tieu luan

Đảng ta nêu ra quan niệm về công nghiệp hóa, hiện đại hóa như sau: Công nghiệp hóa, hiện đại hóa là quá trình chuyển đổi căn bản, toàn diện các hoạt động sản xuất kinh doanh, dịch vụ và [r]

TRƯỜNG ĐẠI HỌC NGOẠI THƯƠNG KHOA LÝ LUẬN CHÍNH TRỊ

-****** -TIỂU LUẬN TRIẾT HỌC

Đề tài:

QUAN ĐIỂM CỦA TRIẾT HỌC MÁC – LÊNIN VỀ CON NGƯỜI

VÀ VẤN ĐỀ XÂY DỰNG NGUỒN LỰC CON NGƯỜI TRONG

SỰ NGHIỆP CÔNG NGHIỆP HÓA, HIỆN ĐẠI HÓA Ở NƯỚC TA

Họ và tên: Phạm Minh Quang

Mã sinh viên: 1611110487 Lớp: Anh 09 – Kinh tế đối ngoại – K55 Giảng viên hướng dẫn: Th.S Trần Huy Quang

Hà Nội, Tháng 11 Năm 2016

MỤC LỤC

A Mở đầu

B Nội dung

I Lý luận về con người

1 Các quan niệm khác nhau về con người……….2

2 Quan điểm triết học Mác- Lênin về con người……… 3

II Nguồn lực con người trong sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại

hóa đất nước

1 Tính tất yếu khách quan của công nghiệp hóa, hiện đại

hóa……… 6

2 Mục tiêu con người trong Công nghiệp hóa- Hiện đại

hóa……… 8

3 Thực trạng và giải pháp cho vấn đề nguồn lực cho con người

ở nước ta hiện nay ……….9 III Ý kiến cá nhân……… 12

Tài liệu tham khảo……….14

LỜI MỞ ĐẦU

Vấn đề con người luôn là một trong những vấn đề cơ bản và lâu đời nhất của xã hội Phát triển con người, vì thế, là vấn đề cao cả nhất của toàn nhân loại Trải qua lịch sử dài của xã hội loài người, không ít lần vấn đề này được đề cập Về mặt thời gian, vấn đề này không phải là quá mới mẻ Tuy nhiên, nhìn nhận vấn đề dựa trên mâu thuẫn cốt lõi, ta thấy rằng đây vẫn là một chủ đề rất đáng quan tâm, giải quyết được nó sẽ là tìm được phương hướng phát triển chung nhất của xã hội

Vì thế, em xin chọn đề tài cho tiểu luận là: “ Quan điểm của triết học Mác - Lênin

về con người và vấn đề xây dựng nguồn lực con người trong sự nghiệp công

nghiệp hóa, hiện đại hóa ở nước ta”

Sau bài tiểu luận này, điều em mong muốn được hiểu thêm đó là về con người, về bản chất, cách tìm hiểu con người theo quan điểm của triết học, cùng với đó và vấn

đề công nghiệp hóa hiện đại hóa, và cách xây dựng nguồn lực con người, nguồn lao động có chất lượng Suy cho cùng, vốn nhân lực ( trình độ kĩ năng nhân lực ) là một trong bốn trụ cột quan trọng nhất của tang trưởng kinh tế

Để giải quyết đề tài này, em sẽ đi từ việc làm rõ cơ sở lý luận, nghiên cứu thực tế

và cuối cùng là kết luận, đưa ra giải pháp

Phương pháp nghiên cứu được sử dụng gồm phương pháp nghiên cứu tài liệu, phương pháp tổng kết thực tế và đúc rút kinh nghiệm

Do đây là bài tiểu luận đầu tiên, việc có sai sót là không thể tránh khỏi Em rất mong nhận được nhận xét và những đóng góp của thầy nhằm hoàn thiện hơn cho suy nghĩ của em

