Tổ chức các hoạt động trải nghiệm sáng tạo trong dạy học chủ đề quang hợp ở thực vật, sinh học 11 – THPT

NỘI DUNG NGHIÊN CỨU

CƠ SỞ LÍ LUẬN

2.1.1 Hoạt động trải nghiệm sáng tạo

Hoạt động trải nghiệm sáng tạo là một khái niệm mới trong dự thảo đổi mới chương trình và sách giáo khoa phổ thông sau năm 2015 Để hiểu rõ về hoạt động này, cần phân tích các thuật ngữ "Hoạt động", "Trải nghiệm", và "Sáng tạo" cùng mối quan hệ giữa chúng Tuy nhiên, đây không chỉ là sự kết hợp đơn giản của ba thuật ngữ, mà trong mỗi hoạt động đều tiềm ẩn yếu tố trải nghiệm và sáng tạo Chỉ những hoạt động giáo dục có mục đích và tổ chức rõ ràng mới có thể hình thành phẩm chất và năng lực cho học sinh, đảm bảo cả ba yếu tố Hoạt động, Trải nghiệm, và Sáng tạo được kết hợp hài hòa.

Theo dự thảo chương trình giáo dục phổ thông mới công bố ngày 21 tháng 7 năm 2017, hoạt động trải nghiệm sáng tạo là một phần quan trọng trong giáo dục, giúp học sinh tham gia trực tiếp vào các hoạt động thực tiễn tại trường hoặc trong xã hội dưới sự hướng dẫn của giáo viên Hoạt động này không chỉ phát triển tình cảm và đạo đức mà còn rèn luyện kỹ năng và tích lũy kinh nghiệm cá nhân Trải nghiệm sáng tạo được tích hợp trong từng môn học và được tổ chức thành các hoạt động riêng biệt, mang tính tổng hợp của nhiều lĩnh vực giáo dục khác nhau.

Trải nghiệm sáng tạo là một hoạt động giáo dục quan trọng, được tổ chức theo phương thức trải nghiệm và sáng tạo, nhằm phát triển toàn diện nhân cách của học sinh.

Trên cơ sở phân tích các khái niệm thuật ngữ có thê đưa ra các định nghĩa về hoạt động trải nghiệm sáng tạo như sau:

Hoạt động trải nghiệm sáng tạo là một hình thức giáo dục, nơi học sinh tham gia trực tiếp và trở thành chủ thể của hoạt động Qua việc tự lên kế hoạch và xây dựng chiến lược hành động, học sinh phát triển phẩm chất, tư tưởng, ý chí, tình cảm, giá trị và kỹ năng sống cần thiết cho công dân trong xã hội hiện đại Hoạt động này khuyến khích khả năng sáng tạo của học sinh, giúp họ thích ứng và tạo ra giá trị mới cho bản thân và cộng đồng.

2.1.2 Đặc điểm của hoạt động trải nghiệm sáng tạo

- Nội dung hoạt động trải nghiệm sáng tạo mang tính tích hợp

“Tổ chức các hoạt động trải nghiệm sáng tạo trong dạy học chủ đề: Quang hợp ở thực vật, Sinh học 11 – THPT”

Hoạt động trải nghiệm sáng tạo đa dạng và tích hợp nhiều kiến thức, kỹ năng từ các môn học khác nhau như giáo dục đạo đức, trí tuệ, kỹ năng sống, giá trị sống, thẩm mỹ, thể chất, lao động, an toàn giao thông, môi trường và phòng chống tệ nạn xã hội Điều này làm cho nội dung giáo dục trở nên thiết thực và gần gũi với cuộc sống, đáp ứng nhu cầu hoạt động của học sinh, giúp các em dễ dàng áp dụng vào thực tiễn.

- Hình thức học qua hoạt động trải nghiệm rất đa dạng

Hoạt động trải nghiệm sáng tạo được tổ chức dưới nhiều hình thức như trò chơi, hội thi, diễn đàn, giao lưu, tham quan, sân khấu hóa, thể dục thể thao, câu lạc bộ và trải nghiệm STEM, mang lại những khả năng giáo dục đa dạng Nhờ vào sự phong phú của các hình thức này, giáo dục học sinh trở nên tự nhiên, sinh động và hấp dẫn, phù hợp với tâm sinh lý và nhu cầu của học sinh Trong quá trình thiết kế và tổ chức đánh giá các hoạt động, cả giáo viên và học sinh đều có cơ hội thể hiện sự sáng tạo.

