1. Trang chủ
  2. » Luận Văn - Báo Cáo

Phản biện xã hội trong tác phẩm báo chí điều tra ở nước ta hiện nay

175 7 0
Tài liệu đã được kiểm tra trùng lặp

Đang tải... (xem toàn văn)

Tài liệu hạn chế xem trước, để xem đầy đủ mời bạn chọn Tải xuống

THÔNG TIN TÀI LIỆU

Thông tin cơ bản

Tiêu đề Phản Biện Xã Hội Trong Tác Phẩm Báo Chí Điều Tra Ở Nước Ta Hiện Nay
Tác giả Lê Thị Diệu Linh
Người hướng dẫn PGS, TS. Đỗ Thị Thu Hằng
Trường học Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh
Chuyên ngành Báo chí học
Thể loại luận văn thạc sĩ
Năm xuất bản 2015
Thành phố Hà Nội
Định dạng
Số trang 175
Dung lượng 2,62 MB

Cấu trúc

  • MỞ ĐẦU

  • Chương 1

  • CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN CỦA VẤN ĐỀ PHẢN BIỆN

  • XÃ HỘI THÔNG QUA TÁC PHẨM BÁO CHÍ ĐIỀU TRA

  • 1.1. Khái niệm

    • 1.1.1. Phản biện và phản biện xã hội

      • 1.1.1.1. Phản biện

      • 1.1.1.3. Phản biện xã hội

    • 1.1.2. Báo chí điều tra

  • 1.2. Vai trò của phản biện xã hội trong tác phẩm báo chí điều tra

  • 1.3. Chủ thể của phản biện xã hội trong báo chí điều tra

  • 1.4. Nội dung và nguyên tắc của phản biện xã hội trong tác phẩm báo chí điều tra

    • 1.4.2. Nguyên tắc phản biện xã hội trong tác phẩm báo chí điều tra

  • Chương 2

  • THỰC TRẠNG PHẢN BIỆN XÃ HỘI THÔNG QUA TÁC PHẨM BÁO CHÍ ĐIỀU TRA Ở CÁC BÁO THUỘC DIỆN KHẢO SÁT

  • 2.1. Vài nét về các tờ báo khảo sát

    • 2.1.1. Báo Tuổi trẻ TP. HCM

    • 2.1.2. Báo Thanh niên

    • 2.1.3. Báo Pháp luật Thành phố Hồ Chí Minh

    • 2.1.4. Báo Dantri.com.vn

  • 2.2. Thực trạng phản biện xã hội thông qua những loạt bài điều tra tiêu biểu thuộc diện khảo sát

    • Tiểu kết chương 2 

    • Trong chương này, tác giả đã tiếp tục đi sâu trình bày tính phản biện xã hội trong tác phẩm báo chí điều tra ở những báo khảo sát, cụ thể ở những loạt bài điều tra tiêu biểu nổi bật, để từ đó có thể đánh giá những thành công cũng như những mặt hạn chế về tính phản biện xã hội trong phạm vi khảo sát, chỉ ra nguyên nhân để có thể tiếp tục đề xuất những phương án, giải pháp ở những chương tiếp theo.

    • Có thể thấy, tính phản biện xã hội được thể hiện rõ từ việc cá nhân tác giả hiểu và có những cung cấp thông tin chính xác, đa chiều, nhiều góc độ và cung cấp đến nhiều đối tượng để có thể tự trang bị cho mình những kiến thức để nhìn nhận, đánh giá tốt về vấn đề phản biện. Việc cung cấp những ý kiến chuyên gia, những bình luận của độc giả cũng là một khía cạnh thể hiện tính phản biện xã hội mà tác giả muốn hướng tới.

  • Chương 3

  • 3.1. Những vấn đề đặt ra từ thực trạng phản biện xã hội ở những tờ báo điều tra thuộc diện khảo sát

  • 3.2. Đề xuất khuyến nghị

    • 3.2.1.1. Nâng cao nhận thức về vai trò của phản biện xã hội trong cơ quan lãnh đạo, quản lý báo chí

    • 3.2.2.2 Cơ quan báo chí cần thực hiện tốt các quy định đã có, đồng thời không ngừng hoàn thiện môi trường pháp lý, có cơ chế kiểm soát quyền lực, xây dựng những quy định mới để thực hiện cơ chế phản biện xã hội

    • 3.2.2.1. Nhà báo làm báo điều tra phải có tâm, có tầm, có năng lực trình độ chuyên môn, có đạo đức và bản lĩnh nghề nghiệp

  • KẾT LUẬN

  • TÀI LIỆU THAM KHẢO

  • PHỤ LỤC

  • Đày đọa trẻ mầm non

  • Tình tiết mới trong vụ án Huyền Như

  • Sự thật hải dương học: Hoàng Sa - Việt Nam! - Kỳ 1

Nội dung

Khái niệm

1.1.1 Phản biện và phản biện xã hội

Có nhiều khái niệm đưa ra về cụm từ “phản biện” Cụ thể có thể kể đến những khái niệm sau:

Theo “Từ điển Tiếng Việt thông dụng”, Nguyễn Như Ý (Chủ biên), Nguyễn Văn Khang, Phan Xuân Thành (đồng tác giả), 2008, NXB Giáo Dục,

Hà Nội định nghĩa phản biện là quá trình đánh giá chất lượng của luận án tốt nghiệp đại học và luận văn thạc sĩ trước hội đồng chấm thi, bao gồm các hoạt động như phản biện luận văn tốt nghiệp và phản biện luận án tiến sĩ.

Phản biện, theo cách hiểu từ Hán Việt, có nghĩa là "bàn luận theo hướng ngược lại" và thể hiện sự tranh luận, tranh cãi Nó được định nghĩa là việc sử dụng chứng cứ, lý lẽ để bác bỏ những lập luận đã được đưa ra trước đó, nhằm làm rõ đúng sai Do đó, phản biện không chỉ đơn thuần là góp ý hay phê bình, mà còn bao hàm cả biện luận và phản biện luận, thể hiện tính đa chiều trong quá trình tranh luận.

