Case study
Chị Liên là một người phụ nữ hiền lành và đảm đang Chị thường hay tới chùa Dược
Tại Sư, nơi tôi tu học, tôi đã có dịp trò chuyện và làm quen với chị Liên, một công nhân 30 tuổi đang làm việc tại xưởng may Ken, địa chỉ 480 Đường Bình Quới, Phường 28, Quận Bình Thạnh, Thành phố Hồ Chí Minh Chị chia sẻ về gia đình mình, trong đó có chồng chị là anh Tiến, 35 tuổi, làm nghề gia công cơ khí tại xưởng Minh Việt trên đường Xô Viết Nghệ Tĩnh, Phường 24, Quận Bình Thạnh, Thành phố Hồ Chí Minh.
Chị Liên và anh kết hôn cách đây 4 năm và hiện tại họ có một con trai 3 tuổi tên là Quân Gia đình chị đang sinh sống tại Quận Bình Thạnh, Thành phố Hồ Chí Minh.
Trước khi có con, cuộc sống gia đình của chị diễn ra bình yên như bao cặp vợ chồng khác Tuy nhiên, khi nhận thấy những biểu hiện khác thường ở con như đi nhón chân, ít giao tiếp mắt, và tỏ ra thờ ơ với sự quan tâm của gia đình, vợ chồng chị quyết định đưa con đến Bệnh viện Nhi đồng Thành phố Hồ Chí Minh Kết quả chẩn đoán từ bác sĩ cho thấy con chị mắc hội chứng rối loạn phổ tự kỷ, một thông báo khiến chị cảm thấy hoang mang và lo lắng, vì chị không có nhiều kiến thức về hội chứng này và không biết phải làm gì để hỗ trợ con tốt nhất.
Khi biết cháu Quân mắc hội chứng tự kỷ, cuộc sống gia đình chị gặp nhiều khó khăn và xáo trộn, khiến hàng xóm xung quanh bàn tán Tương tự như chị Liên, ba mẹ chồng chị cũng buồn bã khi hay tin cháu nội bị tự kỷ Ba chồng chị hiện đã 70 tuổi, và mẹ chồng chị cũng không khỏi lo lắng.
Ông bà Tiến, ở tuổi 68, rất vui mừng khi có cháu Quân, con trai duy nhất của họ Mẹ chồng chị thường rơi nước mắt khi nhìn thấy những đứa trẻ hàng xóm 3 tuổi vui vẻ, trong khi cháu Quân, ở tuổi này, lại chỉ biết nói một số từ đơn giản như "ba", "bà", "bánh" Cháu thường im lặng và không quan tâm đến mọi người xung quanh, điều này khiến ông bà lo lắng về sự phát triển ngôn ngữ của cháu.
Cháu Quân có khả năng giao tiếp hạn chế, không biết cách tương tác và thiết lập mối quan hệ với người khác Khi muốn một đồ vật, cháu thường kéo tay ba mẹ hoặc ông bà tới đó thay vì chỉ tay Nếu không được hiểu ý, cháu dễ nổi giận và khóc Hành vi tiêu cực này khiến chị Liên lo lắng và căng thẳng, vì không biết cách dạy con Tình trạng căng thẳng kéo dài khiến chị không muốn ăn, dẫn đến việc ăn uống thất thường và đau bao tử.
Mối quan hệ giữa vợ chồng chị ngày càng trở nên xa cách, dẫn đến mâu thuẫn và bất đồng quan điểm trong cuộc sống gia đình, khiến chị cảm thấy buồn rầu.
Kể từ khi biết cháu Quân mắc hội chứng rối loạn phổ tự kỷ, anh Tiến đã đổ lỗi cho chị Liên không biết chăm sóc con, dẫn đến tình trạng của cháu Sau giờ làm, anh thường đi nhậu say xỉn và trách móc chị Chị Liên hiếm khi có cơ hội trò chuyện với chồng vì anh làm việc từ sáng đến tối muộn, và khi về nhà, anh luôn trong tình trạng say xỉn, không cho chị cơ hội giải thích rằng tự kỷ không phải lỗi của chị Sự xa cách này dần khiến mối quan hệ của họ trở nên căng thẳng, mặc dù chị biết anh Tiến vẫn yêu thương bé Quân.