Em xin chân thành cảm ơn sự dạy dỗ của thầy trong thời gian qua

NỘI DUNG

1 Các quan niệm khác nhau về con người

Những vấn đề triết học về con người là một nội dung lớn trong lịch sử triết học nhân loại Đó là những vấn đề: Con người là gì? Bản tính, bản chất con người? Mối quan hệ giữa con người và thế giới? Con người có thể làm gì để giải phóng mình, đạt tới tự do? Đây cũng chính là nội dung cơ bản của nhân sinh quan – một nội dung cấu thành thế giới quan triết học

Trước hết, ta xét Triết học cổ Trung Hoa – “người hàng xóm” lâu đời của chúng ta Vấn đề con người xuyên suốt lịch sử luôn là vấn đề mấu chốt Các nhà tư tưởng của Nho gia và Pháp gia đã tiếp cận từ giác độ hoạt động thực tiễn chính trị, đạo đức của xã hội và đi đến kết luận bản tính người là Thiện (Nho gia) và bản tính người là Bất Thiện (Pháp gia) Các nhà tư tưởng của Đạo gia, ngay từ Lão tử thời Xuân Thu, lại tiếp cận giải quyết vấn đề bản tính người từ giác độ khác và đi tới kết luận bản tính Tự Nhiên của con người

Các nhà tư tư tưởng của các trường phái triết học Ấn Độ mà tiêu biểu là trường phái Đạo Phật lại tiếp cận từ giác độ khác, giác độ suy tư về con người và đời người ở tầm chiều sâu triết lý siêu hình (Siêu hình học) đối với những vấn đề nhân sinh quan Kết lụân về bản tính Vô ngã, Vô thường và tính hướng thiện của con người trên con đường truy tìm sự Giác Ngộ là một trong những kết luận độc đáo của triết học Đạo Phật

Trong suốt chiều dài lịch sử triết học phương Tây từ Cổ đại Hy Lạp trải qua giai đoạn Trung cổ, Phục hưng và Cận đại đến nay, những vấn đề triết học về con người vẫn là một đề tài tranh luận chưa chấm dứt Quan niệm con người trong triết

học Phương Tây thường tập trung mọi cố gắng nghiên cứu con người một cách khá toàn diện và đặc biệt đề cao con người, coi đó là thước đo của vạn vật Quan niệm này thường mang tính duy vật chủ quan hoặc vừa duy tâm, vừa duy vật Trong nền triết học phương Tây hiện đại, nhiều trào lưu triết học vẫn coi những vấn đề triết học về con người là vấn đề trung tâm của những suy tư triết học mà tiêu biểu là chủ nghĩa hiện sinh

Nhìn chung, các quan điểm triết học trước Mác và ngoài Mác còn có một hạn chế

cơ bản là phiến diện trong phương pháp tiếp cận lý giải các vấn đề triết học về con người, cũng do vậy trong thực tế lịch sử đã tồn tại lâu dài quan niệm trừu tượng về bản chất con người và những quan niệm phi thực tiễn trong lý giải nhân sinh, xã hội cũng như những phương pháp hiện thực nhằm giải phóng con người Những hạn chế đó đã được khắc phục và vượt qua bởi quan niệm duy vật biện chứng của triết học Mác-Lênin về con người

2 Quan điểm triết học của chủ nghĩa Mác – Lênin về con người.

Tiếp thu những quan điểm đúng đắn từ quá khứ, cùng với đó là cải biến, hoàn thiện

và sửa đổi, triết học Mác – Lenin đã đưa ra hệ thống quan điểm mới về bản chất con người

Con người là thực thể sinh vật – xã hội:

Triết học Mác khẳng định con người vừa là sản phẩm phát triển lâu dài của giới

tự nhiên, vừa là sản phẩm hoạt động của chính bản thân con người Con người

là thực thể thống nhất giữa các yếu tố sinh vật và các yếu tố xã hội

Con người hòa hợp với giới tự nhiên, là một bộ phận của giới tự nhiên, là kết quả phát triển lâu dài của thế giới vật chất Con người tự nhiên là con người mang tất cả bản tính sinh học, tính loài Yếu tố sinh học trong con người là điều

kiện đầu tiên quy định sự tồn tại của con người Vì vậy, giới tự nhiên là “thân thể vô cơ của con người” Con người là một bộ phận của tự nhiên