Thuật ngữ “Phản biện” đã chính thức xuất hiện trong các văn bản chính thống của Việt Nam trong vòng 10 năm qua, khởi đầu với Quyết định số 22/2002/QĐ - TTg ngày 30/01/2002 của Thủ tướng Chính phủ Theo Điều 1, điểm 7 của quyết định này, “Phản biện xã hội” được định nghĩa là hoạt động cung cấp thông tin, tư liệu, cùng với các ý kiến phân tích và đánh giá về tính khả thi, cũng như các kiến nghị liên quan đến sự phù hợp của nội dung đề án với mục tiêu và điều kiện ban đầu hoặc thực trạng hiện tại.

Vào ngày 14/2/2014, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định số 14/2014/QĐ-TTg, điều chỉnh hoạt động tư vấn, phản biện và giám định xã hội của Liên hiệp các Hội Khoa học và Công nghệ, nhằm đảm bảo nội dung này phù hợp với thực tiễn phát triển hiện nay.

Kỹ thuật Việt Nam thay thế Quyết định số 22/2002 Tại Quyết định này thì

Theo Điều 2, điểm 2, "phản biện xã hội" được định nghĩa là hoạt động đưa ra nhận xét, đánh giá và phê bình nhằm xem xét sự phù hợp của nội dung đề án với các mục tiêu và điều kiện đã được quy định, cũng như thực trạng hiện tại.

Trong Văn kiện Đại hội Đại biểu toàn quốc lần thứ X của Đảng, đã nhấn mạnh tầm quan trọng của việc xây dựng Quy chế giám sát và phản biện xã hội.

Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức chính trị - xã hội đóng vai trò quan trọng trong việc hoạch định chính sách và tổ chức thực hiện các quyết định lớn của Đảng Tại Đại hội Đại biểu toàn quốc lần thứ XI, báo chí cách mạng Việt Nam được giao thêm nhiệm vụ phản biện xã hội, nhằm nâng cao tính tư tưởng và phát huy chức năng thông tin, giáo dục, tổ chức của các phương tiện thông tin đại chúng vì lợi ích của nhân dân.

Theo Luật sư, Nhà nghiên cứu Nguyễn Trần Bạt trong tác phẩm “Đối thoại tương lai” (2010), phản biện được định nghĩa là hành vi xác định tính khoa học của các hành động con người, xuất hiện trong quá trình chuẩn bị hành động Phản biện đảm bảo rằng mỗi hành vi được thực hiện dựa trên sự xác nhận có chất lượng khoa học Thiếu phản biện đồng nghĩa với việc con người hành động mà không quan tâm đến sự xác nhận của xã hội về tính phù hợp và đúng đắn của hành động đó.

Còn theo PGS TS Nguyễn Văn Dững cho rằng:

Phản biện có vai trò quan trọng trong việc xác nhận những thành tựu nổi bật của công trình, đồng thời chỉ ra những hạn chế cần khắc phục để cải thiện Cuối cùng, phản biện cũng xác định xem công trình có đáp ứng các tiêu chí khoa học cần thiết hay không Điều này khác biệt hoàn toàn với phản bác, vốn là việc sử dụng lý lẽ để phủ nhận ý kiến hoặc công trình của người khác.

1.1.1.2 Phân biệt phản biện – phản bác

Phản biện là một thuật ngữ quan trọng trong hoạt động khoa học, dùng để đánh giá công trình nghiên cứu khi được trình bày trước hội đồng Nó không chỉ đơn thuần là phản bác ý kiến mà còn bao gồm việc đưa ra lập luận, phân tích và dẫn chứng từ nhiều góc độ khác nhau Khác với phản bác, phản biện vừa khẳng định những điểm đúng, vừa bác bỏ những quan điểm không hợp lý, đồng thời hướng tới việc đề xuất giải pháp nhằm hoàn thiện vấn đề.

Phản biện không chỉ đơn thuần là bác bỏ hay phủ định, mà còn bao gồm việc bổ sung và làm rõ vấn đề từ nhiều góc độ khác nhau Do đó, phản biện không thể đồng nhất với phản bác, vì phản biện có nội hàm rộng hơn, trong khi phản bác chỉ là một phần nhỏ, một khả năng có thể xảy ra trong quá trình phản biện.

Trong thực tế cũng như nghiên cứu, ở những góc nhìn và mục đích khác nhau, sẽ có nhiều quan điểm khác nhau về vấn đề phản biện xã hội

Gần đây nhất là Hiến pháp sửa đổi năm 2013 khẳng định “Bản chất của

Nhà nước ta là một Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa, được xây dựng vì lợi ích của nhân dân Quyền lực nhà nước hoàn toàn thuộc về nhân dân, thể hiện rõ tính chất dân chủ và trách nhiệm phục vụ cộng đồng.

Ngày 12/12/2013, Bộ Chính trị đã ban hành Quyết định số 217 - QĐ/TW, quy định về “Giám sát và phản biện xã hội của Mặt trận Tổ Quốc Việt Nam và các đoàn thể chính trị - xã hội” Quy chế này đánh dấu bước tiến quan trọng trong việc thực hiện phản biện xã hội, tạo cơ sở lý luận và pháp lý cho hoạt động này Phản biện xã hội được định nghĩa là việc nhận xét, đánh giá, và kiến nghị đối với các dự thảo chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước Mục tiêu của phản biện xã hội là phát hiện những thiếu sót trong các văn bản dự thảo, đề xuất nội dung thiết thực nhằm đảm bảo tính đúng đắn và hiệu quả trong hoạch định chính sách, đồng thời bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của nhân dân, phát huy dân chủ và tăng cường đồng thuận xã hội Tuy nhiên, phản biện xã hội theo Quy chế vẫn chưa phản ánh đầy đủ khái niệm này.