Chị Liên, với gia đình ít người và ba mẹ chồng cao tuổi, vừa đi làm kiếm tiền vừa chăm sóc bé Quân và ba mẹ chồng Sau khi tìm hiểu, chị đưa bé Quân đi can thiệp tại các trung tâm cho trẻ tự kỷ nhưng không thấy tiến bộ, khiến chị đôi khi cảm thấy nản lòng Tuy nhiên, tình thương dành cho con không cho phép chị bỏ cuộc Để hỗ trợ chị, ba mẹ chồng đã tự chăm sóc nhau và giúp việc nhà, tạo điều kiện cho chị nghỉ ngơi và chăm sóc bé Quân Việc chăm sóc trẻ tự kỷ khó khăn hơn nhiều so với trẻ bình thường, nên chị thường xuyên xin về sớm và nghỉ làm tại xưởng may, dẫn đến việc bị cắt thưởng và giảm lương, làm cho tình hình kinh tế gia đình càng khó khăn hơn.
Chồng chị vẫn tiếp tục đưa tiền cho chị chi tiêu hàng tháng, nhưng anh Quân thường xuyên đi nhậu và lơ là với gia đình Dù ba mẹ chồng đã nhiều lần khuyên nhủ, anh vẫn không thay đổi thói quen của mình.
Ba chị Liên mất sớm, mẹ chị năm nay 65 tuổi và hiện đang sống cùng gia đình em trai 27 tuổi tên Hưng, người đã lập gia đình Vợ chồng Hưng làm công nhân và nuôi con nhỏ, nên tình hình kinh tế của họ không khá giả, không thể hỗ trợ chị Tuy nhiên, mỗi khi gặp hoặc trò chuyện qua điện thoại, mẹ và em trai luôn động viên chị vượt qua mọi khó khăn trong cuộc sống.
Chị Liên, do tính chất công việc may, thường xuyên bị đau lưng, mỏi vai và nhức cột sống Mặc dù chị có ý định đi khám, nhưng chưa sắp xếp được thời gian Khi cảm thấy mệt mỏi, chị thường lên chùa lễ Phật Là một Phật tử từ khi chưa lập gia đình, chị Liên duy trì thói quen ăn chay bốn ngày mỗi tháng vào các ngày 30, mùng 1, 14 và 15.
Dù công việc bận rộn, chị luôn tranh thủ thời gian lên chùa lễ Phật, cầu nguyện cho gia đình và bé Quân sức khỏe, bình an.
Cuộc sống của chị Liên bỗng trở nên hỗn loạn, khiến chị rơi vào trạng thái bế tắc và khủng hoảng tâm lý Trong quá trình trò chuyện, tôi đã ghi chép lại câu chuyện của chị và thu thập thêm thông tin từ gia đình, họ hàng và hàng xóm để có cơ sở hỗ trợ chị Liên một cách hiệu quả nhất.
Phân tích vấn đề của thân chủ
Những đặc điểm cá nhân của thân chủ
- Giới tính sinh học: Nữ
- Sức khỏe: Hiện chị Liên đang gặp một số vấn đề liên quan đến công việc, chăm sóc, giáo dục con và khó khăn tâm lý
➢ Hệ thần kinh: Những vấn đề xảy ra trong gia đình khiến chị Liên bị căng thẳng, stress nên cơ thể bị suy nhược và sụt cân
➢ Hệ tiêu hóa: Chị bị đau bao tử do ăn uống thất thường
➢ Hệ cơ xương: Do làm việc tại xưởng may phải ngồi nhiều nên chị bị đau lưng, mỏi vai và nhức cột sống
Theo lý thuyết xử lý thông tin, chị Liên chưa từng đối mặt với hoàn cảnh hiện tại, dẫn đến việc chị thiếu những sơ cấu cần thiết để thích ứng.
Chị Liên nhận thức rõ vai trò và trách nhiệm của mình trong gia đình, đặc biệt là với ba mẹ chồng và con trai Mặc dù chị nhận biết được các tình huống trong cuộc sống hàng ngày, nhưng vẫn chưa tìm ra cách giải quyết hiệu quả Khi phát hiện con trai mắc hội chứng rối loạn phổ tự kỷ, chị hiểu rằng cần phải đưa con đi can thiệp để giúp con tiến bộ Tuy nhiên, chị lại gặp khó khăn trong việc chăm sóc và giáo dục con, đặc biệt khi chứng kiến những hành vi tiêu cực như khóc và “ăn vạ” Điều này khiến chị cảm thấy lo lắng và hoang mang.
Chị Liên, người luôn yêu thương gia đình và thân thiện với bạn bè, đã trải qua nhiều xáo trộn kể từ khi cháu Quân được chẩn đoán mắc hội chứng rối loạn phổ tự kỷ Chồng chị đổ lỗi cho chị về việc chăm sóc con, trong khi hàng xóm dị nghị và công ty cắt thưởng, giảm lương do chị thường xuyên xin về sớm để chăm sóc con Những áp lực này khiến chị cảm thấy buồn rầu và lo lắng, điều này hoàn toàn dễ hiểu khi chị sống trong một môi trường gia đình và cộng đồng gắn bó, nơi mọi người quan tâm đến nhau.
