Giải Giải Giải Giải Giải Giải Giải pháp hoàn thiện hệ thống giáo dục phật giáo Việt Nam trong bối cảnh hiện nayGiải pháp hoàn thiện hệ thống giáo dục phật giáo Việt Nam trong bối cảnh hiện nayGiải pháp hoàn thiện hệ thống giáo dục phật giáo Việt Nam trong bối cảnh hiện nayGiải pháp hoàn thiện hệ thống giáo dục phật giáo Việt Nam trong bối cảnh hiện nayGiải pháp hoàn thiện hệ thống giáo dục phật giáo Việt Nam trong bối cảnh hiện nay
Những nghiên cứu về hệ thống giáo dục nói chung
Hệ thống giáo dục (HTG) đóng vai trò quan trọng trong việc tổ chức giáo dục của một quốc gia hay tổ chức xã hội, giúp thực hiện các mục tiêu giáo dục một cách thống nhất và có quy mô xã hội Nhiều nghiên cứu quốc tế đã được công bố về HTG từ cổ đại đến hiện đại, bao gồm cả phương Đông và phương Tây.
Tác giả Vũ Ngọc Hải định nghĩa giáo dục (G) như một tiểu hệ thống trong hệ thống kinh tế - xã hội, nhấn mạnh rằng giáo dục thường được hiểu qua hệ thống nhà trường Trong đó, các loại hình trường, vị trí, chức năng và mối quan hệ giữa chúng trong các bậc học được phản ánh rõ ràng, tạo nên một bức tranh tổng thể về giáo dục trong toàn hệ thống.
Theo tác giả Thái uy Tuyên, HTG được xem như một hệ thống con trong cấu trúc xã hội lớn hơn, có mối liên hệ hữu cơ với các hệ thống con khác như chính trị, kinh tế, khoa học, kỹ thuật và văn hóa Tuy nhiên, HTG vẫn giữ được tính độc lập tương đối, điều này thể hiện qua sự khác biệt về cấu trúc so với các hệ thống con khác.
Nhóm tác giả do Trần Thị Tuyết Oanh dẫn đầu định nghĩa rằng hệ thống giáo dục (HTG) bao gồm các loại hình giáo dục và nhà trường được tổ chức theo một trình tự nhất định, trải dài từ bậc học mầm non cho đến đại học và sau đại học.
Hệ thống giáo dục quốc dân (HTG) được định nghĩa bởi tác giả Nguyễn Xuân Thanh là bao gồm hệ thống nhà trường, cơ sở giáo dục ngoài nhà trường, và các cơ quan quản lý giáo dục cùng nghiên cứu khoa học giáo dục, nhằm thực hiện giáo dục chính quy và không chính quy cho nhân dân Trung tâm Hợp tác giáo dục quốc tế Hà Lan (NUFFI) đã nghiên cứu hệ thống giáo dục của nhiều quốc gia, bao gồm HTG Vương quốc Anh, Hoa Kỳ và Nhật Bản HTG Vương quốc Anh, bao gồm Anh, xứ Wales và Scotland, và HTG Hoa Kỳ đều có sự đa dạng lớn về nội dung và chất lượng mà không có kỳ thi chuẩn quốc gia Trong khi đó, HTG Nhật Bản được thiết lập sau Thế chiến II và vẫn duy trì gần như nguyên vẹn đến nay.
Năm 1964, các chương trình cao đẳng 2 hoặc 3 năm được thiết lập thành hệ thống chuẩn Luật giáo dục trường học tại Trung Quốc Những năm 1960 chứng kiến sự ra đời của các trường cao đẳng công nghệ, và năm 1990 đánh dấu sự hình thành một hệ thống trung học cơ sở thống nhất trên toàn quốc Mô hình hệ thống giáo dục Trung Quốc được khảo sát từ năm 1977 đến 1980, với tổng thời gian giáo dục tiểu học và trung học là 12 năm, sau đó là kỳ tuyển sinh quốc gia bậc cao đẳng Chương trình đại học kéo dài 4 năm, trong khi chương trình sau đại học, bậc thạc sĩ, là 3 năm.
