản phẩm:
• có xuất xứ từ một địa phương, khu vực hoặc, trong trường hợp đặc biệt, một quốc gia cụ thể;
Chất lượng và đặc tính của sản phẩm thường phụ thuộc vào môi trường địa lý, bao gồm các yếu tố tự nhiên và tác động của con người.
• tất cả khâu sản xuất phải được thực hiện trong khu vực địa lý xác định.
“Chỉ dẫn địa lý”dùng để chỉ sản phẩm:
• có nguồn gốc từ một địa phương, khu vực hoặc quốc gia cụ thể;
• chất lượng, danh tiếng hoặc các đặc điểm khác của sản phẩm chủ yếu có được do nguồn gốc địa lý; và
• ít nhất một trong số các khâu sản xuất được thực hiện trong khu vực địa lý xác định.
Ngoài ra, một số tên gọi có thể được bảo hộ chỉ dẫn địa lý mặc dù nguyên liệu sản phẩm có nguồn gốc từ khu vực địa lý khác hoặc rộng hơn, miễn là đáp ứng các điều kiện quy định.
• khu vực sản xuất nguyên liệu phải được xác định;
• có các điều kiện đặc biệt để sản xuất nguyên liệu;
• có các quy định kiểm soát chất lượng một cách chặt chẽ; và
• tên gọi xuất xứ liên quan đã được bảo hộ ở nước xuất xứ trước ngày 01/5/2004.
Lưu ý:Trong định nghĩa này, nguyên liệu được hiểu là động vật sống, thịt và sữa.
Người nộp đơn cần nắm rõ 12 điểm quan trọng về sự khác biệt giữa tên gọi xuất xứ và chỉ dẫn địa lý (trừ rượu mạnh) để chọn lựa hình thức bảo hộ sản phẩm phù hợp nhất khi đăng ký tại châu Âu.
Yếu tố Tên gọi xuất xứ Chỉ dẫn địa lý
Nguyên liệu Phải có nguồn gốc từ khu vực địa lý xác định.
Ngoại lệ đối với nông sản và thực phẩm liên quan đến sản phẩm có nguồn gốc động vật là thức ăn có nguồn gốc từ ngoài khu vực địa lý không được vượt quá 50% trong tổng số thức ăn khô hàng năm.
Không nhất thiết phải từ khu vực địa lý xác định.
Ngoại lệ: Rượu vang (phải có ít nhất 85% từ khu vực địa lý xác định + 15% từ khu vực khác trong lãnh thổ của nước thành viên EU).
Chất lượng hoặc tính chất đặc thù
Chủ yếu hoặc hoàn toàn có được do nguồn gốc địa lý (các yếu tố tự nhiên và con người).
Chủ yếu có được do nguồn gốc địa lý.
Mối liên hệ giữa khu vực địa lý và tính chất đặc thù
Khách quan hơn/mạnh hơn Cần thiết, nhưng không phải là chủ yếu hoặc hoàn toàn.
(nuôi trồng, chế biến và đóng gói)
Tất cả PHẢI diễn ra trong khu vực địa lý Ít nhất một trong số các khâu phải diễn ra trong khu vực địa lý.
Ngoại lệ: Rượu vang (tất cả khâu phải diễn ra trong khu vực địa lý).
Sự khác biệt giữa tên gọi xuất xứ và chỉ dẫn địa lý chủ yếu nằm ở mối liên hệ giữa sản phẩm và nguồn gốc của nó Tên gọi xuất xứ thể hiện sự gắn kết địa lý mạnh mẽ hơn so với chỉ dẫn địa lý, nhưng điều này không đồng nghĩa với việc chất lượng sản phẩm mang tên gọi xuất xứ luôn tốt hơn hoặc kém hơn so với sản phẩm mang chỉ dẫn địa lý Cả hai hình thức này đều nhằm bảo vệ các sản phẩm có chất lượng đặc trưng do nguồn gốc địa lý EU đã công nhận và trao quyền bảo hộ tương đương cho cả tên gọi xuất xứ và chỉ dẫn địa lý khi được bảo hộ.
Tại EU, gạo Arroz de Valencia (Tây Ban Nha) được bảo hộ theo tên gọi xuất xứ, trong khi gạo Riso del Delta del Po (Ý) được bảo hộ theo chỉ dẫn địa lý Sự khác biệt chính giữa hai loại bảo hộ này nằm ở quy trình sản xuất Arroz de Valencia yêu cầu tất cả công đoạn từ trồng lúa đến chế biến và đóng gói phải diễn ra trong khu vực xuất xứ, trong khi Riso del Delta del Po chỉ yêu cầu việc trồng trọt phải được thực hiện tại khu vực địa lý, mà không quy định cụ thể về sấy khô và chế biến Mặc dù có sự khác biệt trong quy định, cả hai sản phẩm đều được bảo hộ tương đương tại EU.
Tên gọi của sản phẩm có thể được bảo hộ CDĐL
Tại EU, nhiều loại sản phẩm rượu vang và rượu mạnh có thể được bảo hộ chỉ dẫn địa lý Danh mục sản phẩm rượu vang bao gồm rượu vang, rượu vang mùi, rượu vang nổ và các sản phẩm khác từ nho Đặc biệt, một số chỉ dẫn địa lý rượu vang từ các quốc gia ngoài EU, như Napa Valley (Mỹ) và Vale dos Vinedos (Brazil), cũng được bảo hộ thông qua các hiệp định Đối với rượu mạnh, tất cả sản phẩm bán trên thị trường EU, bất kể nguồn gốc, đều có thể được bảo hộ CDĐL, bao gồm cả việc sử dụng nguyên liệu như Ê-ta-nol trong sản xuất và ghi nhãn thực phẩm.