Cái tôi cảm xúc sống trong sự giằng xé, đau khổ khi bị chồng đổ lỗi, trách móc con trai tự kỷ là do chị
Chị Liên là Phật tử, chị theo đạo Phật từ khi chưa lập gia đình Mỗi tháng chị ăn chay
4 ngày (30, mùng 1, 14 và 15) Mỗi khi rảnh là chị lên chùa lễ Phật để cầu cho gia đình và
6 bé Quân được bình an Gác lại những lo toan, bộn bề của cuộc sống, mỗi phút giây lễ Phật khiến chị Liên cảm thấy lòng mình thanh thản.
Phân tích vấn đề của thân chủ dựa trên các quan điểm lý thuyết về hành vi con người
Mỗi thành viên trong gia đình đóng vai trò quan trọng trong việc tạo thành một hệ thống gắn kết, mang lại hạnh phúc và cơ hội phát triển Tuy nhiên, khi hệ thống này lỏng lẻo, như trường hợp của gia đình chị Liên, các thành viên dễ xa cách và ít quan tâm đến nhau Chị Liên đang đối mặt với khó khăn khi con trai mắc hội chứng rối loạn phổ tự kỷ, ảnh hưởng đến tâm lý và hành vi của cả gia đình Chồng chị đổ lỗi cho chị, dẫn đến mâu thuẫn và khoảng cách giữa hai vợ chồng ngày càng lớn Chị Liên cũng lo lắng và thiếu thông tin về căn bệnh của con, khiến chị chưa biết cách hỗ trợ tốt nhất cho con mình Hơn nữa, mối quan hệ của gia đình chị với các hệ thống xã hội khác như trường học, bệnh viện và cộng đồng cũng ảnh hưởng đến sự ổn định và thay đổi trong gia đình Do đó, để giúp chị Liên giải quyết vấn đề, cần tìm kiếm nguồn lực từ các hệ thống xã hội xung quanh.
Dựa trên quan điểm hệ thống, sự tương tác giữa các thành viên trong gia đình giúp làm rõ mối quan hệ xung đột và mâu thuẫn giữa chị Liên và anh Tiến Từ khi
Trong mối quan hệ vợ chồng, chị Liên phải đối mặt với nhiều mâu thuẫn khi anh Tiến thường xuyên đi nhậu và bỏ bê gia đình Anh không còn hỗ trợ tài chính hàng tháng như trước, khiến chị vừa phải làm việc kiếm tiền, vừa chăm sóc con cái và cha mẹ chồng Sự thiếu chia sẻ và gánh vác từ chồng đã khiến cho tình cảm vợ chồng ngày càng xa cách, gây ra căng thẳng và suy nhược cơ thể cho chị Liên, dẫn đến tình trạng sụt cân.
Qua quá trình thu thập thông tin từ chị Liên, người viết nhận thấy rằng gia đình chị đang gặp phải mâu thuẫn và bất đồng quan điểm, đặc biệt là mối quan hệ xa cách với hàng xóm Nguyên nhân chính là do sự kỳ thị xung quanh việc bé Quân mắc hội chứng rối loạn phổ tự kỷ, dẫn đến việc hàng xóm thường xuyên bàn tán và nhìn chằm chằm mỗi khi mẹ con chị ra ngoài Sự thiếu thoải mái này đã khiến chị Liên hạn chế tiếp xúc với cộng đồng xung quanh.
3.2.3 Quan điểm lựa chọn hợp lý
Trong cuộc sống hàng ngày, mỗi người đều có cách lựa chọn và xử lý tình huống riêng, và gia đình chị Liên cũng không ngoại lệ.
Ba mẹ chồng chị nhận thấy những vất vả của con dâu khi vừa chăm sóc con cái vừa đi làm, nên họ quyết định tự chăm sóc lẫn nhau và hỗ trợ chị trong việc nhà Điều này giúp chị có thêm thời gian nghỉ ngơi sau giờ làm việc và có thể dành nhiều thời gian hơn cho bé Quân.
Chị Liên, sau khi phát hiện con trai mắc hội chứng rối loạn phổ tự kỷ, đã tích cực tìm hiểu và hỏi ý kiến bạn bè, đồng nghiệp về các trung tâm can thiệp hỗ trợ trẻ tự kỷ để đưa con đến học Chị nhận thức rõ tầm quan trọng của việc can thiệp sớm, vì vậy đã dành nhiều thời gian chăm sóc và hỗ trợ con để giúp con tiến bộ hơn.