Bản chất con người là tổng hoà những quan hệ xã hội Tính xã hội của con người biểu hiện trong hoạt động sản xuất vật chất Thông qua hoạt động lao động sản xuất, con người sản xuất ra của cải vật chất và tinh thần, phục vụ đời sống của mình; hình thành và phát triển ngôn ngữ tư duy; xác lập quan hệ xã hội Bởi vậy, lao động vừa là yếu tố quyết định hình thành bản chất xã hội của con người, vừa hình thành nhân cách cá nhân trong cộng đồng

Con người là chủ thể của lịch sử:

Không có thế giới tự nhiên, không có lịch sử xã hội thì không tồn tại con người Bởi vậy, con người là sản phẩm của lịch sử, của sự tiến hoá lâu dài của giới hữu sinh

Với tư cách là thực thể xã hội, con người hoạt động thực tiễn, tác động vào tự nhiên, cải biến giới tự nhiên, đồng thời thúc đẩy sự vận động phát triển của lịch

sử xã hội Thế giới loài vật dựa vào những điều kiện có sẵn của tự nhiên Con người thì trái lại, thông qua hoạt động thực tiễn của mình để làm phong phú thêm thế giới tự nhiên, tái tạo lại một tự nhiên thứ hai theo mục đích của mình Trong quá trình cải biến tự nhiên, con người cũng làm ra lịch sử của mình Con người là sản phẩm của lịch sử, đồng thời là chủ thể sáng tạo ra lịch sử của chính bản thân con người Hoạt động lao động sản xuất vừa là điều kiện cho sự tồn tại của con người, vừa là phương thức để làm biến đổi đời sống và bộ mặt xã hội Trên cơ sở nắm bắt quy luật của lịch sử xã hội, con người thông qua hoạt động vật chất và tinh thần, thúc đẩy xã hội phát triển từ thấp đến cao, phù hợp với mục tiêu và nhu cầu do con người đặt ra Không có hoạt động của con người thì

cũng không tồn tại quy luật xã hội, và do đó, không có sự tồn tại của toàn bộ lịch sử xã hội loài người

Con người để phát triển theo định hướng tích cực, trước hết cần phải tác động đến các yếu tố bên ngoài Yếu tố bên ngoài sẽ giúp cải biến tích cực chính bản thân con người Yếu tố đó hay hoàn cảnh bên ngoài, tự nhiên và xã hội, khi được phát triển mang tính người nhiều hơn, tác động đến con người, đạt tới các giá trị có tính mục đích, tự giác, có ý nghĩa định hướng giáo dục Con người sau

đó cũng sẽ có những tác động tích cực ngược lại hoàn cảnh: hoạt động thực tiễn, quan hệ ứng xử, sự phát triển của phẩm chất trí tuệ, năng lực tư duy,

Quan niệm về sự giải phóng con người

Ta thấy rằng con người là tổng hòa của các mối quan hệ xã hội Triết học Mác dựa trên điều này để xây dựng học thuyết chủ nghĩa Đó là tư tưởng: “vì con người và giải phóng nhân loại” và” xã hội không thể nào giải phóng cho mình nếu không giải phóng cho mỗi cá nhân riêng biệt”

Lênin về xã hội cộng sản chủ nghĩa Một trong những đặc trưng cơ bản nhất của chế độ xã hội mới mà giai cấp vô sản có sứ mệnh xây dựng thành công là giải phóng con người và nhân loại Mục tiêu cao nhất đó là phát triển con người toàn diện, “ tạo nên những con người mới – có khả năng sử dụng một cách toàn diện năng lực phát triển toàn diện của mình”

Chỉ bằng cách giải phóng con người, chúng ta mới khắc phục được tính phân đôi, độc lập giữa nhà nước chính trị và xã hội công nhân, giữa con người với tư cách thực thể loài người với con người với tư cách cá nhân ích kỷ Sự giải phóng con người là con đường, phương thức thực hiện đúng đắn bản chất loài của con người Nhờ giải phóng ấy, con người sẽ nhận thức được vầ tổ chức hoạt

động của mình với tư cách hoạt động xã hội Đó là sự đấu tranh nhằm mục đích xóa bỏ sự tha hóa của con người

