Quá trình hình thành đường mòn Hồ Chí Minh trên biển
1.Tình hình miền Nam trong những năm 1954-1975
- Sau khi kí hiệp định Giơnevơ năm 1954, Việt Nam ta bị chia cắt thành 2 miền với 2 chế độ chính trị khác nhau.
Vào tháng 5 năm 1956, miền Nam Việt Nam chứng kiến sự rút quân của Pháp mà không thực hiện cuộc hiệp thương tổng tuyển cử để thống nhất hai miền Mỹ đã thay thế Pháp, đưa Ngô Đình Diệm lên nắm quyền, với âm mưu chia cắt lâu dài đất nước và biến miền Nam thành thuộc địa kiểu mới, cũng như căn cứ quân sự của Mỹ Điều này đã ảnh hưởng sâu sắc đến nền kinh tế miền Nam, khi chính quyền mới tập trung vào việc phục vụ lợi ích của Mỹ, dẫn đến sự lệ thuộc và khủng hoảng kinh tế.
Dưới chế độ Mỹ – Diệm, miền Nam Việt Nam trở thành thuộc địa bị bóc lột nặng nề về kinh tế, với chính quyền Ngô Đình Diệm ký các hiệp định cho phép hàng hóa Mỹ tự do buôn bán mà không phải chịu thuế Chính quyền này còn thiết lập các “khu dinh điền” và “khu trù mật” nhằm kiểm soát và khai thác nhân dân Mỹ công khai tuyên bố mục đích của mình tại miền Nam là “giúp đỡ nước Việt Nam tự do phát triển một chính phủ hợp hiến, ổn định và hùng mạnh”, dẫn đến một số bước phát triển nhất định trong nền kinh tế miền Nam.
Vào năm 1964, trong bối cảnh "Chiến tranh đặc biệt", chính quyền Ngô Đình Diệm đã tích cực thu hút nhân lực cho chiến tranh, áp dụng các biện pháp tăng thuế khiến giá cả hàng hóa tăng cao, đồng thời thiết lập thêm thuế "đảm phụ quốc phòng".
Năm 1968, khi Mỹ thực hiện “chiến tranh cục bộ”, viện trợ đã được tăng gấp đôi, và quân đội Mỹ được triển khai tại Việt Nam, thúc đẩy sự phát triển thương mại và dịch vụ tại các đô thị Ngược lại, ở nông thôn, bom đạn và hóa chất tàn phá nặng nề, khiến nông dân bị gọi đi lính và hàng triệu hécta đất bị bỏ hoang.
Vậy nên nền kinh tế miền Nam có sự phát triển nhưng chỉ là về hình thức lệ thuộc chặt chẽ vào Mỹ. b Về chính trị.
Sau khi Pháp thua trận, Mỹ đã từng bước loại bỏ sự ảnh hưởng của Pháp để độc chiếm miền Nam Việt Nam Mỹ đã gây áp lực buộc Pháp phải gạt bỏ Bửu Lộc và đưa Ngô Đình Diệm lên làm Thủ tướng miền Nam Dưới sự hỗ trợ của Mỹ, Ngô Đình Diệm đã thực hiện các hoạt động thanh lọc, kiểm soát quân đội và xây dựng chính quyền trở thành tay sai cho Mỹ.
Năm 1959, Diệm ban hành Đạo luật phát xít, dẫn đến việc triển khai máy chém trên khắp miền Nam Đến đầu năm 1960, phong trào “Đồng khởi” bùng nổ tại Bến Tre và nhanh chóng lan rộng ra các tỉnh miền Nam khác.
Phong trào “Đồng khởi” đã góp phần làm tan rã chính quyền địch ở nhiều địa phương, đồng thời thúc đẩy sự hình thành của chính quyền cách mạng tại khắp các vùng miền Nam Sự kiện này không chỉ mở rộng vùng giải phóng mà còn đánh dấu sự chuyển mình từ thế giữ gìn lực lượng sang thế tiến công trong cuộc kháng chiến.