Khác với chị Liên, anh Tiến vẫn chưa chấp nhận rằng bé Quân mắc hội chứng tự kỷ, dẫn đến việc anh đổ lỗi cho vợ về khả năng chăm sóc con Thay vì cùng nhau chia sẻ trách nhiệm, anh tìm niềm vui trong rượu, bỏ bê gia đình và không chu cấp tài chính cho vợ hàng tháng, khiến chị Liên cảm thấy buồn phiền.
Sự xử lý vấn đề của từng thành viên trong gia đình có vai trò quan trọng trong việc duy trì sự bền vững và gắn bó Nếu mỗi người đều đưa ra những quyết định đúng đắn và sáng suốt, gia đình sẽ ngày càng khăng khít Ngược lại, những lựa chọn không hợp lý từ bất kỳ thành viên nào có thể dẫn đến việc không giải quyết được vấn đề, gây căng thẳng trong mối quan hệ giữa các thành viên.
3.2.4 Quan điểm xây dựng xã hội
Gia đình chị Liên đang trải qua những thay đổi lớn với mâu thuẫn giữa chị và anh Tiến, khi anh thường xuyên đi nhậu và bỏ bê gia đình Mặc dù đã nhận được nhiều lời khuyên từ ba mẹ chồng, anh Tiến vẫn không thay đổi Để giải quyết vấn đề này, người viết sẽ hỗ trợ chị Liên tìm kiếm giải pháp thông qua một buổi trò chuyện, nơi mọi thành viên có thể thảo luận và chia sẻ những khúc mắc, từ đó thống nhất vai trò và hành động phù hợp trong gia đình.
Gia đình chị Liên đang gặp khó khăn trong mối quan hệ với hàng xóm do những lời bàn tán về bé Quân, người mắc hội chứng rối loạn phổ tự kỷ Để cải thiện tình hình, người viết sẽ phối hợp với các cơ sở y tế địa phương để tổ chức các hoạt động tuyên truyền, nhằm nâng cao nhận thức của cộng đồng về hội chứng này.
3.2.5 Quan điểm tâm lý năng động
Cuộc sống gia đình chị Liên bỗng chốc rơi vào khủng hoảng khi nhiều vấn đề ập đến, khiến chị không biết phải làm gì Với tình yêu thương con, chị đã nỗ lực tìm kiếm phương pháp chữa trị và can thiệp để con có cuộc sống bình thường như bao trẻ khác Tuy nhiên, áp lực kinh tế, mâu thuẫn với chồng và khoảng cách với hàng xóm khiến chị càng thêm căng thẳng Để tìm kiếm sự bình yên trong tâm hồn, chị thường lên chùa lễ Phật, cầu nguyện cho gia đình và bé Quân sức khỏe, bình an.
Gia đình chị Liên có ba mẹ chồng đã cao tuổi và chỉ có một con trai là anh Tiến, vì vậy họ rất vui mừng khi có cháu Tuy nhiên, khi biết bé Quân mắc hội chứng rối loạn phổ tự kỷ, ba mẹ chồng chị cảm thấy buồn rầu Mỗi khi nhìn thấy những đứa trẻ hàng xóm vui vẻ trở về từ trường, mẹ chồng chị không thể cầm được nước mắt khi nhớ đến bé Quân, vì cháu đã 3 tuổi nhưng vẫn chưa biết giao tiếp với mọi người xung quanh.
Vợ chồng chị Liên đều đang trong độ tuổi lao động với công việc ổn định, chị làm ở xưởng may còn anh Tiến làm ở xưởng gia công cơ khí Hiện tại, họ phải đảm nhận hai vai trò quan trọng: vừa chăm sóc và phụng dưỡng cho ba mẹ già, vừa giáo dục và nuôi dưỡng bé Quân.
Cậu bé Quân, 3 tuổi, vừa được bác sĩ chẩn đoán mắc hội chứng rối loạn phổ tự kỷ Ở độ tuổi này, lẽ ra Quân đã có thể giao tiếp, ca hát, đọc thơ và chia sẻ với mẹ những điều đơn giản từ trường lớp như bữa ăn hay các hoạt động trong ngày Tuy nhiên, hiện tại, cháu vẫn chưa đạt được những kỹ năng này.