Liên quan đến khái niệm này, tác giả Nguyễn Văn Dững định nghĩa:

Phản biện xã hội là sự tham gia tích cực của các tầng lớp trong xã hội vào việc đóng góp ý kiến cho các quyết sách quan trọng của Đảng và Nhà nước trong các lĩnh vực kinh tế, văn hóa và xã hội Đội ngũ trí thức, với kiến thức chuyên sâu và bản lĩnh bảo vệ chính kiến, đóng vai trò quan trọng trong quá trình này, nhằm hướng tới sự phát triển bền vững của cộng đồng.

Tác giả Nguyễn Văn Dững đưa ra cái nhìn tổng thể về phản biện xã hội, nhấn mạnh vai trò của các chủ thể và nội dung liên quan Ông xác định rằng những người có kiến thức chuyên sâu và am hiểu rộng về các lĩnh vực là "rường cột" trong quá trình phản biện xã hội Những cá nhân này cần hướng đến mục đích vì cộng đồng, vượt qua lợi ích cá nhân để đảm bảo hiệu quả và chiều sâu trong phản biện.

Còn tác giả Nguyễn Trần Bạt lại cho rằng:

Vai trò của phản biện xã hội trong tác phẩm báo chí điều tra

Báo chí Việt Nam hiện nay đóng vai trò quan trọng trong việc truyền tải thông tin hai chiều, phản ánh ý kiến của nhân dân và thực tiễn đến các cấp lãnh đạo Phản biện xã hội được tập hợp từ nhiều nguồn khác nhau, bao gồm các cấp quản lý Nhà nước, chuyên gia, và những người bị ảnh hưởng Điều này cho thấy tính đa dạng và rộng rãi của phản biện xã hội trong báo chí Vai trò của phản biện xã hội không chỉ thể hiện qua việc cung cấp thông tin mà còn qua góc độ khác nhau trong báo chí điều tra, góp phần nâng cao chất lượng thông tin và sự minh bạch trong xã hội.

1.2.1 Phản biện xã hội trong tác phẩm báo chí điều tra góp phần làm rõ những vụ việc nổi cộm, gây bức xúc lớn trong xã hội

Các sự kiện và vấn đề được truyền thông công khai đều nhằm đáp ứng nhu cầu và mong đợi của người dân, phục vụ lợi ích chung của đại đa số và lợi ích chính đáng của từng cá nhân Những thông tin này thường liên quan đến việc giải thích và giải quyết các vấn đề bức xúc trong cuộc sống, mặc dù báo chí không thể thay thế vai trò của cơ quan Tư pháp Tuy nhiên, thông qua việc phát động thông tin, báo chí đã khởi xướng nhiều hoạt động của Tư pháp Đặc biệt, báo chí điều tra đóng vai trò quan trọng trong việc tạo ra dư luận xã hội, từ đó gây áp lực lên cơ quan Tư pháp để thực hiện nhiệm vụ của mình.

Báo chí điều tra đóng vai trò quan trọng trong việc tìm kiếm và công bố những bằng chứng, lý lẽ thuyết phục nhằm giải đáp thắc mắc của công chúng Qua đó, nó giúp phơi bày những sự thật phạm pháp đang diễn ra hàng ngày, ảnh hưởng trực tiếp đến đời sống của nhân dân.

Vai trò của phản biện xã hội là nâng cao nhận thức của nhân dân về các vấn đề phức tạp, đặc biệt là những xung đột liên quan đến lợi ích Báo chí thực hiện vai trò này bằng cách cung cấp câu trả lời và lập luận có căn cứ để giải quyết những mâu thuẫn Tính phản biện xã hội trong báo chí không chỉ định hướng và giáo dục công chúng mà còn giúp họ hiểu và đánh giá đúng các sự kiện xã hội, từ đó xác định được mục tiêu và hành vi ứng xử của bản thân.

Báo chí đóng vai trò quan trọng trong việc phản biện xã hội, giúp thu hút và khơi dậy cảm xúc, trí tuệ của cộng đồng đối với các sự kiện quan tâm Phản biện xã hội không chỉ xoa dịu mà còn góp phần hài hòa lợi ích giữa các nhóm lợi ích, ngăn ngừa mâu thuẫn có thể dẫn đến khủng hoảng kinh tế - xã hội Qua đó, báo chí phục hồi trạng thái cân bằng, cung cấp thông tin chính xác và mở đường cho sự đồng thuận xã hội trong việc thực hiện các chính sách của Đảng và Nhà nước.

Vai trò của phản biện xã hội là rất quan trọng trong việc khắc phục các khuyết điểm và điều chỉnh những chính sách chưa hợp lý của Đảng và Nhà nước, từ đó nâng cao hiệu quả quản lý của bộ máy Nhà nước Báo chí đóng vai trò là cầu nối để người dân bày tỏ ý kiến và nguyện vọng, hình thành dư luận xã hội, tạo sự đồng thuận trong cộng đồng Việc nâng cao tính nhân dân của báo chí không chỉ là tăng cường sự phản biện mà còn là giám sát hoạt động của cơ quan Nhà nước và các chính sách có ảnh hưởng trực tiếp đến lợi ích của nhân dân.

Thạc sĩ Nguyễn Mạnh Bình cho rằng:

Nhà nước quản lý hai loại thông tin chính: thông tin lưu trữ trong kho của Nhà nước và thông tin do các cơ quan thực thi công quyền cung cấp Các thông tin này bao gồm chính sách, pháp luật, dự án phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội và giáo dục.