- Học qua trải nghiệm là quá trình tích cực và hiệu quả

Hoạt động trải nghiệm sáng tạo giúp học sinh phát huy tính tích cực, chủ động, tự giác và sáng tạo Qua việc tham gia vào từng giai đoạn của quá trình hoạt động, từ thiết kế đến thực hiện và đánh giá kết quả, học sinh không chỉ rèn luyện kỹ năng mà còn hình thành những giá trị sống và năng lực cần thiết cho tương lai.

- Học qua trải nghiệm đòi hỏi khả năng phối hợp liên kết nhiều lực lượng giáo dục trong và ngoài nhà trường

Hoạt động trải nghiệm sáng tạo khác với dạy học truyền thống, thu hút sự tham gia của nhiều lực lượng giáo dục trong và ngoài nhà trường như giáo viên, ban giám hiệu, cha mẹ học sinh và các tổ chức địa phương Mỗi lực lượng giáo dục có những thế mạnh riêng, và tùy thuộc vào nội dung hoạt động, sự tham gia có thể trực tiếp hoặc gián tiếp, với vai trò khác nhau Điều này tạo điều kiện cho học sinh học tập và giao tiếp rộng rãi, tiếp cận nội dung giáo dục qua nhiều kênh và cách thức khác nhau, từ đó nâng cao tính đa dạng, hấp dẫn và hiệu quả của hoạt động trải nghiệm sáng tạo.

- Học qua trải nghiệm giúp lĩnh hội những kinh nghiệm mà các hình thức học tập khác không thực hiện được.

Lĩnh hội kinh nghiệm lịch sử xã hội và thế giới xung quanh là mục tiêu quan trọng trong hoạt động học tập, giúp phát triển nhân cách Tuy nhiên, một số kinh nghiệm chỉ có thể đạt được qua trải nghiệm thực tiễn Sự đa dạng trong trải nghiệm mang lại cho học sinh vốn sống phong phú, điều mà nhà trường không thể cung cấp chỉ qua các công thức hay định lý.

Học từ trải nghiệm là phương pháp hiệu quả giúp trẻ hình thành năng lực trong nhiều lĩnh vực tri thức như khoa học, đạo đức và kinh tế xã hội Để đạt được hiệu quả tối ưu, việc học này cần được thực hiện có tổ chức và theo quy trình hướng dẫn của giáo viên Chỉ thông qua trải nghiệm, hoạt động giáo dục nhân cách học sinh mới có thể được tổ chức thành công.

2.1.3 Vai trò ưu thế của hoạt động trải nghiệm sáng tạo

- Bộ phận quan trọng của chương trình giáo dục

- Con đường quan trọng để gắn học với hành, lý thuyết với thực tiễn

- Hình thành phát triển nhân cách hài hòa và toàn diện cho học sinh

- Điều chỉnh và định hướng cho hoạt động dạy học

2.1.4 Kết quả của hoạt động trải nghiệm sáng tạo

Con người được trang bị kiến thức phong phú về hoàn cảnh và môi trường sống, từ đó xây dựng những tình cảm đạo đức trong sáng, thân thiện và yêu cuộc sống cũng như thiên nhiên.

- Hình thành các kĩ năng , năng lực sống trong những hoàn cảnh xã hội khác nhau

- Giúp người trải nghiệm khám phá phát huy năng lực bản thân và có tác động đến cộng đồng.

- Cải thiện môi trường học tập thân thiện, tình cảm

- Giảm thiểu những áp lực căng thẳng trong chương trình học

2.1.5 Các nguyên tắc thiết kế hoạt động trải nghiệm sáng tạo trong dạy học

- Đảm bảo tính mục đích và tính kế hoạch của hoạt động

- Đảm bảo tính thích hợp và tính hiệu quả

- Đảm bảo sự thống nhất của nội khóa và ngoại khóa

- Đảm bảo sự thống nhất giữa chỉ đạo của giáo viên và tính tự quản của học sinh

- Nội dung sinh hoạt phải linh hoạt, phong phú cân đối giữa các loại hình

- Có sự tự nguyện chủ động và hứng thú của học sinh

- Huy động sự tham gia giúp đỡ của nhà trường, cha mẹ học sinh, chính quyền địa phương, cơ quan doanh nghiệp

2.1.6 Các bước thiết kế tổ chức hoạt động trải nghiệm sáng tạo

-Bước 1: Xác định nhu cầu tổ chức hoạt động trải nghiệm sáng tạo công việc này bao gồm một số việc;

+ Căn cứ nhiệm vụ mục tiêu và chương trình giáo dục cần tiến hành khảo sát nhu cầu và điều kiện tiến hành

Để thiết kế hoạt động giáo dục hiệu quả, giáo viên cần xác định rõ đối tượng học sinh tham gia Việc hiểu đặc điểm lứa tuổi của học sinh không chỉ giúp tạo ra các hoạt động phù hợp mà còn giảm thiểu những rủi ro có thể xảy ra trong quá trình học tập.