Các công cụ sử dụng trong quá trình làm việc với thân chủ
Chưa biết cách chăm sóc, giáo dục bé Quân
Hàng xóm xung quanh dị nghị Điều kiện kinh tế của chị khó khăn
Chồng hay đi nhậu, bỏ bê gia đình
Bất đồng quan điểm trong đời sống gia đình
Thiếu sự hiểu biết về hội chứng tự kỷ
Thiếu kiến thức, kỹ năng chăm sóc trẻ tự kỷ
Chưa tìm được Trung tâm can thiệp hiệu quả cho con
Thiếu kiến thức, hiểu biết về hội chứng tự kỷ
Bị cắt thưởng, giảm lương tại chỗ làm
Con mắc hội chứng tự kỷ nên buồn chán
Chồng không đưa tiền chi tiểu hàng tháng
Chồng trách móc, đổ lỗi con trai bị tự kỷ là do chị
Con trai mắc hội chứng rối loạn phổ tự kỷ
Hay xin về sớm, xin nghỉ để có thời gian chăm sóc bé Quân
Mâu thuẫn giữa chị Liên và anh Tiến
Dựa vào cây vấn đề, chúng ta có thể nhận diện những khó khăn và các nguyên nhân trực tiếp cũng như gián tiếp dẫn đến tình huống mà chị Liên đang phải đối mặt.
- Tầng 1: Vấn đề cần quan tâm nhất mà thân chủ đang gặp phải đó là chị Liên bị khủng hoảng tâm lý
- Tầng 2: Nguyên nhân trực tiếp dẫn đến việc chị Liên bị khủng hoảng tâm lý
Mâu thuẫn giữa chị Liên và anh Tiến là nguyên nhân chính dẫn đến sự xa cách trong mối quan hệ của họ, mặc dù tình yêu thương vẫn hiện hữu.
+) Nguyên nhân thứ hai, chị chưa biết cách chăm sóc, giáo dục bé Quân
Một trong những nguyên nhân chính dẫn đến khủng hoảng tâm lý của chị là điều kiện kinh tế khó khăn Chị vừa phải nuôi con vừa chăm sóc ba mẹ chồng, cùng với nhiều khoản chi tiêu trong gia đình, điều này khiến chị phải suy nghĩ và lo lắng nhiều hơn về tài chính.
Nguyên nhân thứ tư là sự dị nghị từ hàng xóm xung quanh Kể từ khi biết bé Quân mắc hội chứng rối loạn phổ tự kỷ, những người hàng xóm thường bàn tán, đặc biệt khi thấy mẹ con chị ra ngoài, mọi ánh mắt đều đổ dồn vào bé Quân Một số tỏ ra thương cảm, trong khi người khác lại cho rằng "con bị như vậy chắc là do ăn ở" Những suy nghĩ và cách nhìn của mọi người khiến chị cảm thấy mệt mỏi và căng thẳng hơn.
Tầng 3 và 4 là những yếu tố gián tiếp dẫn đến khủng hoảng tâm lý của chị Liên Mâu thuẫn giữa chị Liên và anh Tiến bắt đầu khi họ phát hiện bé Quân mắc hội chứng rối loạn phổ tự kỷ Anh Tiến thường xuyên đi nhậu và bỏ bê gia đình, khiến cho chị Liên ít có cơ hội trò chuyện với chồng để giải quyết mâu thuẫn, đặc biệt khi anh trở về nhà trong trạng thái say xỉn.
Chị Liên, mặc dù rất thương con, nhưng lại thiếu kiến thức và thông tin về hội chứng rối loạn phổ tự kỷ, dẫn đến khó khăn trong việc chăm sóc và giáo dục bé Quân Hơn nữa, chị cũng chưa tìm được Trung tâm can thiệp hiệu quả cho con, điều này khiến chị cảm thấy băn khoăn và lo lắng.
Kể từ khi mâu thuẫn xảy ra giữa hai vợ chồng, anh Tiến đã ngừng hỗ trợ tài chính hàng tháng cho chị, trong khi chị cũng bị cắt thưởng và giảm lương tại nơi làm việc Điều này đã khiến tình hình tài chính gia đình trở nên khó khăn hơn.
Sự thiếu hiểu biết của hàng xóm về hội chứng rối loạn phổ tự kỷ đã dẫn đến những lời bàn tán không hay về bé Quân, khiến chị Liên cảm thấy buồn và hạn chế giao tiếp với mọi người xung quanh Qua đó, vấn đề này giúp người viết xác định được ưu tiên để hỗ trợ chị Liên trong việc giải quyết những khó khăn mà chị đang gặp phải.
