Ngoài ra, Học phần còn trang bị cho sinh viên một số kỹ năng cơ bản của giao tiếp chính trị như: Kỹ năng lắng nghe, kỹ năng nói, thuyết trình, kỹ năng đọc, viết, kỹ năng giao tiếp phi ng
KỸ NĂNG LẮNG NGHE TRONG GIAO TIẾP CHÍNH TRỊ
I MỘT SỐ KHÁI NIỆM CƠ BẢN
Kỹ năng được định nghĩa qua nhiều góc nhìn khác nhau, thường dựa vào quan điểm chuyên môn Hầu hết các nhà khoa học đồng ý rằng kỹ năng hình thành từ việc áp dụng kiến thức vào thực tế, thông qua quá trình lặp đi lặp lại các hành động cụ thể Kỹ năng không chỉ đơn thuần là hành động mà còn có mục đích và định hướng rõ ràng.
Kỹ năng được hiểu là khả năng thực hiện thành thạo một hoặc nhiều hành động dựa trên kiến thức và kinh nghiệm, nhằm đạt được kết quả mong muốn.
Kỹ năng được định nghĩa là khả năng áp dụng kiến thức đã học vào thực tiễn để thực hiện hiệu quả các hoạt động trong những điều kiện nhất định.
Theo Từ điển tiếng Việt, kỹ năng được định nghĩa ngắn gọn là khả năng áp dụng tri thức khoa học vào thực tiễn.
Kỹ năng đóng vai trò quan trọng trong việc kết nối tri thức và kỹ xảo, giúp cá nhân thực hiện một phương thức hành động hiệu quả Nó được hiểu là năng lực hoặc khả năng chuyên biệt của mỗi người, cho phép họ giải quyết các tình huống và công việc phát sinh trong cuộc sống một cách linh hoạt và hiệu quả.
Kỹ năng là năng lực của con người, hình thành từ khi sinh ra và phát triển qua hoạt động thực tế Phần lớn kỹ năng được hình thành từ quá trình đào tạo và rèn luyện, trong khi thành công trong cuộc sống chủ yếu phụ thuộc vào đào tạo, chỉ một tỷ lệ nhỏ là do bẩm sinh Mỗi nghề nghiệp đều yêu cầu những kỹ năng tương ứng để đạt được hiệu quả cao.
Tư tưởng về giao tiếp đã được nghiên cứu từ thời cổ đại, qua thời kỳ Phục hưng và kéo dài đến giữa thế kỷ XX Khái niệm và bản chất của giao tiếp chưa bao giờ đạt được sự thống nhất hoàn toàn Các nhà khoa học, với những góc độ và mục đích nghiên cứu khác nhau, đã đưa ra nhiều quan niệm đa dạng về giao tiếp, mỗi tác giả tập trung vào một khía cạnh cụ thể của hoạt động này.
Nhà tâm lý học Osgood C.E cho rằng giao tiếp là một quá trình hai chiều, bao gồm việc chuyển giao và tiếp nhận thông tin Ông nhấn mạnh rằng giao tiếp không chỉ là hành động đơn lẻ mà còn liên quan đến sự liên lạc và ảnh hưởng lẫn nhau giữa các bên Tuy nhiên, ông chưa xác định rõ nội hàm của các khái niệm này.
Nhà tâm lý học M Argyle đã định nghĩa giao tiếp là quá trình tương tác qua các hình thức tiếp xúc khác nhau Ông nhấn mạnh rằng giao tiếp, dù bằng ngôn ngữ hay không, tương tự như sự tiếp xúc vật lý giữa con người, tạo ra sự tác động lẫn nhau trong không gian.
Nhà tâm lý học T Sibutanhi định nghĩa giao tiếp là một hoạt động giúp phối hợp và thích ứng hành vi giữa các cá nhân tham gia Ông nhấn mạnh rằng giao tiếp là phương pháp đơn giản hóa sự tương tác, trong đó các cử chỉ và âm điệu trở thành công cụ liên lạc khi con người tương tác trong những tình huống cụ thể.
Giao tiếp của con người là một quá trình có thể diễn ra một cách chủ định hoặc không chủ định, thể hiện cảm xúc và tư tưởng qua các thông điệp ngôn ngữ và phi ngôn ngữ Quá trình này xảy ra ở nhiều mức độ khác nhau, bao gồm giao tiếp nội tâm (intrapersonal), giao tiếp giữa các cá nhân (interpersonal) và giao tiếp công cộng (public) Nó là một quá trình năng động, liên tục, có tính chất tương tác và phụ thuộc vào ngữ cảnh.