Đặt tên cho hoạt động là một bước quan trọng, vì tên gọi không chỉ phản ánh chủ đề mà còn thể hiện mục tiêu, nội dung và hình thức của hoạt động đó.

Tên hoạt động cần được lựa chọn cẩn thận để tạo sự hấp dẫn và khơi dậy hứng thú cho học sinh Việc tìm tòi và suy nghĩ kỹ lưỡng trong việc đặt tên cho hoạt động là rất quan trọng, nhằm thu hút sự chú ý và tạo ra tâm lý tích cực cho người tham gia.

Việc đặt tên cho hoạt động cần phải đảm bảo các yêu cầu sau:

+ Rõ ràng, chính xác, ngắn gọn

+ Phản ánh được chủ đề nội dung của hoạt động

+ Tạo được ấn tượng ban đầu cho học sinh

Bước 3: Xác định mục tiêu của hoạt động

Mỗi hoạt động đều thực hiện mục đích chung của mổi chủ đề nhưng củng có mục tiêu cụ thể của hoạt động đó.

Mục tiêu của hoạt động là dự kiến trước kết quả của hoạt động

Các mục tiêu hoạt động cần được xác định một cách cụ thể và rõ ràng, phù hợp với yêu cầu về tri thức, kỹ năng và định hướng giá trị, nhằm phản ánh mức độ cao thấp của những yêu cầu cần đạt được.

+ Định hướng cho hoạt động , là cơ sở chọn lụa nội dung và điều chỉnh hoạt dộng

+ Căn cứ để đánh giá kết quả hoạt động

+ Kích thích tính tích cực hoạt động của thầy và trò

Khi xác định mục tiêu cần trả lời các câu hỏi sau:

+ Hoạt động này có thể hình thành cho học sinh kiến thức ở mức độ nào (khối lượng và chất lượng của kiến thức)

+ Những kĩ năng có thể hình thành ở học sinh và các mức độ của nó đạt được sau khi tham gia hoạt động

+ Những thái độ, giá trị nào có thể hình thành hay thay đổi ở học sinh sau hoạt động TNST.

Bước 4: Xác định nội dung, phương pháp, phương tiện, hình thức của hoạt động

Mục tiêu có thể đạt được hay không phụ thuộc vào sự xác định đầy đủ và hợp lí những nội dung và hình thức của hoạt động

THỰC TRẠNG VẤN ĐỀ

2.2.1.Thực trạng vận dụng DHTNST vào dạy học chủ đề môn Sinh học ở trường THPT

* Kết quả thăm dò 38 GV dạy tại trường nơi tôi công tác về vận dụng và tổ chức các HĐTNST tôi thấy:

- Về mức độ sử dụng: Đa số GV chưa sử dụng các HĐTNST thường xuyên; một số

GV đã sử dụng dạy học TNST nhưng cũng còn ở mức độ rất thấp

Hình 1: Mức độ sử dụng các HĐTNST trong dạy học của GV

- Về tính hiệu quả của TNST trong việc phát triển năng lực toàn diện cho HS, đa số

GV đánh giá cao hiệu quả của TNST trong việc rèn luyện kỹ năng giao tiếp và ứng xử, phát triển tư duy sáng tạo và khả năng vận dụng kiến thức Sinh học vào thực tiễn Bên cạnh đó, TNST còn giúp nâng cao năng lực hợp tác, kỹ năng thuyết trình trước đám đông và khả năng giải quyết vấn đề.

Hầu hết giáo viên đều nhận định rằng hoạt động trải nghiệm sáng tạo (HĐTNST) cần nhiều thời gian để thực hiện, và không phù hợp với hình thức thi cử hiện nay.

Kết quả thăm dò từ ba lớp 11A1 (44 HS), 11A4 (44 HS) và 11D2 (42 HS) tại trường THPT cho thấy hầu hết học sinh đều hứng thú với kiến thức Sinh học thực tiễn, yêu cầu vận dụng kiến thức để giải quyết vấn đề Mặc dù ban đầu các em chưa thích nghi với phương pháp dạy học TNSN do tốn nhiều thời gian, nhưng sau khi tham gia, đa số các em đều tỏ ra rất thích thú.