Dựa trên câu chuyện của chị Liên và thông tin thu thập được, chúng ta có thể tóm tắt sơ đồ phả hệ gia đình chị như sau:
Nam Quan hệ thân thiết
Nữ Quan hệ hai chiều Đã mất Quan hệ xa cách Đã kết hôn Quan hệ mâu thuẫn
Nhìn vào biểu đồ gia đình chị Liên, ta nhận thấy gia đình chị là gia đình mở rộng, gồm có 3 thế hệ
Bố mẹ chồng chị Liên rất yêu thương bé Quân, vì anh Tiến là con trai duy nhất của họ Họ cũng cảm thông và quý mến chị Liên vì những nỗ lực chăm sóc và lo lắng cho gia đình.
Chị Liên có thể tận dụng nguồn lực hỗ trợ để cải thiện tình hình hiện tại Tuy nhiên, mối quan hệ căng thẳng với chồng do hiểu lầm và bất đồng quan điểm cần được giải quyết Việc cải thiện mối quan hệ này là rất cần thiết để giúp chị Liên có cuộc sống tốt đẹp hơn.
Chị Liên và em trai Hưng đều đã lập gia đình, nhưng vẫn luôn yêu thương và hỗ trợ nhau Hiện tại, gia đình nhỏ của chị Liên đang gặp phải vấn đề khi chồng chị, anh Tiến, đổ lỗi cho chị về tình trạng tự kỷ của con trai, cho rằng chị không biết cách chăm sóc Anh thường xuyên đi nhậu sau giờ làm, dẫn đến việc hai vợ chồng ít có cơ hội trò chuyện, tạo ra khoảng cách ngày càng lớn giữa họ, điều này khiến chị Liên cảm thấy rất buồn.
Nam Quan hệ hai chiều
Nữ Quan hệ một chiều
Kết hôn Quan hệ xa cách
Chính sách ASXH của Nhà nước
Biểu đồ sinh thái là công cụ hữu ích để mô hình hóa mối quan hệ giữa cá nhân và các yếu tố xã hội trong môi trường xung quanh Nó cũng thể hiện mối quan hệ giữa gia đình hạt nhân và các thiết chế xã hội liên quan.
Biểu đồ cho thấy các nguồn lực hỗ trợ gia đình chị Liên bao gồm gia đình bên ngoại, bệnh viện và bạn bè đồng nghiệp của chị.
Bệnh viện đóng vai trò thiết yếu trong việc hỗ trợ gia đình chị Liên và bé Quân, cung cấp dịch vụ thăm khám, đánh giá và chẩn đoán mức độ trí tuệ cũng như khả năng nhận thức của bé Ngoài ra, bệnh viện còn cung cấp thông tin quan trọng về hội chứng rối loạn phổ tự kỷ, giúp gia đình chị Liên nâng cao hiểu biết về tình trạng này.
+) Gia đình bên ngoại là chỗ dựa tinh thần, mẹ và em trai luôn động viên chị vượt qua mọi khó khăn trong cuộc sống
Các giải pháp hỗ trợ thân chủ giải quyết vấn đề
Tham vấn tâm lý giải tỏa mâu thuẫn giữa thân chủ và chồng của mình
Mối quan hệ giữa các thành viên trong gia đình là nguồn lực quan trọng giúp đối phó với căng thẳng Tuy nhiên, gia đình chị Liên đang trải qua mâu thuẫn giữa chị và anh Tiến, dẫn đến việc anh thường xuyên đi nhậu và ít quan tâm đến gia đình, không còn hỗ trợ tài chính như trước Tình trạng này gây ra căng thẳng cho chị Liên do thiếu sự chia sẻ trách nhiệm trong việc chăm sóc và giáo dục con cái Do đó, việc cải thiện mối quan hệ vợ chồng là cần thiết để giải tỏa mâu thuẫn và xây dựng mối quan hệ tích cực trong gia đình Theo thuyết quan hệ đối tượng, sự tương tác ổn định giữa các thành viên sẽ giúp hình thành mối quan hệ vững chắc, từ đó tạo niềm tin và khả năng vượt qua khó khăn trong cuộc sống.
Trong câu chuyện của chị Liên, khi biết bé Quân mắc hội chứng rối loạn phổ tự kỷ, anh Tiến đã đổ lỗi cho chị, cho rằng chị không biết cách chăm sóc con Thay vì tìm hiểu nguyên nhân và cách can thiệp, anh đã quy chụp mọi trách nhiệm lên chị Trong quá trình tham vấn tâm lý, người viết sẽ áp dụng thuyết nữ quyền để giúp anh Tiến nhận ra rằng vai trò của phụ nữ trong gia đình cũng quan trọng như nam giới Mỗi thành viên trong gia đình đều có giá trị riêng, tạo nên bức tranh hài hòa, và cần hỗ trợ lẫn nhau để vượt qua khó khăn thay vì đổ lỗi cho nhau.