Ngoài ra, còn nhiều quan niệm khác nhau về văn hoá có thể kể đến như:
Giao tiếp là nói một điều gì đó với ai đó
Giao tiếp là việc chuyển tải các ý tưởng giữa loài người
Giao tiếp là sự trao đổi thông tin
Giao tiếp là sự chia sẻ thông tin và tạo quan hệ
Giao tiếp là việc truyền đạt hướng dẫn, chỉ dẫn giữa người này và người khác, có dẫn đến hành động…
Giao tiếp không chỉ là sự chia sẻ thông tin mà còn là quá trình tạo lập mối quan hệ, tồn tại không chỉ trong xã hội loài người mà còn trong thế giới tự nhiên Trong bối cảnh tập thể hay tổ chức, giao tiếp được hiểu là hành động thiết lập mối liên hệ giữa con người nhằm thỏa mãn nhu cầu thông tin Qua việc thu nhận thông tin, các bên giao tiếp sẽ điều chỉnh mục tiêu và hành vi của mình thông qua tương tác, từ đó cùng nhau hiểu biết về tình huống và đạt được lợi ích tối đa.
Giao tiếp không chỉ là phương thức trao đổi thông tin mà còn là cầu nối tình cảm và tư tưởng, góp phần phát triển và hoàn thiện nhân cách con người Ở một khía cạnh rộng hơn, giao tiếp được hiểu là sự tương tác giữa các cá nhân, thường dẫn đến hành động cụ thể Hoạt động giao tiếp giúp thiết lập và duy trì các mối quan hệ giữa con người, nhằm đáp ứng những nhu cầu thiết yếu trong cuộc sống.
Giao tiếp, dù được nhìn nhận từ góc độ nào, đều mang những đặc điểm chung về bản chất Đây là một quá trình truyền tải thông điệp giữa người gửi và một hoặc nhiều người nhận Thông điệp này chứa đựng ý tưởng đã được mã hóa, giúp người phát tin và người nhận hiểu nhau Giao tiếp diễn ra thông qua sự trao đổi giữa hai hay nhiều cá nhân, sử dụng các mã cử chỉ và từ ngữ để truyền đạt thông tin chính thức hoặc phi chính thức.
Giao tiếp là tập hợp các hoạt động nhằm kết nối mối quan hệ giữa các cá nhân Mọi hình thức giao tiếp đều chứa thông tin và thường diễn ra theo hai chiều, cho phép thông tin được truyền tải và tiếp nhận lẫn nhau.
- Một thông điệp được chuyển tải hoặc chia sẻ giữa hai hay nhiều người
KỸ NĂNG NÓI, THUYẾT TRÌNH TRONG GIAO TIẾP CHÍNH TRỊ
KỸ NĂNG LẮNG NGHE TRONG GIAO TIẾP CHÍNH TRỊ
Lắng nghe là một kỹ năng quan trọng của giao tiếp nói chung và giao tiếp chính trị nói riêng Theo nhà khoa học người Mỹ, Paul Tory Rankin
Theo nghiên cứu năm 1930, con người dành 42,1% thời gian cho việc nghe trong giao tiếp ngôn ngữ, trong khi tỷ lệ dành cho nói, đọc và viết lần lượt là 31,9%, 15% và 11% Điều này cho thấy lắng nghe là kỹ năng quan trọng nhất trong giao tiếp D.Torrington chỉ ra rằng 75% thông báo miệng không được chú ý, dễ bị hiểu sai hoặc nhanh chóng bị quên Những người không biết cách lắng nghe chỉ hiểu được 50% nội dung cuộc trò chuyện, và sau 48 tiếng, tỷ lệ này giảm xuống chỉ còn 25%, cho thấy họ không thể nhớ chính xác và đầy đủ những gì đã nghe Khả năng nắm bắt ý nghĩa sâu sắc trong lời nói của người khác là rất hiếm.
Trong giao tiếp, những người dày dạn kinh nghiệm thường có xu hướng nói ít và lắng nghe nhiều hơn Họ chỉ phát biểu khi thực sự cần thiết, điều này giúp họ hiểu rõ hơn về tình huống và người đối diện.
Trong hoạt động chính trị, lãnh đạo và quản lý được xem là "nghệ thuật đạt được mục tiêu thông qua con người" (M Follet) Để thu thập thông tin và tác động đến người khác, nhà lãnh đạo cần phải lắng nghe Thực tế cho thấy, một người quản lý có thể dành tới 45% thời gian làm việc hàng ngày cho việc lắng nghe, và có ý kiến cho rằng việc này đóng góp tới 60% lượng thông tin mà họ tiếp nhận.
Nhưng như thế nào là nghe, như thế nào thì được gọi là lắng nghe?
Phân biệt giữa Nghe và Lắng nghe
Nghe là một hoạt động thụ động, nơi người nghe chỉ đơn thuần tiếp nhận âm thanh, trong khi lắng nghe là một quá trình chủ động hơn Lắng nghe không chỉ đòi hỏi sự chú ý mà còn sử dụng kiến thức và kinh nghiệm để hiểu và tiếp thu thông tin mới một cách hiệu quả.
Mỗi người được ban tặng hai tai để lắng nghe nhưng chỉ có một miệng để nói, điều này gợi ý rằng chúng ta nên nói ít hơn và lắng nghe nhiều hơn Kỹ năng lắng nghe tốt không chỉ giúp công việc trở nên thuận lợi mà còn góp phần giải quyết các vấn đề và xung đột một cách dễ dàng hơn.
