Một số khái niệm có liên quan
Quản lý là khái niệm có nội hàm xác định nhưng thường được hiểu và định nghĩa theo nhiều cách khác nhau Đây là chức năng thiết yếu của mọi tổ chức, trong đó các hành động của cá nhân và bộ phận đều được điều khiển từ trung tâm để đạt được mục tiêu chung của tổ chức.
Xã hội phát triển, con người tích lũy kinh nghiệm và áp dụng vào quản lý Hoạt động quản lý hiện nay dựa trên cơ sở khoa học và thực tiễn, từ đó hình thành nên khoa học quản lý.
Quản lý là đối tượng nghiên cứu của nhiều ngành khoa học, bao gồm cả khoa học tự nhiên và khoa học xã hội Mỗi ngành tiếp cận quản lý từ một góc độ riêng và đưa ra những định nghĩa khác nhau Theo điều khiển học, quản lý được hiểu là quá trình điều khiển và chỉ đạo một hệ thống hoặc quá trình dựa trên các quy luật, định luật và nguyên tắc tương ứng, nhằm hướng hệ thống đó hoạt động theo ý muốn của người quản lý để đạt được các mục tiêu đã được xác định.
Quản lý là chức năng thiết yếu của mọi tổ chức, nơi mà các hành động của cá nhân và bộ phận được điều phối từ trung tâm để đạt được mục tiêu chung Theo Từ điển Tiếng Việt, quản lý được định nghĩa là “trông nom, coi giữ” và “tổ chức, điều khiển các hoạt động theo những yêu cầu nhất định.”
Quản lý là một quá trình có mục tiêu rõ ràng, thể hiện mối quan hệ giữa chủ thể và khách thể quản lý, với tính chất ra lệnh và phục tùng Mối quan hệ này không đồng cấp và mang tính bắt buộc Trong quản lý, các phương pháp, quy trình và nguyên tắc cần được xem xét dựa trên nhu cầu nhận thức và hoạt động thực tiễn.
Quản lý là yếu tố thiết yếu trong mọi quá trình lao động xã hội, ảnh hưởng đến sự phát triển của tổ chức và quốc gia Nó được hiểu là sự tác động có tổ chức và định hướng của chủ thể quản lý lên đối tượng quản lý nhằm đạt được các mục tiêu đã đề ra Quản lý không chỉ là hành động chỉ huy và điều hành mà còn là sự tương tác giữa chủ thể và đối tượng, thể hiện quyền uy trong mối quan hệ này Hơn nữa, quản lý cần phù hợp với quy luật khách quan và được thể hiện qua việc vận động thông tin.
Quản lý là quá trình tác động có tổ chức và có mục đích từ chủ thể quản lý đến đối tượng quản lý, nhằm đạt được các mục tiêu đã đề ra Đây là một hoạt động thực tiễn của con người, trong đó các chủ thể sử dụng công cụ và phương pháp khác nhau để tác động lên đối tượng thông qua quy trình quản lý nhất định, nhằm thực hiện hiệu quả các mục tiêu của tổ chức trong bối cảnh môi trường biến động.
1.1.2 Khái niệm báo chí, truyền thông và quản lý báo chí, truyền thông 1.1.2.1 Báo chí
Các nhà nghiên cứu trong và ngoài nước tiếp cận báo chí từ những góc độ khác nhau, dẫn đến việc hình thành nhiều khái niệm đa dạng về lĩnh vực này.
Theo Tạ Ngọc Tấn, báo chí là một hiện tượng đa nghĩa, liên kết chặt chẽ với các yếu tố của kiến trúc thượng tầng Nó được xem như một hoạt động chính trị - xã hội mang tính chất nghề nghiệp sáng tạo Hoạt động báo chí không chỉ đơn thuần là một nghề, mà còn phản ánh sự vận hành phức tạp của các mối quan hệ trong hệ thống, đồng thời thể hiện hiệu quả xã hội có tính mục đích.
Nguyễn Văn Dững định nghĩa báo chí từ góc nhìn hệ thống, coi đây là hoạt động thông tin - giao tiếp xã hội rộng rãi nhất Ông nhấn mạnh rằng báo chí không chỉ là công cụ kết nối xã hội hiệu quả mà còn là phương thức can thiệp xã hội quan trọng, ảnh hưởng đến mối quan hệ với công chúng, dư luận xã hội, nhân dân, các nhóm lợi ích và các quốc gia trong khu vực cũng như quốc tế.
Một số quan điểm cho rằng báo chí không thể tách rời khỏi truyền thông Theo Hoàng Phê, báo chí truyền thông được hiểu là "quá trình truyền dữ liệu giữa các đơn vị chức năng" Tác giả Phan Quang định nghĩa báo chí truyền thông là "quá trình truyền đạt, tiếp nhận và trao đổi thông tin nhằm thiết lập các mối liên hệ giữa con người với con người" Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Báo chí 1999 không đưa ra khái niệm cụ thể về báo chí, mà chỉ liệt kê các loại hình báo chí tại Việt Nam, bao gồm báo in, báo nói, báo hình và báo điện tử, với nội dung được thực hiện bằng tiếng Việt, tiếng các dân tộc thiểu số và tiếng nước ngoài.