II Nguồn lực con người trong sự nghiệp công nghiệp

hóa, hiện đại hóa đất nước

1 Tính tất yếu khách quan của công nghiệp hóa, hiện đại hóa :

Khái niệm công nghiệp hóa, hiện đại hóa

Theo nghĩa chung, khái quát nhất, công nghiệp hoá là quá trình biến một nước

có nền kinh tế lạc hậu thành một nước có nền kinh tế công nghiệp phát triển Đảng ta nêu ra quan niệm về công nghiệp hóa, hiện đại hóa như sau: Công nghiệp hóa, hiện đại hóa là quá trình chuyển đổi căn bản, toàn diện các hoạt động sản xuất kinh doanh, dịch vụ và quản lý kinh tế - xã hội, từ sử dụng sức lao động thủ công là chính sang sử dụng một cách phổ biến sức lao động với công nghệ, phương tiện, phương pháp tiên tiến hiện đại, dựa trên sự phát triển của công nghiệp và tiến bộ khoa học công nghệ, tạo ra năng suất lao động xã hội cao

Quan niệm nêu trên cho thấy, quá trình công nghiệp hoá, hiện đại hoá ở nước ta hiện nay phải kết hợp chặt chẽ hai nội dung công nghiệp hoá và hiện đại hoá trong quá trình phát triển Quá trình ấy không chỉ đơn thuần phát triển công nghiệp mà còn phải thực hiện chuyển dịch cơ cấu trong từng nghành, từng lĩnh vực và toàn bộ nền kinh tế quốc dân theo hướng kỹ thuật và công nghệ hiện đại Quá trình ấy không chỉ tuần tự trải qua các bước cơ giới hoá, tự động hoá, tin học hoá mà còn sử dụng kết hợp kỹ thuật thủ công truyền thống với công nghệ

hiện đại, tranh thủ đi nhanh vào hiện đại ở những khâu có thể và mang tính quyết định

Tính tất yếu của công nghiệp hóa, hiện đại hóa

Mỗi phương thức sản xuất của xã hội chỉ có thể được xác lập một cách vững chắc trên một cơ sở vật chất - kỹ thuật thích ứng nhất định và chính cơ sở vật chất - kỹ thuật này là một trong những nhân tố quan trọng nhất để xác định phương thức sản xuất đó thuộc loại hình xã hội - lịch sử nào và thuộc thời đại kinh tế nào Công nghiệp hoá là quá trình tạo dựng nên cơ sở vật chất - kỹ thuật

đó

Cơ sở vật chất - kỹ thuật của CNXH, một mặt là sự kế thừa những thành quả đạt được trong xã hội Tư bản, mặt khác nó được phát triển và hoàn thiện trên cơ

sở những thành tựu của cuộc cách mạng khoa học kỹ thuật hiện đại và theo yêu cầu của chế độ xã hội mới Đó chính là một nền công nghiệp có công nghệ tiên tiến Công nghiệp hoá là một tất yếu khách quan mang lại thành tựu đó cho nền sản xuất xã hội

Các nước đã qua giai đoạn phát triển tư bản chủ nghĩa bước vào thời kỳ quá độ xây dựng CNXH, tiến hành thực hiện quá trình tái công nghiệp hoá nhằm điều chỉnh, bổ xung và hoàn thiện cơ sở vật chất - kỹ thuật và công nghệ hiện đại theo yêu cầu của chế độ xã hội mới

Các nước có nền kinh tế chưa phát triển cao, nhất là các nước nông nghiệp lạc hậu thì tiến lên CNXH, tiến hành công nghiệp hoá Xã hội chủ nghĩa để xây dựng cơ sở vật chất kỹ thuật của CNXH là một tất yếu khách quan Không tiến hành công nghiệp hoá thì không thể xây dựng được cơ sở vật chất kỹ thuật, không thể thực hiện phân công lao động xã hội, không có Chủ nghĩa Xã hội