Phản biện xã hội xuất hiện khi có những hạn chế và khuyết điểm cần được nhận diện Nó cung cấp cái nhìn đa chiều từ cộng đồng, giúp cơ quan công quyền phát hiện “vết nứt” và tìm ra giải pháp khắc phục kịp thời.

Phản biện xã hội đóng vai trò quan trọng trong việc ngăn ngừa và phòng chống quan liêu, tham nhũng, tiêu cực một cách hiệu quả Ngoài ra, nó còn góp phần đấu tranh và lên án những hiện tượng suy giảm phẩm chất, đạo đức trong xã hội.

Phản biện xã hội đóng vai trò quan trọng trong báo chí, đặc biệt là trong các tác phẩm báo chí điều tra Nó không chỉ giúp làm sáng tỏ các vấn đề, đưa ra lý lẽ và dẫn chứng để giải quyết xung đột, mà còn thể hiện quan điểm và chính kiến của báo chí về những vấn đề nóng bỏng trong xã hội Điều này giúp đáp ứng nhu cầu thông tin và hiểu biết của độc giả, đồng thời nâng cao chất lượng và tính chính xác của thông tin được cung cấp.

Chủ thể của phản biện xã hội trong báo chí điều tra

Báo chí điều tra đóng vai trò quan trọng trong việc phản ánh đa dạng các vấn đề xã hội, từ những chủ đề gây bức xúc đến những khúc mắc mà công chúng quan tâm Sự ảnh hưởng của nó chạm đến nhiều đối tượng khác nhau, bao gồm cá nhân, nhóm người, giai cấp, chính trị gia, chuyên gia, và cả bản thân nhà báo cùng cơ quan báo chí Do đó, chủ thể phản biện trong báo chí điều tra rất rộng, thể hiện sự đa chiều và sâu sắc trong việc giải quyết các vấn đề xã hội.

Báo chí điều tra đóng vai trò quan trọng trong việc phát hiện các lỗi hệ thống và bảo vệ quyền lợi của người dân Những vấn đề mà báo chí điều tra đề cập thường liên quan đến sự sống còn, tính mạng và tài sản của cộng đồng, từ đó thu hút sự quan tâm của nhiều bên liên quan Qua quá trình phân tích và tham khảo tài liệu, tác giả xin phân chia các chủ thể của báo chí điều tra thành 5 nhóm chính.

Nhóm chủ thể đầu tiên trong phản biện xã hội là những người bị ảnh hưởng về mặt quyền lợi, bao gồm cả những người được hưởng lợi và những người bị thiệt hại Họ có vai trò quan trọng trong việc làm rõ sự việc điều tra và cần được xem xét để đảm bảo thông tin được cung cấp một cách hợp lý, công bằng và khách quan Việc nhận diện và phân tích nhóm chủ thể này sẽ giúp nhà báo tránh việc chỉ đưa thông tin một chiều, từ đó nâng cao chất lượng bài viết điều tra.

Cơ quan quản lý và lãnh đạo liên quan đến đối tượng trong bài điều tra là những chủ thể quan trọng, vì việc giải quyết các khúc mắc và điều tra sai trái cần đặt nhân vật trong mối quan hệ ràng buộc Để thu thập ý kiến và thực hiện phỏng vấn, các cơ quan này cần được cung cấp thông tin và kiến thức một cách công bằng, nhằm đảm bảo tính minh bạch và khách quan trong quá trình phản biện xã hội.

- Nhóm 2: Nhóm chủ thể là những nhân vật có liên quan

Nhân vật liên quan trong các cuộc điều tra có thể không trực tiếp hưởng lợi hoặc bị hại, nhưng vẫn liên quan đến những lợi ích khác Đặc biệt, trong các cuộc điều tra môi trường hay các vụ án tham nhũng, mặc dù không ảnh hưởng ngay lập tức đến cá nhân hay nhóm nào, nhưng vẫn có sự liên quan nhất định Ngoài ra, nhóm này cũng có thể là những người không bị ảnh hưởng trực tiếp nhưng có nhu cầu tìm hiểu và muốn nhận thông tin về vụ việc.

Khi thực hiện bài điều tra, nhà báo cần xác định rõ các nhóm chủ thể liên quan để đảm bảo tính khách quan và không bỏ sót thông tin Việc này tạo nền tảng kiến thức vững chắc cho mọi đối tượng, đồng thời mở rộng và làm phong phú thêm diễn đàn phản biện xã hội.

- Nhóm 3: Nhóm chủ thể là tầng lớp nhân dân lao động

Tầng lớp nhân dân lao động là một trong những nhóm chủ thể quan trọng trong phản biện xã hội qua báo chí điều tra Các bài viết điều tra thường tập trung vào đời sống sinh hoạt và các vấn đề xã hội ảnh hưởng trực tiếp đến họ Do đó, khi tổ chức diễn đàn phản biện xã hội qua báo chí điều tra, các nhà báo cần chú ý đến nhóm đông đảo này để đảm bảo nội dung phản ánh đúng thực tiễn và nhu cầu của nhân dân.

Nhóm 4 bao gồm những chuyên gia uy tín trong xã hội, đóng vai trò quan trọng trong phản biện xã hội của báo chí điều tra Những chuyên gia này, bao gồm cả luật sư có kiến thức chuyên môn, cung cấp thông tin bổ ích và sâu sắc về lĩnh vực điều tra, giúp công chúng hiểu rõ hơn về các vấn đề liên quan.

Chuyên gia và chính trị gia là những chủ thể quan trọng trong phản biện xã hội Trước các sự kiện nổi bật, việc bày tỏ quan điểm và ý kiến từ những cá nhân am hiểu và chuyên sâu về vấn đề là rất cần thiết Những lời phản biện và bình luận của họ không chỉ làm tăng tính phản biện mà còn góp phần làm cho các tác phẩm báo chí điều tra trở nên có ý nghĩa và hiệu quả hơn.