Báo chí được định nghĩa là hoạt động thông tin - giao tiếp xã hội với quy mô rộng lớn, đóng vai trò là phương tiện chia sẻ thông tin giữa các chủ thể trong xã hội Là một bộ phận chủ đạo của truyền thông đại chúng, báo chí không chỉ chiếm vị trí trung tâm mà còn quyết định tính chất và khuynh hướng của truyền thông, ảnh hưởng đến năng lực và hiệu quả tác động của nó Do đó, trong nhiều trường hợp, khái niệm báo chí có thể được hiểu đồng nghĩa với truyền thông đại chúng, và khi đề cập đến truyền thông đại chúng, báo chí luôn là yếu tố hàng đầu cần nhắc đến.
Truyền thông là quá trình liên tục trao đổi thông tin, tư tưởng và cảm xúc giữa hai hoặc nhiều người, nhằm nâng cao nhận thức và mở rộng hiểu biết Theo Nguyễn Văn Dững, mục tiêu của truyền thông là thay đổi thái độ và hành vi của công chúng, góp phần vào phát triển bền vững.
Theo Nguyễn Văn Dững và Đỗ Thị Thu Hằng, truyền thông là quá trình trao đổi thông tin và kỹ năng nhằm tạo sự kết nối và thay đổi hành vi, nhận thức.
Theo tác giả Chris Fill, truyền thông trong marketing được định nghĩa là quá trình quản lý nhằm thu hút khán giả và khách hàng cho tổ chức Bằng cách hiểu rõ môi trường truyền thông của khán giả, tổ chức có thể phát triển và truyền đạt thông điệp đến các nhóm đối tượng cụ thể, sau đó đánh giá và hành động dựa trên phản ứng của họ Qua việc truyền tải những thông điệp có giá trị, tổ chức khuyến khích khán giả phản hồi về thái độ và hành vi của mình.
Quản lý báo chí, truyền thông nhìn từ góc độ xử lý có hiệu quả thông tin sai lệch, xuyên tác trên mạng xã hội
Theo nghiên cứu của PGS, TS Đỗ Thị Thu Hằng về xử lý thông tin sai lệch và xuyên tạc trong tư tưởng, lý luận, văn học và nghệ thuật, có bốn nhóm chủ thể chính tham gia vào việc này Các chủ thể bao gồm Đảng Cộng sản Việt Nam, Nhà nước, các thiết chế truyền thông trong hệ thống chính trị, và Mặt trận Tổ quốc Việt Nam cùng các đoàn thể nhân dân và tổ chức chính trị - xã hội - nghề nghiệp.
Quản lý thông tin trên mạng xã hội ở cấp tỉnh liên quan đến việc xử lý thông tin sai lệch và xuyên tạc chủ yếu được thực hiện bởi các cơ quan như Tỉnh ủy, Ban Tuyên giáo Tỉnh ủy, UBND tỉnh, Sở Thông tin và Truyền thông, cùng với Ban biên tập và Ban giám đốc của các cơ quan báo chí.
Tỉnh ủy và Ban Tuyên giáo tỉnh giữ vai trò quan trọng trong việc tham mưu cho Ban Thường vụ và Thường trực tỉnh ủy về công tác xây dựng Đảng trong các lĩnh vực chính trị, tư tưởng, tuyên truyền, lý luận chính trị, báo chí, xuất bản, văn hóa, văn nghệ, và khoa giáo Trong quản lý báo chí, Ban Tuyên giáo có trách nhiệm tham mưu giúp cấp ủy chỉ đạo và định hướng hoạt động báo chí, xuất bản, đồng thời tổ chức mạng lưới báo cáo viên, tuyên truyền viên, và cộng tác viên từ thành phố đến cơ sở Nhiệm vụ định hướng chỉ đạo các cơ quan báo chí được thực hiện trực tiếp bởi phòng Báo chí - xuất bản của Ban Tuyên giáo cấp tỉnh.
UBND và Sở Thông tin - Truyền thông tỉnh có trách nhiệm quản lý nhà nước đối với báo chí theo phân cấp của Chính phủ Các cơ quan này can thiệp trực tiếp vào việc quản lý báo chí thông qua Sở Thông tin - Truyền thông và các bộ phận liên quan Sở TTTT là cơ quan chuyên môn thuộc UBND cấp tỉnh, có chức năng tham mưu và hỗ trợ UBND trong việc quản lý báo chí, xuất bản, bưu chính, viễn thông, internet, truyền dẫn phát sóng, tần số vô tuyến điện, công nghệ thông tin, và các dịch vụ công khác theo quy định của pháp luật.