Thông qua quá trình tham vấn tâm lý, anh Tiến và chị Liên sẽ thảo luận thẳng thắn để giải quyết mâu thuẫn Khi mâu thuẫn giữa họ được giải quyết, anh Tiến và chị Liên sẽ cùng nhau tìm hiểu phương pháp chăm sóc và giáo dục con cái hiệu quả nhất Mối quan hệ cải thiện giữa vợ chồng sẽ giúp chị Liên giảm bớt căng thẳng và mệt mỏi.
Kết nối gia đình thân chủ với các cơ sở y tế
Dựa trên thuyết hệ thống, tất cả các hệ thống trong xã hội đều tương tác với nhau Trong quá trình hỗ trợ chị Liên, người viết sẽ kết nối gia đình chị với Khoa Tâm lý Bệnh viện Nhi đồng 2 để nhận được thông tin từ bác sĩ chuyên khoa về hội chứng rối loạn phổ tự kỷ Điều này sẽ giúp chị Liên và các thành viên trong gia đình, đặc biệt là anh Tiến, hiểu rõ hơn về nguyên nhân, dấu hiệu nhận biết, đặc điểm hành vi, cũng như kỹ năng giao tiếp và tương tác xã hội của trẻ tự kỷ.
Khi gia đình chị Liên kết nối với Khoa Tâm lý Bệnh viện Nhi đồng 2, bé Quân sẽ được các bác sĩ đánh giá và chẩn đoán khả năng trí tuệ cũng như nhận thức hiện tại Dựa trên kết quả này, bác sĩ chuyên khoa sẽ tư vấn cho vợ chồng chị Liên về các phương hướng cần thực hiện để hỗ trợ sự phát triển tốt nhất cho bé Quân.
Kết nối, giới thiệu Trung tâm can thiệp trẻ tự kỷ cho gia đình thân chủ
Dựa trên kết quả đánh giá và chẩn đoán của bác sĩ chuyên khoa tâm lý tại Bệnh viện Nhi đồng 2, vợ chồng chị Liên đã nhận thức được mức độ rối loạn phổ tự kỷ của bé Quân.
Bé Quân chỉ mới 3 tuổi, đây là giai đoạn "vàng" cho việc can thiệp sớm Việc can thiệp kịp thời sẽ hỗ trợ phát triển trí tuệ và nâng cao khả năng nhận thức của bé.
Trong quá trình hỗ trợ chị Liên, tác giả sẽ áp dụng quan điểm lựa chọn hợp lý nhằm giúp vợ chồng chị đưa ra những quyết định tốt nhất cho bé Quân.
Số lượng trẻ tự kỷ ở Việt Nam ngày càng gia tăng, dẫn đến nhu cầu can thiệp tại các Trung tâm của phụ huynh cũng tăng theo Tuy nhiên, nhiều Trung tâm quảng cáo rầm rộ trên mạng xã hội như Facebook, Zalo nhưng chất lượng dịch vụ thực tế lại không như mong đợi Chị Liên đã đưa con đến một số Trung tâm nhưng không thấy tiến bộ, điều này khiến chị lo lắng Để hỗ trợ chị, người viết sẽ giới thiệu một số Trung tâm can thiệp trẻ tự kỷ hiệu quả tại quận Bình Thạnh, nơi gia đình chị đang sinh sống, trong đó có Trung tâm Hướng Dương với 2 cơ sở hiện có.
• Cơ sở 1 tại địa chỉ 30/4 Nguyễn Cửu Vân, Phường 17, Quận Bình Thạnh,
Thành phố Hồ Chí Minh
• Cơ sở 2 tại số 16, đường số 18, phường 8, quận Gò Vấp, Thành phố Hồ Chí Minh
+) Trung tâm Tư vấn và Đào tạo Rồng Việt tại địa chỉ: 122 Phan Xích Long, Phường
3, Quận Bình Thạnh, Thành phố Hồ Chí Minh
+) Trường Chuyên biệt Từng Bước Nhỏ tại địa chỉ 82/9D Bình Quới, Phường 27, Quận Bình Thạnh, Thành phố Hồ Chí Minh
Dựa trên khoảng cách địa lý và điều kiện kinh tế của gia đình, anh chị sẽ chọn Trung tâm phù hợp để tạo điều kiện thuận lợi cho việc bé Quân theo học.