Quy chế của EU xác định một danh mục các sản phẩm rượu mạnh được bảo hộ chỉ dẫn địa lý, bao gồm rượu rum, whisky, rượu ngũ cốc, rượu nho, brandy, rượu từ bã nho, rượu trái cây, rượu táo, rượu lê, vodka, geist, rượu làm từ cây khổ sâm, rượu có hương, aquavit, rượu hương hồi, rượu chưng cất từ hồi, rượu đắng, rượu mùi, rượu kem, rượu từ quả óc chó và nhiều loại rượu khác.
Hiện nay, chỉ một số ít loại rượu mạnh từ các nước ngoài EU được bảo hộ chỉ dẫn địa lý tại EU, như rượu Rum của Guatemala và Pisco từ Peru.
Một số loại rượu mạnh được bảo hộ chỉ dẫn địa lý thông qua các hiệp định song phương giữa EU và các quốc gia khác Chẳng hạn như, rượu Tequila và rượu Mezcal từ Mexico, cũng như rượu Bourbon Whisky.
Tennessee Whisky là một sản phẩm nổi tiếng của Mỹ, nhưng không phải tất cả nông sản và thực phẩm đều được bảo hộ tên gọi xuất xứ hoặc chỉ dẫn địa lý Liên minh Châu Âu chỉ bảo hộ một số đối tượng nhất định trong lĩnh vực này.
Nông sản dành cho người được quy định trong Phụ lục I của Hiệp ước 10 bao gồm các sản phẩm thiết yếu như thịt, sữa, các sản phẩm tiêu dùng, cá, trái cây và rau quả.
Theo Phụ lục I Quy chế số 1151/2012, một số thực phẩm đáng chú ý bao gồm bia, sô-cô-la cùng các sản phẩm chế biến từ sô-cô-la, bánh mì, bánh nướng, bánh ngọt, bánh kẹo, bánh quy và các loại bánh khác Ngoài ra, đồ uống chiết xuất từ thực vật, mì, muối, kẹo gôm tự nhiên, kẹo và mù tạt cũng nằm trong danh sách này.
Ví dụ:Chỉ dẫn địa lý thịt Carn d'Andorra (An-đô-ra).
Ví dụ:Tên gọi xuất xứ trà Long Tỉnh (龙井茶 - Trung Quốc) hoặc chỉ dẫn địa lý Café de Colombia
Một số nông sản không dùng cho người được liệt kê trong Phụ lục I Quy chế số 1151/2012, bao gồm cỏ khô, tinh dầu, phẩm yên chi, hoa và cây cảnh, bông, len, đồ đan, lanh xơ, da, lông thú và lông Đáng chú ý, hiện tại chưa có chỉ dẫn địa lý nào từ các nước ngoài EU được đăng ký cho các nông sản này.
Giấm là một sản phẩm đặc biệt không thuộc loại rượu vang hay rượu mạnh Ngoài ra, một số sản phẩm thủ công mỹ nghệ được sản xuất từ nông sản cũng đang được xem xét để đưa vào Quy chế bảo hộ chỉ dẫn địa lý của EU, mặc dù những nông sản này không được sử dụng cho con người Để được bảo hộ, chỉ dẫn địa lý cho các sản phẩm này cần được đăng ký ở cấp độ EU, theo quy trình tương tự như đối với thực phẩm và nông sản.
Ngoài các sản phẩm nông nghiệp được bảo hộ, các sản phẩm nông nghiệp phi thực phẩm và sản phẩm công nghiệp khác không được quy định bảo vệ theo Quy chế của EU Hiện nay, không có quy định pháp lý cho việc đăng ký bảo hộ chỉ dẫn địa lý cho các sản phẩm thực phẩm phi nông nghiệp trong EU Chỉ dẫn địa lý phi nông nghiệp chỉ có thể được bảo hộ theo pháp luật quốc gia tại khoảng 13 nước thành viên EU, nhưng bảo hộ này không có hiệu lực trên toàn lãnh thổ EU.
Ví dụ:các tên gọi xuất xứ tinh dầu Bergamotto di Reggio Calabria (Ý), len tự nhiên Shetland (Vương quốc Anh).
Ví dụ:Chỉ dẫn địa lý giấm gạo Trấn Giang (镇江香醋 - Trung Quốc)
Nước sản phẩm quy định của pháp luật quốc gia Ý bảo vệ nhãn hiệu tập thể cho các nhà sản xuất thủy tinh trên đảo Murano theo Luật khu vực số 70 ngày 23/12/1994 Quản lý nhãn hiệu “Thủy tinh Murano” được giao cho Nghiệp đoàn Promovetro và đã được gia hạn theo Nghị quyết của Hội đồng khu vực ngày 29/12/2011 Các sản phẩm như dao, kéo, dụng cụ cắt gọt và lưỡi dao cạo cũng nằm trong quy định này.
Bảo hộ chỉ dẫn địa lý theo Nghị định Solingen ngày 16/12/1994.