Theo Điều 7 của Luật Báo chí năm 2016, quản lý báo chí được thực hiện thống nhất bởi Chính phủ, với Bộ Thông tin và Truyền thông chịu trách nhiệm chính Các bộ, cơ quan ngang bộ có nhiệm vụ phối hợp với Bộ Thông tin và Truyền thông trong việc quản lý báo chí Đồng thời, UBND cấp tỉnh cũng có trách nhiệm quản lý báo chí tại địa phương trong phạm vi quyền hạn của mình.
Sở Thông tin - Truyền thông được thành lập theo Thông tư liên tịch số 03/2008/TTLT-BTTTT-BNV ngày 30-6-2008, hướng dẫn chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu tổ chức của Sở Thông tin - Truyền thông trực thuộc UBND cấp tỉnh, thay thế Thông tư liên tịch số 02/2004/TTLT-BBCVT-BNV trước đây.
Sở Thông tin - Truyền thông là cơ quan có tư cách pháp nhân, con dấu và tài khoản riêng, hoạt động dưới sự chỉ đạo của UBND cấp tỉnh và Bộ Thông tin - Truyền thông Nhiệm vụ và quyền hạn của Sở bao gồm quản lý tổ chức, biên chế và công tác chuyên môn trong lĩnh vực thông tin và truyền thông.
UBND cấp tỉnh cần trình bày dự thảo quy hoạch và kế hoạch phát triển dài hạn, 5 năm và hàng năm liên quan đến thông tin và truyền thông, bao gồm các chương trình, đề án và dự án cụ thể Đồng thời, cần có các biện pháp tổ chức thực hiện nhiệm vụ cải cách hành chính, phân cấp quản lý và xã hội hóa trong các lĩnh vực thuộc phạm vi quản lý Nhà nước Ngoài ra, UBND cấp tỉnh cũng phải soạn thảo các quyết định và chỉ thị phù hợp với thẩm quyền, cùng với quy định về tiêu chuẩn chức danh cho các vị trí lãnh đạo trong các tổ chức thuộc Sở và phòng Văn hóa và Thông tin tại cấp huyện, sau khi có sự phối hợp và thống nhất với Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch.
Chủ tịch UBND cấp tỉnh có thẩm quyền ban hành các dự thảo quyết định và chỉ thị liên quan đến lĩnh vực thông tin và truyền thông Đồng thời, Chủ tịch cũng chịu trách nhiệm về các dự thảo quyết định thành lập, sáng lập hoặc giải thể các đơn vị thuộc Sở theo quy định của pháp luật.
Hướng dẫn và kiểm tra việc thực hiện các văn bản quy phạm pháp luật, quy hoạch, kế hoạch phát triển và các chương trình liên quan đến thông tin và truyền thông đã được phê duyệt Tổ chức công tác thông tin tuyên truyền, phổ biến và giáo dục pháp luật trong các lĩnh vực thuộc quản lý của Sở.
- Ban biên tập báo, các phòng nghiệp vụ:
Ban Biên tập là bộ não của tòa soạn, chịu trách nhiệm xây dựng chiến lược phát triển và quản lý hoạt động xuất bản các ấn phẩm báo chí Đứng đầu là Tổng Biên tập, người này có trách nhiệm trước Đảng và Nhà nước về công tác tuyên truyền, tổ chức cán bộ và đảm bảo chất lượng ấn phẩm Tổng Biên tập phân công nhiệm vụ cho các thành viên trong Ban Biên tập, quản lý các phòng ban chuyên môn và thực hiện biên tập, kiểm duyệt tin bài hàng ngày Ngoài ra, Ban Biên tập còn tập trung vào việc đào tạo, nâng cao trình độ cho đội ngũ cán bộ, phóng viên và xử lý thông tin sai lệch trên mạng xã hội Các thành viên trong Ban Biên tập phải chịu trách nhiệm về phần việc được giao và tham gia chỉ đạo hoạt động chuyên môn của phóng viên.
Trong quản lý báo chí, truyền thông nhằm xử lý thông tin sai lệch, xuyên tạc trên MXH, đối tượng quản lý hướng tới gồm 4 nhóm sau đây:
Phóng viên và cộng tác viên, bao gồm các chuyên gia, đóng vai trò quan trọng trong việc đấu tranh và phản bác thông tin sai lệch, xuyên tạc Họ là lực lượng trực tiếp tham gia vào "bút chiến" với các thế lực thù địch và phần tử cơ hội trên mạng xã hội Để đạt được mục tiêu và định hướng của cơ quan báo chí, việc quản lý báo chí và truyền thông cần phát huy tối đa năng lực của họ.