Tổ chức các hoạt động trải nghiệm sáng tạo trong dạy học chủ đề quang hợp ở thực vật trong chương trình Sinh học 11 tại THPT giúp học sinh không chỉ tiếp thu kiến thức mà còn phát triển kỹ năng giao tiếp và học hỏi lẫn nhau Qua các nhiệm vụ học tập, các em có cơ hội rèn luyện những kỹ năng cần thiết cho định hướng nghề nghiệp tương lai.

Hình 2: Mức độ yêu thích các HĐ TNST trong học tập của HS

DHTNST, mặc dù vẫn đối mặt với một số thách thức trong quá trình triển khai, nhưng phương pháp TNST mang lại nhiều lợi ích vượt trội Phương pháp này giúp giáo viên tập trung vào việc đặt người học làm trung tâm, từ đó phát triển toàn diện năng lực và phẩm chất của học sinh.

2.2.2 Thuận lợi và khó khăn trong việc áp dụng đề tài

Gần đây, Bộ GD và ĐT đã công bố dự thảo chương trình giáo dục phổ thông mới, trong đó môn Sinh học cấp trung học phổ thông được xác định là giúp học sinh phát triển năng lực tìm hiểu tự nhiên và chuyên môn về sinh học Mục tiêu của môn học là trang bị cho học sinh khả năng nhận thức, tìm tòi và vận dụng kiến thức sinh học vào thực tiễn, từ đó ứng xử đúng đắn với tự nhiên và lựa chọn nghề nghiệp phù hợp Đồng thời, môn Sinh học còn góp phần phát triển phẩm chất và năng lực chung cho học sinh theo chương trình GDPT tổng thể Đội ngũ giáo viên tại trường đảm bảo về số lượng và chất lượng, luôn có trách nhiệm cao và yêu thương học sinh, với các kế hoạch và đổi mới phương pháp dạy học nhằm phát triển năng lực và tạo hứng thú học tập cho học sinh ngay từ đầu năm học.

HS Lãnh đạo trường luôn khuyến khích giáo viên tích cực sử dụng các PPDH

Tổ chức các hoạt động trải nghiệm sáng tạo trong dạy học về quang hợp ở thực vật trong chương trình Sinh học 11 tại THPT là một phương pháp mới, bao gồm các mô hình như DHDA, STEM và tích hợp Những hoạt động này không chỉ giúp học sinh phát triển kỹ năng mà còn nâng cao năng lực tư duy sáng tạo và khả năng áp dụng kiến thức vào thực tiễn.

Nhiều trường THPT hiện nay sở hữu cơ sở vật chất hiện đại, tạo điều kiện thuận lợi cho học sinh Các hoạt động trải nghiệm sáng tạo (HĐTNST) ngày càng yêu cầu sự tham gia tích cực của công nghệ thông tin, và học sinh hiện đã thành thạo việc sử dụng máy tính, máy chiếu, cũng như khai thác các mạng xã hội như Facebook, Zalo, Messenger, và các trang web tìm kiếm như Google Nhờ đó, việc báo cáo sản phẩm dự án của học sinh trở nên dễ dàng hơn bao giờ hết.

Khi giảng dạy Sinh học, nhiều giáo viên chỉ đơn thuần trình bày kiến thức mà thiếu phần phân tích và giải thích, dẫn đến việc học sinh gặp khó khăn trong việc hiểu bản chất Hệ quả là học sinh thường chỉ ghi nhớ và áp dụng kiến thức một cách máy móc, thiếu liên hệ với các kiến thức tương tự.

Năng lực của giáo viên trong việc áp dụng chương trình đổi mới phương pháp dạy học ở các trường và địa phương hiện nay còn không đồng đều Nhiều giáo viên vẫn chưa thực hiện đổi mới giáo dục do thiếu quan tâm đến các cải cách của Bộ Giáo dục Phương pháp dạy học của họ thường thiếu sáng tạo và gượng ép, chủ yếu dựa vào việc truyền thụ kiến thức theo lối truyền thống, với giáo viên giảng bài và học sinh chỉ nghe, chép Điều này dẫn đến việc học sinh tiếp nhận kiến thức một chiều, thiếu sự năng động và tự tin trong quá trình học tập.

Nhiều giáo viên hiện nay thiếu kinh nghiệm và năng lực trong việc tổ chức các hoạt động trải nghiệm sáng tạo, do chưa có đủ chương trình tập huấn hiệu quả Việc giáo viên ít tham gia vào các hoạt động thực tiễn cũng góp phần làm giảm khả năng tổ chức của họ.