Bồ Đào Nha và một số nước khác
Hàng thủ công nghiệp và mỹ nghệ
Một số nước bảo hộ sản phẩm thủ công nghiệp và mỹ nghệ thông qua Hệ thống bảo hộ chỉ dẫn địa lý riêng theo pháp luật quốc gia.
Trong những năm gần đây, Tổng vụ Thị trường và Dịch vụ nội khối của Ủy ban châu Âu đã tiến hành nghiên cứu về khả năng bảo hộ chỉ dẫn địa lý cho sản phẩm phi nông nghiệp trong khu vực Tuy nhiên, trước khi Ủy ban đưa ra quyết định cuối cùng, việc bảo hộ chỉ dẫn địa lý cho các sản phẩm này vẫn chưa rõ ràng Hiện tại, việc bảo hộ chỉ có thể được thực hiện trên toàn lãnh thổ 28 nước thành viên EU thông qua việc đăng ký Nhãn hiệu tập thể cộng đồng.
Tên gọi KHÔNG được bảo hộ chỉ dẫn địa lý
Khi xem xét khả năng đăng ký bảo hộ cho tên gọi sản phẩm như rượu vang, rượu mạnh, nông sản và thực phẩm, cần lưu ý rằng tên gọi đó có thể KHÔNG được bảo hộ chỉ dẫn địa lý tại châu Âu nếu không đáp ứng các tiêu chí cụ thể.
Theo pháp luật EU, "tên gọi chung" được định nghĩa là tên của một sản phẩm, có thể là tên của một địa danh, khu vực hoặc quốc gia nơi sản phẩm được sản xuất hoặc tiêu thụ, và đã trở thành tên gọi phổ biến cho một loại sản phẩm trong khu vực này.
Tên gọi của một loại xung đột có thể trùng với tên của một giống cây trồng hoặc vật nuôi, điều này gây nhầm lẫn cho người tiêu dùng về nguồn gốc thực sự của sản phẩm.
Tên gọi đồng âm 12 sẽ không được sử dụng nếu nó trùng hoặc tương tự với tên gọi đã được bảo hộ tại EU, trừ khi có sự phân biệt rõ ràng về điều kiện sử dụng địa phương và theo truyền thống Điều này cũng bao gồm việc thể hiện khác biệt giữa thuật ngữ đồng âm đăng ký và tên gọi đã có trong Đăng bạ, nhằm đảm bảo sự công bằng giữa các nhà sản xuất và tránh nhầm lẫn cho người tiêu dùng.
Tên gọi "Feta" đã được đăng ký bảo hộ xuất xứ cho loại pho mát sản xuất từ sữa cừu và sữa dê tại Hy Lạp, mặc dù Đan Mạch, Đức và Pháp đã phản đối Những quốc gia này đã cung cấp thông tin về sản xuất, tiêu thụ và nhận thức của người tiêu dùng liên quan đến tên gọi "Feta" cho Ủy ban khoa học của EC Kết quả cho thấy việc sản xuất và tiêu thụ pho mát "Feta" chủ yếu diễn ra ở Hy Lạp, và người tiêu dùng liên kết thuật ngữ này với nguồn gốc từ Hy Lạp Do đó, Ủy ban đã kết luận rằng "Feta" không phải là tên gọi chung tại EU và vào năm 2002, Ủy ban châu Âu đã chính thức bảo hộ tên gọi xuất xứ cho "Feta".
Ví dụ:Những tên gọi như “Typica”, “Bourbon”, “Caturra” hoặc tên gọi của giống cà phê Abarica, v.v sẽ không được đăng ký chỉ dẫn địa lý.
Sản phẩm thịt "Jambon d'Ardenne" của Bỉ và "Jambon sec et noix de jambon sec des Ardennes" của Pháp đều được bảo vệ bởi chỉ dẫn địa lý tại EU Mặc dù có nguồn gốc từ các khu vực địa lý khác nhau, nhưng chúng lại mang cùng tên gọi và thuộc về cùng loại sản phẩm.
Tên gọi đồng âm có thể gây nhầm lẫn cho người tiêu dùng, khiến họ tin rằng sản phẩm có nguồn gốc từ một khu vực khác Do đó, những tên gọi này sẽ không được đăng ký, ngay cả khi chúng là tên của một vùng địa lý hoặc nơi xuất xứ thực tế của sản phẩm.
Việc đăng ký tên gọi nhằm lừa dối người tiêu dùng về danh tính thực sự của sản phẩm có thể ảnh hưởng đến danh tiếng và uy tín của nhãn hiệu Nếu một nhãn hiệu đã được nộp đơn, đăng ký hoặc xác lập quyền sử dụng hợp pháp tại EU trước khi đơn đăng ký tên gọi xuất xứ hoặc chỉ dẫn địa lý được nộp, nhãn hiệu đó vẫn được phép sử dụng và gia hạn hiệu lực cho sản phẩm liên quan Điều này áp dụng miễn là không có lý do để đình chỉ hoặc hủy bỏ nhãn hiệu Do đó, việc sử dụng tên gọi xuất xứ hoặc chỉ dẫn địa lý được bảo hộ cùng với nhãn hiệu liên quan là hợp pháp, thể hiện nguyên tắc đồng tồn tại.