- Nhóm 5: Nhóm tác giả, cơ quan báo chí

Người đứng đầu cơ quan báo chí và ban biên tập có trách nhiệm chính trong việc tổ chức và thực hiện các tuyến bài điều tra Do đó, Ban biên tập cần đóng vai trò tổ chức, quản lý, giám sát, bảo vệ và hỗ trợ các nhà báo trong việc xây dựng diễn đàn báo chí phản biện xã hội.

Tác giả bài điều tra và cơ quan báo chí là những yếu tố không thể thiếu trong quá trình thực hiện điều tra Bên cạnh những kỹ năng cơ bản như thu thập thông tin và xử lý tài liệu, tác giả cần có bản lĩnh và đạo đức nghề nghiệp để không bị lợi dụng hay mua chuộc Trách nhiệm của tác giả là cung cấp thông tin một cách khách quan và đa chiều, nhằm tránh tình trạng thiên lệch trong bài viết.

Việc "thiên vị" một đối tượng nhằm lạc hướng dư luận và cung cấp thông tin không công bằng là điều cần tránh Các cơ quan báo chí cần tuân thủ tôn chỉ mục đích của mình, đồng thời phải giữ sự khách quan và công bằng, đứng về phía tác giả bài báo Bằng cách sử dụng các dẫn chứng cụ thể và lập luận chặt chẽ, báo chí có thể định hướng đúng dư luận, phản ánh chính xác vấn đề, và tạo ra một diễn đàn mở để công chúng tham gia phản biện những vấn đề mà họ quan tâm.

Cơ quan báo chí cần có tầm nhìn sâu rộng khi đăng tải các bài điều tra được xã hội quan tâm Việc liên kết và tham khảo ý kiến độc giả từ các bài điều tra trước là rất quan trọng, nhằm định hướng cho các bài viết sau một cách chuyên nghiệp Điều này giúp giải quyết những câu hỏi mà công chúng đang đặt ra.

Việc phân loại các nhóm chủ thể trong phản biện xã hội sẽ nâng cao chất lượng phân tích và đánh giá thực trạng của phản biện xã hội trong các bài báo điều tra tiêu biểu được khảo sát.

THỰC TRẠNG PHẢN BIỆN XÃ HỘI THÔNG QUA TÁC PHẨM BÁO CHÍ ĐIỀU TRA Ở CÁC BÁO THUỘC DIỆN KHẢO SÁT

Thực trạng phản biện xã hội trong tác phẩm báo chí điều tra ở các báo thuộc diện khảo sát, thông qua những loạt bài điều tra tiêu biểu

CHÍ ĐIỀU TRA Ở CÁC BÁO THUỘC DIỆN KHẢO SÁT

2.1 Vài nét về các tờ báo khảo sát

2.1.1 Báo Tuổi trẻ TP HCM

Báo Tuổi trẻ TP.HCM, cơ quan ngôn luận của Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh TP.HCM, bao gồm bốn ấn phẩm: nhật báo Tuổi trẻ, Tuổi trẻ tuần báo, Tuổi trẻ cười và báo điện tử Tuổi trẻ, chính thức ra mắt ngày 02/9/1975 Tiền thân của báo là những tờ truyền đơn và bản tin in roneo của sinh viên, học sinh Sài Gòn trong phong trào chống Mỹ Từ năm 2006, báo đã phát triển thêm phòng truyền hình và sản xuất chương trình trên báo điện tử Tuổi trẻ Online, đồng thời hợp tác với các kênh truyền hình trong nước Sau 37 năm phát triển, báo Tuổi trẻ TP.HCM đã trở thành một trong những nhật báo hàng đầu cả nước về số lượng phát hành.

Báo Tuổi trẻ Online chính thức ra mắt vào ngày 1/12/2003 và chỉ sau gần 2 năm đã vươn lên vị trí thứ ba về lượng truy cập trong bảng xếp hạng các website tiếng Việt toàn cầu Với tốc độ phát triển ấn tượng, báo nhanh chóng đạt thứ hạng khoảng 740 trên thế giới và luôn nằm trong top 10 website tại Việt Nam.

Những chiến lược phát hành Tuổi trẻ đã thực hiện trong thời gian qua:

- Liên tục mở rộng mạng lưới phát hành với nhiều cách thức bán báo

- Rút ngắn thời điểm ra báo trên tất cả các vùng

- Đẩy mạnh tiếp thị, chăm sóc bạn đọc

Báo Tuổi trẻ nổi bật với đội ngũ lãnh đạo, phóng viên và biên tập viên tận tâm, luôn gắn bó với thực tiễn để phản ánh và tuyên truyền hiệu quả Cơ chế quản lý chặt chẽ đóng vai trò quan trọng trong sự phát triển mạnh mẽ của tờ báo, với gần 500 cán bộ, phóng viên và nhân viên, nhiều người có uy tín và kinh nghiệm lâu năm Những năm gần đây, báo Tuổi trẻ đã có sự phát triển đáng kể, luôn chú trọng đến nội dung phản biện xã hội, với phương châm viết cho nhân dân và vì lợi ích của nhân dân Ban biên tập hiện yêu cầu tính phản biện ngay trong các hoạt động trao đổi nghiệp vụ hàng ngày giữa phóng viên, biên tập viên và lãnh đạo toàn soạn.

Ban biên tập luôn coi trọng ý kiến phản hồi từ độc giả, tổ chức nội dung và tuyến bài phản biện xã hội một cách chặt chẽ và nghiêm túc, nhờ đó tạo ra hiệu ứng xã hội cao Với nguồn thông tin phong phú, đa dạng và tin cậy, nhiều phóng sự điều tra về biển đảo thiêng liêng của Tổ Quốc đã thu hút sự quan tâm lớn từ công chúng Sự kiện “Góp đá xây Trường Sa” và các hoạt động bảo vệ môi trường đã tạo dấu ấn tuyên truyền riêng cho tờ báo, ghi sâu trong lòng độc giả.