Nghe là một phản xạ tự nhiên, trong khi lắng nghe lại là một kỹ năng đòi hỏi sự chủ động từ người thực hiện Người lắng nghe không chỉ tiếp nhận âm thanh mà còn chủ động tham gia vào quá trình hiểu và phân tích thông tin.
Kỹ năng lắng nghe là kỹ năng nghe thấy và nắm bắt được toàn bộ nội dung thông tin mà người nói phát đi
Kỹ năng lắng nghe là rất quan trọng trong giao tiếp chính trị, thể hiện qua sự chú ý và không để tâm đến những suy nghĩ riêng trong khi trò chuyện Cả người phát tin và người nhận tin đều cần sử dụng kỹ năng này để đảm bảo hiệu quả trong quá trình giao tiếp.
Người biết lắng nghe có khả năng diễn đạt chính xác thông điệp của người nói, phát hiện những ẩn ý và chi tiết không liên quan đến chủ đề Hoạt động lắng nghe giúp ta hiểu rõ nội dung thông tin, từ đó dẫn đến các hành động tiếp theo trong quá trình giao tiếp "Lắng nghe là chìa khóa để hiểu vấn đề và thực thi hành động."
2 Vai trò của lắng nghe
Trong giao tiếp chính trị, nếu biết cách lắng nghe sẽ mang lại rất nhiều lợi ích cho chủ thể
- Lắng nghe để đáp ứng và thoả mãn nhu cầu của người nói
Tôn trọng người khác trong giao tiếp bắt đầu từ việc lắng nghe họ nói, điều này không chỉ thỏa mãn nhu cầu được lắng nghe mà còn giúp tạo ấn tượng tốt Khi một người nói mà không có ai lắng nghe, họ dễ cảm thấy khó chịu và mất hứng thú Việc lắng nghe không chỉ tạo ra không khí tích cực mà còn tạo môi trường thuận lợi cho cuộc trò chuyện, giúp duy trì hoạt động trao đổi thông tin hiệu quả giữa người nói và người nghe.
Người nghe chỉ thực sự thu thập thông tin khi tạo ra môi trường lắng nghe tích cực Theo tâm lý, mọi người đều mong muốn giao tiếp với những người biết lắng nghe Việc chú ý lắng nghe giúp người nghe nắm bắt nội dung, thu thập thông tin và tương tác hiệu quả Hơn nữa, lắng nghe không chỉ giúp hiểu rõ hơn mà còn khuyến khích người nói chia sẻ nhiều thông tin hơn, từ đó làm phong phú thêm cuộc đối thoại.
- Hạn chế những sai lầm trong giao tiếp
Khi lắng nghe người đối thoại, bạn sẽ hiểu rõ nội dung và mục đích của họ, từ đó có thời gian để suy nghĩ và phản hồi một cách hợp lý Việc này giúp tránh những phản ứng vội vàng, bộc phát và tạo ra giao tiếp hiệu quả hơn.
- Tạo không khí dân chủ trong giao tiếp
Quan hệ giao tiếp là sự tương tác giữa người nói và người nghe, trong đó lắng nghe đóng vai trò quan trọng trong việc tạo ra sự kết nối cảm xúc Việc lắng nghe không chỉ giúp xây dựng mối quan hệ tốt đẹp và chia sẻ sự cảm thông mà còn khám phá những khía cạnh mới của người khác Đối với người nói, khi họ cảm nhận được sự chú ý từ người nghe, điều này tạo ra một bầu không khí giao tiếp dân chủ, thoải mái và tôn trọng lẫn nhau.
- Lắng nghe giúp giải quyết các vấn đề
Lắng nghe là chìa khóa để giải quyết mâu thuẫn, giúp các bên hiểu nhau hơn Thái độ tôn trọng và chân thành khi giao tiếp sẽ tạo điều kiện cho đối phương cảm nhận được quan điểm của mình Qua đó, các bên có thể xác định nguyên nhân gây ra xung đột và tìm ra những giải pháp phù hợp để khắc phục vấn đề.
Lắng nghe mang lại nhiều lợi ích quan trọng, giúp chúng ta tiếp nhận thông tin và ý kiến mới, từ đó nâng cao sự hiểu biết và sáng suốt trong các mối quan hệ Những người biết lắng nghe thường nhận được lòng tin từ người khác, khả năng cập nhật thông tin và giải quyết vấn đề hiệu quả Thái độ tôn trọng và lắng nghe lẫn nhau trong giao tiếp sẽ giúp các bên tìm thấy mục tiêu và lợi ích chung.
3 Các nhân tố cản trở việc lắng nghe hiệu quả
Im lặng được coi là vàng, và khả năng lắng nghe mang lại nhiều lợi ích trong giao tiếp, đặc biệt là trong giao tiếp chính trị Tuy nhiên, không phải ai cũng biết cách lắng nghe hiệu quả, vì kỹ năng này không chỉ đơn giản là giữ im lặng Trong bối cảnh giao tiếp chính trị, có thể xuất hiện nhiều rào cản ảnh hưởng đến hiệu quả của việc lắng nghe, dẫn đến những hiểu lầm và thiếu sót trong việc tiếp nhận thông tin.
3.1 Trình độ và tốc độ tư duy