Nhãn hiệu đã được đăng ký trước có quyền tiếp tục sử dụng và gia hạn hiệu lực trong lãnh thổ EU, ngay cả khi có chỉ dẫn địa lý được đăng ký cho cùng sản phẩm, miễn là nhãn hiệu đó được đăng ký một cách trung thực trước chỉ dẫn địa lý bảo hộ và không có lý do nào để đình chỉ hoặc hủy bỏ hiệu lực của nhãn hiệu.
Tên gọi phi địa danh chỉ được sử dụng khi có chứng minh rõ ràng về mối liên hệ chặt chẽ giữa sản phẩm và khu vực địa lý cụ thể.
Đối với nông sản và thực phẩm, tên gọi đã đăng ký và tên gọi chưa đăng ký có thể đồng tồn tại nếu tên của nước xuất xứ được ghi rõ trên nhãn sản phẩm, với thời gian tối đa là 15 năm Sau thời gian này, tên gọi chưa đăng ký phải ngừng sử dụng, miễn là nó đã được sử dụng hợp pháp, nhất quán và công bằng.
Vụ kiện C-343/07 giữa Công ty Bavaria NV và Hiệp hội Bavaria Italia Srl diễn ra tại Tòa án Cộng đồng châu Âu vào ngày 02/07/2009 Công ty Bavaria NV, có trụ sở tại Hà Lan, đã bắt đầu sử dụng tên gọi “Bavaria” từ năm 1925 và chính thức biến nó thành tên công ty.
Vào năm 1930, vụ kiện giữa Bayern Italia Srl và Bayerischer Brauerbund, một hiệp hội lâu đời của các nhà sản xuất bia vùng Bavaria, đã làm nổi bật vấn đề bảo vệ tên gọi xuất xứ "Bayerisches Bier" được đăng ký vào năm 2001 Tòa án châu Âu đã khẳng định nguyên tắc đồng tồn tại, cho phép Công ty Bavaria NV tiếp tục sử dụng nhãn hiệu của họ, vì nó đã được đăng ký trước khi tên gọi xuất xứ được nộp đơn.
Tên gọi xuất xứ Feta, được bảo hộ tại EU từ năm 2002, chỉ áp dụng cho loại pho mát trắng được sản xuất theo phương pháp truyền thống, bảo quản trong nước muối, và hoàn toàn làm từ sữa cừu hoặc hỗn hợp sữa cừu và sữa dê, trong đó tỷ lệ sữa dê không vượt quá 30% Feta chủ yếu được sản xuất tại các khu vực của Hy Lạp như Macedonia, Thrace, và Thessaly.
Feta là một tên gọi xuất xứ phi địa danh được bảo hộ, không liên quan đến bất kỳ địa điểm cụ thể nào ở Hy Lạp, bán đảo Peloponnese hay quận Lesbos Để được bảo hộ, tên gọi này phải đáp ứng các yêu cầu, bao gồm việc nộp đơn đăng ký ít nhất 25 năm trước, chứng minh rằng việc sử dụng không nhằm trục lợi từ danh tiếng của tên gọi và rằng người tiêu dùng không bị nhầm lẫn về nguồn gốc sản phẩm Thêm vào đó, các vấn đề liên quan đến tên gọi trùng nhau phải được nêu ra trước khi đăng ký bảo hộ.
Các vấn đề quan trọng cần lưu ý trước khi quyết định nộp đơn đăng ký CDĐL tại EU từ một nước ngoài EU
Đăng ký chỉ dẫn địa lý cho sản phẩm nước ngoài tại EU là một quá trình phức tạp và tốn thời gian, đòi hỏi sự cam kết mạnh mẽ từ các bên liên quan Trước khi bắt đầu quá trình này, cần xem xét kỹ lưỡng một số vấn đề quan trọng để đảm bảo thành công trong việc đăng ký.
Để xuất khẩu sản phẩm vào thị trường EU, cần đảm bảo rằng sản phẩm đáp ứng các quy định của EU về vệ sinh thực phẩm và điều kiện xuất khẩu Nếu sản phẩm chưa được xuất khẩu vào EU, việc tuân thủ các quy định này là rất quan trọng để đảm bảo khả năng bán hàng thành công tại thị trường này.
Để tiếp cận thị trường EU, cần phân tích xem sản phẩm dự định đăng ký đã được thương mại hóa tại đây hay có khả năng thương mại hóa thực sự hay không Nếu sản phẩm đã có mặt trên thị trường, cần đánh giá mức độ chấp nhận của thị trường đối với sản phẩm mang chỉ dẫn địa lý đó.
Để bảo vệ và đưa sản phẩm mang chỉ dẫn địa lý vào thị trường EU, cần xây dựng một chiến lược tiếp thị hiệu quả Việc phối hợp với các tổ chức tư nhân sẽ giúp đảm bảo quảng bá đầy đủ và bảo vệ danh tiếng của chỉ dẫn địa lý trong khu vực này.
Khi tiến hành đăng ký chỉ dẫn địa lý, cần đánh giá các rào cản như nhãn hiệu trùng hoặc tương tự đã được bảo hộ ở EU, tính hợp lệ của tên gọi sản phẩm, và sự cạnh tranh từ các đối thủ sản xuất sản phẩm tương tự Những vấn đề này có thể dẫn đến phản đối đơn đăng ký, vì vậy việc chuẩn bị phản hồi đầy đủ và hợp lý là rất quan trọng.