Nhiều giáo viên tập trung vào việc rèn luyện các dạng bài tập cho kỳ thi đại học, khiến học sinh chỉ học để vượt qua các kỳ thi mà quên đi việc áp dụng kiến thức thực tiễn Điều này dẫn đến việc nhiều kiến thức quan trọng bị lãng quên và không được sử dụng trong cuộc sống hàng ngày.

Việc tổ chức chương trình hoạt động trải nghiệm cần sự chuẩn bị kỹ lưỡng về nội dung, phương pháp, hình thức tổ chức và dụng cụ, điều này đòi hỏi giáo viên phải đầu tư nhiều thời gian.

Phụ huynh vẫn chưa đạt được sự đồng thuận cao trong việc tổ chức các hoạt động ngoại khóa, lo ngại về ảnh hưởng đến thời gian học chính khóa, sự an toàn trong các chuyến dã ngoại và vấn đề kinh phí tổ chức.

Chưa có bộ tiêu chí đánh giá cụ thể cho hoạt động của học sinh, bao gồm đánh giá cá nhân, nhóm, đánh giá riêng rẽ và đánh giá đồng đẳng, điều này ảnh hưởng đến việc tạo động lực và tính tự giác cho học sinh.

THIẾT KẾ CÁC HOẠT ĐỘNG TRẢI NGHIỆM SÁNG TẠO

2.3.1 Phân tích nội dung và cấu trúc của chủ đề: Quang hợp ở thực vật

(Trích từ KHGD môn Sinh học năm học 2020-2021 của đơn vị nơi tôi công tác)

TT Bài / chủ Yêu cầu đạt được Thời Hình thức tổ Tiết Điều chỉnh đề lượng chức DH / hình ppct theo công văn thức KTĐGG 3280/BGDĐT

Chủ đề: 1.Kiến thức: *Hình thức tổ Tích hợp bài

Quang - Nêu được khái niệm chức: Trên lớp, 8 8,9,10,11,13

7 hợp ở và vai trò của quang 5 tiết hs làm việc theo

9 thành chủ đề thực vật nhóm, thuyết dạy trong 5 tiết.

(bài 8, 9, hợp ở thực vật trình, phòng 10

- Phân tích hình thái Bài 8:

13) của lá chứng minh nhà, ngoài thực 11 - Mục I.1. thích nghi với chức địa 12 Quang hợp là năng quang hợp gì →không

*Hình thức phần và chức năng - Mục II.1.

KTĐG: thông của hệ sắc tố quang Hình 8.2→ qua bài test hợp của lá xanh Không dạy chi nhanh cuối tiết,

Phiếu học tập học sinh được cấu tạo từ các phần chính, trong đó có nội dung liên quan đến lá cây Bài báo cáo thực hành sẽ trình bày cụ thể từng giai đoạn của quá trình quang hợp của học sinh, theo mục II.1 Nội dung báo cáo sẽ bao gồm các sản phẩm và kết quả đạt được trong từng pha của quá trình này.

- Phân biệt được pha phẩm của HS. thực hiện. tối của quá trình quan hợp ở t/v C3, C 4 và Bài 9:

- Phân tích được ảnh hưởng của các tác nhân (ánh sáng, nhiệt độ, CO2, nước, nguyên tố khoáng) đến quang hợp.

- Nêu được các khái niệm: năng suất sinh học và năng suất kinh tế.

- Phân tích được các biện pháp làm tăng năng suất.

- Làm được thí nghiệm về phát hiện diệp lục và carotenoit qua các sản phẩm của

HS (xôi ngũ sắc, mứt dừa, thạch từ các nguồn nguyên liệu có sẵn trong tự nhiên).

- Giải thích được kết quả thí nghiệm (thông qua màu sắc của các sản phẩm)

2 Kĩ năng: quan sát, phân tích, tổng hợp, so sánh.

3.Thái độ: -Vận dụng vào thực tiễn trồng cây tại địa phương.

- Vận dụng kiến thức đã học góp phần nâng cao năng suất cây trồng.

Không dạy chi tiết phần cơ chế, chỉ dạy phân biệt quá trình quang hợp ở 3 nhóm thực vật C3, C4 vàCAM.

Để đảm bảo cây trồng phát triển khỏe mạnh, cần tuyên truyền các biện pháp trồng cây đúng loại và mật độ hợp lý Việc tưới tiêu và bón phân cũng cần được thực hiện một cách hợp lý cho từng loại cây, đúng thời điểm Bên cạnh đó, việc bảo vệ cây trồng kịp thời là rất quan trọng để ngăn ngừa sâu bệnh và đảm bảo năng suất cao.