Từ năm 1961 đến 1965, Mỹ thực hiện "Chiến tranh đặc biệt" nhằm đáp ứng yêu cầu của cách mạng miền Nam Để đối phó với tình hình, Trung ương cục miền Nam được thành lập và các lực lượng vũ trang đã thống nhất thành "Quân giải phóng miền Nam".
Vào ngày 1 tháng 11 năm 1963, chính quyền Ngô Đình Diệm đối mặt với nhiều mâu thuẫn nội bộ Với sự hỗ trợ từ Mỹ, hội đồng tướng lĩnh do Dương Văn Minh lãnh đạo đã tiến hành đảo chính, lật đổ chính quyền Diệm - Nhu, mở đường cho Mỹ tăng cường can thiệp quân sự tại Việt Nam.
- Với hàng loạt những thắng lợi sau đó như: Bình Giã, Ba Giai,
Chiến tranh đặc biệt tại An Lão, Đồng Xoài đang đứng trước nguy cơ thất bại nghiêm trọng Để đối phó với tình hình này, Mỹ đã chuyển sang áp dụng chiến lược mới mang tên "Chiến tranh cục bộ" trong giai đoạn 1965-1968.
Nhân dân ta đã kiên cường chống lại chiến lược “Chiến tranh cục bộ” của Mỹ, bắt đầu với các thắng lợi tại Núi Thành và Vạn Tường (Quảng Nam) Trong hai mùa khô 1965-1966 và 1966-1967, quân ta đã áp dụng nhiều phương thức tác chiến trong thế trận “chiến tranh nhân dân”, chặn đánh địch ở nhiều nơi, làm thất bại các cuộc hành quân “Tìm diệt” và “Bình định” Những nỗ lực này đã góp phần quan trọng vào việc đánh bại các bước tiến của Mỹ trong “Chiến tranh cục bộ”.
Mỹ, tạo cơ sở, điều kiện để Đảng ta đưa ra những nghị quyết quan trọng trong năm 1968.
Đầu năm 1968, nhận định tình hình cho thấy lực lượng đã có lợi cho ta sau hai mùa khô Lợi dụng mâu thuẫn chính trị ở Mỹ trong thời gian bầu cử Tổng thống, ta quyết định mở cuộc tấn công và nổi dậy trên toàn miền Nam, tập trung vào các đô thị Mục tiêu là tiêu diệt một phần lực lượng quân Mỹ và quân đồng minh, đồng thời gây sức ép mạnh mẽ lên chính quyền Sài Gòn Qua đó, ta giành quyền chủ động và buộc Mỹ phải rút quân về nước.
- Cuộc tổng tiến công nổi dậy trong ba đợt: đợt 1 từ đêm 30 tháng 1 đến ngày 25 tháng 2, đợt 2 diễn ra trong tháng 6, tháng
7, đợt 3 diễn ra trong tháng 8 và tháng 9 năm 1968 Mặc dù có tổn thất và hạn chế, song cuộc tấn công và nổi dậy xuân Mậu
Thân đã có ảnh hưởng sâu sắc, làm suy yếu ý chí xâm lược của Mỹ, dẫn đến việc họ phải tuyên bố “phi Mỹ hóa chiến tranh”, chấm dứt vô điều kiện cuộc chiến tranh phá hoại miền Bắc và đồng ý tham gia đàm phán tại Hội nghị Paris để chấm dứt chiến tranh và khôi phục hòa bình ở Việt Nam.
Đại hội Đại biểu quốc dân miền Nam Việt Nam diễn ra từ ngày 6 đến ngày 8 tháng 6 năm 1969, đã quyết định thành lập nhằm đáp ứng yêu cầu phát triển của cách mạng miền Nam.
“chính phủ cách mạng lâm thời Cộng hòa miền Nam Việt Nam” do đồng chí Huỳnh Tấn Phát làm Chủ tịch.
Chiến lược “Chiến tranh cục bộ” của Mỹ đã thất bại, buộc họ phải chuyển sang “Việt Nam hóa chiến tranh” và “Đông Dương hóa chiến tranh” Trước tình hình đó, Đảng ta đã quyết định thực hiện cuộc tổng tiến công chiến lược vào năm 1972.