Khi tham gia vào quá trình đăng ký sản phẩm tại thị trường EU, việc ước tính chi phí và lợi ích là rất quan trọng Điều này không chỉ giúp chuẩn bị nguồn lực tài chính để trang trải các chi phí liên quan đến đăng ký mà còn đảm bảo có đủ ngân sách cho các hoạt động giám sát sản phẩm trong tương lai.
Để đảm bảo tính bền vững cho chỉ dẫn địa lý, sau khi xây dựng chiến lược tiếp thị và ước tính các chi phí, lợi ích liên quan đến quản lý, kiểm soát, đăng ký và giám sát, cơ quan quản lý cần phải có khả năng duy trì chỉ dẫn địa lý một cách lâu dài, bất chấp việc có hay không sự hỗ trợ tạm thời từ các đối tác bên ngoài.
Khi các vấn đề liên quan được xem xét kỹ lưỡng, và người nộp đơn nhận thấy rằng việc đăng ký chỉ dẫn địa lý là cần thiết và hợp lý, đó chính là thời điểm thích hợp để bắt đầu chuẩn bị hồ sơ đăng ký chỉ dẫn địa lý.
ĐĂNG KÝ BẢO HỘ CDĐL Ở EU ĐỐI VỚI CÁC NƯỚC NGOÀI EU
Đơn đăng ký CDĐL
Các chủ thể chính trong việc đăng ký Chỉ dẫn địa lý (CDĐL) bao gồm hiệp hội các nhà sản xuất và các cơ quan có thẩm quyền tại châu Âu Để đăng ký CDĐL tại EU, hiệp hội sản xuất phải tuân thủ các quy trình quy định tương tự như các thủ tục đăng ký trong khu vực Đối với người nộp đơn từ các nước ngoài EU, họ cần liên hệ trực tiếp với Ủy ban châu Âu mà không cần trải qua quy trình thẩm định tại quốc gia thành viên EU Đơn đăng ký CDĐL từ các nước ngoài EU phải bao gồm bốn tài liệu, tương tự như yêu cầu đối với các đơn đăng ký trong EU.
1.Tên và địa chỉ của người nộp đơn;
2.Bản mô tả tính chất đặc thù của sản phẩm;
3 Bản tóm tắt (tóm tắt các thông tin chính có trong Bản mô tả sản phẩm mang CDĐL);
4.Bằng chứng về tên gọi đã được bảo hộ tại nước xuất xứ.
Tất cả tài liệu nêu trên phải được làm bằng một trong số các ngôn ngữ châu Âu!
Khi CDĐL bao gồm nhiều vùng từ các quốc gia khác nhau, có thể nộp đơn chung cho CDĐL xuyên biên giới Đơn này cần kèm theo tài liệu cam đoan từ tất cả các bên liên quan.
"Nhóm" trong ngữ cảnh này được hiểu là hiệp hội, bao gồm các nhà sản xuất hoặc nhà chế biến cùng loại sản phẩm, bất kể hình thức pháp lý của nhóm đó là gì.
14 Cho đến tháng 6/2014, Liên minh châu Âu có 24 ngôn ngữ chính thức, gồm tiếng Bulgaria, Croatia, CH Séc, Đan Mạch, Hà Lan, Anh, Estonia, Phần Lan,
Pháp, Đức, Hy Lạp, Hungary, Ireland, Ý, Latvia, Lithuania, Malta, Ba Lan, Bồ Đào Nha, Rumani, Slovakia, Slovenia, Tây Ban Nha và Thụy Điển là những nước thành viên có liên quan đến việc xem xét đơn đăng ký Các quốc gia này yêu cầu nhóm người nộp đơn phải chứng minh rằng đơn của họ đáp ứng các điều kiện đăng ký và cung cấp bằng chứng bảo hộ tại mỗi quốc gia thứ ba liên quan Một ví dụ điển hình là trường hợp của rượu Irish Whiskey từ Ailen và Bắc Ireland (Vương quốc Anh).
Đối với rượu mạnh, đơn đăng ký cấp giấy chứng nhận Đăng ký sản phẩm (CDĐL) cần phải bao gồm hồ sơ kỹ thuật, trong đó chứa các thông số kỹ thuật mà sản phẩm phải đáp ứng Hồ sơ kỹ thuật này bao gồm các nội dung cơ bản tương tự như trong bản mô tả tính chất đặc thù của rượu vang và nông sản.
2.1.1 Bản mô tả tính chất đặc thù của sản phẩm Để được đăng ký bảo hộ, nông sản, thực phẩm hoặc rượu vang phải đáp ứng các tiêu chuẩn có trong tài liệu được gọi là“Bản mô tả tính chất đặc thù sản phẩm”hoặc“Tài liệu kỹ thuật”đối với rượu mạnh (sau đây gọi chung là“Bản mô tả sản phẩm”).
Bản mô tả sản phẩm là tài liệu quan trọng mà EC sử dụng để quyết định đăng ký bảo hộ chỉ dẫn địa lý cho sản phẩm tại EU Vì vậy, hiệp hội các nhà sản xuất cần chuẩn bị tài liệu này với thông tin chi tiết về quy trình sản xuất sản phẩm được bảo hộ.