Cán bộ quản lý tại các cơ quan báo chí và các cơ quan tham mưu là lực lượng chủ chốt trong việc chỉ đạo và quản lý báo chí, đồng thời hỗ trợ trong việc xử lý thông tin sai lệch và xuyên tạc trên mạng xã hội một cách hiệu quả.
Các phần tử cơ hội và chống đối thường phát tán thông tin sai lệch trên mạng xã hội, trở thành đối tượng chính cần được quản lý Các cơ quan báo chí và truyền thông cần làm rõ hành vi sai trái của nhóm này và đưa ra kiến nghị hoặc áp dụng các biện pháp xử lý phù hợp để ngăn chặn thông tin xuyên tạc.
Các trang mạng xã hội thường phát tán thông tin sai lệch và xuyên tạc, gây ra nhiều khó khăn trong việc quản lý Để kiểm soát tình trạng này, cần có sự hợp tác từ nhiều cơ quan bên cạnh các cơ quan báo chí Hơn nữa, nhiều trang mạng phản động hiện đang đặt máy chủ ở nước ngoài, khiến cho việc xử lý và truy vết trở nên phức tạp.
THỰC TRẠNG QUẢN LÝ BÁO CHÍ, TRUYỀN THÔNG Ở
Ƣu điểm trong quản lý báo chí, truyền thông tại Thanh Hóa nhằm xử lý thông tin sai lệch, xuyên tạc trên mạng xã hội
MẠNG XÃ HỘI HIỆN NAY 2.1 Khái quát về hệ thống báo chí, truyền thông ở Thanh Hóa
Báo Thanh Hóa là cơ quan của Đảng bộ Đảng Cộng sản Việt Nam tỉnh Thanh Hóa, đóng vai trò là tiếng nói của Đảng bộ, chính quyền và nhân dân tỉnh Với chức năng phản ánh kịp thời các sự kiện chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội, quốc phòng và an ninh, Báo Thanh Hóa thực hiện nhiệm vụ thông tin, tuyên truyền các đường lối, chủ trương của Đảng và chính sách, pháp luật của Nhà nước Báo cũng tham gia hiệu quả trong định hướng chính trị, phản bác những luận điệu sai lệch về chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước, đồng thời là diễn đàn thể hiện tâm tư, nguyện vọng của các tầng lớp nhân dân.
Báo Thanh Hóa cam kết thực hiện trách nhiệm xã hội, đóng vai trò là kênh thông tin phản biện hiệu quả Nhiều vấn đề quan trọng như phòng chống tham nhũng, lãng phí, và các tệ nạn xã hội đã được báo đề cập và các cơ quan chức năng đã nghiêm túc tiếp thu, xem xét giải quyết Đồng thời, báo cũng tích cực tuyên truyền và quảng bá hình ảnh Thanh Hóa, góp phần thu hút đầu tư và phát triển kinh doanh cho tỉnh.
Báo Thanh Hóa hiện có các ấn phẩm:
+ Báo Thanh Hóa thường kỳ: Phát hành từ thứ 2 đến thứ 7 hàng tuần + Báo Thanh Hóa hàng tháng: Phát hành vào ngày 20 hàng tháng
+ Phụ trương Miền núi: phát hành vào thứ 7 (tuần thứ 2 và tuần thứ 4 hàng tháng)
Số lƣợng phát hành từ 13.000-15.000 tờ/kỳ (báo ngày); 9.000-10.000 tờ/kỳ (báo hàng tháng)
2.1.2 Đài Phát thanh - Truyền hình Thanh Hóa Đài Phát thanh - Truyền hình Thanh Hóa là đơn vị trực thuộc UBND tỉnh, chịu sự chỉ đạo và quản lý trực tiếp, toàn diện của UBND tỉnh; đồng thời chịu sự chỉ đạo, hướng dẫn và kiểm tra về chuyên môn nghiệp vụ của Đài Tiếng nói Việt Nam và Đài Truyền hình Việt Nam; có chức năng thông tin, tuyên truyền đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước; có trách nhiệm trong việc chỉ đạo và hướng dẫn về chuyên môn nghiệp vụ đối với hệ thống Đài Truyền thanh - Truyền hình cấp huyện Đài Phát thanh - Truyền hình Thanh Hóa hiện đang tổ chức hoạt động trên 02 kênh chương trình: Kênh phát thanh và Kênh truyền hình
Đài Phát thanh - Truyền hình Thanh Hóa luôn bám sát định hướng tuyên truyền của tỉnh, phản ánh kịp thời các sự kiện quan trọng trong các lĩnh vực chính trị, kinh tế, văn hóa - xã hội, quốc phòng - an ninh và trật tự an toàn xã hội Trong những năm qua, Đài đã không ngừng đổi mới nội dung và nâng cao chất lượng chương trình, phát triển nhiều chuyên mục hấp dẫn công chúng Đội ngũ phóng viên, biên tập viên và kỹ thuật viên được nâng cao trình độ chuyên môn, thích ứng với công nghệ hiện đại Hoạt động của Đài được tổ chức từ nguồn kinh phí ngân sách tỉnh, thu từ quảng cáo và các nguồn tài trợ khác, hiện tại số giờ phát sóng của đài đang tăng lên.