Báo Thanh Niên, được phát hành lần đầu vào ngày 21/6/1925, có trụ sở tại số 13A đường Văn Minh, Quảng Châu, Trung Quốc Nguyễn Ái Quốc đảm nhiệm vai trò Tổng Biên tập và phóng viên, ông đã viết nhiều tin, bài cho tờ báo, hầu hết đều không ký tên hoặc sử dụng bút danh Ngoài ra, ông còn vẽ tranh phê bình và châm biếm cho tờ báo.

Báo Thanh Niên, tờ báo cách mạng đầu tiên của Việt Nam, đã đánh dấu sự ra đời của nền báo chí Cách mạng Việt Nam Nguyễn Ái Quốc, người sáng lập báo, cũng là người khởi xướng nền báo chí này Từ khi ra mắt, báo Thanh Niên đã đồng hành cùng 86 năm lịch sử báo chí Cách mạng Việt Nam, gắn liền với những cuộc chiến đấu gian khổ, hy sinh và những thắng lợi vẻ vang dưới ngọn cờ của chủ nghĩa Mác-Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh.

Hiện nay, ngoài báo Thanh niên có những ấn phẩm sau:

- Thanh Niên nhật báo (Thanh Nien Vietnamese Daily)

- Vietweek (Thanh Nien English Weekly)

- Thanh Niên Tuần San (Thanh Nien Weekly Magazine)

- Thanh Niên Online (Thanh Nien Vietnamese online newspaper)

- Thanh Niên News (Thanh Nien English online newspaper)

Báo Thanh niên, diễn đàn của Hội Liên hiệp Thanh niên Việt Nam, hiện do ông Nguyễn Quang Thông làm Tổng Biên tập, không chỉ hoạt động trong lĩnh vực báo chí mà còn tổ chức nhiều sự kiện văn hóa xã hội như chương trình ca nhạc Duyên dáng Việt Nam và giải bóng đá U21 Việt Nam Báo Thanh niên bao gồm 5 ấn phẩm: báo Thanh niên hằng ngày, báo Thanh niên tuần san (Tạp chí), báo Thanh niên điện tử tiếng Việt, báo Thanh niên điện tử tiếng Anh và báo Thanh niên Vietweek.

Báo Thanh Niên nổi bật trong lĩnh vực báo chí điều tra với đội ngũ phóng viên và nhà báo dày dạn kinh nghiệm Họ đã cho ra đời nhiều tác phẩm xuất sắc, đạt giải thưởng uy tín, khẳng định vị thế của mình trong ngành báo chí.

- Loạt bài điều tra ô Hói hựng cụng nghệ trồng rau muống ằ - phúng viên Hoài Nam- tác phẩm đạt giải C Giải Báo chí Quốc gia lần V năm 2010

Bài điều tra kéo dài 4 kỳ về việc tinh luyện dầu ăn bằng chất tẩy rửa, do phóng viên Hoài Nam thực hiện, đã gây chấn động và thu hút sự chú ý của dư luận Tác phẩm này không chỉ phơi bày những vấn đề nghiêm trọng trong ngành thực phẩm mà còn khẳng định chất lượng báo chí Việt Nam Với những nỗ lực và tâm huyết, bài viết đã vinh dự nhận giải B tại Giải Báo chí Quốc gia lần VI năm 2011.

2.1.3 Báo Pháp luật Thành phố Hồ Chí Minh

Ngày 17/9/1990, Tuần Báo Pháp Luật TP HCM ra mắt, đánh dấu sự xuất hiện của một tân binh trong làng báo Việt Nam Sau 24 năm phát triển, báo Pháp Luật TP HCM đã trở thành một nhật báo có số phát hành lớn và được đông đảo bạn đọc tin cậy trên toàn quốc.

Sự phát triển của báo Pháp Luật TP HCM bắt nguồn từ sự đoàn kết của đội ngũ cán bộ, công nhân viên và các cộng tác viên qua nhiều thế hệ Họ đã cùng nhau nỗ lực tạo nên tầm vóc mới cho tờ báo, giúp nó đạt được thành công và chiếm được lòng tin của độc giả trong suốt thời gian qua.

Bài báo Pháp Luật TP HCM, được cấp giấy phép đầu tiên vào ngày 6-4-1990 với Tổng Biên Tập là ông Huỳnh Ngọc Chi, đã đánh dấu bước khởi đầu quan trọng trong hoạt động báo chí Hiện tại, ông Mai Ngọc Phước giữ chức Quyền Tổng Biên Tập, và Ban Biên Tập đang nỗ lực cải cách tổ chức và quy trình làm việc trong bộ phận nội dung Trước đây, tòa soạn hoạt động theo mô hình phân chia ban riêng biệt, nhưng hiện nay đã chuyển sang mô hình tập trung, với Tổng thư ký toàn soạn đứng đầu và không còn cấp ban, nhằm giảm thiểu xung đột và nâng cao hiệu quả xử lý tin bài.

Vào ngày 25/10/2007, Cục Báo chí thuộc Bộ Thông tin và Truyền thông đã cấp giấy phép số 470/GP-BC cho báo Pháp luật TP HCM để thiết lập trang tin điện tử trên Internet Trang web ban đầu có địa chỉ www.phapluatttp.com.vn, sau đó là www.phapluatttp.vn, và hiện tại đã chuyển sang địa chỉ mới www.plo.vn.

Dân trí là một tờ báo điện tử thuộc Trung ương Hội khuyến học Việt Nam, có lượng truy cập lớn Theo thống kê mới nhất từ Kantar Media, Dân trí đứng thứ 2 tại Việt Nam về lượng truy cập, chỉ sau Google, và là website Việt Nam được sử dụng thường xuyên nhất Ngoài ra, theo thống kê của Opera, phiên bản di động của Dân trí cũng chỉ đứng sau Google về lượng truy cập từ thiết bị di động.