- Ý thức bảo vệ cây xanh, môi trường đất, nước, sử dụng nước và phân bón hợp lí.

Hình thành năng lực làm việc nhóm, giải quyết vấn đề

2.3.2 Kế hoạch tổ chức các hoạt động trải nghiệm sáng tạo

SỞ GD&ĐT NGHỆ AN CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM

TRƯỜNG THPT X Độc lập – Tự do – Hạnh phúc

TRÍCH KẾ HOẠCH TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG TRẢI NGHIỆM SÁNG TẠO

NHÓM SINH HỌC, HỌC KÌ 1 NĂM HỌC 2020 -2021

TỔ CM: KHOA HỌC TỰ NHIÊN

Căn cứ vào phương hướng nhiệm vụ năm học của Sở GD và ĐT Nghệ An về hướng dẫn xây dựng kế hoạch giáo dục môn học năm học 2020-2021.

Căn cứ vào phương hướng nhiệm vụ năm học của Trường THPT X về tình hình cụ thể của nhà trường, của tổ chuyên môn năm học 2020-2021.

Căn cứ vào hướng dẫn về tổ chức hoạt động trải nghiệm sáng tạo của trường THPT X năm học 2020-2021

Dựa trên kế hoạch thực hiện nhiệm vụ năm học của tổ chuyên môn, Tổ khoa học tự nhiên đã xây dựng kế hoạch tổ chức hoạt động trải nghiệm sáng tạo cho năm 2020.

- Cụ thể hóa việc thực hiện nguyên lí giáo dục ”Học đi đôi với hành”

Ôn tập, tiếp thu và áp dụng kiến thức liên môn vào thực tiễn cuộc sống không chỉ giúp học sinh phát triển tư duy sáng tạo mà còn nâng cao chất lượng dạy học trong nhà trường Việc này khuyến khích các hoạt động thực tiễn, từ đó tạo ra những sản phẩm học tập có giá trị và ý nghĩa.

- Góp phần đổi mới phương pháp hình thức dạy học, hình thức tổ chức các hoạt động trong nhà trường

Hình thành phẩm chất, năng lực và nhân cách cho học sinh là rất quan trọng, giúp các em phát triển kỹ năng sống cần thiết Đồng thời, việc xây dựng lối sống tích cực, ý thức hoàn thiện bản thân, tổ chức cuộc sống và làm việc có kế hoạch, trách nhiệm và ý thức công dân cũng cần được chú trọng Học sinh nên tích cực tham gia các hoạt động xã hội để rèn luyện và nâng cao kỹ năng sống.

- Tạo không khí thân thiện, thoải mái trong môi trường học tập

Hoạt động trải nghiệm sáng tạo cần tập trung vào việc phát triển năng lực cá nhân, bao gồm khả năng tham gia và tổ chức các hoạt động, quản lý cuộc sống cá nhân, định hướng nghề nghiệp, cũng như khả năng khám phá và sáng tạo Những năng lực này phải gắn liền với thực tiễn của nhà trường và địa phương.

Các hình thức tổ chức giáo dục đa dạng và phong phú giúp học sinh tiếp thu kiến thức một cách tự nhiên và sinh động Việc giáo dục được thực hiện nhẹ nhàng, hấp dẫn, phù hợp với đặc điểm tâm sinh lý cũng như nhu cầu và nguyện vọng của học sinh.

Tổ chức hoạt động trải nghiệm sáng tạo cần đảm bảo an toàn và hiệu quả giáo dục, khuyến khích học sinh tích cực tham gia, chủ động sáng tạo và có tinh thần trách nhiệm Đồng thời, các em cũng nên đoàn kết và giúp đỡ lẫn nhau trong quá trình tham gia hoạt động.

II TỔ CHỨC CÁC HOẠT ĐỘNG

- Thảo luận - Tổ chức trò chơi - Tham quan dã ngoại - Trải nghiệm STEM

Lớp Nội dung Phân công phụ Thời gian Ghi chú

( chủ đề ) trách chính thực hiện

Lớp 11A4 Diễn đàn về 4 tổ trưởng của mỗi Tháng Áp dụng bài 8

Lớp 11D2 quang hợp ở lớp 10/2020 thực vật

Tổ chức các hoạt động trải nghiệm sáng tạo trong dạy học chủ đề quang hợp ở thực vật cho lớp 11A4, môn Sinh học 11, là một phương pháp hiệu quả nhằm tăng cường sự hứng thú và hiểu biết của học sinh Qua việc áp dụng bài 9, lớp đã tổ chức trò chơi MC để tạo không khí học tập sôi nổi và khuyến khích sự tham gia tích cực của học sinh Những hoạt động này không chỉ giúp học sinh nắm vững kiến thức về quang hợp mà còn phát triển kỹ năng làm việc nhóm và tư duy sáng tạo.