- Thời lượng chương trình Phát thanh: 14h/ngày Trong đó số giờ tự sản xuất là 10h/ngày
- Thời lượng chương trình Truyền hình: 19h/ngày Trong đó số giờ tự sản xuất là 7h/ngày
2.1.3 Báo Văn hóa và Đời sống
Đơn vị trực thuộc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch, được thành lập từ tháng 6/1989, thực hiện chức năng thông tin và tuyên truyền các chủ trương của Đảng, chính sách pháp luật của nhà nước liên quan đến văn hóa, thể thao, du lịch và gia đình Đơn vị thường xuyên hướng dẫn chuyên môn nhằm nâng cao chất lượng hoạt động và phát triển các lĩnh vực này trên địa bàn tỉnh Báo đã có nhiều đổi mới trong hoạt động và nội dung, góp phần thực hiện phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa” và bảo tồn các giá trị di sản văn hóa của Xứ Thanh Đồng thời, báo cũng giới thiệu và cổ vũ các mô hình, điển hình tiên tiến trong sự nghiệp xây dựng nền văn hóa Việt Nam đậm đà bản sắc dân tộc.
Báo Văn hóa và Đời sống xuất bản 02 kỳ/tuần, vào thứ 2 và thứ 5 hàng tuần, với số lƣợng dao động từ 5.500-7500 tờ/kỳ
2.1.4 Tạp chí Văn nghệ Xứ Thanh
Tạp chí Văn nghệ Xứ Thanh, thuộc Hội Văn học - Nghệ thuật tỉnh Thanh Hóa, thực hiện chức năng thông tin và tuyên truyền về đường lối văn hóa, văn nghệ của Đảng, đồng thời là diễn đàn văn hóa - văn nghệ trong tỉnh Tạp chí đăng tải nhiều tác phẩm văn học nghệ thuật tích cực, góp phần giữ gìn và phát huy bản sắc văn hóa của các dân tộc địa phương Tạp chí cũng chú trọng tuyên truyền các nhiệm vụ chính trị và chính sách của Đảng và Nhà nước thông qua các tác phẩm nghệ thuật, giới thiệu kịp thời các sáng tác mới của văn nghệ sĩ trong tỉnh và thường xuyên trao đổi sáng tác với các tỉnh bạn Tạp chí khuyến khích nhân dân phát huy truyền thống cách mạng và văn hóa quê hương, thi đua thực hiện Nghị quyết Đại hội Đảng các cấp, đặc biệt trong các lĩnh vực đột phá và chương trình kinh tế lớn Tạp chí xuất bản 01 kỳ mỗi tháng với số lượng 1.000 bản/kỳ.
2.1.5 Khái quát về các cơ quan quản lý báo chí, truyền thông ở Thanh Hóa
Hệ thống báo chí truyền thông ở Thanh Hóa hiện nay hoạt động dưới sự lãnh đạo trực tiếp của Tỉnh ủy và Ban Tuyên giáo tỉnh ủy Mặc dù gặp khó khăn do tác động của nền kinh tế toàn cầu và trong nước, các cơ quan báo chí tại tỉnh đã nỗ lực duy trì và phát triển về số lượng, chất lượng và nội dung Hoạt động báo chí tại Thanh Hóa phản ánh nhanh chóng và đa dạng các diễn biến chính trị - xã hội, thực hiện quyền thông tin của nhân dân, đồng thời góp phần xây dựng và hoàn thiện các quy định pháp luật, phát huy giá trị văn hóa truyền thống, và nêu gương những cá nhân tích cực trong công cuộc đấu tranh chống tham nhũng và các tệ nạn xã hội.
Trong những năm qua, các cơ quan báo chí tỉnh đã nhận được sự quan tâm đặc biệt từ Tỉnh ủy, HĐND và UBND, với nhiều cải thiện trong cơ chế hoạt động như tăng kỳ và thêm loại hình báo chí Bên cạnh đó, tỉnh cũng đã đầu tư xây dựng trụ sở, mua sắm trang thiết bị và phân bổ thêm kinh phí, giúp các cơ quan báo chí đáp ứng tốt hơn cho nhiệm vụ chuyên môn của từng đơn vị.
Các cơ quan báo chí tỉnh thực hiện đúng tôn chỉ, mục đích theo giấy phép hoạt động, phát huy vai trò trong việc thông tin và tuyên truyền các chủ trương, đường lối của Đảng cùng chính sách, pháp luật của Nhà nước Điều này không chỉ đáp ứng nhu cầu thông tin của nhân dân mà còn góp phần quảng bá hình ảnh quê hương, con người và thành tựu phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh đến bạn bè trong nước và quốc tế.