Hàn Quốc đã giao cho Bộ Giáo dục trách nhiệm quản lý tất cả các loại hình giáo dục từ năm 1948, bao gồm xây dựng chính sách, phát triển chương trình giảng dạy, hỗ trợ tài chính cho hệ thống trường học và giám sát đào tạo giáo viên Tại Canada, các tỉnh và địa phương chịu trách nhiệm về giáo dục tiểu học, trung học và đại học, với mỗi tỉnh có một Bộ Giáo dục phụ trách hoạch định chính sách và giám sát chất lượng giáo dục Kể từ năm 1967, các Bộ Giáo dục địa phương đã thường xuyên liên lạc thông qua Hội đồng Bộ trưởng Giáo dục Canada Ở Singapore, Bộ Giáo dục quản lý hơn 350 cơ sở giáo dục và 29.000 giáo viên, với ngân sách hàng năm dành cho giáo dục khoảng đáng kể.
Tạp chí M Times trong năm 2016 đã công bố bảng xếp hạng Các HTGD hàng đầu thế giới Top 10 hệ thống theo thứ tự là: (1) Hàn Quốc; (2) Nhật ản; (3)
Singapore, Hong Kong, Phần Lan, Vương quốc Anh, Canada, Hà Lan, Ireland và A Lan là những hệ thống giáo dục hàng đầu thế giới Để đạt được thành công, các hệ thống này chủ yếu dựa vào ba yếu tố quan trọng: chất lượng giáo viên, đào tạo đội ngũ giáo viên thành những người hướng dẫn hiệu quả, và đảm bảo hệ thống cung cấp hướng dẫn tốt nhất cho mọi học viên Đây là kết luận từ nghiên cứu của công ty tư vấn McKinsey, dựa trên khảo sát 25 hệ thống trường học toàn cầu, trong đó có 10 hệ thống xuất sắc nhất Các nghiên cứu liên quan của các nhà khoa học trong và ngoài nước đã chỉ ra những vấn đề cơ bản này.
- HTG là một hệ thống vệ tinh của hệ thống xã hội
- HTG là một chỉnh thể thống nhất mang tính đặc thù về giáo dục
HTG, hay còn gọi là HTG quốc dân, là một hệ thống giáo dục bao gồm nhiều loại hình trường học được tổ chức theo trình tự từ bậc mầm non đến đại học hoặc sau đại học Hệ thống này còn bao gồm các cơ quan quản lý giáo dục và nghiên cứu khoa học giáo dục, nhằm mục đích cung cấp giáo dục cho nhân dân.
- ánh giá các HTG trên toàn cầu và bài học đưa đến thành công.
Những nghiên cứu về giáo dục Phật giáo
Phật giáo, một trong những tôn giáo lớn nhất và có lịch sử lâu đời nhất, xuất phát từ Ấn Độ và đã có ảnh hưởng sâu rộng từ quá khứ đến hiện đại Nhiều nhà nghiên cứu, khoa học và trí thức trên toàn thế giới đã quan tâm đến các khía cạnh của Phật giáo, bao gồm lịch sử, triết lý, đạo đức, văn hóa, văn học, nghệ thuật, và đặc biệt là giáo dục Các công trình nghiên cứu trong và ngoài nước đã đề cập đến những vấn đề cơ bản liên quan đến tôn giáo này.
- Lịch sử Phật giáo các quốc gia và vùng miền nói chung: Đại cương lịch sử
Phật giáo thế giới của Andrew Skilton [99]; Thế giới Phật giáo ở Đông Nam Á của
Donald K Swearer đã nghiên cứu lịch sử Phật giáo Nguyên thủy ở Đông Nam Á, trong khi Kanai Lal Hazra cung cấp cái nhìn tổng quan về Phật giáo ở Sri Lanka H.R Perera đã viết về lịch sử Phật giáo ở Miến Điện, và Roger Bischoff cũng góp phần với những thông tin quý giá về chủ đề này Karuna Kusalaya đã biên soạn tài liệu về lịch sử và hiện tại của Phật giáo ở Thái Lan, trong khi Pataraporn Sirikanchana tìm hiểu sâu hơn về Phật giáo Thái Lan Cuối cùng, Phạm Nguyên Long đã nghiên cứu lịch sử Thái Lan, góp phần làm phong phú thêm kiến thức về Phật giáo trong khu vực.