Lớp 11D2 chơi: Ai 10/2020 nhanh hơn?

Lớp 11A1 (trong 1 tiết học trên lớp) Áp dụng phần

Tổ chức trò luyện tập, chơi: Ai là củng cố. triệu phú?

Lớp 11A4 Dự án: ”vì 1 4 tổ trưởng của mỗi Tháng Áp dụng bài

Lớp 11D2 môi trường lớp 10/2020 10 xanh”:

Lớp 11A1 Chia học sinh theo (14 ngày) Theo dõi, ghi

Trồng cây địa phương chép đầy đủ, thủy canh chụp ảnh, quay tĩnh – trồng video. cây trong chai nhựa, thùng xốp.

Lớp 11A4 Tham quan Ban cán sự lớp + 4 Tháng Áp dụng bài

Lớp 11D2 dã ngoại: tổ trưởng 10/2020 11

Lớp 11A1 (1 buổi chiều) Phương tiện: án sản xuất xe máy điện, rau sạch tại xe đạp điện, xe xã Quỳnh máy.

Quỳnh Lưu, phỏng vấn làm tỉnh Nghệ phóng sự, ghi

An với diện chép, viết báo tích 6,3 ha. cáo thu hoạch. Lớp 11A4 Trải nghiệm 4 tổ trưởng của mỗi Tháng Áp dụng bài

Lớp 11D2 STEM: Sắc lớp 10/2020 thực hành: bài tố quang hợp 13

Lớp 11A1 + 2 tổ: làm xôi ngũ (2 ngày) với đời sống sắc Theo dõi, ghi thực tiễn của

+ 1 tổ: làm thạch chép đầy đủ,

Tổ chức hoạt động trải nghiệm sáng tạo trong dạy học chủ đề quang hợp ở thực vật cho sinh học 11 THPT, bao gồm việc làm mứt dừa, chụp ảnh và quay video, giúp học sinh hiểu sâu hơn về quá trình quang hợp và ứng dụng thực tiễn của nó trong đời sống.

Chia học sinh theo video.

Báo cáo sản địa phương phẩm

IV DỰ TRÙ KINH PHÍ

Nguồn kinh phí cho các hoạt động được huy động từ sự hỗ trợ tài chính của nhà trường, với mỗi lớp lập kế hoạch cụ thể Ngoài ra, kinh phí còn được đóng góp từ phụ huynh, cùng với sự hỗ trợ từ các doanh nghiệp và các tổ chức khuyến học trong nhà trường.

- Mỗi chương trình sẽ được cụ thể trong kế hoạch chi tiết trước khi thực hiện

Tổ trưởng chuyên môn cần báo cáo và phê duyệt kế hoạch với Ban giám hiệu nhà trường, đồng thời phân công nhiệm vụ cụ thể cho từng giáo viên phụ trách.

- Các đồng chí giáo viên được phân công thực hiện nghiêm túc kế hoạch

- Học sinh các khối lớp, giáo viên chủ nhiệm phối hợp và thực hiện nghiêm túc

- Tổ chuyên môn có nhiệm vụ tổng kết, đánh giá báo cáo kết quả thực hiện

Quỳnh Lưu, ngày 01 tháng 09 năm 2020

Duyệt của hiệu trưởng Duyệt của TTCM Những người lập kế hoạch

(Kí tên, đóng dấu) (Kí tên) Nhóm Sinh

2.3.3 Triển khai thực hiện các HĐTNST khi dạy chủ đề: Quang hợp ở thực vật

CHỦ ĐỀ: QUANG HỢP Ở THỰC VẬT (5 tiết)

Phẩm chất, năng lực MỤC TIÊU STT

- Nêu được vai trò của quang hợp ở thực vật (vai trò đối với cây, với sinh vật và sinh quyển).

- Trình bày được vai trò của sắc tố trong việc hấp thụ năng lượng ánh sáng.

Nhận thức sinh học - Nêu được các sản phẩm của quá trình biến đổi (3) năng lượng ánh sáng thành năng lượng hoá học (ATP và NADPH).

- Nêu được các con đường đồng hoá carbon (4) trong quang hợp.

- Chứng minh được sự thích nghi của thực vật (5) C4 và CAM trong điều kiện môi trường bất lợi (6)

- Phân biệt quang hợp ở 3 nhóm thực vật C3, C4 và CAM

- Phân tích được ảnh hưởng của các điều kiện (7) đến quang hợp (ánh sáng, CO2, nhiệt độ).