Mặc dù đã được đầu tư và đổi mới công nghệ để nâng cao chất lượng, hoạt động của các cơ quan báo chí tỉnh vẫn còn hạn chế và chưa tương xứng với tiềm năng phát triển trong khu vực Bắc Trung Bộ Tính chiến đấu và phản biện của báo chí đã được chú trọng nhưng chưa đủ mạnh mẽ và thường xuyên Số lượng bài viết tổng kết, phát hiện vấn đề và tham mưu cho công tác chỉ đạo, hoạch định chính sách của tỉnh vẫn còn ít Thông tin trên báo, đài chưa phong phú và thường chậm so với yêu cầu thời sự, với nội dung một số tin, bài chưa sâu và chưa cung cấp đầy đủ thông tin mà độc giả quan tâm Nội dung chủ yếu phản ánh thực tế, thiếu tin bài mang tính phát hiện và chủ động định hướng dư luận, trong khi hình thức thông tin chưa hấp dẫn người xem và người nghe.
Nguồn nhân lực trong ngành báo chí tại tỉnh đang gặp khó khăn về chất lượng, với sự thiếu hụt phóng viên và biên tập viên có năng lực, nhạy bén và sắc sảo Điều này dẫn đến việc không đáp ứng được yêu cầu nhiệm vụ trong bối cảnh mới Hơn nữa, sự thiếu vắng các chức danh chuyên môn như họa sĩ, nhạc sĩ, và đạo diễn cũng làm giảm tính chuyên nghiệp của báo chí địa phương.
2.2 Ƣu điểm trong quản lý báo chí, truyền thông tại Thanh Hóa nhằm xử lý thông tin sai lệch, xuyên tạc trên mạng xã hội
2.2.1 Ưu điểm về chủ thể quản lý
Tỉnh ủy và Ban Tuyên giáo tỉnh Thanh Hóa đã thực hiện hiệu quả vai trò tham mưu cho Ban Thường vụ và Thường trực tỉnh ủy trong công tác xây dựng Đảng, bao gồm các lĩnh vực chính trị, tư tưởng, tuyên truyền và báo chí Ban Tuyên giáo có nhiệm vụ định hướng hoạt động báo chí và xuất bản, đồng thời tổ chức mạng lưới báo cáo viên, tuyên truyền viên từ thành phố đến cơ sở Tỉnh ủy đã nhanh chóng chỉ đạo các cơ quan báo chí thông qua phòng Báo chí - xuất bản của Ban Tuyên giáo tỉnh ủy.
UBND tỉnh Thanh Hóa và Sở Thông tin - Truyền thông đã thực hiện chỉ đạo quyết liệt trong việc xử lý thông tin sai lệch trên mạng xã hội, cụ thể hóa tinh thần chỉ đạo của tỉnh ủy Từ năm 2019, UBND tỉnh đã tích cực chỉ đạo Sở TTTT tham mưu và hỗ trợ trong việc quản lý nhà nước về các lĩnh vực như báo chí, xuất bản, bưu chính, viễn thông, internet, và các dịch vụ truyền thông khác, nhằm đảm bảo thông tin chính xác và đáng tin cậy.
Để nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước về báo chí, UBND tỉnh đã chỉ đạo Sở Thông tin và Truyền thông tuân thủ các quy định của Luật Báo chí và Nghị định 09/2017/NĐ-CP Sở đã tham mưu cho UBND tỉnh ban hành các văn bản cụ thể hóa các quy định liên quan, đồng thời yêu cầu các sở, ngành và địa phương nghiêm túc thực hiện quy định trong công tác phát ngôn và cung cấp thông tin Nhờ đó, hoạt động báo chí đã có nhiều đổi mới, với việc phối hợp cung cấp thông tin và xử lý thông tin báo chí diễn ra chủ động, kịp thời và hiệu quả, đặc biệt đối với các vấn đề nhạy cảm được dư luận và nhân dân quan tâm.
UBND tỉnh đã duy trì việc tổ chức họp báo định kỳ hàng quý nhằm cung cấp thông tin về tình hình kinh tế - xã hội của tỉnh cho báo chí, đảm bảo tuân thủ quy định tại Nghị định 09/2017/NĐ-CP của Chính phủ và chỉ đạo của Thường trực Tỉnh ủy.