Nguyễn Tương Lai [56]; Miến Điện – Mặt trời lên của Thích Thái Hòa [48];
Nghiên cứu của Hudaya Kandahjaya đã chỉ ra những đóng góp bền vững của đạo Phật trong giáo dục nhằm thúc đẩy phát triển toàn cầu Bên cạnh đó, chương trình giảng dạy về Tâm lý học Phật giáo và trị liệu/huấn luyện của G.T Maurits cũng mang lại giá trị quan trọng trong lĩnh vực này.
Kwee nhấn mạnh những thành tựu trí tuệ thông qua giáo dục Phật giáo, trong khi Saw Yee Mon hy vọng vào những tiến bộ này Chintala Venkata Sivasai khám phá cả cơ hội lẫn thách thức đối với giáo dục Phật giáo ở châu Âu và Ấn Độ Sermsap Vorapanya và Diane Dunlap đưa ra cái nhìn về lý tưởng Phật giáo trong việc hỗ trợ trẻ em khuyết tật tại Thái Lan, thông qua góc nhìn của các hiệu trưởng trường dạy hòa nhập.
Nhiệm vụ giáo dục con người theo tôn giáo của Peter – Hans Kolvenbach nhấn mạnh tầm quan trọng của giáo dục trong việc hình thành nhân cách Tamas Agocs đặt ra câu hỏi về sự tương thích giữa giáo dục Phật giáo và giáo dục hiện đại, trong khi Mahinda Deegalle khám phá cách Phật giáo có thể góp phần vào giáo dục công dân toàn cầu Đại học Nalanda và Quỹ Hỗ trợ giáo dục Phật giáo của Pasadika đóng vai trò quan trọng trong việc bảo tồn và phát triển tri thức Phật giáo Khammai Dhammasami phản ánh về việc lội ngược dòng trong giáo dục, trong khi Nandisena đưa ra chẩn đoán về khủng hoảng kinh tế hiện nay và các phương pháp tiềm năng dựa theo Phật giáo Cuối cùng, Ananda W P Guruge nghiên cứu giáo dục Phật giáo trong bối cảnh Ấn Độ cổ đại, khẳng định giá trị lâu dài của tri thức Phật giáo.
Phật giáo đã có ảnh hưởng sâu sắc đến xã hội, văn hóa, giáo dục, chính trị và kinh tế, thể hiện sự giao thoa giữa chủ nghĩa lý tưởng và chủ nghĩa thực tế Nghiên cứu của Khammai về giáo dục tu viện ở Miến Điện và Thái Lan từ thế kỷ XVII đến nay (2004) cho thấy vai trò quan trọng của Phật giáo trong việc hình thành và phát triển các giá trị xã hội cũng như hệ thống giáo dục Qua đó, Phật giáo không chỉ định hình tư tưởng mà còn góp phần vào sự phát triển kinh tế và chính trị của khu vực.
Dhammasami nhấn mạnh giá trị của Phật giáo trong việc xây dựng giá trị chung của người Việt Nam trong thời kỳ Công nghiệp hóa và Hội nhập Phạm Minh Hạc đề cập đến vai trò của Phật giáo trong đời sống hiện đại, trong khi Nguyễn ình hú suy nghĩ về tầm ảnh hưởng của nó đối với xã hội Phạm Tất ong khám phá sự đóng góp của Phật giáo vào giáo dục và đào tạo Nát-un Rươn phân tích tiến trình giáo dục Campuchia từ 1945 đến nay Tapan Barua so sánh ảnh hưởng của giáo dục Phật giáo trong tu viện đối với công tác giảm nghèo giữa Sri Lanka và Bangladesh Santosh K Gupta nghiên cứu quy mô phúc lợi xã hội của Viên Phật giáo tại Hàn Quốc, và Xiao Ping thực hiện nỗ lực truyền bá kiến thức về đạo Phật trong hệ thống đại học.
Những nghiên cứu về hệ thống giáo dục Phật giáo
HTG Phật giáo được xem như một chỉnh thể và là vùng đất mới chưa được nghiên cứu sâu rộng Qua quá trình nghiên cứu, tác giả nhận thấy giáo dục Phật giáo đã phát triển thành hệ thống sau hơn hai nghìn năm, đặc biệt tại các quốc gia như Thái Lan, Myanmar và Việt Nam Giáo dục Phật giáo tại Việt Nam có đầy đủ yếu tố của một HTG tương tự như HTG quốc dân, từ đó tác giả đã chọn đề tài nghiên cứu HTG Phật giáo Việt Nam trong bối cảnh hiện nay và đề xuất giải pháp hoàn thiện Thuật ngữ hệ thống xuất hiện từ thế kỷ XVII và chỉ thực sự trở nên phổ biến vào đầu thập kỷ 70 thế kỷ XX, trở thành công cụ nghiên cứu và quản lý hiệu quả Các công trình nghiên cứu trong và ngoài nước đã đề cập đến những vấn đề cơ bản liên quan đến HTG Phật giáo.