Bản mô tả sản phẩm cần cung cấp đầy đủ thông tin về chất lượng đặc thù, khu vực sản xuất và mối liên hệ với môi trường địa lý nơi sản phẩm xuất xứ Đồng thời, cần chỉ rõ tên gọi sẽ được đăng ký bảo hộ Chỉ dẫn địa lý (CDĐL) hoặc Tên gọi xuất xứ (TGXX).
Không có mẫu cụ thể cho tài liệu mô tả sản phẩm, vì vậy người nộp đơn nên soạn thảo một cách chi tiết, bao gồm các phụ lục và tài liệu bổ trợ để minh họa thông tin Tuy nhiên, cần mô tả sản phẩm một cách ngắn gọn và chính xác để làm nổi bật các đặc tính của sản phẩm Lưu ý rằng không nên đưa thông tin bí mật hoặc thông tin cá nhân vào bản mô tả, vì nếu được chấp nhận, Ủy ban châu Âu sẽ công bố tài liệu này công khai trên trang web.
Theo quy định của EU về chỉ dẫn địa lý, có ba loại bản mô tả sản phẩm dành cho rượu vang, rượu mạnh, nông sản và thực phẩm Mặc dù nội dung của các bản mô tả này có nhiều điểm tương đồng, tài liệu hướng dẫn sẽ tập trung vào những nội dung chung nhất cũng như các thông tin bổ sung cần lưu ý cho từng loại sản phẩm cụ thể.
Bản mô tả sản phẩmít nhất phải bao gồm các nội dung sau:
1 Tên gọi sẽ được bảo hộ tên gọi xuất xứ hay chỉ dẫn địa lý:Tên gọi phải được thể hiện như đang được sử dụng trong hoạt động thương mại hoặc ngôn ngữ thông thường, vàbằng ngôn ngữ đã và đang được sử dụng để mô tả sản phẩm cụ thể tại khu vực địa lý xác định. Điều quan trọng cần ghi nhớ là:
Để được công nhận tên gọi xuất xứ, cần chứng minh rằng tên gọi này đã được sử dụng trong hoạt động thương mại hoặc trong ngôn ngữ thông thường để chỉ sản phẩm trước khi nộp đơn.
Chỉ dẫn địa lý (22) không được tạo ra như một tên gọi mới nếu không có chứng minh về việc sử dụng trong thương mại hoặc ngôn ngữ thông thường Việc sử dụng thương mại là yếu tố quyết định quan trọng để xác định khả năng bảo hộ chỉ dẫn địa lý tại châu Âu.
Khi viết nội dung, cần tránh sử dụng các từ ngữ mô tả trừ khi chúng là phần không thể thiếu trong tên sản phẩm Ví dụ, các từ như “truyền thống”, “nguyên gốc”, “thủ công” và “tự nhiên” nên được sử dụng một cách cẩn thận để đảm bảo tính chính xác và rõ ràng trong thông điệp.
Tên gọi của sản phẩm cần được viết bằng ngôn ngữ địa phương, có thể là ngôn ngữ quốc gia, phương ngữ hoặc ngôn ngữ đã từng sử dụng trong khu vực đó Nếu tên gọi không sử dụng ký tự La-tinh, cần phải phiên âm sang ký tự La-tinh Lưu ý rằng tên gọi sẽ được đăng ký theo bản gốc, và nếu bản gốc không phải là chữ La-tinh, bản phiên âm sẽ được đăng ký cùng với bản gốc.
• Tên gọi bằng ngôn ngữ nước ngoài hoặc ngôn ngữ quốc gia,nhưng không được sử dụng tại khu vực liên quan,sẽ không được chấp nhận.
Quy trình đăng ký chỉ dẫn địa lý tại EU
Có hai quy trình khác nhau để đăng ký Chỉ Dẫn Địa Lý (CDĐL) ở Liên minh Châu Âu (EU): một dành cho rượu vang, nông sản và thực phẩm, và một dành cho rượu mạnh Đối với các sản phẩm ngoài EU, đơn đăng ký phải được nộp trực tiếp bởi người nộp đơn cho Ủy ban Châu Âu (EC) tại Brussels hoặc thông qua cơ quan có thẩm quyền của nước thứ ba liên quan để gửi cho EC.
Cần nhắc lại là,khi đơn đăng ký chỉ dẫn địa lý được nộp:
• bởi hiệp hội các nhà sản xuất hoặc cơ quan có thẩm quyền của nước thứ ba,
• có đủ các tài liệu theo yêu cầu (bản mô tả sản phẩm, các tài liệu bổ trợ và Bản tóm tắt),
• bằng một trong số các ngôn ngữ chính thức của EU,
• và đơn điện tử ở dạng word nếu có thể, thìỦy ban châu Âu sẽ bắt đầu thực hiện thủ tục đăng kýnhư sau:
1 Tiếp nhận và ghi ngày nhận đơn:Khi nhận đơn, Ủy ban sẽ ghi ngày nhận đơn.Ngày nhận đơn là ngày mà đơn được gửicho Ủy ban bằng phương tiện điện tử Giấy biên nhận sẽ được Ủy ban gửi cho người nộp đơn.
Đối với rượu vang, đơn đăng ký cần phải được nộp trong thời hạn cụ thể Ủy ban sẽ kiểm tra tính hoàn thiện của đơn và các tài liệu bổ trợ Nếu đơn chưa hoàn thiện hoặc thiếu tài liệu, Ủy ban sẽ thông báo và yêu cầu khắc phục trong thời gian hai tháng Nếu không khắc phục được thiếu sót trước hạn, đơn sẽ bị từ chối.