- Họp báo Quý I và Quý III do đồng chí do Phó Chủ tịch UBND tỉnh Phạm Đăng Quyền chủ trì;
- Họp báo 6 tháng và cuối năm do Chủ tịch UBND tỉnh Nguyễn Đình Xứng và đồng chí Nguyễn Văn Phát, Trưởng ban Tuyên giáo chủ trì
Hạn chế trong quản lý báo chí, truyền thông tại tỉnh Thanh Hóa nhằm xử lý thông tin sai lệch, xuyên tạc trên MXH
2.3.1 Hạn chế về chủ thể quản lý
Mặc dù có nhiều ƣu điểm, khảo sát cho thấy việc lập kế hoạch nhận diện và xử lý thông tin sai lệch trên mạng xã hội của các cơ quan quản lý báo chí ở Thanh Hóa chưa được thực hiện một cách chủ động và bài bản Các cơ quan này vẫn thiếu kế hoạch cụ thể theo năm, quý, tháng, hoặc tuần, dẫn đến việc các cơ quan báo chí không có căn cứ vững chắc để thực hiện các hoạt động của mình Hơn nữa, việc chỉ đạo và xây dựng kế hoạch thường mang tính hình thức, thiếu hiệu quả và không tạo ra sự chủ động trong việc phát hiện và xử lý thông tin sai lệch.
Cuối tháng 7-2019, tại tiểu khu 2, thị trấn Thiệu Hóa xảy ra xô xát giữa hai nhóm thanh niên, Lê Văn Sơn, sinh năm 2000, đã chụp ảnh và đăng lên Facebook với bình luận gây chú ý Chỉ sau một giờ, bài viết thu hút 600 lượt like, hơn 100 lượt chia sẻ và gần 300 bình luận Công an huyện Thiệu Hóa đã nhanh chóng vào cuộc điều tra và triệu tập Sơn, người này thừa nhận đã đăng tải thông tin mà không kiểm chứng, chỉ nhằm mục đích thu hút sự chú ý Kết quả, Sơn bị xử phạt 5 triệu đồng và yêu cầu xin lỗi công khai trên Facebook Dù vụ việc được xử lý kịp thời, báo chí tỉnh Thanh Hóa đến ngày 6/12/2019 mới đăng tải thông tin về vụ việc, cho thấy sự chậm trễ trong việc thông tin Điều này ảnh hưởng đến tính chính xác và giáo dục của báo chí, nhấn mạnh sự cần thiết có kế hoạch sát sao từ các cơ quan quản lý báo chí để phát hiện và thông tin kịp thời tới công chúng, nhằm răn đe các hành vi xuyên tạc trên mạng xã hội.
2.3.2 Hạn chế về nội dung quản lý
Mặc dù tỉnh Thanh Hóa đã đạt được nhiều kết quả tích cực trong việc đấu tranh chống lại thông tin sai lệch trên mạng xã hội, nhưng vẫn còn một số hạn chế trong tổ chức thực hiện, chỉ đạo và kiểm tra Hành vi phát tán thông tin sai lệch vẫn phổ biến và ngày càng phức tạp, cho thấy các chế tài xử lý hiện tại chưa đủ sức răn đe Hơn nữa, tỉnh Thanh Hóa chưa có quy trình kiểm tra và xử lý thông tin sai lệch một cách bài bản, điều này cần được cải thiện để làm khuôn mẫu cho các đơn vị áp dụng.
Việc đấu tranh phản bác thông tin sai lệch tại Thanh Hóa chủ yếu diễn ra trên báo Thanh Hóa, trong khi các tạp chí và Đài PTTH chưa tham gia nhiều Các hoạt động phản bác còn rời rạc, thiếu sự tổ chức thành các tuyến bài hay chuyên mục riêng, dẫn đến việc xử lý chưa hiệu quả và liên tục Hơn nữa, việc áp dụng chính sách pháp luật và xây dựng quy định về xử lý thông tin sai lệch trên mạng xã hội tại Thanh Hóa vẫn chưa được quan tâm đúng mức Kỹ năng và kiến thức xử lý thông tin chủ yếu được phóng viên, biên tập viên "cóp nhặt" từ nguồn khác, thiếu sự đào tạo bài bản.
Hiện nay, việc "truyền tai nhau" thông tin sai lệch trên mạng xã hội đang trở thành vấn đề nghiêm trọng Tuy nhiên, tỉnh chưa tổ chức nhiều buổi tập huấn hay cung cấp tài liệu hướng dẫn cho đội ngũ phóng viên và biên tập viên về cách xử lý những thông tin này.
Khảo sát gần đây cho thấy rằng các cơ quan quản lý báo chí tại Thanh Hóa chưa chú trọng đến việc tổng kết và sơ kết xử lý thông tin sai lệch trên mạng xã hội Chỉ khi xảy ra sự việc cấp bách, các ban, ngành đoàn thể trong tỉnh mới tổ chức các cuộc họp cần thiết để giải quyết vấn đề.
2.3.3 Hạn chế về phương thức quản lý
Mặc dù các cơ quan quản lý báo chí và truyền thông tại Thanh Hóa đã nỗ lực áp dụng nhiều phương pháp để xử lý thông tin sai lệch và xuyên tạc trên mạng xã hội, nhưng thực tế vẫn cho thấy còn tồn tại một số hạn chế trong công tác này.