Theo Google Analytics, đến nay, mỗi tháng có bình quân Dân trí có

Báo Dân trí hiện đạt 900 triệu lượt xem trang và trung bình hơn 10 triệu người truy cập mỗi ngày, trong đó 20% là từ nước ngoài, với độc giả đến từ 173 quốc gia Theo thống kê của Google, địa chỉ của báo (http://www.dantri.com.vn/) đứng thứ 9 trong Top 10 từ khóa có tốc độ "tăng trưởng tìm kiếm nhanh nhất toàn cầu", và đây là từ khóa duy nhất liên quan đến Việt Nam trong bảng xếp hạng.

MỘT SỐ VẤN ĐỀ ĐẶT RA VÀ KHUYẾN NGHỊ NHẰM NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG CỦA TÁC PHẨM BÁO CHÍ ĐIỀU TRA

Ngày đăng: 12/11/2021, 23:02

Nguồn tham khảo

Tài liệu tham khảo Loại Chi tiết
1. A.A Chertưhơnưi (2004) Các thể loại báo chí, NXB Thông tấn, Hà Nội 2. A.A Chertưhơnưi (2004), Báo chí điều tra, NXB Thông tấn, Hà Nội 3. Ban Tư tưởng – Văn hóa Trung ương, Bộ Văn hóa – Thông tin, Hội Nhà Sách, tạp chí
Tiêu đề: Các thể loại báo chí, "NXB Thông tấn, Hà Nội 2. A.A Chertưhơnưi (2004), "Báo chí điều tra
Tác giả: A.A Chertưhơnưi (2004) Các thể loại báo chí, NXB Thông tấn, Hà Nội 2. A.A Chertưhơnưi
Nhà XB: NXB Thông tấn
Năm: 2004
4. Ban Tư tưởng – Văn hóa Trung ương (2004), Tình hình phát triển và quản lý báo chí qua 20 năm đổi mới, Hà Nội Sách, tạp chí
Tiêu đề: Tình hình phát triển và quản lý báo chí qua 20 năm đổi mới
Tác giả: Ban Tư tưởng – Văn hóa Trung ương
Năm: 2004
5. Nguyễn Trần Bạt (2010), Đối thoại tương lai, NXB Hội Nhà văn, Hà Nội Sách, tạp chí
Tiêu đề: Đối thoại tương lai
Tác giả: Nguyễn Trần Bạt
Nhà XB: NXB Hội Nhà văn
Năm: 2010
6. Nguyễn Mạnh Bình (2009), Vai trò của báo chí trong phản biện, giám sát trong thực thi quyền lực nhà nước ở Việt Nam hiện nay, Tạp chí Lý luận chính trị và truyền thông, Hà Nội Sách, tạp chí
Tiêu đề: Vai trò của báo chí trong phản biện, giám sát trong thực thi quyền lực nhà nước ở Việt Nam hiện nay
Tác giả: Nguyễn Mạnh Bình
Năm: 2009
7. TS Lê Thanh Bình (2005), Báo chí, truyền thông và Kinh tế, Văn hóa – Xã hội, NXB Văn hóa – Thông tin, Hà Nội Sách, tạp chí
Tiêu đề: Báo chí, truyền thông và Kinh tế, Văn hóa – Xã hội
Tác giả: TS Lê Thanh Bình
Nhà XB: NXB Văn hóa – Thông tin
Năm: 2005
8. Hoàng Thủy Chung (2008), Tính phản biện xã hội của tác phẩm báo chí Việt Nam, Luận văn thạc sĩ báo chí học, Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn, Hà Nội Sách, tạp chí
Tiêu đề: Tính phản biện xã hội của tác phẩm báo chí Việt Nam
Tác giả: Hoàng Thủy Chung
Năm: 2008
9. TS Hoàng Đình Cúc – TS Đức Dũng (2007), Những vấn đề của báo chí hiện đại, NXB Lý luận Chính trị, Hà Nội Sách, tạp chí
Tiêu đề: Những vấn đề của báo chí hiện đại
Tác giả: TS Hoàng Đình Cúc – TS Đức Dũng
Nhà XB: NXB Lý luận Chính trị
Năm: 2007
10. Đỗ Quý Doãn (2012), Công tác Báo chí thời gian qua và một số nhiệm vụ chủ yếu trong thời gian tới, Tạp chí Cộng sản tháng 6/2012, Hà Nội Sách, tạp chí
Tiêu đề: Công tác Báo chí thời gian qua và một số nhiệm vụ chủ yếu trong thời gian tới
Tác giả: Đỗ Quý Doãn
Năm: 2012
11. Ngô Văn Dụ, Hồng Hà, Trần Xuân Giá (2006), Tìm hiểu một số thuật ngữ trong Văn kiện Đại hội đại biểu Toàn quốc lần thức của Đảng, NXB Chính trị Quốc Gia, Hà Nội Sách, tạp chí
Tiêu đề: Tìm hiểu một số thuật ngữ trong Văn kiện Đại hội đại biểu Toàn quốc lần thức của Đảng
Tác giả: Ngô Văn Dụ, Hồng Hà, Trần Xuân Giá
Nhà XB: NXB Chính trị Quốc Gia
Năm: 2006
12. Đức Dũng (2002), Sáng tạo tác phẩm báo chí, NXB Văn hóa thông tin, Hà Nội Sách, tạp chí
Tiêu đề: Sáng tạo tác phẩm báo chí
Tác giả: Đức Dũng
Nhà XB: NXB Văn hóa thông tin
Năm: 2002
13. PGS.TS Nguyễn Văn Dững (chủ biên) (2000), Báo chí - những điểm nhìn từ thực tiễn, tập 1, NXB Văn hóa – Thông tin, Hà Nội Sách, tạp chí
Tiêu đề: Báo chí - những điểm nhìn từ thực tiễn
Tác giả: PGS.TS Nguyễn Văn Dững (chủ biên)
Nhà XB: NXB Văn hóa – Thông tin
Năm: 2000
14. PGS. TS Nguyễn Văn Dững (chủ biên) (2001), Báo chí những điểm nhìn từ thực tiễn, tập 2, NXB Văn hóa – Thông tin, Hà Nội Sách, tạp chí
Tiêu đề: Báo chí những điểm nhìn từ thực tiễn
Tác giả: PGS. TS Nguyễn Văn Dững (chủ biên)
Nhà XB: NXB Văn hóa – Thông tin
Năm: 2001
15. PGS. TS Nguyễn Văn Dững, (2004), Đối tượng tác động của báo chí, Tạp chí Xã hội học số 4/2004, Hà Nội Sách, tạp chí
Tiêu đề: Đối tượng tác động của báo chí
Tác giả: PGS. TS Nguyễn Văn Dững
Năm: 2004
16. PGS. TS Nguyễn Văn Dững (2007), Nâng cao năng lực giám sát xã hội của báo chí, Tạp chí Lý luận chính trị và truyền thông số xuân Đinh Hợi 2007, Hà Nội Sách, tạp chí
Tiêu đề: Nâng cao năng lực giám sát xã hội của báo chí
Tác giả: PGS. TS Nguyễn Văn Dững
Năm: 2007
17. PGS.TS Nguyễn Văn Dững (2010), Vai trò phản biện xã hội của báo chí và dư luận xã hội, Tạp chí Khoa học Xã hội Việt Nam tháng 10/2010, Hà Nội Sách, tạp chí
Tiêu đề: Vai trò phản biện xã hội của báo chí và dư luận xã hội
Tác giả: PGS.TS Nguyễn Văn Dững
Năm: 2010
18. PGS. TS Nguyễn Văn Dững (2011), Báo chí và dư luận xã hội, NXB Lao động. Hà Nội Sách, tạp chí
Tiêu đề: Báo chí và dư luận xã hội
Tác giả: PGS. TS Nguyễn Văn Dững
Nhà XB: NXB Lao động. Hà Nội
Năm: 2011
19. PGS. TS Nguyễn Văn Dững (2011), Báo chí Truyền thông hiện đại, NXB Đại học Quốc gia Hà Nội, Hà Nội Sách, tạp chí
Tiêu đề: Báo chí Truyền thông hiện đại
Tác giả: PGS. TS Nguyễn Văn Dững
Nhà XB: NXB Đại học Quốc gia Hà Nội
Năm: 2011
20. PGS.TS Nguyễn Văn Dững (2014), Báo chí điều tra và mấy vấn đề đặt ra, Kỷ yếu Hội thảo khoa học quốc tế “Kinh nghiệm Việt Nam và quốc tế về nghiệp vụ báo chí điều tra”, Học viện Báo chí và Tuyên truyền Sách, tạp chí
Tiêu đề: Báo chí điều tra và mấy vấn đề đặt ra, "Kỷ yếu Hội thảo khoa học quốc tế “Kinh nghiệm Việt Nam và quốc tế về nghiệp vụ báo chí điều tra
Tác giả: PGS.TS Nguyễn Văn Dững
Năm: 2014
21. PGS. TS Nguyễn Văn Dững (2012), Cơ sở lý luận báo chí, NXB Lao động Sách, tạp chí
Tiêu đề: Cơ sở lý luận báo chí
Tác giả: PGS. TS Nguyễn Văn Dững
Nhà XB: NXB Lao động
Năm: 2012
22. Đảng CSVN (2006), Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc Đảng CSVN lần thứ X, NXB Chính trị Quốc gia, Hà Nội Sách, tạp chí
Tiêu đề: Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc Đảng CSVN lần thứ X
Tác giả: Đảng CSVN
Nhà XB: NXB Chính trị Quốc gia
Năm: 2006