- Phân tích được mối quan hệ giữa quang hợp (8) và năng suất cây trồng.

- Các biện pháp tăng năng suất cây trồng qua (9) điều khiển quang hợp.

- Phân biệt được năng suất sinh học và năng (10) suất kinh tế.

Khám phá thế giới thực vật thông qua việc tách chiết các sắc tố như chlorophyll, carotene và xanthophyll từ lá cây, củ, quả Những sắc tố này không chỉ mang lại màu sắc hấp dẫn mà còn được sử dụng để sản xuất các sản phẩm như mứt dừa, thạch và xôi ngũ sắc, tạo nên sự phong phú cho ẩm thực.

Thiết kế và thực hiện các thí nghiệm nhằm đánh giá ảnh hưởng của các yếu tố như ánh sáng, nước và nhiệt độ đối với sự phát triển của cây trồng như hành, tỏi, sả, cải, xà lách và nha đam.

- Vận dụng hiểu biết về các loại sắc tố quang (13)

Vận dụng kiến thức kĩ hợp để làm các sản phẩm từ nguyên liệu tự năng đã học nhiên như mứt dừa, thạch, xôi ngũ sắc

-Vận dụng hiểu biết về quang hợp để giải thích (14) đuợ̛c một số biện pháp kĩ thuậtvà công nghệ nâng cao năng suất cây trồng.

- Đề xuất được các biện pháp làm tăng năng suất quang hợp

- Ứng dụng trồng cây thủy canh tĩnh, trồng cây trong thùng xốp, nhựa

- Ứng dụng trồng cây xen canh, đúng mùa vụ, mật độ khi tham gia trải nghiệm ngoài thực địa.

Nhóm năng lực Năng lực thành phần

Năng lực tự học - Biết xác định mục tiêu học tập của bài Tự nghiên cứu thu thập thông tin liên quan về chủ đề quang hợp ở thực vật.

- Biết lập kế hoạch học tập.

Năng lực phát Xác định và phân tích, giải thích được các vấn đề liên quan hiện và giải quyết vấn đề

Năng lực tư duy - Phát triển năng lực tư duy thông qua cấu tạo phù hợp với chức năng

Năng lực giao HS phát triển ngôn ngữ nói, viết, phân công và thực hiện tiếp hợp tác được các nhiệm vụ trong nhóm.

Năng lực quản lí Biết cách quản lí nhóm, quản lí bản thân.

Học sinh cần nắm vững kỹ năng sử dụng phần mềm Word và PowerPoint, cũng như khả năng thu thập thông tin qua các nền tảng CNTT phổ biến như Google, Facebook, Zalo và Gmail Bên cạnh đó, việc sử dụng video để mô tả quá trình quang hợp ở cây xanh và trình bày sản phẩm của các nhóm cũng rất quan trọng.

THỰC NGHIỆM SƯ PHẠM

2.4.1 Mục đích thực nghiệm sư phạm

Nghiên cứu này nhằm kiểm chứng giả thuyết khoa học qua thực nghiệm sư phạm, tập trung vào việc tổ chức các hoạt động trải nghiệm sáng tạo (HĐTNST) trong dạy học chủ đề quang hợp ở lớp 11 môn sinh học Đồng thời, nghiên cứu cũng xác định tính khả thi của đề tài, qua đó góp phần nâng cao hiệu quả giảng dạy và học tập trong lĩnh vực sinh học.

Trong học kỳ 1 năm học 2020 – 2021, tôi đã bố trí thực nghiệm nghiên cứu trên 3 lớp 11A1, 11A4, 11D2 với tổng số 130 học sinh Kết quả đánh giá học sinh được thực hiện thông qua việc kết hợp bài kiểm tra kiến thức và đánh giá sản phẩm nhóm, dựa trên các tiêu chí thực hiện hoạt động trải nghiệm sáng tạo với chủ đề "Quang hợp ở thực vật" trong môn Sinh học 11.

Tiêu chí (SĨ SỐ: 42 HS)

(SĨ SỐ: 44) SĨ SỐ: 44 HS) Điểm < 3 0 (0%) 0(0%) 0(0%) Điểm từ 3 đến < 5 0 (0%) 0 (0%) 0(0%)

“Tổ chức các hoạt động trải nghiệm sáng tạo trong dạy học chủ đề: Quang hợp ở thực vật, Sinh học 11 – THPT” Điểm từ 5 đến

Định dạng
Số trang	69
Dung lượng	18,56 MB