Kết nối gia đình thân chủ với giáo viên can thiệp trẻ tự kỷ
Sau khi gia đình chị Liên lựa chọn Trung tâm can thiệp cho bé Quân, người viết sẽ áp dụng thuyết quan hệ để kết nối gia đình với giáo viên hỗ trợ tại trung tâm Vợ chồng chị sẽ được tư vấn và tham gia các buổi tập huấn chuyên môn về cách chăm sóc trẻ tự kỷ tại nhà Dựa trên mức độ hiện tại của bé Quân, giáo viên sẽ lập kế hoạch can thiệp phù hợp Để bé nhanh tiến bộ, chị Liên và gia đình có thể kết hợp dạy con ở nhà theo giáo án của cô.
Chị Liên lo lắng về hành vi tiêu cực của bé Quân, như khóc và "ăn vạ" khi không hài lòng Để hỗ trợ chị, người viết khuyến khích chị thảo luận vấn đề này với giáo viên can thiệp, nhằm nhận được giải pháp và phương pháp can thiệp hành vi hiệu quả Sự tương tác giữa gia đình chị Liên và giáo viên sẽ góp phần giúp bé Quân chuyển đổi từ hành vi tiêu cực sang tích cực, đồng thời hướng tới mục tiêu hòa nhập cộng đồng Điều này cũng sẽ giúp giảm bớt lo lắng và hoang mang của chị Liên.
Khuyến khích thân chủ tham gia Câu lạc bộ gia đình có trẻ tự kỷ
Việt Nam hiện đang đối mặt với một vấn đề nghiêm trọng về sức khỏe tâm thần, với khoảng một triệu trẻ em mắc hội chứng rối loạn phổ tự kỷ, theo ước tính của Giáo sư Nguyễn Thanh Liêm, nguyên Giám đốc Bệnh viện Nhi trung ương Sự gia tăng số lượng trẻ tự kỷ đang tạo ra nhiều thách thức cho gia đình và xã hội, đòi hỏi sự chú ý và can thiệp kịp thời để hỗ trợ các em trong quá trình phát triển.
Mạng lưới Câu lạc bộ gia đình trẻ tự kỷ đang ngày càng phát triển, tạo cơ hội cho các bậc phụ huynh như vợ chồng chị Liên gặp gỡ và chia sẻ kinh nghiệm với những gia đình có con bị tự kỷ Tham gia Câu lạc bộ, anh chị sẽ không chỉ nhận được sự hỗ trợ từ cộng đồng mà còn có thể đặt câu hỏi và trao đổi về những khó khăn trong quá trình nuôi dạy con Đây là nguồn thông tin quý giá giúp vợ chồng chị nâng cao kiến thức và tìm kiếm phương pháp hiệu quả trong việc chăm sóc và giáo dục bé Quân.
Thực hiện công tác tuyên truyền về hội chứng rối loạn phổ tự kỷ trong cộng đồng
Hiện nay, nhiều người vẫn chưa hiểu đúng về hội chứng tự kỷ, dẫn đến những lời bàn tán và dị nghị không đáng có về trẻ em và gia đình có trẻ tự kỷ Điều này gây căng thẳng cho các gia đình như của chị Liên khi phải đối mặt với ánh nhìn dò xét từ cộng đồng Để hỗ trợ chị Liên, việc áp dụng lý thuyết hệ thống là cần thiết, vì mọi hệ thống xã hội đều tương tác và ảnh hưởng lẫn nhau Do đó, công tác tuyên truyền về hội chứng rối loạn phổ tự kỷ là rất quan trọng, giúp cộng đồng có cái nhìn đúng đắn hơn, từ đó chấp nhận và hỗ trợ những em bé tự kỷ.
Chuyển từ ánh nhìn dò xét sang ánh nhìn yêu thương là điều cần thiết, vì trẻ tự kỷ xứng đáng nhận được sự quan tâm và giúp đỡ từ cộng đồng Sự thay đổi trong cách nhìn của cộng đồng không chỉ mang lại lợi ích cho các em mà còn giúp chị Liên giải tỏa tâm lý của mình.
Ngoài những giải pháp đã nêu, tác giả khuyến khích chị Liên thực hành Thiền và niệm Phật, vì chị là Phật tử và đã theo Đạo Phật từ trước khi lập gia đình Việc này sẽ giúp chị thả lỏng cơ thể, tìm thấy sự bình yên và an lạc Hơn nữa, Thiền định và niệm Phật cũng là những phương pháp hiệu quả để tập trung vào cảm xúc và đối phó với căng thẳng Áp dụng những giải pháp này sẽ hỗ trợ chị Liên trong việc giải quyết khủng hoảng tâm lý, hướng tới một cuộc sống tích cực hơn.