Nghiên cứu hiện nay về hệ thống giáo dục Phật giáo Việt Nam tập trung vào các thành tố quan trọng như cơ cấu bậc học, chương trình và nội dung đào tạo các cấp học, hệ đào tạo niên chế, cũng như cơ cấu quản lý từ trung ương đến địa phương và các cơ sở giáo dục Bên cạnh đó, phương pháp giảng dạy tại các học viện cũng được chú trọng, phản ánh những bước tiến đáng kể trong công tác giáo dục và đào tạo của hệ thống này.
Giáo hội Phật giáo Việt Nam của Phúc Nguyên [59]; Tham luận về một mô hình học viện Phật học tại Việt Nam của Thích Thanh Thắng [88]
Phát triển một chương trình giáo dục Phật giáo cấp đại học dựa trên tư tưởng Từ Bi và Xả là một bước tiến quan trọng trong việc áp dụng các khái niệm giáo dục Phật Chương trình này không chỉ giúp sinh viên hiểu sâu sắc về triết lý Phật giáo mà còn khuyến khích họ thực hành những giá trị nhân văn, tạo ra một môi trường học tập tích cực và hòa hợp Việc tích hợp các nguyên lý như từ bi và xả vào giáo dục sẽ nâng cao khả năng tư duy phản biện và phát triển nhân cách cho sinh viên, đồng thời góp phần xây dựng một xã hội an lạc và bền vững.
Giáo trong chương trình học cấp học viện của Polgaswatte Paramananda [67]
Chương trình đào tạo cấp đại học tại Học viện Nam Thiên của Juewei Shi mang đến ứng dụng Phật học hấp dẫn, kết hợp giữa lý thuyết và thực tiễn Chương trình này không chỉ giúp sinh viên hiểu sâu về viễn kiến Phật học mà còn biến những kiến thức đó thành hiện thực trong cuộc sống.
Hệ thống các trường Phật học vào ngày chủ nhật ở Sri Lanka đóng vai trò quan trọng trong việc thực hiện Mục Tiêu Phát Triển Thiên Niên Kỷ mà Liên Hiệp Quốc đề ra Nghiên cứu của D W Dhanapala chỉ ra rằng giáo dục Phật Pháp trong các trường học không chỉ giúp nâng cao kiến thức mà còn giải quyết các vấn đề xã hội, từ đó góp phần đạt được các mục tiêu phát triển bền vững tại Sri Lanka.
Tổ chức xã hội Phật giáo đóng vai trò quan trọng trong việc nâng cao giáo dục trẻ em tại Sri Lanka Chương trình nghiên cứu sự phát triển của trẻ em được thực hiện bởi All Ceylon Buddhist Congress, do Praneeth Abayasundera - W M dẫn dắt, đã chỉ ra những đóng góp tích cực của tổ chức này trong việc cải thiện chất lượng giáo dục và hỗ trợ sự phát triển toàn diện cho trẻ em Thông qua các hoạt động giáo dục và từ thiện, tổ chức đã giúp trẻ em có cơ hội tiếp cận kiến thức và phát triển kỹ năng cần thiết cho tương lai.
Nghiên cứu về Mahāvihāra, cơ sở giáo dục Phật giáo quan trọng nhất trong lịch sử Sri Lanka, cho thấy đây là trung tâm đào tạo giáo pháp và giới luật Phật giáo bậc cao do Bimalendra Kumar lãnh đạo.
Trong bối cảnh toàn cầu hóa hiện nay với nhiều thách thức, việc các trường đại học Phật giáo đóng vai trò cầu nối giữa Pháp và Tăng với văn hóa và xã hội là giải pháp cần thiết Nhiệm vụ này được nhấn mạnh bởi Reverend Dr Gregory Sharkey, SJ, cho thấy sự đồng nhất và tầm quan trọng của các trường đại học trong việc vượt qua những khó khăn hiện tại.