2 Mục tiêu con người trong công nghiệp hóa, hiện đại hóa

Mục tiêu cơ bản của công nghiệp hóa, hiện đại hóa là cải biến nước ta thành một nước công nghiệp có cơ sở vật chất - kỹ thuật hiện đại, có cơ cấu kinh tế hợp lý, quan hệ sản xuất tiến bộ, phù hợp với trình độ phát triển của lực lượng sản xuất, mức sống vật chất và tinh thần cao, quốc phòng - an ninh vững chắc, dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh Từ nay đến giữa thế kỷ XXI, nước ta trở thành một nước công nghiệp hiện đại theo định hướng xã hội chủ nghĩa

Để thực hiện mục tiêu trên, ở mỗi thời kỳ phải đạt được những mục tiêu cụ thể Đại hội X xác định mục tiêu đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa gắn với phát triển kinh tế tri thức để sớm đưa nước ta ra khỏi tình trạng kém phát triển; tạo nền tảng để đến năm 2020 đưa nước ta cơ bản trở thành một nước công nghiệp theo hướng hiện đại.

CNH HĐH không chỉ là một tiến trình đổi mới, hơn thế nó còn là một cuộc cách mạng vì con người và do con người Khi ta nói những lợi ích và ưu việt của chủ nghĩa xã hội mang đến cho nước ta thì những điều đó không phải do ai đưa đến mà

đó là kết quả của những nỗ lực vượt bậc và bền bỉ của nhân dân ta Điều đó là không thể phủ nhận, Đảng ta đã nhiều lần khẳng định rằng :” con người là vốn quy nhất, chăm lo cho hạn phúc con người là mục tiêu phấn đấu cao nhất của chế độ ta” Chủ tịch Hồ Chí Minh đã nói :” Vì lợi ích mười năm trồng cây, vì lợi ích trăm năm trồng người” Qua đó ta có thể thấy được đường lối đúng đắn của Đảng ta khi đặt mục tiêu lâu dài vào con người trong thực tế trong suốt những năm lãnh đạo cách mạng Việt Nam đi từ thắng lợi này đến thắng lợi khác Đảng ta đã cố gắng làm

nhiêu việc theo hướng đó Với tư cách là Đảng cầm quyền, ngay từ đầu những chính sách, đường lối của Đảng đều quán triệt việc chăm sóc và phát huy nhân tố con người Việc đẩy mạnh công cuộc CNH HĐH đất nước đòi hỏi chúng ra phải nhận thức một cách đầy đủ những giá trị và những ý nghĩa quyết định của nhân tố con người Nền công nghiệp hóa, hiện đại hóa vì mục tiêu phát triển con người toàn diện, ta không chỉ hiểu con người ở đây với tư cách là người lao động sản xuất mà là còn là một công dân trong xã hội, một cá nhân trong gia đình tập thể

3 Thực trạng và giải pháp cho vấn đề nguồn lực cho con người ở nước ta hiện nay

Thực trạng nguồn lực con người

Hiện nay đất nước ta đang ở thời kì “vàng” của sự phát triển dân số Lượng người trong độ tuổi lao động đang ở mức cao Tuy nhiên, mức phát triển kinh tế

xã hội lại chưa đúng tầm với dân số vàng, dẫn đến chất lượng lao động chưa cao, và vấn đề giải quyết việc làm trở nên cấp thiết Thực tế, mâu thuẫn cung cầu về số lượng nhân lực rất lớn, gây sức ép nặng nề về vấn đề lao động việc làm Đây là một trong những nguyên nhân dẫn đến tình trạng di cư, gây xáo trộn về xã hội, môi trường

Chất lượng nguồn nhân lực, tuy rằng đã có nâng cao nhưng vẫn chưa đáp ứng được với nhu cầu và tiến trình phát triển của xã hội Hơn nữa, việc phân bố chưa được hợp lý dẫn đến hiệu suất lao động chung, kéo theo chất lượng lao động tăng chậm

Tuy nhiên, nguồn nhân lực nước ta cũng có những điểm mạnh nhất định Tỉ lệ biết chữ của con người ta lớn, cộng thêm với bản tính cần cù, chăm chỉ, ham học hỏi, khéo léo Những điểm này riêng cũng đã khiến nguồn lao động nước ta hấp dẫn Còn những khía cạnh khác như: tri thức, nghiệp vụ kinh doanh, tiếp