Khái niệm cán bộ, cán bộ quy hoạch, cán bộ quy hoạch diện BTV Thành ủy quản lý
Cán bộ là một thuật ngữ xuất hiện từ thời kỳ kháng chiến chống thực dân Pháp, ban đầu chỉ những người trong quân đội và sau đó mở rộng để chỉ tất cả những ai tham gia kháng chiến, khác biệt với quần chúng nhân dân Hiện nay, cán bộ được hiểu là những người hoạt động trong bộ máy Đảng, chính quyền, đoàn thể và lực lượng vũ trang Khái niệm cán bộ có nhiều cách hiểu khác nhau tùy thuộc vào từng quốc gia và ngữ cảnh Thông thường, cán bộ được coi là những người có chức vụ trong các cơ quan nhà nước hoặc tổ chức, và trong đời sống hàng ngày, họ được xem là những người làm việc trong các cơ quan Đảng, nhà nước, đoàn thể, quân đội, và nhận lương từ ngân sách nhà nước.
Trong từ điển Tiếng Việt của tác giả Nguyễn Như Ý (chủ biên), danh từ cán bộ được định nghĩa là: “1 Người làm việc trong cơ quan nhà nước 2
Người giữ chức vụ, phân biệt với người bình thường không giữ chức vụ trong các cơ quan tổ chức nhà nước” [62, tr 89]
Theo từ điển Tiếng Việt (2002), danh từ "cán bộ" có hai nghĩa chính: Thứ nhất, nó chỉ những người làm công tác chuyên môn trong các cơ quan nhà nước, như cán bộ nhà nước, cán bộ khoa học, và cán bộ chính trị Thứ hai, "cán bộ" còn ám chỉ những người có chức vụ trong một tổ chức, phân biệt với những người không có chức vụ, ví dụ như trong các hoạt động đoàn kết giữa cán bộ và chiến sĩ hay các cuộc họp của cán bộ và công nhân nhà máy.
Với cách định nghĩa trên, cán bộ ở đây được hiểu theo 2 nghĩa:
Cán bộ là những người làm việc trong hệ thống hành chính công của Nhà nước, từ những vị trí cao nhất đến những người không có chức vụ hành chính Tất cả đều có nghĩa vụ và trách nhiệm trong bộ máy Nhà nước, đồng thời nhận lương từ ngân sách Nhà nước theo quy định của ngạch lương.
Cán bộ được hiểu là những người có chức vụ và trách nhiệm cao trong tổ chức, phản ánh nghĩa gốc của từ này Họ đóng vai trò nòng cốt và là người chỉ huy, thể hiện một góc độ quan trọng trong cách hiểu thông thường về cán bộ.
Luật Cán bộ, Công chức là một trong những văn bản quan trọng của Nhà nước Việt Nam, trong đó quy định rõ về định nghĩa cán bộ Điều 4 của Luật này nêu bật các tiêu chí và trách nhiệm của cán bộ trong hệ thống hành chính.
Cán bộ, Công chức được Quốc hội khóa XII nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa
Việt Nam thông qua tại kỳ họp thứ 4, ngày 13 tháng 11 năm 2008 (có bổ sung, sửa đổi ngày 25 tháng 11 năm 2019) nêu rõ:
Cán bộ là công dân Việt Nam được bầu, phê chuẩn và bổ nhiệm vào các chức vụ theo nhiệm kỳ trong các cơ quan của Đảng Cộng sản, Nhà nước, và tổ chức chính trị - xã hội ở cấp tỉnh và cấp huyện, với chế độ biên chế và lương từ ngân sách nhà nước.
Cán bộ cấp xã, bao gồm cán bộ ở xã, phường và thị trấn, là công dân Việt Nam được bầu giữ các chức vụ trong Thường trực Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân, và các tổ chức chính trị - xã hội Công chức cấp xã là những công dân được tuyển dụng cho các vị trí chuyên môn thuộc Ủy ban nhân dân cấp xã, làm việc trong biên chế và nhận lương từ ngân sách nhà nước, theo quy định tại Điều 21 Luật Cán bộ, Công chức.