Khảo sát về các trường đại học Phật giáo trải dài qua lịch sử nhân loại được chia thành ba giai đoạn chính Giai đoạn đầu tiên là sự hình thành của mô hình đại học đầu tiên do Đức Phật sáng lập, với việc giảng dạy diễn ra tại nhiều địa điểm trong suốt 45 năm Giai đoạn thứ hai chứng kiến việc giảng dạy Phật học mở rộng ra ngoài khuôn viên tu viện, với chương trình và giáo trình được tổ chức và phát triển bởi nhiều trường đại học tư Cuối cùng, giai đoạn ba đánh dấu sự tích hợp của Phật học vào nhiều trường đại học trên toàn thế giới, nhằm đáp ứng nhu cầu học hỏi và giảng dạy hiện nay, như sự tiến bộ của các trường đại học Phật giáo của Ashin Pyinnyeinda tại Pune.
Trường học tu viện xưa và các đại học Phật giáo hiện nay ở Myanmar đóng vai trò quan trọng trong việc giáo dục và rèn luyện đạo đức cho tất cả học viên, không phân biệt xuất thân, tôn giáo hay giới tính Những cơ sở giáo dục này không chỉ miễn học phí mà còn cung cấp nơi ăn ở miễn phí cho học sinh, thể hiện tinh thần nhân ái và bình đẳng trong giáo dục.
Tình hình chùa chiền và giáo dục Phật học tại Trung Quốc trong những năm cuối thế kỷ 20 đến nay đã có những thay đổi tích cực ở một số khía cạnh, nhưng vẫn còn nhiều khó khăn và hạn chế Nghiên cứu của Xuan Fang về giáo dục đại học Phật giáo Trung Quốc đương đại cho thấy sự phát triển nhưng cũng chỉ ra những thách thức cần vượt qua để nâng cao chất lượng giáo dục trong lĩnh vực này.
Giáo dục Phật giáo được xây dựng trên bốn yếu tố chính: ức Phật, vị thầy điển hình; Tăng-già, một xã hội học tập; tự viện/chùa chiền, cơ sở giảng dạy giáo dục Phật học; và chủ nghĩa tự do tư tưởng của đạo Phật, là động lực thúc đẩy sự phát triển giáo dục Tuy nhiên, mục tiêu của việc học không chỉ là kiến thức mà còn là sự chuyển hóa người học, giúp họ trở nên tốt hơn về mặt đạo đức và tinh thần, như đã nêu trong tác phẩm của Ananda W P Guruge.
Chương trình học, dù là thế học hay Phật học, cần được thiết kế để học sinh nhận thấy sự kết nối trong khối kiến thức, bao gồm sự liên kết giữa các môn học, giữa thế giới, trong cộng đồng, về tư tưởng, cũng như kết nối giữa thể chất và tinh thần, và kết nối về tâm hồn Giáo dục hướng đến trí tuệ theo quan điểm của John P Miller.
Phật giáo đóng vai trò quan trọng trong giáo dục trẻ em từ giai đoạn trước khi mang thai cho đến khi trẻ 6 tuổi Trong giai đoạn này, có bốn thời kỳ chính: trước khi mang thai, trong thai kỳ, trẻ sơ sinh đến 2 tuổi và từ 2 đến 6 tuổi Việc áp dụng các nguyên tắc Phật giáo trong giáo dục trẻ nhỏ giúp hình thành nền tảng vững chắc cho sự phát triển tâm hồn và trí tuệ của trẻ.
Giáo dục Phật giáo truyền thống và giáo dục hiện đại có nhiều điểm khác biệt, tuy nhiên, việc so sánh giữa hai hệ thống giáo dục này giúp làm rõ những giá trị riêng của mỗi bên Để hài hòa giữa giáo dục Phật giáo và giáo dục hiện đại, cần áp dụng những biện pháp thực tế nhằm duy trì bản sắc văn hóa và giá trị cốt lõi của cả hai Nghiên cứu của Tamos Agocs chỉ ra rằng, mặc dù có vẻ không tương thích, nhưng vẫn có thể tìm ra những điểm chung để phát triển một hệ thống giáo dục toàn diện và hiệu quả.