Việc áp dụng phương pháp quản lý bằng mệnh lệnh hành chính tại tỉnh Thanh Hóa chưa được thực hiện kịp thời và thiếu tính bền vững Chưa có chỉ đạo rõ ràng và các văn bản hướng dẫn liên quan đến việc xây dựng các tuyến bài phản biện một cách liên tục, dẫn đến hiệu quả trong công tác đấu tranh và xử lý thông tin sai lệch chưa cao Mặc dù đã có những bài viết từ báo chí địa phương về các sự cố liên quan đến thông tin sai lệch trên mạng xã hội, nhưng nội dung vẫn còn nghèo nàn, trùng lặp và chưa phong phú.
Nhiều bài viết hiện nay thiếu tính độc lập, thường "ăn theo" các nguồn tin từ báo khác, thể hiện sự cẩu thả và thiếu sót trong việc kiểm chứng thông tin Nội dung chưa sâu sắc, thiếu các cuộc điều tra kỹ lưỡng về các vấn đề xã hội, và nghị luận còn hạn chế, dẫn đến tính chiến đấu chưa cao.
Ép buộc người dân ký vào đơn từ chối nhận hỗ trợ tài chính do đại dịch COVID-19 là hành vi không thể chấp nhận Thông tin này đã được chia sẻ trên mạng xã hội, nhấn mạnh rằng việc thực hiện các đơn từ đã được chuẩn bị sẵn là vi phạm quyền lợi của người dân.
Tài khoản Facebook của Ly Hoàng Chính chia sẻ thông tin về một lá đơn xin không nhận hỗ trợ do đại dịch COVID-19 từ hộ gia đình ông Lê Xuân Quang, một hộ cận nghèo tại xã Xuân Sinh, huyện Thọ Xuân, Thanh Hóa Bên cạnh đó, có một tin nhắn cho thấy rằng việc ký đơn không phải là tự nguyện mà là bị ép buộc, khi có người nhờ đăng tải thông tin rằng dân cư bị bắt ký đơn mà không có sự đồng ý thực sự.
Tác giả Hoài Thu cho rằng thông tin về việc UBND xã Xuân Sinh "ép người dân không nhận tiền hỗ trợ COVID-19" là không chính xác và có dấu hiệu xuyên tạc, gây mất ổn định an ninh trật tự địa phương Bài viết thiếu chiều sâu và không tạo được hiệu ứng tích cực đối với dư luận.
Báo chí truyền thông tỉnh Thanh Hóa hiện đang thiên về việc phản ánh thực trạng mà thiếu đi các kiến nghị giải pháp và dự báo Chức năng giám sát và phản biện xã hội của báo chí cần phải thông tin rõ ràng về bản chất sự việc theo các kết luận của cơ quan chức năng và đánh giá đúng mức vấn đề Tuy nhiên, trong nhiều trường hợp, báo chí xử lý thông tin chưa triệt để, dẫn đến việc đưa ra thông tin một chiều, chung chung và thiên về tuyên truyền.
Việc áp dụng phương pháp quản lý bằng giáo dục thuyết phục trong lĩnh vực báo chí chưa đạt hiệu quả cao do thiếu sự quan tâm từ các chủ thể quản lý Đội ngũ quản lý và phóng viên, biên tập viên chưa được tham gia đầy đủ các khóa đào tạo về kỹ năng phát hiện và xử lý thông tin sai lệch Tình hình này dẫn đến năng lực của họ còn hạn chế, đặc biệt là đội ngũ cán bộ quản lý báo chí ở Thanh Hóa, thiếu về số lượng và chất lượng Ngoài kiến thức chuyên môn, cán bộ quản lý nhà nước về báo chí còn cần nắm vững kiến thức quản lý nhà nước Tuy nhiên, thực tế cho thấy đội ngũ này còn nhiều khuyết điểm, đặc biệt là về năng lực chuyên môn và kỹ năng hành chính, chưa được đào tạo bài bản và không nắm bắt kịp thời tình hình vi phạm Điều này dẫn đến việc xử lý các thông tin sai lệch trên mạng xã hội thường chậm trễ và thiếu tính khoa học.
Việc áp dụng phương pháp quản lý bằng kinh tế hiện vẫn chưa đạt hiệu quả tối ưu Các nguồn lực cần thiết để khích lệ và động viên tinh thần của phóng viên, cộng tác viên trong việc xử lý thông tin sai lệch trên mạng xã hội chưa được đầu tư đúng mức Đặc biệt, việc khích lệ tinh thần bằng vật chất thông qua các khoản bồi dưỡng, tăng định mức và thưởng ngoài lương vẫn chưa được chú trọng và thiếu sự đầu tư thích đáng.