• Đối với rượu mạnh và nông sản, EU không quy định thời hạn để khắc phục thiếu sót.
2 Thẩm định đơn:Các bộ phận của Ủy ban tiến hành thẩm định đơn để kiểm tra xem đơn có hợp lệ không, có đáp ứng các yêu cầu đối với tên gọi xuất xứ hoặc chỉ dẫn địa lý không Thời hạn xem xét đơn là:
• Rượu vang: không quy định về thời hạn thẩm định đơn;
Trong vòng 6 tháng, Ủy ban sẽ công bố danh mục các tên gọi nông sản và thực phẩm có trong các đơn đăng ký, kèm theo ngày nộp đơn mỗi tháng Nếu quá thời hạn quy định, Ủy ban có trách nhiệm thông báo bằng văn bản cho người nộp đơn về nguyên nhân của sự chậm trễ.
3 Công bố đơn:Căn cứ vào kết quả thẩm định đơn, nếu cho rằng các yêu cầu đăng ký đã được đáp ứng thì Ủy bansẽ công bố Bản tóm tắt và số tham chiếu của bản mô tả sản phẩm trên Công báo chính thức của Liên minh châu Âu (EUOJ).
4 Phản đối:Khi đơn được công bố, bất kỳquốc gia, thể nhân hoặc pháp nhân liên quan có quyền lợi hợp pháp đều có thể nộp đơn phản đốiviệc đăng ký chỉ dẫn địa lý cho Ủy ban, bao gồm một tuyên bố rằng đơn có thể vi phạm các điều kiện đăng ký Đơn phản đối không có tuyên bố này sẽ được coi là không hợp lệ.
Trong trường hợp đơn chung về chỉ dẫn địa lý xuyên biên giới, các quốc gia thành viên EU liên quan phải thực hiện thủ tục phản đối, đồng thời tất cả các điều kiện đăng ký chỉ dẫn địa lý của nước ngoài, bao gồm thông tin và tài liệu yêu cầu, cũng cần phải được đáp ứng tại tất cả các nước thứ ba có liên quan.
Việc phản đối phải dựa trêncác cơ sở hợp lý, có liên quan đến lãnh thổ của EU, chẳng hạn như:
Các điều kiện được nêu trong định nghĩa về tên gọi xuất xứ hoặc chỉ dẫn địa lý, cũng như trong bản mô tả sản phẩm, không được đáp ứng.
Việc đăng ký tên gọi này vi phạm các quy định của EU liên quan đến xung đột với tên gọi của giống cây trồng và vật nuôi, cũng như với các tên gọi đồng âm hoặc nhãn hiệu đã được đăng ký trước đó.
Để chứng minh rằng việc đăng ký tên gọi sẽ gây tổn hại đến sự tồn tại của tên gọi hoặc nhãn hiệu đã trùng hoàn toàn hoặc một phần, cần chứng minh rằng sản phẩm đã được bán hợp pháp trên thị trường ít nhất năm năm trước ngày Ủy ban công bố đơn.
• Chứng minh rằng tên gọi được yêu cầu đăng ký làtên gọi chung.
Thời hạn phản đối là khác nhau, tùy thuộc vào loại sản phẩm:
• Đối vớirượu vang: trong vòng 02 thángkể từ ngày công bố trên Công báo chính thức của EU, nếu đơn phản đối hợp lệ.
• Đối vớirượu mạnh: trong vòng 06 thángkể từ ngày công bố trên Công báo chính thức của EU.
Đối với nông sản và thực phẩm, bên phản đối sẽ có thêm 03 tháng để nộp tài liệu phản đối sau khi đã đưa ra tuyên bố phản đối trong vòng 02 tháng Tuyên bố phản đối hợp lý cần phải được thực hiện theo mẫu quy định của EU 19.
Khi đơn phản đối được nộp, Ủy ban sẽ xử lý đơn, tùy thuộc vào loại sản phẩm:
• Đối vớirượu vang:Ủy ban sẽ ra quyết định bảo hộ hoặc từ chối đơn Không quy định thời hạn xử lý đơn phản đối.
• Đối vớirượu mạnh:Ủy ban sẽ quyết địnhbảo hộhoặctừ chối đơn trong vòng 03 tháng.
Trong vòng 02 tháng kể từ khi nhận đơn phản đối liên quan đến nông sản và thực phẩm, Ủy ban sẽ tiến hành kiểm tra tính hợp lệ của đơn và các lý do phản đối Đồng thời, Ủy ban khuyến khích việc tham vấn giữa bên đăng ký và bên phản đối nhằm đạt được thỏa thuận trong thời hạn 03 tháng Thời gian 03 tháng sẽ bắt đầu tính từ ngày gửi thư điện tử đến các bên liên quan để yêu cầu tham vấn.
Khi các bên liên quan đạt được thỏa thuận sau các cuộc tham vấn, cơ quan có thẩm quyền của các nước thành viên EU hoặc nước thứ ba cần thông báo cho Ủy ban trong vòng một tháng từ khi kết thúc tham vấn Thông báo này phải bao gồm tất cả nội dung thỏa thuận, ý kiến của người nộp đơn, và ý kiến từ cơ quan có thẩm quyền của nước thành viên EU hoặc nước thứ ba, cũng như của công dân và pháp nhân đã nộp đơn phản đối Mẫu thông báo phải tuân theo quy định của EU.