Cán bộ theo quy định tại khoản 1 Điều 4 của Luật này bao gồm những người làm việc trong cơ quan của Đảng Cộng sản Việt Nam, Nhà nước, và các tổ chức chính trị - xã hội ở cấp trung ương, tỉnh và huyện.
Cơ quan có thẩm quyền của Đảng Cộng sản Việt Nam quy định chức vụ, chức danh cán bộ dựa trên điều lệ của Đảng và quy định của Luật Chức vụ cán bộ trong cơ quan nhà nước được xác định theo các luật tổ chức Quốc hội, Chính phủ, Tòa án nhân dân, Viện kiểm sát nhân dân, Hội đồng nhân dân và Uỷ ban nhân dân, cùng các quy định pháp luật liên quan Hiện nay, tại Việt Nam có nhiều cách phân loại đội ngũ cán bộ, với mỗi cách phân loại tương ứng với các loại cán bộ khác nhau.
Đội ngũ cán bộ trong hệ thống chính trị được phân loại thành ba nhóm chính: cán bộ khối Đảng, cán bộ khối chính quyền và cán bộ khối Mặt trận Tổ quốc cùng với các tổ chức thành viên.
Phân loại theo tính chất công việc sẽ có các loại: cán bộ lãnh đạo; cán bộ quản lý; cán bộ khoa học, kỹ thuật, chuyên môn;
Phân loại theo hệ thống hành chính bốn cấp ở nước ta sẽ có các loại: Cán bộ trung ương, cán bộ địa phương và cán bộ cơ sở;
Cán bộ được phân loại theo chủ thể quản lý và phân cấp của Đảng, bao gồm hai loại: cán bộ thuộc diện Ban Thường vụ cấp ủy các cấp quản lý và cán bộ không thuộc diện này.
Khái niệm cán bộ ở đây được hiểu là cán bộ của giai cấp công nhân, Đảng Cộng sản và cách mạng Việt Nam, chỉ xuất hiện từ khi Đảng ra đời và lãnh đạo cách mạng Cán bộ là những người có trọng trách trong công tác tuyên truyền, tổ chức và tập hợp quần chúng, sẵn sàng chịu đựng gian khổ, hy sinh vì độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội Đội ngũ cán bộ ngày càng phát triển theo sự tiến bộ của xã hội.
Cán bộ được định nghĩa là những người làm việc trong các cơ quan hành chính nhà nước, đảm nhiệm chức năng nhất định và nhận lương từ ngân sách nhà nước Trong hệ thống tổ chức đảng, chính quyền và các đoàn thể chính trị xã hội hiện nay, cán bộ có thể là những người được bầu vào cơ quan lãnh đạo hoặc được bổ nhiệm vào các vị trí chuyên môn trong chính quyền, bao gồm các chức vụ lãnh đạo và quản lý trong nhiều ngành nghề khác nhau.
1.1.2 Khái niệm cán bộ quy hoạch
Theo hướng dẫn số 15-HD/BTCTW của Ban tổ chức Trung ương, công tác quy hoạch cán bộ lãnh đạo, quản lý là việc phát hiện sớm nguồn cán bộ trẻ có đức, có tài, và khả năng lãnh đạo, nhằm xây dựng kế hoạch đào tạo và bồi dưỡng Điều này không chỉ đáp ứng nhiệm vụ chính trị hiện tại mà còn đảm bảo sự phát triển lâu dài cho từng địa phương, cơ quan, đơn vị và đất nước.
Phẩm chất chính trị, đạo đức và lối sống bao gồm nhận thức và tư tưởng chính trị, việc chấp hành các chủ trương, đường lối, quy chế của Đảng cùng với chính sách, pháp luật của Nhà nước Đồng thời, cần giữ gìn đạo đức, lối sống, chống lại quan liêu, tham nhũng, lãng phí và các biểu hiện tiêu cực khác Tinh thần tự học tập để nâng cao trình độ, tính trung thực, công bằng, khách quan, ý thức tổ chức kỷ luật và tinh thần trách nhiệm trong công tác cũng rất quan trọng Việc chấp hành chính sách, pháp luật trong gia đình và mối quan hệ với nhân dân cũng góp phần tạo nên phẩm chất tốt đẹp này.