HÌNH ẢNH LIÊN QUAN

Dân trí đưa ra hình ảnh gian lận tại cây xăng này từ nhiều ngày trước thì nhân viên này ấp úng và không đưa ra được câu trả lời - Phản biện xã hội trong tác phẩm báo chí điều tra ở nước ta hiện nay
n trí đưa ra hình ảnh gian lận tại cây xăng này từ nhiều ngày trước thì nhân viên này ấp úng và không đưa ra được câu trả lời (Trang 111)
Nhưng khi PV đưa ra những hình ảnh cho thấy có sự tham gia của nhân viên này vào việc gian lận tiền xăng dầu thì Giáp thừa nhận có hành vi tiếp tay cho bà Ninh Thị Mai “ăn  cắp” nhiên liệu của khách hàng - Phản biện xã hội trong tác phẩm báo chí điều tra ở nước ta hiện nay
h ưng khi PV đưa ra những hình ảnh cho thấy có sự tham gia của nhân viên này vào việc gian lận tiền xăng dầu thì Giáp thừa nhận có hành vi tiếp tay cho bà Ninh Thị Mai “ăn cắp” nhiên liệu của khách hàng (Trang 112)
Có thể hình dung khu vực hoạt động cụ thể của một số đơn vị đang thi công nạo vét bùn thải như sau: từ cảng Cái Mép đi ngược vào cảng Posco, đoạn sông này rộng khoảng  - Phản biện xã hội trong tác phẩm báo chí điều tra ở nước ta hiện nay
th ể hình dung khu vực hoạt động cụ thể của một số đơn vị đang thi công nạo vét bùn thải như sau: từ cảng Cái Mép đi ngược vào cảng Posco, đoạn sông này rộng khoảng (Trang 130)

TÀI LIỆU CÙNG NGƯỜI DÙNG

TÀI LIỆU LIÊN QUAN

w