Nếu đạt được thỏa thuận, Ủy ban sẽ tiến hành đăng ký tên gọi và sửa đổi thông tin đã công bố trên Công báo chính thức, với điều kiện những sửa đổi này không ảnh hưởng nhiều đến nội dung Trong trường hợp đơn được sửa đổi có sự thay đổi đáng kể về mặt nội dung, Ủy ban sẽ thực hiện thẩm định lại đơn sau khi tham vấn.
Nếu không đạt được thỏa thuận, Ủy ban sẽ quyết định có chấp nhận đăng ký hay không.
Chi phí đăng ký chỉ dẫn địa lý
Người nộp đơn không phải trả lệ phí đăng ký chỉ dẫn địa lý tại EU, vì Ủy ban không thu bất kỳ khoản tiền nào cho quá trình nhận, thẩm định và đăng ký chỉ dẫn địa lý.
Mặc dù người nộp đơn không phải chịu chi phí trực tiếp khi đăng ký chỉ dẫn địa lý, nhưng họ vẫn phải chi trả cho nhiều khoản liên quan đến việc xác lập, đăng ký và quản lý chỉ dẫn này Các chi phí này có thể khác nhau tùy thuộc vào từng sản phẩm cụ thể, vì vậy rất khó để xác định một con số chính xác cho tổng chi phí.
Các chi phí có thể phát sinh bao gồm:
Tổ chức quản lý chỉ dẫn địa lý do các nhà sản xuất thành lập sẽ chịu trách nhiệm về chi phí xây dựng mô tả sản phẩm, quảng bá và bảo vệ chỉ dẫn địa lý, cũng như duy trì giám sát thị trường tại EU, ngay cả sau khi chỉ dẫn địa lý đã được đăng ký.
• Thực hiện hoạt động kiểm soát:Việc kiểm soát thường xuyên đối với toàn bộ quy trình sản xuất
(nội bộ và từ bên ngoài) sẽ tốn đáng kể chi phí và các khoản chi này thường được các nhà sản xuất
40 chi trả - những người chi tiền để bảo đảm rằng sản phẩm của họ đáp ứng các yêu cầu về chất lượng của sản phẩm.
Quy trình đăng ký CDĐL yêu cầu người nộp đơn chi trả các chi phí liên quan đến việc chuẩn bị hồ sơ, tham gia các cuộc thảo luận và trao đổi thông tin với EC, cũng như xử lý các ý kiến phản đối nếu có.
Việc cho rằng đăng ký bảo hộ chỉ dẫn địa lý tại EU hoàn toàn miễn phí là một sai lầm, vì mặc dù không phải trả các khoản phí và lệ phí đăng ký, nhưng nhà sản xuất vẫn phải chi trả một số khoản chi phí khác khó xác định.
Những thách thức khi đăng ký CDĐL ở EU
Thành công trong việc đăng ký Chứng chỉ Đăng ký Di sản Lịch sử (CDĐL) phụ thuộc vào chất lượng thông tin trong đơn Nếu đơn được chuẩn bị kỹ lưỡng và đáp ứng đầy đủ các yêu cầu theo Quy chế của EU, quá trình đăng ký CDĐL sẽ diễn ra thuận lợi mà không gặp phải trở ngại lớn nào.
Tuy nhiên, có một số vấn đề có thể ảnh hưởng đến việc đăng ký chỉ dẫn địa lý, gồm:
• Thời gian đăng ký chỉ dẫn địa lýphụ thuộc vào năng lực của các cơ quan chức năng của EU trong quá trình xử lý đơn.
• Năng lựccủa người nộp đơn trong việc trả lời các câu hỏi bổ sung.
Việc có đơn phản đối có thể làm kéo dài thời gian và gây ra những trở ngại đáng kể cho quá trình đăng ký quyền sở hữu trí tuệ Đây là một vấn đề phổ biến mà tất cả các loại quyền sở hữu trí tuệ đều phải đối mặt.
Những thách thức chính mà các nhà sản xuất ở ngoài EU thường gặp phải là:
• Bảo đảm rằng đơn có đầy đủ thông tin theo yêu cầu của Ủy ban.
• Chứng minh rằng tên gọi liên quan đã được bảo hộ ở nước xuất xứ.
• Bảo đảm rằng hệ thống truy xuất nguồn gốc của sản phẩm được vận hành tốt.
• Có hệ thống kiểm soát chính thức được vận hành tốt, để bảo đảm rằng sản phẩm đáp ứng các yêu cầu nêu trong bản mô tả sản phẩm.
• Cung cấp bản dịch có xác thực về đơnbằng một trong số những ngôn ngữ chính thức của Liên minh châu Âu.
• Cung cấp cho Ủy ban các thông tin bổ sung, khi được yêu cầu.
Cần có trách nhiệm trong việc phản hồi các ý kiến phản đối liên quan đến đơn đăng ký chỉ dẫn địa lý Trước hết, cần chuẩn bị các tài liệu bổ sung cần thiết để hỗ trợ cho thông tin đã được trình bày trong bản mô tả sản phẩm.
